AFET VE DEPREM BİLİNCİNİ YAYGINLAŞTIRMA VE YAPI STOĞUNU İYİLEŞTİRME KOMİSYONU 4 NOLU TOPLANTI 22 EKİM 2014

Gündem: 1 – Bilgilendirme 2 - Kırmızı Bayrak Komisyonu ile ilgili teknik şartnamenin yorumlanması 3 - Radius Projesinin günümüz koşullarında değerlendirilmesi 4 - Dilek ve temenniler

Radius projesi (İzmir Deprem Master Planı)

Betonarme Yapı İyi Kalitede Orta Kalitede Kötü Kalitede Toplam 1-2 katlı bina katlı bina ve daha fazla katlı bina Toplam Betonarme Yapı Yığma Yapı İyi Kalitede Orta Kalitede Kötü Kalitede Toplam 1-2 katlı bina ve daha fazla katlı bina Toplam Yığma Yapı Toplam80.920adet yapı Toplam adet yapı

Betonarme Yapı İyi Kalitede Orta Kalitede Kötü Kalitede Toplam 1-2 katlı bina katlı bina ve daha fazla katlı bina Toplam Betonarme Yapı Yığma Yapı İyi Kalitede Orta Kalitede Kötü Kalitede Toplam 1-2 katlı bina ve daha fazla katlı bina Toplam Yığma Yapı Toplam adet yapı Toplam adet yapı

Büyük ş ehir Belediyesi Sınırları İ çindeki Yapıların RAD İ US Projesi 1997 Envanteri adet 1975 öncesi yapılmış yapı adet arası yapılmış yapı adet çelik ve diğer tür yapı. Toplam adet yapı

DANIŞMA KURULU TOPLANTISI 07 Mayıs 2010

GÜNDEM ARALIK 2009 TARİHİNDE YAPILMIŞ OLAN İZMİR AFET RİSKİNİ AZALTMA SEMPOZYUMU’NUN SONUÇ BİLDİRGESİ VE EYLEM PLANI ÖN RAPORU TASLAĞI İLE İLGİLİ GÖRÜŞ VE ÖNERİLER IŞIĞINDA EYLEM PLANI ÖN RAPORU’NUN HAZIRLIK ÇALIŞMALARI 10

Sempozyum sonucunda;  Sonuç Bildirgesi  Eylem Planı Ön Raporu hazırlanması planlanmıştı. Ana Hedef: İlgili Kuruluşlarca, “İzmir Afet Riskini Azaltma Eylem Planı”nın hazırlanması 11

7-8 Aralık 2009 tarihinde yapılan “İzmir Afet Riskini Azaltma Sempozyumu”nun bir değerlendirmesi ve Eylem Planı Ön Raporu oluşturulması amacıyla bir araya geldiğimiz bu toplantıda, konuları üç başlıkta aktarmaya çalışacağız. 1- RADIUS projesinde deprem riskinin azaltılması için yapılması önerilenler, 2- Geçen süre içerisinde kurumlarca belirtilen konularda yapılan çalışmalar, 3- Yapılan veya yapılması gerekenler konusunda ileriye yönelik öneriler. 12

a) Pilot Proje Çalışması RADIUS Projesinde İlin Yapı Stoku Envanteri Örneklem Metodu kullanılarak hesaplanmıştır. İzmir’deki yapı stoğuna örnek teşkil etmesi amacıyla 3 pilot bölgede toplam adet bina gözlem yolu ile incelenerek bir değerlendirme yapılmıştır. Bina kalitesi; % 3 iyi % 52 orta % 45 zayıf/kötü YAPI STOĞU ENVANTERİ I. RADIUS’TA ÖNERİLENLER

b) Mevcut Yapı Stoku Envanterinin Oluşturulması İzmir Büyükşehir Belediyesince “Mevcut Yapı Stoku Envanterinin Oluşturulması” projesi programlanmaktadır. Programlanan bu projenin bir plan dahilinde hayata geçirilerek, kentin tamamındaki mevcut yapı stoğu çıkarılmalıdır. ( Bu çalışmaya YEREL YÖNETİMLER kaynak sağlamalı. ) 14 I. RADIUS’TA ÖNERİLENLER 1. YAPI STOĞU ENVANTERİ

