PROBLEME DAYALI ÖĞRENME PROBLEM BASED LEARNING Dr. Özgül KELEŞ

Hayatımızdaki bir problemi düşünelim!!! Problem: bireyin karşılaştığı güçlükler, içinden çıkılmaz gibi görünen durumlardır. Dewey problemi; şüphe ve belirsizlik uyandıran herhangi bir şey olarak tanımlamaktadır.

“Öğretmen ” “Öğrenciler” GelenekselÖğretim

“Öğretmen ” “Öğrenciler” PBL

Probleme Dayalı Öğrenme Probleme dayalı öğrenme, yeni bilgi öğrenimi için problemleri çıkış noktası olarak kullanma prensibine dayalı bir yöntemdir.

PDÖ 1950’li yıllarda ABD’de Case Western Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde uygulanmıştır. Kanada Mc Master Üniversitesi Tıp Fakültesi’ nde ise 1960’lı yılların sonuna doğru Barrows ve Tombly’in tarafından yapılan bir araştırma sonucunda literatüre girmiştir. Bu araştırmada öğrencilerin akıl yürütme yetenekleri araştırılmıştır.

Barrows ve Tombly, problem çözmenin öğrenme üzerine getirdiği farklılıklara dikkati çekmişlerdir. İlk denemelerde öğrencilerden küçük gruplar oluşturulmuş, problemle durum arasında karar vermeleri beklenmiştir

Probleme dayalı öğrenme stratejisinin uygulama yönünden basamaklarına geçmeden önce, böyle bir stratejide kullanılacak olan problemin kalitesini değerlendirmek gerekmektedir. O halde stratejide kullanılacak olan kaliteli bir problemde şu özelliklerin bulunması gerekir : Öncelikle kaliteli bir problem öğrencinin ilgisini hemen çekebilmeli, tüm öğrencileri harekete geçirmelidir. Bunun için gerçek dünya ile mutlaka bir yönden bağ kurmalıdır. Kaliteli bir problem, mantığı yani akıl yürütmeyi temel almalıdır. Mantığın ana konusu bilginin elde ediliş formları olduğuna göre bilgiyi de temel alan bir yaklaşım içinde olmalıdır. Öğrencilerin her aşamada kararını belirtmesine elverişli olmalıdır.

Kimi problemler grupla çözüleceğinden problem, işbirliğine müsait olmalıdır. Problem, grup üyeleri tarafından alt problemlere indirgenebilir bir özellik taşımalıdır. Problem, açık uçlu olmalı, tek cevaplı olmamalıdır. Öğrencinin önceki bilgileriyle bağlantılı ve onları destekler nitelikte olmalıdır. Problem, farklı bakış açılarını ortaya çıkarmalıdır. Daha sonra öğrenilecek konularla veya bilgilerle bağlantı kurmak için köprü vazifesi görmelidir.

Probleme Dayalı Öğrenmenin Basamakları

Bulma Hazırlama Karşılaşma Saptama Tanımlama Toplama Üretme Tartışma Kararlaştırma Sunma Rapor Hazırlama

1. Bulma : Bu basamağı öğretmen gerçekleştirecektir 1. Bulma : Bu basamağı öğretmen gerçekleştirecektir. Konu ile ilgili öğrencilerin araştırabileceği, tartışabileceği, kendi öğrenmelerini sağlayacak ve yukarıda özellikleri verilen kaliteli bir problemi bulması gerekir. Öğretmenler, öğrencilerin daha fazla bilgi edinmeleri için fırsatlar da sunabilir. Diğer bir deyişle, öğrenciler problemlerini kendileri belirleyebilir. Ancak problemin iyi yapılandırılmamış olması gereklidir. 2. Hazırlama : Bu aşamada amaç öğrencileri desteklemektir. Bu destek bireysel farklılıklarını da göz önünde bulundurarak, problemin doğasına ilişkin farklı formların oluşmasına yardımcı olacaktır. Öğretmen bu basamakta strateji ile ilgili farklı konularda daha önceden yapılmış örneklere yer verebilir.

