ÇEVRE KANUNU VE İLGİLİ YÖNETMELİKLER KAPSAMINDA YÜKÜMLÜLÜKLER T.C. İZMİR VALİLİĞİ Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ÇEVRE KANUNU VE İLGİLİ YÖNETMELİKLER KAPSAMINDA YÜKÜMLÜLÜKLER Nevin İNANÇ KOCABAŞ – Zuhal GÜMÜŞTAKIM Kimya Mühendisi – Çevre Mühendisi

ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ YÖNETMELİĞİ (çed) Yönetmeliğin Ek-I ve Ek-II Listesindeki projelerden, EK-I’de yer alan projeler için, Bakanlık tarafından yetkilendirilen kuruluşlara “ÇED Raporu” hazırlatılması, Bu raporun Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na sunulması, ÇED Olumlu Kararı alınmadan faaliyete geçilmemesi; EK-II’de yer alan projeler için, Bakanlık tarafından yetkilendirilen kuruluşlara Proje Tanıtım Dosyası (PTD) hazırlatılması, Dosyanın Müdürlüğümüze sunulması, “ÇED Gerekli Değildir” kararı alınmadan faaliyete geçilmemesi gerekmektedir.

Aksinin tespitinde ÇED Yönetmeliği kapsamındaki yükümlülükler yerine getirilinceye kadar faaliyet durdurulur. Ardından da proje bedelinin %2’si kadar idari para cezası uygulanır. Ek-I ve Ek-II Listelerinde yer alan projeler/faaliyetler için başvuru bedeli ödenmesi zorunludur. Ek-I ve Ek-II Listelerinde yer almayan projeler/faaliyetler için ÇED kapsam dışı görüşü alınmasının ise herhangi bir bedeli bulunmamaktadır.

ÇEVRE KANUNUNCA ALINMASI GEREKEN İZİN VE LİSANSLAR HAKKINDA YÖNETMELİK Olumsuz çevresel etkileri olan faaliyet ve tesisler için bütüncül yaklaşım çerçevesinde kirliliğin önlenmesi azaltılması kontrolü amacıyla tek bir çevre izni verilmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Çevre izni : Çevre Kanunu uyarınca alınması gereken; emisyon, deşarj, gürültü kontrol, derin deniz deşarjı ve tehlikeli madde deşarjı konularından en az birini içeren izidir. EMİSYON ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ ÇEVRE İZİNLERİ ATIK SU DEŞARJ DERİN DENİZ DEŞARJ TEHLİKELİ MADDE DEŞARJ

Çevre lisansı : Atıkların toplanması, geri kazanılması, geri dönüşümü ve bertaraf edilebilmesine ilişkin teknik yeterlilik, GERİ KAZANIM BERTARAF ÇEVRE LİSANSLARI ARA DEPOLAMA İŞLEME ARINDIRMA

İşletme ve Faaliyetler Yetkili Merciiler BAKANLIK EK-1 İşletme ve Faaliyetler ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK İL MÜDÜRLÜĞÜ Ek-2 İşletme ve Faaliyetler

Çevre Kanunu (2872-1983) 5491-2005 Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (1995-2005) Basel Sözleşmesi (1994) Katı Atıkların (1991) Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği (2007) Hafriyat Toprağı, İnşaat Yıkıntı ve Atıklarının Kont.Yön.(2004) Atıkların Alternatif veya Ek Yakıt Olarak Kullanılması Hakkında Tebliğ (2001-2005) Tıbbi Atıkların (1993-2005) Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği (2008) Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği (2004) Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği (2006 ) PCB ve PCT Kontrolü Hakkında Yönetmelik (2007) Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği (2005) Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik (2008)

AVRUPA BİRLİĞİ MEVZUATINA UYUM PLANI Taslak Yönetmelik Adı Yürürlüğe giriş için planlanan (yıl/çeyrek) Düzenli Depolama Yönetmeliği 2009/3 Yakma Yönetmeliği 2009/2 Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (revizyon) Atıkların Taşınımı Yönetmeliği 2009/4 Hurda Araçlara İlişkin Yönetmelik Atık Elektrik-Elektronik Ekipmanlara İlişkin Yönetmelik Maden Atıklarına İlişkin Yönetmelik

Yasal Çerçeve Yıl Yönetmelik 1991 Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği 1993-(2005) Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği 1995-(2005) Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği 2004 Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği 2004-(2007) Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği 2004-(2008) Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği 2005 Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği 2006 Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği 2007 Poliklorlu Bifenil ve Poliklorlu Terfenillerin Kontrolü Hakkında Yönetmelik 2008 EEE’de Tehlikeli Maddelerin Azaltımı Yönetmeliği Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik

Atık Yönetimi; Atığın toplanması, taşınması, geri kazanılması, bertaraf edilmesi, bertaraf sahalarının kapatılma sonrası bakımı ve bu tür faaliyetlerin gözetim, denetim ve izlenmesi işlemlerini kapsayan bir faaliyetler bütünüdür. 05/10/2009

Atık Yönetimine İlişkin İlkeler ‏ Atığın kaynağında en aza indirilmesi esastır. Atık yönetiminin her safhasında sorumlu kişiler, çevre ve insan sağlığına zarar vermeyecek tedbirler alırlar. Atıkların yarattığı çevresel kirlenme ve bozulmadan doğan zararlardan dolayı atık üreticileri, taşıyıcıları ve bertaraf edicileri kusur şartı aranmaksızın sorumludurlar.

