6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüşümü Hakkında Kanun kapsamında PLANLAMA ve KENTSEL TASARIM SÜREÇLERİ

KENTSEL TASARIM PLANLAMA DÖNÜŞÜM

Kentsel dönüşüm

Kentsel Dönüşüm Kentsel dönüşüm, fiziksel mekânın dönüşümünün yanı sıra, sosyal adalet ve gelişim, sosyal bütünleşme, yerel-ekonomik kalkınma, tarihi ve kültürel mirasın ve doğal çevrenin korunması, zarar azaltma ve risk yönetimi, sürdürebilirliğinin sağlanması vb. ilkeler çerçevesinde kapsamlı ve bütünleşik bir yaklaşımla ele alınması gereken bir konudur. Kentsel dönüşüm, bir alanın sosyal, ekonomik, fiziksel ve çevresel koşullarında iyileşme sağlamanın peşinde olan ve kentsel sorunlara çözüm getiren, kapsamlı ve bütüncül vizyon ve eylemlerdir.

Ülkemiz, başta deprem olmak üzere jeolojik yapısı, topografyası ve iklim özellikleri gibi nedenlerle her zaman afet sonucunu doğurabilecek tehlikelerle karşı karşıya olan bir ülkedir. Deprem Heyelan, Sel, Erozyon, Kuraklık, Kaya ve çığ düşmesi

Bu sebeple 6306 Sayılı Kanun 31. 05. 2012 de çıkartılmıştır Bu sebeple 6306 Sayılı Kanun 31.05.2012 de çıkartılmıştır. Bu kanunla ilgili yönetmelikler; 4 Temmuz 2012 tarih ve 28343 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan”Kamu Mülkiyetinde Veya Kullanımında Olan Yerlerde Kentsel Dönüşüm Ve Gelişim Alanı İlan Edilmesinin Usul Ve Esaslarına İlişkin Tebliğ” 4 Ağustos 2012 tarih ve28374 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan” Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği

13 Eylül 2012 tarih ve 28410 sayılı Resmi Gazete’de Dönüşüm Projeleri Özel Hesabı Gelir, Harcama, Kredi Ve Kaynak Aktarımı Yönetmeliği yayımlanmıştır. 13 Ekim 2012 tarih ve 28440 sayılı Resmi Gazete’de 6306 Sayılı Kanun Kapsamında Hak Sahiplerince Bankalardan Kullanılacak Kredilere Sağlanacak Faiz Desteğine İlişkin Karar. Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanunun Uygulama Yönetmeliği revize edilerek son şekliyle 15 Aralık 2012 tarih ve 28498 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

6306 Sayılı Kanununun Dayanağı: Anayasanın 56. ve 23.Maddeleri; 56.Maddesi ;herkesin sağlıklı ,dengeli ve güvenli bir çevrede yaşama hakkına sahip bulunduğunu hükme bağlamakta ve Devlete bu hususta görevler yüklemektedir. 23. Maddesine göre ise Devlet,” sosyal ve ekonomik gelişmeyi sağlamak, sağlıklı ve düzenli kentleşmeyi gerçekleştirmek” ile görevlidir. Bu maddelere dayanılarak ; 6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun 31.05.2012 tarih ve 28309 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Bu yöndeki diğer kanunlar 775 sayılı Gecekondu Kanunu 2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler Hakkında Kanun 5366 sayılı Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanun 5543 sayılı İskan Kanunu 2985 sayılı Toplu Konut Kanunu ( Ek 7. Madde) 5393 sayılı Belediye Kanunu (73. Madde) 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun

6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun; Rezerv Yapı Alanı, Riskli Alan, Riskli Yapı, olmak üzere üç ana başlık altında hazırlanmış ve Kanun kapsamında “alansal uygulamalara” ilişkin hükümlere yer verilmiştir.

ZEMİN YAPISI NEDENİYLE ALANSAL UYGULAMA RİSKLİ ALAN YAPILAŞMA NEDENİYLE ZEMİN YAPISI NEDENİYLE REZERV YAPI ALANI RİSKLİ YAPI

Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenir. RİSKLİ ALAN Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenir. Riskli alan içerisindeki kamu kurumlarına tahsisi olan veya olmayan hazine mülkiyetleri ile kamu kurumlarının mülkiyetleri Bakanlık, TOKİ veya idareye tahsis/devir edilebilir. Alan içerisinde kalan riskli olmayan yapılar da proje bütünlüğü açısından kanun kapsamında değerlendirilebilir.

RİSKLİ YAPI Bakanlıkça lisanslandırılmış kurum veya kuruluşlarca tespit edilir. Maliklerce tespit yaptırılabileceği gibi Bakanlık ve İdare tarafından da yapılabilir, . Riskli olduğu tespit edilen yapılar mutlak suretle yıkılır,Riskli yapı tespitine itirazlar 7 kişilik komisyonca değerlendirilir, Uygulamaların öncelikle maliklerce yapılması esastır

Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenir. REZERV YAPI ALANI Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenir. Rezerv alan içerisindeki kamu kurumlarına tahsisi olan veya olmayan hazine mülkiyetleri ile kamu kurumlarının mülkiyetleri Bakanlık, TOKİ veya idareye tahsis/devir edilebilir.