3. Karşılaşma : Bu aşamada amaç öğrencilerin bir şekilde problemle karşılaşmalarını sağlamaktır. Bu nedenle çeşitli senaryolar geliştirilebilir. Belirli bir film, resim, tiyatro veya rol oynama gibi gösteriler yoluyla problemin önemine dikkat çekilebilir. Böylece öğrenciler problemin önemi hakkında derin bir anlayış ve bilinç geliştireceklerdir. 4. Saptama : Bu aşamada öğrencilerin problem ile ilgili olarak ne bildiklerini veya daha neleri bilmelerinin gerektiğinin tespit edilmesi gerekmektedir. Aynı zamanda saptama aşaması problem ile ilgili olarak öğrencilerin kendi fikirlerinin farkına varmalarına da katkıda bulunacaktır. Bütün bunların yanında öğrencilerin problem ile ilgili olarak ön bilgileri aktif hale getirilmelidir. Bunu yaparken ne tür bilgilere ihtiyaç duyulduğu da belirlenmelidir.

5. Tanımlama : Burada öğrencilerin yapması gereken problemi kendi cümleleriyle tanımlamasıdır. Örnek olarak : “Afyon ilindeki boşanma oranını en aza nasıl indirebiliriz?” verilebilir. Başka bir öğrenci ise problemi “Afyon ilindeki boşanmaların sonuçları nelerdir?” şeklinde tanımlayabilir. Bu durumda farklı çözüm önerileri gelişecektir. Ayrıca öğrencide hedeflenen problemi “sahiplenme” yetileri oluşacaktır. 6. Toplama : Bu aşamada öğrenciler veri toplama, anlamlandırma, planlama ve uygulama için desteklenmelidir. Öğrencilere kütüphane ve internet araştırmalarıyla ilgili bilgiler verilmelidir. Öğrencilere elde ettikleri verilerin problemi anlamlandırmada büyük katkısının olacağı belirtilmeli, birbirleriyle sürekli iletişime girmeleri sağlanmalıdır. Öğrenciler görevleri aralarında paylaşarak araştırmaya odaklanırlar. Bu basamak zaman açısından en uzun basamaktır. Mekan ve maddi imkanlar yönünden zorluklar ortaya çıkabilir.

7. Üretme : Bu aşama öğrencilerin probleme ilişkin çözüm üretmelerini sağlayan bir süreçtir. Öğrenciler bilişsel yeteneklerini kullanarak analizler yapacaktır. Bütün bunlar geçici çözümlerdir ve olaya farklı açılardan bakmalarının neticesinde ortaya çıkmışlardır. 8. Tartışma : Öğrenci bu basamakta kendi elde ettiği analizlerini sınıfa getirir ve gruptaki diğer arkadaşlarının sonuçları ile karşılaştırır. Grup içinde işbirlikçi öğrenme ile her birey kendi sonuçlarının sınırlı ve güçlü yönlerini tespit eder.

9. Kararlaştırma : Etkili bir düşünüş sayesinde her çözüm önerisinin avantajları ve dezavantajları değerlendirilir. Değerlendirme neticesinde sonuçlar ortaya konur. Burada bir tek çözüm önerisi geliştirilebileceği gibi birden fazla öneri geliştirilebilir. 10. Çözümü Sunma : Çözüm üzerine karar verdikten sonra bu aşamaya kadar nasıl gelindiği hakkında bir derleme yapılır. Nelerin bilindiği, bunlara neden ihtiyaç duyulduğu, hangi yönlerin tespitinin kime ne faydası olduğu açıklanır. Burada amaç, etraflıca bir çözüm önerisi sunmaktır. Çözüm önerisi tüm grup üyelerinin ortak ürünü olmalı, belirli öğrencilerin tekelinde olmamalıdır. Öğrenciler çözüm önerilerini sözel olarak, bilgisayar ortamında, pano veya deneylerle sunabilir. Bu aşamada öğretmen gerekli ortamı sağlamalıdır.