Emniyet, itfaiye, hastane ve hükümet binaları gibi önemli yapıların incelenerek gerekli görülen durumlarda takviye edilmeleri Toplam 6658 kamu binasının tespiti yapılmıştır. Bu binaların deprem riskine karşı gözlemsel incelemeleri yapılmıştır. 15 I. RADIUS’TA ÖNERİLENLER 2. KAMU BİNALARI ENVANTERİ

Kamu binaları tespiti içerisinde 3616 adet Milli Eğitime ait bina belirlenmiştir. Bu binalardan 525 okul binasının ön incelemeleri yapılmıştır. Bunlardan; 80 adetinin güçlendirmeye ihtiyacı olmadığı, 26 adedine yıkım kararı verildiği, bunlardan 8 adedinin yıkılarak yeniden yapılması uygun görüldüğü, 79 adedinin güçlendirme projelerinin hazırlandığı, 84 adedinin güçlendirildiği tespit edilmiştir. Ön incelemesi yapılan ve hiçbir çalışma yapılmayan 256 adet okul binasının bir an önce projelendirilerek güçlendirilmesi yapılmalıdır. 16 a) Eğitim Binaları Envanteri I. RADIUS’TA ÖNERİLENLER 2. KAMU BİNALARI ENVANTERİ

Kamu binaları tespiti içerisinde 429 adet sağlık kuruluşlarına ait bina belirlenmiştir. Hastanelerden 3 adet hastane binasının güçlendirmeye ihtiyacı olmadığı tespit edildi, 8 adedinin güçlendirme projeleri yapıldı, 5 adedinin ek binası yapıldı, 3 adet ek binanın da projelendirmesi yapıldı. 5 adet tamamı yeni hastane binası inşa edildi, 1 adedinin inşası sürüyor, 3 adedinin projelendirmesi yapıldı, inşasına başlanmadı. 5 adet hastane binası güçlendirildi. Sağlık kuruluşlarına ait diğer binaların ön tespitlerinin yapılarak gerekli çalışmalar bir an önce yapılmalıdır. 17 b) Sağlık Binaları Envanteri I. RADIUS’TA ÖNERİLENLER 2. KAMU BİNALARI ENVANTERİ

Kamu binaları tespiti içerisinde 2613 adet diğer kamu binası bulunmaktadır. Diğer kamu binalarından 10 adedinin güçlendirme projeleri yapılarak bir kısmının imalatları tamamlanmıştır. Diğer kamu binalarının ön incelemelerinin yapılarak sonucuna göre projelendirme veya güçlendirmeleri yapılmalıdır. ( Uygulamalarda projede öngörülen şartlar ve binanın taşıdığı şartlar iyi irdelenmeli ve kontrol altında tutulmalı. ) 18 c) Diğer Kamu Binaları Envanteri I. RADIUS’TA ÖNERİLENLER 2. KAMU BİNALARI ENVANTERİ

Büyükşehir Belediyesi bünyesinde deprem riskinin azaltılması hususunda koordinasyon görevi yapacak bir birimin oluşturulması. “Zemin İnceleme Deprem ve Afet İşleri Şube Müdürlüğü” oluşturulma çalışmaları devam etmektedir. Büyükşehir Belediyesince risk azaltma çalışmalarını koordine edecek olan bu Şube Müdürlüğünün kurulması sağlanmalıdır. ( İzmir mastır planına yönelik özelikle zemin sınıfına bağlı planlanan yapılarda uyulması gereken yapılaşma ilgili depremselliği ilgili zemin ve yapı şartlarında aranacak koşullar bu müdürlükçe hazırlanıp plan notlarına eklenmeli. ) ÖRGÜTLENME I. RADIUS’TA ÖNERİLENLER

Toplumsal bilincin inşası, bilginin yayımı ve kentsel hasar görebilirliği azaltmayı hedefleyen önlemler için halkın eğitimi. Valilik organizasyonunda;  Temel Afet Bilinci, Toplum Afet Gönüllüsü eğitimleri verilmekte  Broşür ve kitaplar yayınlanmakta Kurumlar;  Bilgilendirme  Bilgi yenileme, beceri sınama ve geliştirme eğitimleri vermekte. Eğitimlerin yaygınlaştırılarak sürekliliğinin (özelikle okullarda )sağlanması gerekmektedir. 20 I. RADIUS’TA ÖNERİLENLER 4. EĞİTİM

