KAMU MALİ YÖNETİM REFORMU VE İÇ DENETİM Dr. Hasan GÜL Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürü 12.04.2006

Sunum Planı Kamu Mali Yönetiminin Tanımı Eski Kamu Mali Yönetiminin Değerlendirilmesi Yeni Kamu Mali Yönetiminin Getirdikleri Denetimde Mevcut Yapılanma İç Denetim Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda İç Denetim İç Denetim ile Teftişin Karşılaştırılması Türk Ekonomisine İlişkin Makroekonomik Göstergeler

Kamu Mali Yönetimi Kamu mali yönetim süreci üç aşamadan meydana gelir Kamu mali yönetimi, kamu kaynaklarının yönetimi ile ilgili kurumları ve süreçleri içerir Kamu mali yönetim süreci üç aşamadan meydana gelir Politikaların ve önceliklerin belirlenmesi Ülke kaynaklarının belirlenen politikalara uygun olarak tahsis edilmesi Kamu kaynaklarının ekonomik, etkin ve verimli bir şekilde harcanmasını sağlamaya yönelik kontrol ve denetim mekanizmalarının kurulması DEVLETİN MALİYE POLİTİKASINI ETKİN BİR ŞEKİLDE YÜRÜTME YETENEĞİ KAMU MALİ YÖNETİM SÜRECİNDE YER ALAN İDARELERİN KAPASİTESİNE BAĞLIDIR.

Kamu Mali Yönetimi Mali disiplini sağlayıcı olması İyi işleyen bir kamu mali yönetim sisteminin Mali disiplini sağlayıcı olması Kamu kaynaklarını politika önceliklerine göre tahsis etmesi Kaynakların etkin kullanımını sağlaması Hesap verebilirliği sağlaması gerekir ANCAK, MALİ DİSİPLİNİN SAĞLANAMAMIŞ OLMASINA BAĞLI OLARAK TÜRKİYE’NİN YAŞADIĞI MALİ KRİZLER, TÜRK KAMU MALİ YÖNETİMİNİN BU ÖZELLİKLERE SAHİP OLMADIĞINI ORTAYA KOYMAKTADIR.

Kamu Mali Yönetiminde Değişim Değişimin gerekçeleri Mevcut kamu mali yönetim sisteminin yetersizliği Kamu kaynaklarının etkin kullanımı konusunda artan kamuoyu hassasiyeti Avrupa Birliği mevzuatına uyum çalışmalarının başlaması İLK İKİ UNSUR, DEĞİŞİMİN ASIL GEREKÇESİNİ OLUŞTURURKEN, ÜÇÜNCÜ UNSUR DEĞİŞİMİ HIZLANDIRICI BİR ETKİ YAPMIŞTIR. ANCAK, DEVLETİN ROLÜNÜN VE BÜYÜKLÜĞÜNÜN TARTIŞILDIĞI SON YILLARDA, KAMU MALİ YÖNETİMİNİN YENİDEN YAPILANDIRILARAK ETKİNLİK VE VERİMLİLİĞİNİN ARTIRILMASINA YÖNELİK ÇALIŞMLALAR, GELİŞMİŞLİK DÜZEYİNDEN BAĞIMSIZ OLARAK PEK ÇOK ÜLKENİN ANA GÜNDEM MADDELERİNDEN BİRİSİNİ OLUŞTURMAKTADIR.

Kamu Mali Yönetim Sistemine Yönelik Değerlendirmeler (1) 1927 yılında uygulanmaya konulan 1050 sayılı Muhasebei Umumiye Kanunu, kamu idarelerinin değişen ihtiyaçlarını karşılamaktan uzak kalmıştır Dünyada kamu mali yönetimi alanında yaşanan önemli gelişmeler sistemimize aktarılamamıştır 1050 SAYILI MUHASEBEİ UMUMİYE KANUNUNUN UYGULANMAYA BAŞLANDIĞI 1927 YILINDAN BU YANA KAMU İDARELERİNİN SAYI, NİTELİK VE TEŞKİLAT YAPILARINDA ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİKLER MEYDANA GELMİŞ, ANCAK MALİ YÖNETİM SİSTEMİMİZ VE 1050 SAYILI KANUN BUNA UYGUN BİR DEĞİŞİM YAŞAMAMIŞTIR. ÖTE YANDAN, ÇAĞDAŞ KAMU MALİ YÖNETİM ANLAYIŞINDA HAKİM OLAN STRATEJİK PLANLAMA, ÇOK YILLI BÜTÇELEME, PERFORMANS ESASLI BÜTÇELEME, HESAP VERME SORUMLULUĞU, MALİ SAYDAMLIK, ETKİN İÇ MALİ KONTROL İLKELERİ MALİ YÖNETİM SİSTEMİMİZDE YER ALMAMIŞTIR.