11. Rapor Hazırlama : Bu aşamada öğretmen öğrencilerine örnek bir rapor taslağı hazırlayabilir. Bu durum hem öğretmenlerin değerlendirmesini olaylaştıracak hem de öğrencilerde rapor hazırlama ile ilgili bilgileri şekillendirecektir.

Problem Dayalı Öğrenme İle İlgili Örnek Problemler 1. Siz bir nükleer santralin güvenlik biriminde çalışan tek bilim adamısınız, nükleer santralin yakın çevresinde bulunan insanlar santralin çevreye bıraktığı atıkların insan sağlığını tehlikeye attığı düşüncesindeler, böyle bir durumda ne yapardınız? 2. Siz bir tatil şirketinde yöneticisiniz. İnsanlar size gelip sizden kendi bütçelerine uygun bir tatil programı düzenlemenizi istiyorlar. Sizde onlara bazı sorular sorarak onlar için en uygun tatil planını hazırlıyorsunuz. Planı nasıl hazırlardınız?

3. Siz bir bilgisayar şirketinde teknik sorumlusunuz ve müşteriler size gelerek istedikleri özelliklere sahip, hızlı ve ucuz bir bilgisayar toplamanızı istiyorsa en verimli ve ucuz bir sistemi onlar için nasıl toparlardınız?

4. Siz büyük bir otobanda trafik komiserisiniz 4. Siz büyük bir otobanda trafik komiserisiniz. Güzel bir yaz gününde saat 6.00 civarında acı acı çalan bir telefonun sesine uyanıyorsunuz. Telefondaki ses “Amirim 4. kavşak ile köprü arasında büyük bir kaza oldu!” deyince bir an için irkiliyorsunuz. Hemen elbiselerinizi giyiyor ve arabanızla yola çıkıyorsunuz. 4. kavşağa geldiğinizde bir tekeri kaybolmuş diğer tekerleri de yarı oranda yanmış, sırt üstü yatan bir kamyon görüyorsunuz. Biraz daha yaklaştığınızda kamyonun römorkunda çokta iyi seçilemeyen bir tabelada “kimyasal madde” yazısını okuyorsunuz. Bu arada tüm trafik durmuş, insanlardan bazıları olay yerinin etrafında bazıları ise arabalarının içinden olup biteni anlamaya çalışıyor. Kamyonun hemen yakınında karakolunuzda görevli polis memurları, itfaiye ve kurtarma ekipleri var. Ancak bu görevlilerin özel bir maske veya kıyafet kullanmadıklarını görüyorsunuz. Bu arada kamyondan yavaş yavaş yükselen bir gaz bulutu var. Herkes endişeli ve korkulu gözlerle olayı izliyor. Siz trafik komiseri olarak böyle bir durumda ne yapardınız?

Öğrenenlerin günlük yaşamlarında karşılaşabilecekleri durumlar problem senaryosu olarak sunulur ve yeni bilgilerin öğreniminde öğrencileri teşvik eder. Problem senaryosu çerçevesinde bilgilerin sentezi yapılır

P.D.Ö.’ de öğrenciler gruplar halinde çalışır ve öğretmen öğrenme olayında rehber, yönlendirici, öğrenmeyi kolaylaştırıcı roldedir. Bu yaklaşım, öğrencilerin; (1) Bilgiyi anlamlandırmalarına, (2) Etkili problem çözme becerilerinin gelişmesine, (3) Kendi kendine ve yaşam boyu öğrenme becerisi kazanmalarına, (4) Verimli bir işbirliği geliştirmelerine (5) Öğrenmede iç motivasyonların gelişmesine ve üretken bireyler olmalarına yardımcı olur.