Vatandaşlarımız www. csb. gov Vatandaşlarımız www.csb.gov.tr adresinden binalarının risk tepsitini yaptırabilecekleri kurum ve kuruluşları öğrenebileceklerdir. BAKANLIK ANASAYFA 6306 Sayılı Kanun Kapsamında Riskli Yapıların Tespiti için Yetki Verilen Kurum ve Kuruluşlar

planlama süreci

Planlama sürecine ilişkin Uygulama alanına yönelik olarak yapılacak planlarda alanın özelliğine göre; Afet risklerinin azaltılması, fiziksel çevrenin iyileştirilmesi, korunması ve geliştirilmesi, sosyal ve ekonomik gelişmenin sağlanması, enerji verimliliği ve iklim duyarlılığı ile yaşam kalitesinin artırılması esastır.

Planlama işlemlerine ilişkin Bakanlık; Riskli alan ve rezerv yapı alanı ile riskli yapıların bulunduğu taşınmazlara ilişkin her tür ve ölçekteki planı resen yapmaya, yaptırmaya ve onaylamaya yetkilidir.

Planlama işlemlerine ilişkin Bakanlık; Riskli alan ve rezerv yapı alanındaki uygulamalarda faydalanılmak üzere; özel kanunlar ile öngörülen alanlara ilişkin olanlar da dâhil, her tür ve ölçekteki planlama işlemlerine esas teşkil edecek standartları belirlemeye ve gerek görülmesi hâlinde bu standartları plan kararları ile tayin etmeye veya özel standartlar ihtiva eden planlar yapmaya, onaylamaya ve kent tasarımları hazırlamaya, yetkilidir.

tekliflerin hazırlanması

Riskli Alan Nasıl Belirlenir? Riskli Alan teklifine İlişkin Hazırlanacak Dosyada Bulunması Gereken Evraklar: Alanın, zemin yapısı veya üzerindeki yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski taşıdığına dair teknik rapor. (Teklifi yapan idare tarafından hazırlanacak ve alanı tanıtan, alanın riskli alan ilan edilmesine gerekçe oluşturacak her türlü bilgi ve belgeyi, teknik ve rakamsal verileri ve alandan fotoğrafları içeren ayrıntılı bir teknik rapor)

Alanda daha önceden meydana gelmiş afetler varsa, bunlara dair bilgiler.(Riskli alan olarak ilan edilmiş bölgede daha önce meydana gelmiş tüm afetler, bu afetlerde yaşanan kayıplar ve afetler sonrası hasar gidermeye yönelik yapılan işlemleri içeren bir açıklama) Alanın büyüklüğünü de içeren koordinatlı sınırlandırma haritası, varsa uygulama imar planı,

Alanda bulunan kamuya ait taşınmazların listesini, Alanın uydu görüntüsünü veya ortofoto haritasını, Zemin yapısı sebebiyle riskli alan olarak tespit edilmek istenilmesi halinde yer bilimsel etüt raporunu, Alanın özelliğine göre Bakanlıkça istenecek sair bilgi ve belgeleri,

Riskli Alan İlanına İlişkin Süreç Riskli Alan teklifine yönelik hazırlanan dosya, Bakanlığa iletilir. Bakanlıkça uygun görülmesi durumunda Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığına (AFAD) görüşe gönderilir. AFAD 15 gün içerisinde görüşünü bildirir. AFAD ın görüşü alınan teklif Bakanlıkça, Bakanlar Kuruluna sunulur.

Büyükşehir belediyesi sınırları içerisindeki ilçe belediyelerince hazırlanan imar planı teklifleri hakkında ilgili büyükşehir belediyesinin görüşü de alınır. Büyükşehir belediyesinin onbeş gün içinde görüş vermemesi halinde, uygun görüş verilmiş sayılır.

Kentsel Dönüşüm, Kentsel Gelişim, Kentsel Yenileme gibi farklı isimlerle farklı kanunlarda kentsel dönüşüm uygulamaları yapma yetkisi farklı idarelere verilmiş olup, söz konusu uygulamalar, bu kanunlarla yetkilendirilen idareler tarafından yürütülmektedir. Her ne kadar kamuoyunda 6306 sayılı Kanun gündemde olsa da tüm kentsel dönüşüm uygulamaları söz konusu Kanun kapsamında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yürütülmemektedir. Bu kapsamda çeşitli kanunlara istinaden Belediyelerce, Valiliklerce ve TOKİ tarafından uygulama yürütülebilmektedir.