Kamu Mali Yönetim Sistemine Yönelik Değerlendirmeler (2) Türk kamu mali yönetim sistemine yönelik eleştiriler şu alanlarda yoğunlaşmaktadır Politika oluşturma süreci zayıftır Kamu mali yönetim sisteminin kapsamı dardır İzleme ve denetim safhası yetersizdir

Kamu Mali Yönetim Sistemine Yönelik Değerlendirmeler (3) Politika oluşturma süreci zayıftır Bütçe bir makroekonomik politika aracı olarak kullanılamamaktadır Bütçe orta vadeli bir perspektife sahip değildir Bütçe harcamalarının sınıflandırılması ve muhasebe sistemi harcama analizine ve sağlıklı bir politika oluşturulmasına elverişli değildir DOĞRU POLİTİKALAR UYGULANMASININ VE BU ALANDAKİ KURUMSAL KAPASİTENİN GELİŞTİRİLMESİNİN EKONOMİK KALKINMA ÜZERİNDEKİ ETKİSİ BÜYÜKTÜR. ETKİN ÇALIŞAN BİR DEVLETİN, KAYNAK KISITINI DA DİKKATE ALARAK STRATEJİK KARARLAR VERMESİ, BU KARARLARI UYGULAMAK İÇİN ORTA VADELİ PLANLAR YAPMASI VE BU POLİTİKALARI DESTEKLEYECEK ŞEKİLDE BÜTÇE YAPMASI GEREKİR. BU DA POLİTİKA ÜRETME KAPASİTESİNİN VE BÜTÇE SÜREÇLERİNİN GÜÇLENDİRİLMESİNE BAĞLIDIR. TÜRKİYE’DE BEŞ YILLIK KALKINMA PLANLARI İLE BÜTÇE ARASINDAKİ BAĞLANTI KOPMUŞTUR. BÜTÇELER PLAN VE PROGRAMLARDA ÖNGÖRÜLEN HEDEFLERİ GERÇEKLEŞTİRMEKTEN UZAK KALMIŞTIR. BÖYLECE BÜTÇELER STRATEJİK KARAR ALMA ARACI OLMAKTAN ÇIKMIŞTIR.

Kamu Mali Yönetim Sistemine Yönelik Değerlendirmeler (4) Kamu mali yönetim sistemi kamu kesiminin tamamını kapsamamaktadır Ülkemizde bütçenin kapsamının dar olması yanında bütçe dışı uygulamalar da yaygınlık kazanmıştır Bu durum Kamu harcamalarının analizinde Kamu politikalarının değerlendirilmesinde Etkin bir kamu harcama politikasının yürütülmesinde problemlere yol açmaktadır KAMU MALİ YÖNETİMİNE İLİŞKİN KURALLAR SADECE GENEL VE KATMA BÜTÇELİ İDARE BÜTÇELERİNDEN OLUŞAN KONSOLİDE BÜTÇE İÇİN GEÇERLİDİR OYSA ÜLKEMİZDE GENEL BÜTÇEYE DAHİL DAİRELER VE KATMA BÜTÇELİ İDARELERİN YANI SIRA BUNLARA BAĞLI DÖNER SERMAYELİ İŞLETMELER VE FONLAR İLE MAHALLİ İDARE BÜTÇELERİ VE KANUNLA KURULAN KAMU TÜZEL KİŞİLİĞİNE HAİZ İDARELERİN BÜTÇELERİ OLMAK ÜZERE DEĞİŞİK BÜTÇE TÜRLERİ BULUNMAKTADIR. BÜTÇE DIŞI UYGULAMALARIN ARTMASININ BİR SONUCU DA KAMU BORÇ STOKUNUN BÜTÇEDE ÖNGÖRÜLEN FİNANSMAN AÇIĞINDAN DAHA FAZLA BÜYÜMESİDİR.