Hasar görme ihtimali olan yol/ otoyol, demiryolu, metro ile üzerlerindeki köprü, tünel ve viyadüklerin detaylı analiz edilerek gerekli görülenlerin öncelikle güçlendirilmesi. Karayollarınca; - 24 adet köprüde onarım ve güçlendirme çalışması Büyükşehir Belediyesince; - 50 km yeni yol ile 150 adet kavşak imalatı, - Banliyö ve Hafif Raylı Sistem ile Metronun her türlü yapıları depreme dayanıklı olarak yapıldı/yapılmaktadır. Bu tür yapıların yeni imalat ve onarımlarının depreme dayanıklı olarak inşa edilmesi konusunun izlenmesi gerekmektedir. (Alternatif olacak yerleşim yerlerindeki ulaşım yolları öngörülmesi ve buna göre ilgili mercilerin planlamalarını bu yönde yapılması gerekir.) 21 I. RADIUS’TA ÖNERİLENLER 5. ULAŞIM

Haberleşme santral binalarında yer alan santral ekipmanlarının sağlam ve devrilmeyecek şekilde sabitlenmesi ve afet anında haberleşmenin kesintiye uğramaması için gerekli önlemlerin alınması. Santral ekipmanları çeşitli ankraj sistemleriyle sabitlenmektedir. İl dışı haberleşmeyi sağlayan 3 ana merkezin en az ikisi metropol alandaki tüm santraller ile irtibatlandırılmıştır. Bu 3 ana merkeze uzak mesafe radyolink sistemleri tesis edilmiştir. Afetlerde il sınırları içerisinde kesintisiz iletişiminin sağlanabilmesi için ilin 5 ayrı noktasında telsiz role istasyonu ve kule kurulmuştur. Afet anında tüm haberleşme sistemlerinin kesintisiz olarak kullanılabilmesi sağlanmalıdır. ( Mevcut koşullara bağlı olmadan yeni Alternatif koşullar oluşturulması ve afette devreye kısa sürede alınması sağlamalı. ) 22 I. RADIUS’TA ÖNERİLENLER 6. HABERLEŞME

İçmesuyu ve atıksu sisteminde yer alan borular, ana toplayıcılar ve bütün bağlantılarının yeniden gözden geçirilmesi ve önlem alınması. İçmesuyu ve kanalizasyon şebekelerinde, asbestli çimento boruların yerine DF, HDPE ve PE boru kullanılmaktadır. Olası bir depremde devre dışı kalan su kaynakları yerine diğer kaynaklardan aktarım sağlayabilecek bir sistem oluşturulmuştur. Scada Sistemi kurulmuştur. Kanalizasyon sisteminde, zemin iyileştirme yöntemleri kullanılarak ana hatların deprem hareketlerine karşı güvenliği sağlanmıştır. Afet anında altyapıda oluşabilecek hasarı ortadan kaldıracak önlemlerin sürdürülebilirliği sağlanmalıdır. Mevcut koşulardan ayrı afette bir Alternatif yaratılması üzerinde durulması gerekir. ) 23 I. RADIUS’TA ÖNERİLENLER 7. İÇMESUYU VE ATIKSU

Toprak dolgu barajlar veya rezervuarlar mühendislik yapıları olmaları ve deprem hesabını içermeleri nedeniyle, geçmiş depremlerde oldukça iyi performans göstermişlerdir. İzmir ve civarında yer alan barajların, senaryo depreminde çok hafif zararsız hasar görebileceği, yıkılmadan fonksiyonlarını devam ettirecekleri söylenebilir. Gölet ve barajlar, uygun planlama, mühendislik tasarımı, inşaatı ve işletme süresince sürdürülebilir denetim sistemiyle güvenli durumdadır. Acil yardım planlarının hazırlanması sürecinde Balçova Barajının senaryo depreminden etkileneceği belirtilmiş olmasına karşın sempozyum bildirisinde bu konudan bahsedilmemiştir. Baraj ve göletlerin depreme dayanıklılıkları ayrıntılı bir şekilde incelenmeli ve takibi yapılmalıdır. ( alternatif koşular oluşturulması araştırılması gerekir.) 24 I. RADIUS’TA ÖNERİLENLER 8. GÖLETLER VE BARAJLAR