P.D.Ö. öğrencilere “öğrenmeyi öğrenme” becerisi kazandırmayı ve öğrenme kapasitelerini arttırmayı amaçlayan bir eğitim yaklaşımıdır.

PDÖ, öğrencilerin yüz yüze gelerek küçük gruplar halinde çalıştıkları bir yaklaşımdır. Öğrenciler, bütün katılımcıların sorumluluk almasını sağlayarak bir çok bakış açısı sağladığından bir rahatlama içinde olurlar.

PDÖ’nün Özellikleri:   a)Öğrencilerin başlangıç noktası bir problemdir b) Problem, öğrencilerin gelecekteki mesleklerinde karşılaşacakları uygunlukta olmalıdır

c) Öğrencilerin mesleki eğitimleri süresinde edinmeyi bekledikleri bilgi, konulardan ziyade problemler etrafında düzenlenir, d) Öğrenciler, bireysel veya grup olarak, kendi öğrenme ve eğitimleri için büyük oranda sorumluluk alırlar, e) Öğrenmenin büyük çoğunluğu, derslerden ziyade küçük grup çalışmaları ile meydana gelir.

Problemler yapı olarak iki kısma ayrılır: 1) İyi yapılandırılmış (rutin) problemler (Tek çözümlü-okul problemleri), 2) İyi yapılandırılmamış (Rutin olmayan) problemler (Çok çözümlü-gerçek yaşam problemleri)

İyi Yapılandırılmış Problem Yapılandırılmamış Problem Az Yapılandırılmış Problem Problem ile ilgili bilgiler verilmez Tanımlanması güçtür, Kurallar, problemi çözecek olan kişi tarafından bulunmalıdır. Genellikle çözüm için birden fazla yol sunar Farklı sonuçları vardır Problemle ilgili tüm bilgiler verilir Öğretmen tarafından belirlenen, izlenecek olan kurallar ve işlemler ile çözülür Tek bir doğru sonucu vardır Problemle ilgili bazı bilgiler verilir Kuralları öğretmen ve öğrenciler belirler

İyi Yapılandırılmış Problemler: Bu tür problemler daha çok okulda ve ders kitaplarında yer alan, matematiksel çözümler içeren ve tek bir doğru cevabı olan problemlerdir. İyi Yapılandırılmamış Problemler: Tek bir doğru cevabının olmadığı, günlük yaşamda karşılaşılan problemleri kapsayan problem türüdür.

Problem çözme ve PDÖ birbirinden farklı ama birbiri ile ilişkilidir Problem çözme - bir yöntemdir, öğrencinin önceki bilgilerine dayalı olarak bir karara varması bir çözüm üretmesidir Probleme dayalı öğrenme – bir kuram veya strateji olarak düşünülebilir, öğrenme ihtiyacının hissedilmesi ile yeni bilginin edinilmesi sürecidir.

Problem çözme sürecinin basamakları şu şekildedir: 1) Problemin farkına varma 2) Gerekli bilgilerin toplanması 3) Problemin temeline inme 4) Çözüm yollarının araştırılması ve bulunması 5) En uygun çözüm yolunun tespiti 6) Problemi çözme

Problemi tanımak için beş basamağın hayati rolü vardır : 1) Problemin nereden geldiğini araştırma Problem Tanıma Teknikleri 2) Problemi inceleme 5) Problemin analizi 3)- Şu andaki durum istenen durum 4- Durumu tekrar dile getirme

Problem çözerken dikkat edilecek özellikler: 1) Okulların amacını yansıtacak gerçek problemler olmalı, 2) İçerik, bulmacalar ve uygulamalar, öğrencilerin ilgisini çekecek durumlar içermeli, 3) Çoklu çözüm stratejileri, çoklu sunum ve çoklu çözüme sahip projeler olmalı, 4) Konuyla bağlantılı zengin fırsatlar içermeli, 5) Öğrencilerin önbilgi ve düzeylerine uygun içeriğe sahip olmalı, 6) Çalışma konularının zorluk düzeyi öğrencileri vazgeçirecek düzeyde olmamalıdır.

