BELÇİKA EĞİTİM SİSTEMİ F. BETÜL ULU S. ÖZLEM KAYA

BELÇİKA Başkenti: Brüksel Resmi Dilleri : Flamanca, Fransızca, Almanca Nüfus : 10,584,534

BELÇİKA 1830 yılında kurulan Belçika Devleti, federal bir devlet yapısına sahiptir. Federal sistem 3 topluluk (Fransızca, Almanca, Flamanca konuşanlar) ve üç bölgeden (Valon, Flaman ve Brüksel) oluşmaktadır.

Belçika Eğitim Sistemi 28 Haziran 1983 tarihli yasaya göre, zorunlu eğitim altı yaşından onsekiz yaşına kadar olan oniki yıllık bir süreyi kapsamaktadır. Öğrenciler 15 yaşına kadar tam zamanlı eğitime devam ederek ilköğretimi bitirmiş ve orta öğretimde en az 2 yıl okumuş olurlar.

Belçika Eğitim Sistemi İlk iki yıllık ortaöğretimi tamamlamamış öğrencilerden 16 yaşına kadar tam zamanlı öğretime tabi okullara kayıt olmaları istenir. Onsekiz yaşına kadar tam zamanlı öğretime devam etmek istemeyen öğrenciler, yarı zamanlı olarak zorunlu eğitime devam edebilirler.

Belçika Anayasası ve Eğitim Eğitimde özgürlük esastır. Aileler çocuklarını istedikleri okula gönderme özgürlüğüne sahiptir. Kamu eğitimi tarafsızdır. Felsefi,ideolojik, dinsel öğelerden etkilenmez. Her okul din ağırlıklı eğitim mi laik eğitim mi verdiklerini açıklamak zorundadır. Devlet okullarında zorunlu eğitimin sonuna kadar hiçbir ücret alınmamaktadır.

Belçika –Fransız Topluluğu Eğitim Sistemi Belçika – Fransız Topluluğu okul sisteminin yapısı 4 öğretim düzeyini kapsamaktadır : okul öncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim ve yüksek öğretimdir. Zorunlu eğitim kapsamındaki öğretim düzeyleri ise ilköğretim ve orta öğretimdir.

Belçika Fransız Topluluğu Eğitim Sistemi Okul Öncesi Eğitim Okul öncesi eğitim, temel eğitim sürecinin ayrılmaz bir parçasıdır. Tüm öğrencilerin topluma katılma ve eğitsel başarı için gerekli temel becerilerle donatılmaları için tasarlanmıştır. Okul öncesi eğitim isteğe bağlıdır, parasızdır ve karma eğitim verilir. Okul öncesi eğitim kurumları ilköğretim okullarına bağlıdır.

Belçika Fransız Topluluğu Eğitim Sistemi Zorunlu Eğitim 6 yıl ilköğretim, 6 yıl orta öğretim olmak üzere 12 yıldır. Zorunlu eğitim parasızdır.

Belçika Fransız Topluluğu Eğitim Sistemi İlköğretim 6-12 yaşlar arasındaki çocuklar için düzenlenmiştir. Aileler çocukları için istedikleri okulu seçebilirler. İlköğretim okulları bağımsız ilköğretim okulu, ortaöğretim I.devra okullarına bağlı ilköğretim okulu olarak örgütlenebilirler. İlköğretim her biri 2 yıl olan 3 dönemden oluşur. Yıl sonunda velilere öğrencilerin başarı durumlarını gösteren karneler verilir. Öğrencinin sınıf geçip geçemeyeceği sınıf öğretmeni, müdürle ve diğer öğretmenlerle görüşerek, bütün bir yılı göz önüne alarak çocukların yıl sonunda girdikleri sınavların değerlendirilmesiyle belli olur. İlköğretim 1. sınıfın dışında öğrencilerin sınıfta kalma olasılığı vardır. 6 yıllık ilköğretimi başarıyla tamamlamış öğrencilere “Temel Eğitim Diploması” verilir.

Belçika Fransız Topluluğu Eğitim Sistemi Ortaöğretim : Orta öğretim ilköğretim gibi zorunludur. Tam zamanlı eğitim 18 yaşına kadar tamamlanabilir ya da 15-16 yaşına kadar tam zamanlı, 18 yaşına kadar yarı zamanlı sürebilir. Bu toplulukta orta öğretim 2 şekilde örgütlenmiştir. 1. tip 2 yıllık 3 devreye ayrılır: 1.devre: gözlem Dönemi 12- 14 yaş 2.devre : Yöneltme Dönemi 14-16 yaş 3.devre : Karar Dönemi 16-18 yaş 2.tip 3 yıllık 2 devreden oluşmaktadır. Bu tip çok az yerde uygulanmaktadır.