Kamu Mali Yönetim Sistemine Yönelik Değerlendirmeler (5) İzleme ve denetim safhası yetersizdir Kontrol ve denetim çok olmakla birlikte etkisizdir Aşırı merkeziyetçi bir anlayış hakimdir. Harcamacı kurumlara yeterli inisiyatif tanınmamaktadır Kamu kaynaklarının etkin ve verimli bir şekilde kullanılması arka planda kalmış, mevzuata uygunluk ön plana çıkmıştır Performans analizi yapılamamaktadır. performans analizini yapabilecek modern bir iç denetim sistemi bulunmamaktadır Sayıştay denetiminin kapsamı yetersiz ve dardır Sorumluluklar açık olarak tanımlanmadığından hesap verilebilirlik kaybolmaktadır

Reform Girişimleri(1) Dünya Bankasının desteği ile 1995 yılında “kamu mali yönetim projesi” başladı Projenin amacı, Türk kamu mali yönetim sisteminin yapısal problemlerinin belirlenmesi ve çözüm bulunması idi Proje kapsamında, Dünya Bankası uzmanları ve çalışma gruplarınca çeşitli raporlar hazırlandı Reformun kapsamı tahakkuk esaslı muhasebe ve yeni bütçe sınıflandırma sisteminin uygulanması olarak değişti

Reform Girişimleri(2) 8. Beş Yıllık Kalkınma Planında Özel İhtisas Komisyonu Raporunda Ulusal Programlarda (2001),(2003) Katılım Ortaklığı Belgesinde Türkiye’de Saydamlığın Arttırılması ve Kamuda Etkin Yönetimin Geliştirilmesi Eylem Planında 59. Hükümet Programında ve Acil Eylem Planında Kamu mali yönetimi alanında yapılması düşünülen değişikliklere yer verilmiştir.

Reform Girişimleri(3) 1-Bütçe dışı ve bütçe içi fonların kaldırılması Fonlardan; destekleme ve fiyat istikrar fonu dışındaki bütün bütçe içi fonlar ve 5’i dışında (sosyal yardımlaşma ve dayanışmayı teşvik fonu, tanıtma fonu, tasarruf mevduatı sigorta fonu, savunma sanayi destekleme fonu ve özelleştirme fonu) bütün bütçe dışı fonlar 2002 yılında kaldırılarak özel gelir-özel ödenek uygulamasına geçildi 2- Özel gelir-özel ödenek uygulamalarının ortadan kaldırılması 14.7.2004 tarihli ve 5217 sayılı kanunla özel gelir-özel ödenek uygulamaları da ortadan kaldırılarak özel gelirler bütçeye alındı BU ARADA 2000 KASIM VE 2001 YILI ŞUBAT KRİZLERİ SONRASINDA IMF İLE YAPILAN PROGRAMIN DA BİR GEREĞİ OLARAK KAMU MALİ YÖNETİMİNİN İYİLEŞTİRİLMESİ İÇİN BİR TAKIM SOMUT ADIMLAR DA ATILMAYA BAŞLANILMIŞTIR.

Reform Girişimleri(4) Kamu borç yönetiminde disiplin sağlanması Kamu bankalarına görev zararı veren düzenlemeler 2001 yılında kaldırıldı Kamu borç yönetiminin kurumsal yapısının güçlendirilmesi amacıyla nisan 2002 yılında Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kabul edildi Kanunda, Hazine tarafından verilecek yeni garantiler için bütçe kanununda limit belirlenmesi uygulamasına geçildi

Reform Girişimleri(5) Bütçe sınıflandırması ile muhasebe sisteminin geliştirilmesi ve tüm kamuda standart hale getirilmesi hususunda önemli adımlar atıldı 2002 ve 2003 yıllarındaki pilot uygulamalardan sonra GFS 2001’i esas alan yeni bütçe sınıflandırması 2004 yılından itibaren konsolide bütçe kapsamındaki kurumlarda uygulanmaya başlandı 2002 yılında pilot olarak uygulanmaya başlanan ve uluslar arası muhasebe standartlarını esas alan tahakkuk esaslı muhasebe sistemi 2004 yılında uygulanmaya başlandı