PDÖ gruplarının öğrenciler için amaçları üç tanedir: 1) Öğrenmeyi kolaylaştırmak, 2) Yaşam boyu ve kendi kendine öğrenmeyi gerçekleştirecek beceri ve davranışlar geliştirmek 3) Diğer kişilerle mesleki ilişkilerini geliştirecek sosyal becerisini geliştirmektedir.

PROBLEME DAYALI ÖĞRENMENİN UYGULANMASI

1) Probleme dayalı öğrenme, bir eğitim yönlendiricisi ve 6-8 öğrenciden oluşan küçük gruplarda uygulanmaktadır. 2) PDÖ’de öğrenciler bir yönlendirici öğretmen yardımı ile, basit bir konu veya senaryoyu problem şeklinde kullanarak gruplar halinde çalışırlar. 3) Bir senaryo birkaç hafta ve 4-6 kez toplanma şeklinde devam eder.

PROBLEME DAYALI ÖĞRENMEDE ÖĞRENCİLERİN ROLÜ VE YARARLARI

1) Probleme dayalı öğrenme, öğrencilere, öğrenme deneyimi başlangıcında iyi yapılandırılmamış problemlerle öğrencileri karşılaştıran bir eğitim modelidir. 2) Öğrenciler problem hakkında farklı bakış açılarına göre durumu değerlendirerek daha önceden çok az çözdükleri gerçek hayat problemlerini öğrenirler.

PDÖ’nün öğrencilere yararları: 1) Uygulanan problem veya senaryonun kullanımı süresince öğrenciyi motive eder, 2) Öğrenciler aktif öğrenme derinliğine öğrenenler olarak ulaşırlar, 3) Öğrencilerde var olan bilgi ve becerilerin üzerine yenilerini oluşturmaya imkan tanır, 4) Gruplar içinde tartışma ve diyaloglarla anlamayı kolaylaştırır, 5) Öğrencilerin kendi değerlerini anlamaya imkan tanır, 6) Program, öğrenme ürünleri, öğrenme etkinlikleri ve değerlendirme ile bağlantı kurarak daha iyi düzenlenebilir.

PROBLEME DAYALI ÖĞRENMEDE ÖĞRETMENLERİN ROLÜ VE YARARLARI

1) Öğretmenler, öğrencilerin kendi başlarına öğrenmelerine yardımcı olan bir rol üstlenir. 2) Öğretmenler, Öğrencilerin bir problem çözme uzmanı gibi düşünmeleri konusunda cesaret verir. 3) Öğretmenler, probleme dayalı öğrenme ile ilgili dersleri veya üniteleri işlerken ve bu konuda öğrencilerine rehberlik ederken verilen etkinlikleri yaparak, etkili öğrenmenin oluşmasını sağlamalıdırlar

1) Probleme dayalı öğrenme, öğrenciler kadar öğretmenlerin de kendilerini geliştirmelerine ve farklı bir bakış açısı kazanmalarına yardımcı olur. 2) Bu tür derslerde konuyu en iyi öğrenen kişinin öğretmen olduğu bilinir. 3) PDÖ, öğretmenlerin sınıflarında daha zevkli ve verimli ders işlemelerine imkan sağlar.

PROBLEME DAYALI ÖĞRENMENİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Değerlendirme, test sonuçları kadar öğrencilerin sınıftaki davranışlarını gözlemeye dayanarak öğrencilerin performansı hakkında karar vermeyi kapsayan bir kavramdır . Probleme dayalı öğrenme, bu çalışmaların bütününü kapsayan bir değerlendirmenin yapılmasını gerektirir. Bunun için de iki tip çalışma yapmak gerekir. Bunlar; a) Standart testler, b) Öğrencilerin çalışmalarını gözlemek

PDÖ Uygulama Örnekleri Tipik PDÖ oturumu (seansı) şu şekilde başlar: 5-7 kişilik küçük gruplara ya da daha büyük gruplara PDÖ problem senaryoları dağıtılır. Senaryoların dağıtımında tepegözden yararlanılabileceği gibi gruplara ya da öğrencilere tek tek birer kopyası verilebilir. Genellikle, öğrencilerden biri problemi yüksek sesle okur.