Belçika Fransız Topluluğu Eğitim Sistemi Sınıflar yaş gruplarına göre düzenlenir. Başarısız olan bir öğrenci ertesi yıl aynı yaş grubunda devam edemez. 1. ve 2. devreyi başarıyla tamamlayan öğrencilere ortaöğretim diploması verilmektedir. 1.tipin içinde yer alan teknik ve mesleki sınıflarda 7.yılın sonunda diploma alınır. 2.tipte öğrenciler teknik ve mesleki eğitimin 2.devresinden sonra diploma alırlar.

Belçika Fransız Topluluğu Eğitim Sistemi Zorunlu Eğitim Sonrası Ortaöğretim Eğitim en azından yarı zamanlı olarak 18 yaşına kadar zorunludur. Yükseköğretim Fransız Topluluğu’nun üniversiteleri 5 geleneksel fakülte (felsefe ve sanat, hukuk, fen bilimleri,tıp) ile diğer disiplinlerde öğretim sağlayan (ziraat, işletme, eğitim bilimleri, ekonomi vb) Üniversite öğretimi, yalnızca kuramsak eğitim sağlamak amacıyla değil, uygulamalı eğitime de yer verecek şekilde tasarlanmıştır. Mühendislik öğrenimine kabul edilme bir giriş sınavına bağlıdır.. Fransız topluluğu öğrenci kontenjanı gibi bir sınırlama getirmemektedir.

Belçika Flaman Topluluğu Eğitim Sistemi Okul Sisteminin Yapısı Okul sisteminin yapısı 4 öğretim düzeyini kapsamaktadır: Okul öncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim, yüksek öğretim Zorunlu eğitim kapsamındaki öğretim düzeyleri ise ilköğretim ve yükseköğretimdir.

Belçika Flaman Topluluğu Eğitim Sistemi Okul Öncesi Eğitim Okul öncesi eğitim anaokullarında verilmektedir. Okul öncesi eğitim zorunlu değildir. Sınıflar yaş gruplarına göre oluşturulmuştur.

Belçika Flaman Topluluğu Eğitim Sistemi Zorunlu Eğitim Zorunlu eğitim 6 yıl ilköğretim ve 6 yıl orta öğretim olmak üzere 12 yıldır. 6-18 yaş dönemini kapsar.

Belçika Flaman Topluluğu Eğitim Sistemi İlköğretim İlköğretim, 12 yaşına kadar olan süreyi kapsar ve ikişer yıllık 3 aşamadan oluşur. İlköğretim parasızdır. Sınıflar yaşlara göre oluşturulur. İlköğretime okuda devam etmek zorunlu değildir. Yani bir çocuk ilköğretime evinde de devam edebilir. Başarısızlık durumunda öğrencilerin sınıf tekrarı olasıdır. İlköğretimi tamamladıklarında diploma almaya hak kazanırlar.

Belçika Flaman Topluluğu Eğitim Sistemi Ortaöğretim Ortaöğretim, ilköğretim gibi zorunlu eğitim içinde yer almaktadır. Tam zamanlı eğitim 18 yaşından önce bitmelidir ya da 15-16 yaşına kadar tam zamanlı ve 18 yaşına kadar yarı zamanlı olarak devam ederek tamamlanır. Ortaöğretim her biri 2 yıl süren 3 aşamadan oluşmaktadır.

Belçika Flaman Topluluğu Eğitim Sistemi 2. ve 3. aşamalar dört aşamadan oluşmaktadır. Genel Ortaöğretim: yükseköğretime devam için sağlam bir temel sağlar Teknik Ortaöğretim: Teknik konulara ağırlık verilir, yüksekokullara veya işe yöneltir. Sanatsal Ortaöğretim: Sanatsal uygulamaya önem verir yüksek öğretime veya işe yönlendirir. Mesleki Ortaöğretim: uygulamalı eğitimin belirli becerileri kazandırır. Yüksek öğretime veya işe yöneltir. Ortaöğretim sonunda ortaöğretim diploması verilir.

Belçika Flaman Topluluğu Eğitim Sistemi Yükseköğretim: Yükseköğretim kurumlarının tümü özerktir. Yükseköğretime girebilmek için “ortaöğretim” diploması gereklidir. Her öğrenci Gemicilik Bilimleri, Güzel Sanatlar, İnşaat Mühendisliği,Mimarlık, Diş ve Sağlık Bilimleri programlarına girebilmek için üniversite giriş sınavını geçmek zorundadır. Bir üst sınıfa devam etmenin koşulu zorunlu dersleri geçmiş olmaktır.