Reform Girişimleri(6) Bütçe yönetim bilgi sistemi ve otomasyonlu muhasebe sistemi kuruldu 2003 yılından buyana kullanılan bütçe yönetim bilgi sistemi ile kurumlar bütçe tekliflerini elektronik ortamda iletmektedirler. Ödeme emirleri de elektronik ortamda üretilmekte ve gönderilmektedir Muhasebat Genel Müdürlüğü tüm saymanlık işlemlerini bilgisayar aracılığıyla gerçekleştiren ve saymanlıklardan bilgileri günlük olarak alan Say2000i olarak adlandırılan web tabanlı bir sistem kurmuştur

Kamu Mali Yönetim Sisteminde Yeni Düzenlemeler 4749 Sayılı Kamu Finansmanı Ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi Ve Kontrol Kanunu Yeni bütçe kod yapısının uygulanması Tahakkuk esaslı muhasebe sistemine geçiş 5217 Sayılı Özel Gelir Ve Özel Ödenek Kanunu Sayıştay Kanun Tasarısı Personel Kanunu Tasarısı

5018 Sayılı Kanunun Getirdikleri Yönetim sorumluluğu modeli esas alınmıştır Mali yönetim ile bütçenin kapsamı genişletilmiştir Hesap verebilirlik ve mali saydamlık sağlanmaktadır Stratejik planlama ve performansa dayalı çok yıllı bütçelemeye geçilmektedir Kamuda Muhasebe birliği sağlanmaktadır İç kontrol getirilmektedir

Yönetim Sorumluluğu Modeli(1) Sayıştay’ın ve Maliye Bakanlığının vize/tescil gibi ön mali kontrol görevleri sona erdirilmiştir Genel ve katma bütçeli idarelerde görev yapan Maliye Bakanlığına bağlı bütçe dairesi başkanlıkları kaldırılmıştır Sadece genel bütçe kapsamındaki idarelerin muhasebe yetkilileri Maliye Bakanlığına bağlı kalmıştır

Yönetim Sorumluluğu Modeli(2) Ödeme aşamasında yapılan uygunluk kontrolü kaldırılmakta, ön mali kontrol görevi idarelere devredilmektedir İdarelerin mali yönetim ve kontrole ilişkin görev ve yetkileri artırılmaktadır Mali denetim görevi idarelere devredilmektedir

Mali Yönetim ve Bütçenin Kapsamı Genişletilmiştir Genel ve katma bütçe yerine, daha geniş kapsamlı olacak merkezi yönetim bütçesi hazırlanacaktır Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri aynı mali yönetim ve kontrol sistemine tabi tutulacaktır Bütçeler üç yıllık olarak hazırlanacaktır İdarelerin tüm gelir ve giderleri bütçelerinde yer alacaktır

İdareler İtibariyle Kanunun Kapsamı Genel Yönetim Sosyal Güvenlik Merkezi Yönetim Mahalli İdareler Kurumları Genel Bütçe Özel Bütçe Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar

Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme Stratejik Plan Hazırlama Kılavuzu (DPT) Performansa Dayalı Bütçeleme Rehberi (Maliye Bakanlığı) Bütçelerin stratejik planlara dayandırılması Bütçelerin stratejik planlarda yer alan misyon, vizyon ve stratejik amaçlarla uyumlu olması Bütçelerin performans göstergelerine göre değerlendirilmesi Performans denetimlerinin bu göstergeler çerçevesinde gerçekleştirilmesi Raporlama

Çok Yıllı Bütçeleme İdarelerin stratejik plan yapmaları Orta vadeli program hazırlanması Orta vadeli mali plan hazırlanması İdarelerin yılı ve izleyen iki yılın gelir ve gider tahminlerini içeren üç yıllık bütçe yapmaları öngörülmektedir Buna göre orta vadeli harcama programı çerçevesinde planlama-bütçeleme ilişkisi kurulmaktadır