Atıkların yönetiminden kaynaklanan her türlü çevresel zararın giderilmesi için yapılan harcamalar “kirleten öder” prensibine göre atıkların yönetiminden sorumlu olan gerçek ve tüzel kişiler tarafından karşılanır. Atıkların, Bakanlıktan lisans almış bertaraf tesisleri dışında üçüncü kişiler tarafından ticari amaçlar ile toplanması, satışı ve bertaraf edilmesi, diğer yakıtlara karıştırılarak yakılması yasaktır. Atıklar fiziksel, biyolojik ve kimyasal ön işlemler haricinde kesinlikle doğrudan başka bir madde veya atıkla karıştırılamaz veya seyreltilemez. Atıkların ithalatı yasaktır.

Tehlikeli atık nedir? Atık listesinde “*” ile işaretli olan atıklar tehlikeli atıktır. Bu atıklardan (A) ile işaretli olanlar analize gerek olmaksızın tehlikeli atık olup (M) ile işaretli olanlar için Ek-III B’de yer alan parametrelere göre analizinin yapılması gerekmektedir. 10 05 03* Baca gazı tozu A 10 03 19* Tehlikeli maddeler içeren baca gazı tozu M 05 01 07* Asit ziftleri 08 01 11* Atık boya ve vernikler 13 02 06* Sentetik motor ve şanzıman yağları 15 01 10* Tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalaj

Tehlikesiz atık nedir? 17 02 01 Ahşap 11 05 02 Çinko külü 10 11 03 Cam elyaf atıkları 07 02 13 Atık plastik 03 03 01 Ağaç kabuğu ve odun atıkları

ATIK ÜRETİCİSİ Atık: Herhangi bir faaliyet sonucunda oluşan, çevreye atılan veya bırakılan EK-1’de yer alan sınıflardaki herhangi bir maddeyi, Üretici: Faaliyetleri sonucu atık oluşumuna neden olan kişi ve/veya atığın bileşiminde veya yapısında bir değişikliğe neden olacak ön işleme, karıştırma veya diğer işlemleri yapan herhangi bir gerçek veya tüzel kişiyi, Atığı üretenin bilinmemesi durumunda ise bu atıkları zilyetliğinde veya mülkiyetinde bulunduran gerçek ve tüzel kişilerdir.

Atıkları ile ilgili her türlü tedbiri almakla, Tehlikeli atıkları için üç yıllık atık yönetim planını hazırlamakla ve Valiliğe sunmakla, Atıklarını tesisinde geçici depolama durumunda (aylık 1000 kg ve üzeri) atıkları için geçici depolama izni almakla,

Ürettiği atığın kaydını tutmakla, Atığını bertaraf edeceği tesisin istediği şekilde atığı ambalajlamakla ve etiketlemekle, Atıklarının tehlikeli olmadığını akredite laboratuvarda veya uluslar arası kabul görmüş kuruluşlarca yapılan analizlerle Bakanlığa belgelemekle,

Atığın niteliğinin belirlenmesi için gerekli harcamaları karşılamakla, TABS bildirimi yapmakla, (Atık yağlar için Atık Yağ beyan formu doldurmak ve atık yağın analiz raporunu sunmak) yükümlüdür..

AMBALAJ ATIKLARININ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ Çevresel açıdan belirli özelliklere sahip ambalajların üretimi, Ambalaj atıklarının çevreye vereceği zararların önlenmesi, Ambalaj atıklarının azaltılması, Ambalaj atıklarının geri kazanılması, Ambalaj atıklarının belirli bir sistem içinde kaynağında ayrı toplanması,taşınması,ayrıştırılması konularında teknik ve idari standartların oluşturulması ve bu konuda gerekli prensip, politika ve programlar ile teknik, idari ve hukuki esasların belirlenmesidir.