Belçika Alman Topluluğu Eğitim Sistemi Okul sisteminin yapısı 4 öğretim düzeyini kapsamaktadır. Okul öncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim (I. Ve II. Devre) ve yükseköğretimdir. Zorunlu eğitim kapsamındaki öğretim düzeyleri ise ilköğretim ve ortaöğretimdir.

Belçika Alman Topluluğu Eğitim Sistemi Okul Öncesi Eğitim Bu eğitim zorunlu değildir, parasızdır. Sınıflar yaş gruplarına göre düzenlenir. Zorunlu Eğitim 6 yıl ilköğretim, 6 yıl ortaöğretim (I.,II. devre) olmak üzere 12 yıl sürer.

Belçika Alman Topluluğu Eğitim Sistemi İlköğretim: İlköğretim 6 ile 12 yaş grubundaki öğrenciler için 6 yıl sürmekte ve her biri 2 yıl süren 3 devreye ayrılnaktadır. İlköğretim okulları : Bağımsız ilköğretim okulları Ortaokul içindeki ilköğretim okulları Öğretmen yetiştirme kurumunda yer alan ilköğretim okulları şeklinde örgütlenebilir. Bu okullara giriş koşulları yoktur.

Belçika Alman Topluluğu Eğitim Sistemi Ortaöğretim I. Devre-ortaokul : Bu toplulukta ortaöğretim her biri 2 yıl olan ve 3 devreye ayrılan 1.Tip eğitimden oluşur. Ortaöğretim I. Devre, 1. tip eğitimin 1.devresini yani gözlem devresini kapsamaktadır. Bu düzeyde genel eğitim ve mesleki eğitim arasında seçim yapmak mümkündür.

Belçika Alman Topluluğu Eğitim Sistemi Ortaöğretim II. Devre – Lise 1. tip ortaöğretim okulları 4 biçimde örgütlenmiştir: Genel Eğitim, Teknik Eğitim, Mesleki Eğitim, Sanat Eğitimi 1. tip ortaöğretim okulları her biri 2 yıl olan 3 devreden oluşmaktadır. 1.devre: (gözlem) 7. ve 8. yıllardır (ortaöğretim I.devre) 2.devre: (oryantasyon) 9. ve 10. yıllardır. 3.devre: (karar) 11. ve 12. yıllardır.

Belçika Alman Topluluğu Eğitim Sistemi YÜKSEKÖĞRETİM Öğrenciler yükseköğretime girebilmek için, zorunlu eğitim sonrası ortaöğretim diplomasını almış olmaları gerekmektedir. Bu toplulukta kısa süreli yükseköğretim programları yer almaktadır. Daha uzun süreli yüksek öğretim programları için öğrenciler Fransız Topluluğunda, Flaman Topluluğunda veya Almanya’da ders almak zorundadır.

BELÇİKA EĞİTİM SİSTEMİ Öğretmen Eğitimi : Okul öncesi eğitimde ve ilköğretimde görev yapacak öğretmenler eğitim yüksekokullarında 3 yıllık yükseköğrenim görürler. Ortaöğretim 1. devresinde görev yapacak öğretmenlerde, eğitim yüksek okullarında 3 yıllık öğrenim görmüş ve öğretmenlik yapabilme yetkisini almış olma koşulu aranır. Ortaöğretim 2. devre diploması, en az 4 yıllık bir üniversite öğreniminden sonra alınır.

Türk Eğitim Sistemi İle Belçika Eğitim Sisteminin Karşılaştırılması Türkiye’de Milli Eğitim Bakanlığı varken, Belçika’nın sahip olduğu etnik yapıdan dolayı böyle bir yapılanmaya gidilmemiştir. Türkiye eğitim sistemi ulusal bir nitelik taşımaktadır, Belçika’da ise toplulukların kendine özgü sistemleri yer almaktadır. Türkiye’de zorunlu eğitim 8 yıldır ve 6-14 yaşları arasında zorunludur. Belçika’da ise 12 yıldır ve 6-18 yaş arası dönemi kapsamaktadır. Türkiye’de ilköğretim 1. kademesi 5 yıldır. Belçika’da ise 6 yıldır.

KAYNAKLAR Erginer, A. (2006) Avrupa Birliği Eğitim Sistemleri, Ankara : Pegem A Yayıncılık http://tr.wikipedia.org/wiki/Bel%C3%A7ika Balci, A. (2009) Karşılaştırmalı Eğitim Sistemleri, Ankara: Pegem A Yayıncılık http://home.scarlet.be/tcburkselbe.haber/egitim/page8.html