Muhasebe Birliği ve Mali İstatistikler Muhasebe birliği sağlanmaktadır. Genel yönetim kapsamındaki idarelerde aynı muhasebe sistemi kullanılacaktır. Tüm hesapların konsolide edilmesine ve uluslararası karşılaştırmaya imkan tanınmaktadır Maliye Bakanlığı bünyesinde oluşturulacak kurul, genel yönetim kapsamındaki idarelerin uygulayacağı muhasebe ve raporlama standartlarını, çerçeve hesap planı ve düzenleyecekleri raporların şekil, süre ve türlerini tespit edecektir Kamu maliyesine ilişkin mali istatistiklerin hazırlanması ve kamuoyuna sunulması öngörülmüştür

İç Kontrol Sistemi İç kontrol, her kademede yer alan yöneticilerin yönetim alanları ile ilgili olarak almaları gereken önlemler bütünüdür İç kontrol alanında yönetim sorumluluğu anlayışı esas alınmıştır Kurumun iç kontrol sistemine kurum dışından müdahale yoktur İç kontrolü kurmak yöneticilerin sorumluluğundadır

Türkiye’de 1/1/2006 Öncesi Denetimin Yapısı Anayasa Gereğince Faaliyet Gösteren Denetim Organları Devlet Denetleme Kurulu “İdarenin hukuka uygunluğunun, düzenli ve verimli şekilde yürütülmesinin ve geliştirilmesinin sağlanması amacıyla, Cumhurbaşkanlığına bağlı olarak kurulan Devlet Denetleme Kurulu, Cumhurbaşkanının isteği üzerine tüm kamu kurum ve kuruluşlarında her türlü inceleme, araştırma ve denetlemeleri yapar.” (Anayasa md. 108) Sayıştay “Sayıştay, genel ve katma bütçeli dairelerin bütün gelir ve giderleri ile mallarını Türkiye Büyük Millet Meclisi adına denetlemek ve sorumluların hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlamak ve kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapmakla görevlidir.” (Anayasa md. 160) Yüksek Denetleme Kurulu (3346 sayılı Kanun) Sermayesinin yarısından fazlası doğrudan doğruya veya dolaylı olarak Devlete ait olan kamu kuruluş ve ortaklıklarının Türkiye Büyük Millet Meclisince denetlenmesi esasları kanunla düzenlenir.” (Anayasa md. 165) Kamu iktisadi teşebbüsleri ile fonları Türkiye Büyük Millet Meclisi adına denetlemek üzere Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu kanunla kurulmuştur. (3346 sayılı Kanun) Bakanlık Denetim Birimleri Başbakanlık Teftiş Kurulu Maliye Bakanlığı Denetim Birimleri Bakanlık ve Müsteşarlık Denetim Birimleri Özerk Nitelikteki Kuruluşların Denetim Birimleri Özerk kurullar denetim birimleri - Sermaye Piyasası Kurulu - Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu Özerk nitelikteki kuruluşların teftiş kurulları - Yerel Yönetimler Teftiş Kurulları - Kamu İktisadi Teşebbüsleri Teftiş Kurulları

Türkiye’de 1/1/2006 Öncesi Mali Denetim DENETİM BİRİMİ DENETLENEN BİRİM DENETİM KONUSU Maliye Bakanlığı denetim elemanları Genel ve Katma Bütçeli İdareler, Döner Sermayeler, Bazı Fonlar Mali birimlerin denetimi ve teftişi İçişleri Bakanlığı denetim elemanları Belediyeler, İl özel İdareleri, Mahalli İdare Birlikleri Bakanlık denetim elemanları Kendi Bakanlıkları Teftiş ve denetim (Mali denetim hariç) Denetim Komisyonları Bağımsız bütçeli idareler, düzenleyici ve denetleyici kurumlar Mali denetim

İç Denetimin Uluslararası Tanımı İç denetim; kurumun her türlü etkinliğini geliştirmek, iyileştirmek ve kuruma değer katmak amacıyla, bağımsız ve tarafsız bir şekilde güvence ve danışmanlık hizmeti vermektir (Institute of Internal Auditors, 2002)

İç Denetimin Özelliği Objektif olunması Güvence ve danışmanlık hizmeti verilmesi Kurumun faaliyetlerini geliştirmek ve değer katmak Kurumun hedeflerinin geliştirilmesine yardımcı olunması Sistematik ve disiplinli çalışma