Yönetmelik ile Sorumluluk Verilen Taraflar Ekonomik İşletmeler Ambalaj Üreticisi Ambalaj malzemesi ve ambalajın kendisini üretenler ile ambalajın doğrudan üretildiği ürünü piyasaya sürenlere tedarik edenleri veya bu ürünleri ithal edenleri, Piyasaya Süren Bir ürünü bu Yönetmelik kapsamındaki ambalajlar ile paketleyen gerçek veya tüzel kişiyi, üretici tarafından direk olarak piyasaya sürülmemesi durumunda ambalajın üzerinde adını ve/veya ticari markasını kullanan gerçek veya tüzel kişiyi, üreticinin Türkiye dışında olması halinde, üretici tarafından yetkilendirilen temsilciyi ve/veya ithalatçıyı İfade etmektedir.

Piyasaya Süren Bir ürünü bu Yönetmelik kapsamındaki ambalajlar ile paketleyen gerçek veya tüzel kişiyi, üretici tarafından direk olarak piyasaya sürülmemesi durumunda ambalajın üzerinde adını ve/veya ticari markasını kullanan gerçek veya tüzel kişiyi, üreticinin Türkiye dışında olması halinde, üretici tarafından yetkilendirilen temsilciyi ve/veya ithalatçıyı İfade etmektedir.

Ambalaj Üreticilerinin Yükümlülükleri-I 1-Bulunduğu ilin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne müracaat ederek ücretsiz olarak Internet erişim şifresi ile kod numarası almaları gerekmektedir. 2-Yönetmeliğin ekinde yer alan bir önceki yıl üretilen ve piyasaya sürülen ambalajların cinsi, üretim ve satış miktarları ile satış yapılan firmalara ait bilgileri içeren Ek-4 Ambalaj Üreticisi Müracaat Formu’nu, her yıl şubat ayının sonuna kadar internetten doldurulması ve bir örneğinin de posta yoluyla Çevre ve Şehircilik Müdürlüğüne gönderilmesi gerekmektedir. 3-Ambalajlarını satışa sunarken ayrı bir ambalaj (koli,Shring, Çuval) kullanmaları durumunda da Ek-5 Piyasaya Süren Müracaat Formu’nu, Internet aracılığıyla doldurmak ve bir suretini de her yıl Şubat ayı sonuna kadar Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne göndermekle yükümlüdürler.

Ambalaj Üreticilerinin Yükümlülükleri-II Ayrıca; Ambalajın tasarım aşamasından başlayarak, üretim ve kullanım sonrasında en az atık üretecek ve çevreye en az zarar verecek şekilde ambalaj üretmekle, Ambalaj malzemesini tekrar kullanıma, geri dönüşüme ve/veya geri kazanıma uygun olacak şekilde tasarlamak, üretmek ve piyasaya sunmakla, Ambalaj atıkları yönetimi kapsamında tüketicileri bilgilendirici eğitim faaliyetleri yapmakla yükümlüdürler.

Piyasaya Sürenlerin Yükümlülükleri-I 1- 1-Bulunduğu ilin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne müracaat ederek internet erişim şifresi ve kod numarası almak, 2-Bir önceki yıl piyasaya sürdüğü ürünlerin ambalajları için bu Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-5 Piyasaya Süren Müracaat Formu’nu Internet aracılığıyla doldurmak ve bir suretini de her yıl Şubat ayı sonuna kadar bulunduğu ilin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne göndermek, 3-Yönetmeliğin 19 uncu maddesinde belirtilen geri kazanım hedeflerini sağlamak, 4- Hedefleri sağlamak amacıyla lisanslı işletmeler, belediyeler ve yetkilendirilmiş kuruluşlarla sözleşme yapmak,

Piyasaya Sürenlerin Yükümlülükleri-II Ayrıca, Ürünlerinin ambalajlanması ve kullanımı sonrası en az atık üretecek ve geri dönüşümü ve geri kazanımı en kolay ve en ekonomik olacak ambalajları kullanmak, Ambalaj atıklarının geri kazanımı ile ilgili eğitim faaliyetlerinde bulunmakla ve ilgili harcamaları karşılamakla,

Bitkisel atIk yağlarIn kontrolü yönetmeliği Bitkisel Atık Yağ: Rafine sanayinden çıkan soap-stock’ları, tank dibi tortuları, yağlı toprakları, kullanılmış kızartmalık yağları, çeşitli tesislerin yağ tutucularından çıkan yağları ve kullanım süresi geçmiş olan bitkisel yağları, Atık Yağ: Bitkisel atık yağları, Atık yağ üreticisinin yükümlülükleri a) Atık yağları diğer atık madde ve çöplerden ayrı olarak biriktirmekle, b) Faaliyetleri sonucu oluşan atık yağların biriktirilmesi için sızdırmaz, iç ve dış yüzeyleri korozyona dayanıklı bidon,  konteyner ve tank gibi toplama kaplarını kullanmakla, c) Atık yağları  çevre lisanslı taşıyıcılarla lisanslı geri kazanım veya bertaraf tesislerine göndermekle, d) Atık yağ sevkıyatında ulusal atık taşıma formu kullanmak ve her taşımadan sonra bunların bir kopyasını ilgili valiliğe göndermek, bu belgeleri beş yıl süreyle tesiste muhafaza etmekle, e)  Geri kazanım veya bertaraf tesisleriyle olabilecek uyuşmazlıkları ilgili çevre ve şehircilik il müdürlüğüne bildirmek, uyuşmazlık giderilinceye kadar uyuşmazlığa konu olan atık yağları kendi depolarında muhafaza altında bulundurmakla, yükümlüdürler.

