Sözlü sınavlar Pınar Tunçer Afyon Kocatepe Üniversitesi Doktora Programı Öğretimde Planlama ve Değerlendirme Dersi Mayıs 2007

Tanım Sözlü sınavlar, öğretmen tarafından öğrencilere verilecek notun belirlenmesinde kendisine dayanılacak ve belli bir konu alanındaki öğrenci başarısının ölçüsü olarak kullanılacak veriler elde etmek için yapılır (1).

Sözlü sınavların kullanılabileceği durumlar Sözlü anlatım becerileri ölçüleceğinde(1,2), Henüz yazma becerisinin gelişmediği okul öncesi dönemde kullanılabilir (2), Yabancı dilde iletişim becerisini ölçmek amacıyla (2).

Öğretmen ders anlatmaya başlamadan önce bir önceki ders ile ilgili olarak soru sorması sözlü sınavın yapılış şekillerinden biridir. Bu sayede eksik kalan alanlar kapatılır ve öğrencinin derse hazırlıklı gelmesi sağlanır (1). Sınıf önünde yapılan, bir ders saatinde birkaç öğrenci ile kısıtlı kalan sözlü sınavlarda öğrencinin değerlendirilmesi değerlendirmenin sübjektifliği sebebiyle sakıncalı olabilmektedir (2).

Sözlü sınavların özellikleri Konuşma yeteneği ve sözlü anlatım gücü öğrencinin giyimi, dış görünüşü yanıltıcı olabilir (1,2), Sınavı yapan kişinin tepkileri (2), Her öğrenci için farklı soru hazırlama (sınıfın önünde yapılan sözlü sınavlarda) (1), Cevaplarını öğrenci tekrar kontrol edemez (2), Zaman alıcı (2), Değerlendirme subjektif. Kuzuyu yeme kararını çoktan vermiş, fakat buna bir gerekçe hazırlama girişiminde olan bir kurt! (1)

Sınavda göz önünde bulundurulması gerekenler Bir sınav planı yapılmalı. Sınavın amacı, yoklanmak istene davranışlar ve konuları gösteren bir tablonun hazırlanması. Sınavda sorulacak sorular bu tablodan elde edilmelidir (1). Çok sayıda öğrenci değerlendirilecekse kısa cevaplı sorular sorulmalıdır (1). Öğrencinin çabuk ve mantıklı düşünebilme, düşünce ve duygularını etkilice anlatabilme gücü ölçülmek isteniyorsa uzun cevap gerektiren sorular yöneltilmelidir (1). Sınavda sorulması kararlaştırılan sorular, sınavdan önce yazılmış olmalıdır (1). Benzer olarak verilmesi beklenen cevaplar da yazılmalı ve kaç puan verileceği önceden belirlenmelidir (1).

Öğrenci, kendisini sorguya çekilmek üzere savcı önüne çıkarılan bir sanık durumunda görmemelidir. Bunun sağlanması için öğrenciyi rahatlatacak bir ortam sağlanmalıdır (1). Öğretmen soruları yavaş ve seslice okumalıdır. Öğrencinin soruyu tam olarak anladığından emin olunmalıdır (1). Tek bir sınav yerine bazen ikinci sınav hakkı verilmesi yoluna gidilebilmelidir (1).

Kaynaklar 1.Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Doç. Dr. Halil Tekin, Yargı Yayınevi, 17.Basım, Öğretmen adayları için KPSS eğitim bilimleri. Pegem A yayıncılık, ISBN , Ankara 2007.