İç Denetimin İçeriği Risk yönetim süreçlerinin denetimi İç kontrol süreçlerinin denetimi Kurum içinde üretilen her türlü bilginin tamlığı, doğruluğu ve güvenilirliği Operasyonların etkinliği ve verimliliği Mevzuata uyum Kurum varlıklarının korunması Yönetsel süreçlerin denetimi

Risk Riskler, kurumun hedeflerinin gerçekleştirilmesini engelleyebilecek her türlü olay veya durumlardır Riskler oluşma sıklıklarına ve yaratacakları hasara göre ölçülürler ve uygun iç kontrol önlemleriyle minimize edilirler Risk yönetimi, her türlü riskin tanımlanması, ölçülmesi ve giderilmesini kapsayan sistematik bir yönetim uygulamasıdır

Risk Odaklı Denetim varsayımlarına dayanır Risk odaklı denetim, denetim faaliyetinin odak noktasını, geçmiş faaliyetlerde bireysel yanlışlar arama yerine, geleceğin yönetilmesine çevirmeyi ifade eder Risk odaklı denetim Denetim kaynaklarının sınırsız olmadığı Denetlenecek birim faaliyetlerinin farklı risklerle karşı karşıya olduğu Denetlenecek birim faaliyetlerinin göreceli olarak farklı önem derecesine sahip olduğu varsayımlarına dayanır

Risk Odaklı Denetim Süreci Yıllık denetim planının (programının) risk odaklı olarak yapılması (Makro Risk Analizi) Denetim önceliklerinin belirlenmesi Denetim kaynaklarının en riskli faaliyetlerden başlatılmasını hedefler Bireysel denetimlerde risk analizi (Mikro Risk Analizi) Denetlenen faaliyete ilişkin risklerin tanımlanması, mevcut iç kontrollerin değerlendirilmesi, risklerin giderilmesine yönelik iç kontrol uygulamalarının geliştirilmesini kapsar

5018 sayılı Kanunda İç Denetim(1) 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 63,64,65,66 ve 67’inci maddelerinde İç denetim İç denetçinin görevleri İç denetçinin nitelikleri ve atanması İç Denetim Koordinasyon Kurulu ve görevleri düzenlenmiştir

5018 Sayılı Kanunda İç Denetim (2) Düzenleyici ve izleyici İDKK İç denetimin risk odaklı olarak yapılması Doğrudan üst yöneticiye bağlı iç denetçi istihdamı İç denetimin sadece görevinde bağımsız İç denetçi tarafından yapılması Sertifikalı iç denetçi istihdamı İç denetim standartlarına uygun sistematik ve sürekli bir iç denetim

5018 Sayılı Kanunda İç Denetim (3) Mali alanlarla sınırlı olmayan iç denetim Risk yönetimi, iç kontrol ve yönetim süreçlerinin iç denetimi Bireysel işlemler yerine sistem denetimi İyi uygulama örneklerinin tespiti ve yaygınlaştırılması

Kanunda Öngörülen Kontrol ve Denetim Yapısı Maliye Bakanlığı İç Denetim İç Kontrol Merkezi Uyumlaştırma Merkezi Uyumlaştırma Birimi Birimi Kamu İdaresi İç Denetim Birimi Mali Hizmetler Birimi

İç Denetimin İdari Yapısı Genel Müdür Müsteşar BAKAN İl Müdürü (Taşra) İç Denetçi MALİYE BAKANI İç Denetim Koordinasyon Kurulu

İç Denetimin İdari Yapısı VALİ (REKTÖR) (BAŞKAN) MALİYE BAKANI İç Denetim Koordinasyon Kurulu İç Denetçi Genel Sek Müsteşar İç Denetçi X Daire Başkanı Y Daire Başkanı Genel Müdür Genel Müdür Bağlı Birimler İl Müdürü (Taşra)

Mevcut Görev Alanları Müfettiş Kontrolör Denetmen (Bakanlıkta) Kontrolör (Müsteşarlık ve Genel Müdürlükte) Denetmen (İl Müdürlüğünde) Soruşturma İnceleme ve diğer görevler Uygunluk Denetimi (İdari, Mali) İç Denetçi Sistem, Performans, IT denetim alanı (Bakanlık ve diğer idarelerde)

