PATLAMA VE YANGINLARA MÜDAHALE YÖNTEMLERİ EMERGENCY RESPONSE AND FIRE FIGHTING FOR EXPLOSIVE ATMOSPHERES Hasan KOYUNLU Kocaeli Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Dairesi Başkanlığı Önleme ve Eğitim Şube Müdürlüğü İtfaiye Eğitim Merkezi KOBİTEM Birim Sorumlusu

Bölümler Süreç Yönetimi Acil Durum Planının Hazırlanması Müdahale Süreci Kişisel Korunma Ekipmanları Gaz Ölçüm Cihazları Kullanılan Kişisel Ekipmanlar Modellere Yönelik Prosedür Önerisi - Yangın ve Patlama Müdahale Prosedürleri Müdahale Basamakları

Müdahale Süreci ? İşletme ADE İtfaiye Birimi

Süreç Yönetimi İşletme ADE (Acil Durum Ekibi) ilk müdahaleden sorumludur. ADE hak, yetki ve sorumlulukları? İlk hedef olayı -İtfaiye Birimi gelinceye dek geçen süreçte- etkisizleştirme veya karantina altına almaktır. ADE ekipmanlarının durumu? - KKE (Kişisel Korunma Ekipmanları) - Müdahale Ekipmanları

Acil Durum Planının Hazırlanması İşletmeye ait Acil Durum Planı? Risk analizi? Risk analizi ve mevzuat ışığında gerekli ADE kurulması? En kötü senaryo planı? İşletmede mevcut bulunan yangınla mücadele donanımı yeterli mi? Denetim mekanizması? Eğitim ve Tatbikatlar? Tatbikatlar ne kazandırıyor? Hedef ve Amaçlar karşılandı mı? ………

Müdahale Süreci Alarm Verilmesi, Çalışanların Tahliyesi, Ürünü ve Olayı Tanımlama, Uygun KKE ve Müdahale Ekipmanlarının Hazırlanması, İtfaiye Birimi gelinceye dek olayı sonlandırabilme veya durumu muhafaza etme, İtfaiye Birimi ile işbirliği? (Eğitim ve Tatbikat süreçleri)

Kişisel Korunma Ekipmanları Uygun Kişisel Koruyucu Ekipman Seçimi Kask Örme Başlık Temiz Hava Solunum Cihazı Koruyucu Palto (Nomex, PBI, vs.) Eldiven Koruyucu Pantolon (Nomex, PBI, vs.) İtfaiyeci Çizmesi / Botu Kişisel Alarmlı Hareketsizlik Cihazı (PASS) İtfaiyeci Kemeri

Kişisel Korunma Ekipmanları

Gaz Ölçüm Cihazları

Kullanılan Kişisel Ekipmanlar Uygun Kişisel Koruyucu Ekipman Seçimi Hareketsizlik Alarm Cihazı İletişim Cihazları Aydınlatma Ekipmanları ?

MODELLERE YÖNELİK PROSEDÜR ÖNERİSİ Temel düzeyde 3 tip model karşımıza çıkar; Potansiyel yangın durumunun patlamaya neden olması, İş akışındaki bir sorun nedeniyle ani patlamanın gerçekleşmesi, Patlama ve yangının oluşmadığı, patlama olasılığının bulunduğu hacimler.

Yangın ve Patlama Müdahale Prosedürleri Model 1 Potansiyel yangın durumunun patlamaya neden olması,

Yangın ve Patlama Müdahale Prosedürleri Model 1 Potansiyel yangın durumunun patlamaya neden olması, İşlem Basamağı Uygulama İşlem 1 Uygun KKE Seçimi (Ex-Proof ekipman seçimi) İşlem 2 Uzman Yardımı (Danışman) İşlem 3 Sabit Sistemlerin Çalışılırlığı İşlem 4 Patlayıcı Malzemenin Türü-Risk-Kütle ve Miktarı İşlem 5 Çevre ve Halk Sağlığı Tehlikesi-Rüzgar Yönü ve Yayılım İşlem 6 Ortam Sıcaklığı İşlem 7 Müdahale Yönteminin Seçilmesi İşlem 8 Yangını Oluşturan Durumun Ortadan Kaldırılması İşlem 9 Patlama Riski Bulunan Hacmin/Malzemenin Yalıtılması İşlem 10 Lojistik (Personel-Söndürme Maddesi-Malzeme vb.)