Su kirliliğinin kontrolü yönetmeliği Atıksu: Evsel, endüstriyel, tarımsal ve diğer kullanımlar sonucunda kirlenmiş veya özellikleri kısmen veya tamamen değişmiş sular ile maden ocakları ve cevher hazırlama tesislerinden kaynaklanan sular ve yapılaşmış kaplamalı ve kaplamasız şehir bölgelerinden cadde, otopark ve benzeri alanlardan yağışların yüzey veya yüzey altı akışa dönüşmesi sonucunda gelen suları ifade eder . Kanalizasyon sistemi bulunan yerlerde her türlü atıksuların kanalizasyon şebekesine bağlanması, ilke olarak bir hak ve mecburiyettir. Su kirliliği kontrolu açısından her tür kirletici kaynağın bir izin belgesine (Çevre izin belgesi, kanal bağlantı izin belgesi) bağlanması,  Atık su miktarını ve atık sudaki atık konsantrasyonunu en aza indirerek kirliliği kaynağında önleyecek teknoloji ile üretim yapılması,

Atık su arıtımında teknik ve ekonomik açıdan  uygun arıtma yöntemlerinin seçilmesi, Benzer nitelikte atıksu üreten endüstriler ve yerleşimler için ortak atıksu arıtma tesisi kurulması, esastır. Alıcı ortama atıksu deşarjı yapılmasının planlanması durumunda deşarj izni almak üzere Kurumumuza başvurulması gerekmektedir. Atıksu Deşarjı konulu çevre izinlerinde; 1) Ek-1 listesinde belirtilen işletmeler için Bakanlığımız, 2) Ek-2 listesinde belirtilen işletmeler için İl Müdürlüğümüz yetkilidir.

Sanayİ kaynaklI HAVA kİrlİlİğİnİn kontrolü yönetmelİğİ Hava emisyonu olan ve Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik kapsamında yer alan işletmelerin kurulması ve işletilmesi için çevre izni alınması zorunludur. Bu işletmelerden kaynaklanan hava emisyonlarının değerlendirilmesinde bu Yönetmelik hüküm esas ve sınır değerlerine göre iş ve işlemler yapılır. Hava emisyonu kapsamında değerlendirilen işletmelerin kurulması ve işletilmesinde; İşletmenin çevreye zararlı etkilerinin mevcut en iyi üretim ve/veya arıtım teknikleri uygulanarak azaltılmak suretiyle kirlilik oluşturmaması, Bu Yönetmelikte belirtilen şartlara uyulması, c) Bu Yönetmelikte belirtilen emisyon sınırlarının aşılmaması, ç) Tesis etki alanında Ek-2’de verilen hava kalitesi sınır değerlerinin aşılmaması, gerekmektedir.

ÇEVRE DENETİMİ Çevre Denetimi niçin yapılır ? Çevre ile ilgili mevzuata tabi faaliyetlerin/tesislerin uygunluğunu kontrol ve teşvik etmek Faaliyetlerin/tesislerin yasal gerekliliklere uygunluğunu temin edebilmek Faaliyetlerin/tesislerin çevre üzerindeki etkilerini izlemek

Denetİm, bİlgİ verme ve bİldİrİm yükümlülüğü İlgililer, Bakanlığın veya denetimle yetkili diğer mercilerin isteyecekleri bilgi ve belgeleri vermek, yetkililerin yaptıracakları analiz ve ölçümlerin giderlerini karşılamak, denetim esnasında her türlü kolaylığı göstermek zorundadırlar. İlgililer, çevre kirliliğine neden olabilecek faaliyetleri ile ilgili olarak, kullandıkları hammadde, yakıt, çıkardıkları ürün ve atıklar ile üretim şemalarını, acil durum plânlarını, izleme sistemleri ve kirlilik raporları ile diğer bilgi ve belgeleri talep edilmesi halinde  Bakanlığa veya yetkili denetim birimine vermek zorundadırlar. 

TEŞEKKÜR EDERİZ. İletİşİm: (232) 341 68 00 – 1536/1538 www TEŞEKKÜR EDERİZ.. İletİşİm: (232) 341 68 00 – 1536/1538 www.cevresehircilik.gov.tr/iller/izmir izmir@csb.gov.tr