İç Denetim ve Teftiş Denetim sistemimizde, iç denetim kapsamındaki faaliyetlerin bir kısmı “teftiş” adı altında yürütülmüştür Teftiş, iç denetimden tamamen kopuk bir faaliyet olmamakla birlikte iç denetimin gereklerini karşılayamamaktadır

İç Denetim Teftiş Risk bazlı Risk değerlemesi yetersiz Denetim maliyetini dikkate alır Denetçinin performansını ölçer Denetim planlamasında, çalışanların görüş ve önerileri alınır Mesleki yeterliğin gereği sürekli eğitim Risk değerlemesi yetersiz Denetim maliyetini sorgulamaz Denetçinin performansını değerleme ölçütleri zayıftır Üst yönetimin önerileri doğrultusunda planlama yapılır Düzensiz meslek içi eğitim

İç Denetim Teftiş Sistematik değil, kesintili Sistematik, sürekli İdarenin yanlışını ortaya çıkarır İdareye teftiş sonrası öneride bulunur Birey ve olay odaklı Yönetime bağlılık anlayışı zayıf Sistematik, sürekli İdareye güven sağlar İdareye sürekli danışmanlık yapar Sistem ve süreç odaklı Yönetimin bağlı bir parçası

İç Denetim Teftiş İdareyi geliştirme amaçlı Mevzuata uygunluk amaçlı İyi uygulama örneklerini arar En üst yöneticiye bağlı Denetimin tüm türlerini kapsar Yolsuzluk ve usulsüzlük konusunda yeterli bilgiye sahiptir Mevzuata uygunluk amaçlı Hata arar Bakan dahil değişik otoritelere bağlı Genelde uygunluk denetimi ile sınırlıdır Soruşturma asli görevidir

İç Denetim Teftiş Geçmişe dönük Geleceğe odaklı Yazılı kurallara sahip Çalışma ve raporlama anlayışı standart Rehberleri ve çalışma formları standart Koordine eden İDKK var Geçmişe dönük Geleneklere bağlı Genel kabul gören standartları az Rehber ve formlar eksik, güncel değil Kendi aralarında koordinesiz

İç Denetimin İşleyişi(1) İç denetçi adaylarını tüm kamu idarelerinden sınavla belirleme İç denetime yönelik eğitim (Maliye Bakanlığınca) Sınavda başarılı olanlara İç Denetçi Sertifikası Üst yöneticilerce, sertifikalı adaylar arasından kamu idarelerine iç denetçi atanması Kurulca belirlenen sayıları aşmamak kaydıyla idarelerce iç denetçi istihdamı

İç Denetimin İşleyişi(2) İç denetimin risk odaklı olarak en riskli alan ve konulardan başlanılarak yapılması Üç yıllık plan, yıllık program ve iç denetim çalışma planına göre yapılması Sistematik sürekli denetim anlayışı ve raporlanması

İç Denetimin İşleyişi(3) İç denetim sisteminin başarıyla uygulanması halinde: 5018 sayılı kanunla getirilen yönetim sorumluluğu ilkesi başarıyla uygulanabilecektir Üst yöneticilere Kurum çalışanlarına Kamuoyu ve kurumla ilgili taraflara katkı sağlayacaktır Geçmişe ve mevzuata odaklı denetim sistemimizin uluslararası uygulamalar paralelinde geliştirilmesi sağlanacaktır AB mevzuatı ile uluslararası uygulama ve standartlar denetim alanında yakalanmış olacaktır Kamu idarelerinin faaliyetlerinin etkinlik ve verimliliğinin artırılmasına olanak sağlanacaktır

Üst Yöneticinin Sorumluluğu(1) Üst Yöneticiler: Kamu idaresinin bütçesinden sorumludurlar İdarelerinin stratejik planlarının ve bütçelerinin hazırlanması ve uygulanmasından Kaynakların etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve kullanılmasını sağlamaktan Mali yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin gözetilmesi ve izlenmesinden

Üst Yöneticinin Sorumluluğu(2) İdarenin amaç ve hedeflerine uygun etkin yönetiminden Yönetime uygun etkin iç kontrol unsurlarını tesis etmekten Yönetimi bir bütün olarak iç denetçileri aracılığıyla denetletip izlemekten Mali yönetim ve kontrol sisteminin sıhhatli işleyişinden bakana veya meclislerine karşı üst yöneticiler sorumludur