Yangın ve Patlama Müdahale Prosedürleri Model 2 İş akışındaki bir sorun nedeniyle ani patlamanın gerçekleşmesi,

Yangın ve Patlama Müdahale Prosedürleri Model 2 İş akışındaki bir sorun nedeniyle ani patlamanın gerçekleşmesi, İşlem Basamağı Uygulama İşlem 1 Uygun KKE Seçimi (Ex-Proof ekipman seçimi) İşlem 2 Uzman Yardımı (Danışman) İşlem 3 Sabit Sistemlerin Çalışılırlığı İşlem 4 Patlama Sonrası Oluşan Yangının Büyüklüğü ve Türü İşlem 5 Patlama Sonrası Ardıl Patlama/Patlamalar Riski İşlem 6 (Bazı durumlarda İşlem 4) Çevre ve Halk Sağlığı Tehlikesi-Rüzgar Yönü ve Yayılım İşlem 7 Ortam Sıcaklığı İşlem 8 Müdahale Yönteminin Seçilmesi İşlem 9 Yangını Oluşturan Durumun Ortadan Kaldırılması İşlem 10 Patlama Riski Bulunan Hacmin/Malzemenin Yalıtılması İşlem 11 Lojistik (Personel-Söndürme Maddesi-Malzeme vb.)

Yangın ve Patlama Müdahale Prosedürleri Model 3 Patlama ve yangının oluşmadığı, patlama olasılığının bulunduğu hacimler. Tehlikeli Madde

Yangın ve Patlama Müdahale Prosedürleri Model 3 Patlama ve yangının oluşmadığı, patlama olasılığının bulunduğu hacimler. İşlem Basamağı Uygulama İşlem 1 Uygun KKE Seçimi (Ex-Proof ekipman seçimi) İşlem 2 Uzman Yardımı (Danışman) İşlem 3 Sabit Sistemlerin Çalışılırlığı İşlem 4 Çevre ve Halk Sağlığı Tehlikesi-Rüzgar Yönü ve Yayılım İşlem 5 Maddenin Türü ve Olası Riskler İşlem 6 Müdahale Yönteminin Seçilmesi İşlem 7 Patlamaya ve Yangına Neden Olabilecek Durumun Ortadan Kaldırılması İşlem 8 Lojistik (Personel-Söndürme Maddesi-Malzeme vb.)

Müdahale Basamakları Madde önce tanımlanır ve ölçüm yapılır. Maddenin MSDS verisine göre eylem prosedürü belirlenir. Bir ekip yangınla mücadele etmelidir. a) Model 1 ‘e göre; İkinci ekip patlama olasılığı bulunan hacme yayılımı engellemelidir. b) Model 2’ ye göre İkinci ekip olası ardıl patlama risklerine karşı çalışma yapar. Tehlikeli Maddelere Müdahale Rehberinde belirtilen mesafeler göz önüne alınarak Müdahale Eylem ve Tahliye Alanı oluşturulur.

Bir Örnek…

ORTAM ? Kapalı Alan Açık Alan Müdahale Basamakları ORTAM ? Kapalı Alan Açık Alan

Müdahale Basamakları Kapalı Alan Yangınları ; Hammadde veya Sevkiyat Depoları, İdari Bölümler, Üretim Alanları vb. Yüksek Sıcaklık Nedeniyle Piroliz (Ayrışma) Oluşumu? Rollover (Üst Alevlenme) Flashover (Tam Tutuşma) Backdraft (Geri Tepme) FGI (Fire Gas Ignition-Yangın Gazı Tutuşması)

Müdahale Basamakları Kapalı Alan Yangınları; Karbonmonoksit Ahşap 300 C civarında piroliz sonucu gazlar açığa çıkartmaya başlar. (Karbonmonoksit vs.) Karbonmoksit’in Otomatik Tutuşma Sıcaklığı 609 C’ dir. CO için L.E.L. %12,5 – U.E.L. %74’ tür.

Birazda Mevzuat… KKE? - Resmi Gazete Tarihi: 21.10.2006 Resmi Gazete Sayısı: 26326 BELEDİYE İTFAİYE YÖNETMELİĞİ DOKUZUNCU BÖLÜM Kişisel koruyucu teçhizat MADDE 36– (1) İtfaiye personeline 33 üncü maddede belirtilen kıyafetlerinin yanında günün teknolojisine ve Türk Standartları Enstitüsü (TSE) veya Avrupa Normları (EN) standartlarına uygun olarak yangın, sel, çığ, nükleer, biyolojik, kimyasal ve benzeri tehlikelere karşı özel teçhizat ve kıyafet de verilir - 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu: İKİNCİ BÖLÜM İşverenin Genel Hükümlülüğü Madde 4-1 a) Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dahil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar.

TEŞEKKÜRLER Hasan KOYUNLU Kocaeli İtfaiye Dairesi Başkanlığı Önleme ve Eğitim Şube Müdürlüğü İtfaiye Eğitim Merkezi KOBİTEM 0 262 335 21 24 hasankoyunlu@kocaeli.bel.tr