Anıtların ve müzelerin depreme karşı takviyesi ile müzelerde sergilenen eserlerin depremden korunması ile ilgili önlemlerin alınması. Restorasyon ve onarım çalışmaları yapılmıştır. Yapılan restorasyon ve onarım çalışmalarında depremsellik boyutunun dikkate alınmadığından tarihi yapıların tamamının depreme dayanıklılıklarının incelenmesi ve ihtiyaç halinde gerekli projelendirme ve güçlendirmelerinin yapılması ile müzelerde sergilenen eserlerin depremden korunması için gerekli önlemlerin alınması sağlanmalıdır. 25 I. RADIUS’TA ÖNERİLENLER 9. TARİHİ YAPILAR

a) Deprem etkilerini göz önüne alacak şekilde düzenlenmiş kent planlaması ve arazi kullanım düzenlemelerinin yapılması. DEÜ tarafından hazırlanan jeolojik etüt haritası ile MTA’dan elde edilen harita ve dokümanlar dikkate alınarak “1/25000 Ölçekli İzmir Kentsel Bölge Nazım İmar Planı” yapılmış ve onaylanmıştır. Planların uygulanması sağlanmalı. ( Planlarda depremsellik ilgili zemin koşulları ve yapılaşma koşullarında aranacak şartlar mutlaka konulması gerekir.) 26 I. RADIUS’TA ÖNERİLENLER 10. PLANLAMA VE KENTSEL YENİLEME

27 b) Deprem direnci zayıf yapıların güçlendirilmesi ve plan ve programlarının hazırlanarak uygulanması. Kadifekale Heyelan Bölgesi Kentsel Dönüşüm Projesi uygulamaya konulmuştur. Sağlıklılaştırma-yenileme program alanları belirlenmiştir. Çevre Düzeni Planında belirlenen sağlıklılaştırma-yenileme alanları yıllık yatırım programlarına alınarak etaplar halinde gerçekleştirilmelidir. ( planlamada özellikle binaların yapısal ömrünün yanında depreme karşı dayanımı göz önünde bulundurularak kent içi yaşamda çok risk taşıyan bölgeler kısa sürede planlamaya ve kent yenileme alımalı. ) I. RADIUS’TA ÖNERİLENLER 10. PLANLAMA VE KENTSEL YENİLEME

RADIUS Projesinin hazırlandığı 1999 yılında İzmir’de doğalgaz sistemi bulunmadığından projede bu konuda herhangi bir değerlendirme ve öneri de bulunmamaktadır. İZMİRGAZ A.Ş. doğalgaz ile ilgili yapılan çalışmalarda tüm projelendirme, yatırım, imalat ve işletme aşamalarını, ortaya çıkabilecek afet ve riskleri göz önünde bulundurarak yapılandırdığını ve çalışmalarını bu yönde sürdürdüğünü ifade etmektedir. Doğalgaz altyapısının oluşturulmasında güvenliğin en önemli unsur olarak ele alındığı, gerek teknik altyapının tasarlanması gerek kullanılan malzeme ve belirlenen standartlarda ortaya çıkabilecek riskleri minimuma indiren seçimler yapıldığı belirtilmiştir. Sistemdeki yeni imalat ve onarımlarının depreme dayanıklı olarak tesis edilmesinin sürdürülmesi ve takip edilmesi gerekmektedir. ( Mevcut sistemin depremdeki performansı uyulması zorunlu olan n şartlara göre uyup uymadığı belirli noktalardan uluslar arası test tekniklerine göre tarafsız kurumlarca kontrol edlip belirli sürelerde tekrarlanması sağlanmalı. ) DOĞALGAZ ÇALIŞMALARI II. YENİ ÇALIŞMALAR VE ÖNERİLER

a) ÜNİVERSİTE VE KURUMLARIN ORTAK PROJELERİ (EÜ, DEÜ, İBŞB, TÜBİTAK ve BAYINDIRLIK VE İSKAN BAKANLIĞI) Yer hareketleri simülasyonları ve paleomanyetik çalışmalar Kuvvetli yer hareketleri çalışmaları Mühendislik jeolojisi ve zemin dinamiği çalışmaları Mikrobölgeleme çalışmalarının program ve yöntemlerinin belirlenmesi gerekmektedir. ( Bu çalışmalara kaynak sağlanmalı. ) 29 II. YENİ ÇALIŞMALAR VE ÖNERİLER 2. MİKROBÖLGELEME ÇALIŞMALARI