Öğrenciler problemle karşılaştıktan sonra, en az iki liste oluşturarak çalışmalarına devam ederler. Bir tanesi “verilenler (bilinenler)” diye başlıklandırılmalı ve problemde verilen tüm bilgiler listelenmelidir. Bu öğrencilerin ne bildiklerini belirlemelerine yardımcı olur.

Daha sonra “bilinmesi gerekenler (istenenler)” başlıklı bir liste yapılmalıdır. Bu listede problemi ve bunun çözümündeki kendi rollerini daha iyi anlamak için öğrenmek istedikleri bilgilerin listesini yaparlar. Öğrenciler bu listeden yola çıkarak problem sonucuna ulaşmak için aramaları, araştırmaları ve incelemeleri gereken şeylerden oluşan “öğrenilecek konular” adlı bir liste oluşturmalıdır.

Bu araştırma aşamasından sonra öğrenciler “muhtemel çözümler” listesini oluşturmalıdır. Bu liste problemin nasıl çözüleceğine dair fikirleri içermeli ve bu liste, yeni bir “öğrenilecek konular” listesinin geliştirilmesini gerektirmektedir. Bu yeni liste öğrencilerin ürettikleri “muhtemel çözümler” i elemelerini veya eklemelerini sağlayacak ek bilgileri elde etmelerinde kullanılır

Aşağıda örnek bir problemin uygulanması adımlar hâlinde verilmektedir. “Kuzey Karolin’de Morchead’da hava tahminleri yapıyorsunuz. Son günlerde Afrika kıyılarındaki tropikal bir fırtına ile uğraşıyorsunuz. Bu fırtınayı izleyerek hangi yöne doğru ilerlediğini ve ne zaman karaya vuracağını tahmin etmelisiniz. Bu bilgileri topladıktan sonra bu fırtınadan etkilenebilecek askerî hava kuvvetlerini ve gemilerini uyarmalısınız”

Öğrencilerin “verilenler” listesi şunları içerebilir: Biz hava tahmincisiyiz, Kuzey Karolina’ da Morchead’ dayız, tropikal bir fırtına var, bu fırtına Afrika kıyılarında. “Bilinmesi gerekenler” listesi şu soruları kapsayabilir: Kuzey Karolina’daki Morchead neresidir? Fırtına Afrika kıyılarında nerededir? Fırtına hangi hızla ilerliyor?

Öğrencilere haritalarla veya başka bilgilerle verilebilecek ek bilgilerde vardır. “Öğrenilecek konular” listesi şunları içerebilir: Bu fırtınayı tropikal yapan nitelikler nelerdir? Fırtınalar nasıl sınıflandırılır? Fırtınanın hareketlerini neler etkiler? Öğrenilmesi gereken bu konulardan; öğrenciler barometrik basınç, okyanus akıntıları ve rüzgâr hızı hakkında bilgi edinebilirler. Öğrenciler fırtınanın karaya çıkacağı çevredeki coğrafî koşulları ve fırtınadan etkilenme ihtimali olan askerî kuvvetlerin nereleri olduğuna dair daha fazla inceleme yaparlar.

Öğrenciler fırtınanın hareketlerini tahmin ettiklerinde hızını belirlemek için matematiksel işlemleri kullanacaklardır. Bu tür yeni bilgiler elde ettikten sonra, öğrenciler kendilerine “muhtemel çözümler” listesi oluştururlar. Bu durumda bu liste fırtınanın nereyi etkisi altına alacağına dair 2 yada 3 hipotezi içerir. Daha sonra, problem senaryosu bağlamında öğrencilere sonuç olarak hipotezlerinden en güvenilir olanı seçmeleri için fırtınanın hareketleri hakkında ek bilgi verilmelidir.