Bu madde kapsamındaki uygulamaların zaruri kılması hâlinde, bu uygulamaların gerektirdiği iş ve işlemler hakkında Kanunun 9 uncu maddesinin hükümleri uygulanır. “...bu Kanunun uygulanmasını engelleyici hükümleri ve diğer kanunların bu Kanuna aykırı hükümleri uygulanmaz. Ancak, bu Kanunun öngördüğü uygulamalar sırasında, bahsedilen kanunların amaçları ayrıca gözetilir...”

değerlendirme

Yoğun yapılaşmış mahallelerde yapı ve yaşam kalite riskinin azaltılması nasıl sağlanacaktır? Belediyelerin bu konuda bir BÜTÜNCÜL bir PLAN çalışması yapması gerekir.

Amaç 6306 sayılı kanun kapsamında yapılacak planlama ve tasarım çalışmalarında amaç; mevcut yoğunluklarının artırılması veya arsa üretmek veya ilgili idareye gelir getirmek OLMAMALI, Yapı ve yaşam kalite riskinin azaltılması OLMALIDIR.

Plan Kentin, büyüme ve nüfus tahminlerini, Doğal ve tarihi varlıklara ilişkin değerlendirmeler, Alt bölgelerdeki nüfus artışları veya değişimlerini, Kent ve bölgedeki mevcut ve önerilen altyapı durumunu Kent bütününde ve bölge ölçeğinde nüfus tahminleri de dikkate alınarak imar değerlerine ilişkin yorumlar, Bölgedeki planlama hedefleri ve tasarım standartlarının belirlenmesi, analiz ve yorumları içermelidir.

İlkeler Bütüncül bir planlama yaklaşımı ile alanın kent bütününe ve çevresine uyumu Sosyal ve teknik altyapı alanlarının sağlanması  Kent bütününde ulaşım sistemi bütünlüğü Kentsel kimlik, yaşanabilirlik ilkeleri ile Mevcut arazi kullanım kararları, Mülkiyet haritası ve mevcut imar planları da dikkate alınarak belediyelerce hazırlanacak Bütüncül Planlar doğrultusunda Riskli alan sınırları ve büyüklüğü  belirlenmelidir.

İmar Planları Kentlerin yeni vizyonunda klasik imar planı yaklaşımı dönüşüm uygulamaları için yeterli olmayacaktır.

örnekler

PORTAKAL ÇİÇEĞİ VADİSİ PROJESİ

PORTAKAL ÇİÇEĞİ VADİSİ PROJESİ (ANKARA)

DİKMEN VADİSİ (ANKARA)

DİKMEN VADİSİ

ALTINDAĞ KENTSEL DÖNÜŞÜM PROJELERİ (ANKARA)

ZAFER MEYDANI PROJESİ(BURSA)

DERİCİLER PROJESİ(BURSA)

KUŞTEPE KENTSEL DÖNÜŞÜM PROJESİ (İSTANBUL)

HACI BAYRAM ÇEVRE DÜZENLEME PROJESİ (ANKARA)

ZAĞNOS VE TABAKHANE VADİLERİ KENTSEL DÖNÜŞÜM PROJELERİ(TRABZON)

ZAĞNOS (TRABZON)

Bu kanunla ülkemiz yeni bir vizyon kazanmış mıdır? 6306 Sayılı Kanun kapsamında yapılacak dönüşüm uygulamaları için 20 yıllık bir hedef konulmuştur. Bunun için ilgili tüm kurumlarımızın bu hedefe odaklanmaları gerekmektedir. Bu kanunla artık kriz yönetiminden risk yönetimine geçilecektir.

sonuç

Kentsel dönüşüm sürecinin tariflenmesi Kentsel dönüşüm alanı ilan edilen bölgelerde uygulamaların nasıl yapılacağına ve sürecin nasıl yönetileceğine ilişkin model oluşturulmaktadır. Proje geliştirme ve ayrıca arazi kullanım kararlarının, yapı yoğunluklarının, yapı güçlendirme/yıkma koşullarının belirlenmesi, Projeye katılma ve ortaklıkların belirlenmesi, Proje alanındaki kişi ve kurumların mülkiyet ve imar haklarının saptanması ve değerlemesi, Projeler ile yaratılacak değerlerin saptanması ve bunların nasıl paylaşılacağına karar verilmesi, Yatırımların planlanması ve akçalı kaynaklarının belirlenmesi DÖNÜŞÜM SENARYOSU / EYLEM PLANI SAHA ÇALIŞMALARI VE VERİ TOPLAMA BEKLENTİ ANALİZİ KAVRAMSAL VE FONKSİYONEL TASARIM MATEMATİKSEL MODEL ÖN FİZİBİLİTE (Uygulama Alanın belirlenmesi) KETSEL TASARIM HAK SAHİBİ SÖZLEŞMELERİ MÜLKİYET TRANSFERİ PLANLARIN ONAYLANMASI VE TATBİKİ

TEŞEKKÜR EDERİM