Bu süreç boyunca öğretmenlerin rolü rehber ve yardımcı olarak oldukça önemlidir. Bazen öğretmenler bazı gerekli bilgileri sağlamak için uzman kaynak rolü üstlenebilirler. Hatalar konunun içeriğini anlamada, öğrencilere yardımcı olacak doğru çözüm stratejilerine götürür. Öğrenciler düşüncelerini açıklamalı, sorumluluk almalıdır. Bunlara ek olarak öğretmenler, öğrencilerden beklenen çalışmaları belirterek bunları uygulamalarını sağlamalıdır (Simon, 1995).

Bununla birlikte çoğunlukla öğretmenler öğrencilere istenen bilgi konularını belirlemelerinde yardımcı olarak ve gerektiğinde onları doğrulayarak ve yöneterek onların yaptıklarını ve ilerlemelerini gözlemlerler. Öğretmenlerin PDÖ yönteminin etkili olmasında ve pratiğe dökülmesinde arka plânda durmaları gerekmektedir (Lambros, 2002: 8-9).

Örnek Senaryo 2 Genellikle okul gruplarınca kullanılan bir çiftlikte, öğrenci rehberi olarak çalışıyorsun. Açık hava eğitimi için fırsatlarınız sınırsız. 6. sınıflar için kapsamlı bir plân hazırlayarak öğretmenlerin, ailelerin ve öğrencilerin kabul edebileceği şekilde öğrencileri nasıl yönlendirebilirsin?

2. Problemin Tanımlanması Çevrenin anlaşılması ve kavranması için ne tür açık hava deneyleri yapılabilir? Veya Arazide eğitim müfredatta yer alan çevre, hedefli konuyla uygun mudur? Ya da Kapsamlı bir çevre deneyi nasıl düzenlenir? Liseli öğrenciler altıncı sınıf öğrencileri için çevre konusunda zengin bir deney plânlayabilirler mi?

3. Bilgilerin Toplanması BBY [Bilinenler (Verilenler), Bilinmesi Gerekenler (İstenenler) ve Yapılması Gerekenler] listelerinin yapılması.

Bilinenler: Konular hava, su ve toprağı içermeli, Aktiviteler güvenli olmalı, Kirlilik konusu hedeflenebilir, Canlılar bitki ve hayvanlardan oluşur, Havyan barınakları ilginç bir çalışma olabilir, Bitkiler, ağaçlar, yapraklar meyveler, kuşlar eğlenceli konular olabilir, Çevresel sorunlar gündem maddeleridir, Öğrenciler çevreye farklı derecelerde önem verirler, Gölet çalışmalarında yaşam döngüsü kanıtlanmıştır, Endüstri genellikle çevrenin tersi yönünde işler, Bugün çevre risk altındadır, Dünyayı kurtarmak için insanlar pek çok şey yapabilir.

Bilinmesi Gerekenler: Öğrenciler yılın hangi zamanında açık hava deneyleri yapacaklar? Nasıl havalarda yapacaklar? Öğrenciler çevre hakkında hangi konuları öğrendiler? Öğrenciler bulutlar, ozon tabakası, su kirliliği, hava kirliliği, ses kirliliği, yaşam döngüsü, ekosistem hakkında neler biliyorlar? Öğrenciler kendi kendilerine ne kadarını yapabilirler? Öğrenciler nasıl araştırma yapılması gerektiğini biliyorlar mı? Öğrencilerin ilgi alanları nelerdir? Hayatta kalabilme teknikleri? Flora ve fauna? Hayvanları izlemek, kuşları seyretmek?

Yapılması Gerekenler: 6. sınıf öğretmenleriyle buluşma 6. sınıflarda anket yapma 6. sınıf testlerini inceleme Çiftlik çalışanlarından çevre etkinlikleri hakkında bilgi alma Kaba bir taslak hazırlama ve desteklemek için bilgi isteme Yılın belli bir zamanına ait çevre, hava ve iklim hakkında araştırma yapma Benzer açık hava eğitim programları araştırma Ailelerle görüşme Materyal, harita ve broşür toplama Çiftlik fikrini kabul ettirmek için broşür hazırlama

4. Soru (Problem) Üretme BBY listelerine dayanarak bilgiler gözden geçirilmeli ve araştırma gerektiren soruların listesi oluşturulmalıdır. Örneğin; Tipik altıncı sınıf müfredatı nasıldır? Ne tür aktiviteler uygundur? Altıncı sınıf öğrencileri sorumluluk üstlenebilirler mi? BBY listelerindekileri tekrar etmeden araştırılması gereken soruların listesi hazırlanmalıdır.

5. Hipotez Oluşturma Konuya ilişkin ortaya atılan hipotezler aşağıdaki şekildedir: 1. Çevre sorunları konusunda 2 veya 4 günlük bir açık hava deneyi plânlanırsa ne olur? Bir broşür, fikrin kabul edilmesini sağlayabilir mi? 2. Neden iki okuldan öğrenciler, deneyi plânlamak için birlikte çalışmıyor?

6. Araştırma Okuyarak, anket yaparak, görüşme yaparak ve diğer araştırma teknikleri kullanılarak elde edilen bilgiler liseli grupları yönlendirir. Proje ilerledikçe çevre ünitesi şekillendirilir. Öğrenciler kütüphanelerden faydalanabilir, görüşmeler yapabilir veya problemi şekillendirmek için Internete başvurabilir. Meselâ öğrenciler açık hava eğitimi alanlarını ziyaret edebilir, alanı inceleyebilir veya çeşitli alanlar tespit edebilir.

7. Problemin Tekrar İfade Edilmesi Orijinal problem tekrar tanımlanır. Bunlar aşağıdaki şekillerde olabilir: 1. Liseli öğrenciler, açık hava eğitim programını nasıl plânlayabilir ve uygulayabilir? 2. Altıncı sınıf öğrencileri için çevre ünitesinde nelerin yer alması uygundur? 3. Hangi çevresel etkinlikler gençleri çevre hakkında bilgilendirir?

8. Alternatif Üretme Bu aşamada fikirler üreterek muhtemel, mümkün ve tercih edilen şeklinde sınıflandırılır. Bunları şöyle sıralayabiliriz: 1. Bir çevre ünitesi düzenle ve öğretmenlere sun (muhtemel), 2. Aktivite için fon bulunmasını ve çiftlikte açık hava gezisini savun (mümkün). 3. Sınıfta ortak çalış ve çevre ünitesiyle ilgili plân yap (tercih edilen).

9. Çözümleri Savunma Üretilen çözümlere ve onların gruplarına dayanarak her öğrenci tercih ettiği çözümü açıklar, doğrular ve bunu duyularıyla kanıtlar. Örneğin:

Tercih edilen çözümler Liseli ve altıncı sınıftaki öğrencilerin uyum içinde çalışması için çiftliği uygun alan olarak kullanabileceği çevre ünitesiyle ilgili bir plân düzenlemek.

Doğrulama Eğer altıncı sınıf öğrencileri de plânın içinde yer alırsa ünite daha uygun bir şekilde plânlanır. Rahat ulaşılan ve bilinen bir alanın seçimi oldukça mantıklıdır

KAYNAKÇA Ahmet Kılınç, Probleme Dayalı Öğrenme, Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:15, No.2, Ekim 2007. Bülent Aksoy, Probleme Dayalı Öğrenme Şirin Karadeniz, Probleme Dayalı Öğrenme AÇIKGÖZ, Ü. Kamile. (2006). Aktif Öğrenme. İzmir: Eğitim Dünyası Yayınları. 8. Baskı