Mali Saydamlık İzleme Raporu 3

Çerçeve – Mali Saydamlık Mali Saydamlık İzleme Endeksi Çerçeve – Mali Saydamlık Tanım ve Amaç Ekonomi için Önemi Mali Saydamlık Endeksi Çalışmaları Süreç Endeks tanımı Türkiye’de Mali Saydamlık Endeks sonuçları ve yıllık değişimler Saydamlık İlkeleri itibariyle endeksteki değişimler Sonuç

Kamu Borç Stoku Nasıl Oluştu (1) Mali Saydamlık İzleme Endeksi Kamu Borç Stoku Nasıl Oluştu (1) Bilinen Açıklar Konsolide Bütçe Açığı Diğer Kamu Açıkları (KİT, Yerel Yönetim, Fon vb) Gizli Açıklar

Kamu Borç Stoku Nasıl Oluştu (2) Mali Saydamlık İzleme Endeksi Kamu Borç Stoku Nasıl Oluştu (2) Gizli Açıklar Nakit Karşılığı Olmayan Kağıt İhracı Faizleri, Bütçe Dışı Kuruluşlara Verilen Kağıtlar (Tahkimler, Görev Zararları, TCMB değerleme kağıtları) Garantili Borç Ödemeleri Batan Bankalara ve Kamu Bankalarına Sermaye Güçlendirilmesi İçin Verilen Kağıtlar Ayni Proje Kredileri Kur Farkları (Nominal) Emanet Avans Farkları Açıklanamayan Artık

Bu artışın %51’i “gizli açıklar” dan kaynaklanmaktadır. Mali Saydamlık İzleme Endeksi Net kamu borç stoku 1990-2002 dönemi arasında, her yıl ortalama olarak %23,9 oranında artmıştır. Bu artışın %51’i “gizli açıklar” dan kaynaklanmaktadır.

Mali Saydamlık İzleme Endeksi Kaynak: IMF

Mali Saydamlık Mali Saydamlık Tanımı: Mali Saydamlık İzleme Endeksi Mali Saydamlık Mali Saydamlık Tanımı: Devletin milletten aldığı kaynaklarla ne yaptığı hakkındaki tüm hikayeyi ve gerçekleri topluma doğru bir biçimde ve zamanında anlatması Çalışmanın Temel Amacı: Mali yönetim sisteminin performansını takip edip değerlendirebilecek bir sistem geliştirmek ve bunu sürdürmek

Türkiye’de Mali Saydamlığı Önemli Kılan Dinamikler Mali Saydamlık İzleme Endeksi Türkiye’de Mali Saydamlığı Önemli Kılan Dinamikler Ekonomik Krizler İstikrar programlarının sekteye uğraması Borç yükünün artması, Yüksek kamu açıkları, kronik enflasyon ve artan borç stoku Yolsuzluk Algılaması Hantal bürokrasi Verimsiz Kamu Harcamaları AB Süreci Mali kriterler, saydamlığa verilen önem Demokratikleşme

Mali Saydamlık ve Gelir Düzeyi Mali Saydamlık İzleme Endeksi Mali Saydamlık ve Gelir Düzeyi Mali Saydamlık Endeksi Gelir Sıralaması (azdan yükseğe) Kaynak: IMF (2005)

Mali Saydamlık ve Kredi Notu Mali Saydamlık İzleme Endeksi Mali Saydamlık ve Kredi Notu Kredi Notu Mali Saydamlık Endeksi Kaynak: IMF (2005)

Mali Saydamlık ve Yolsuzluk Mali Saydamlık İzleme Endeksi Mali Saydamlık ve Yolsuzluk Yolsuzluğun Kontrolü Mali Saydamlık Endeksi Kaynak: IMF (2005)

Mali Saydamlık İzleme Endeksi (1) Mali Saydamlık İzleme Endeksi, bir algı endeksidir. Algı Endeksi : Konunun uzmanlarının konuya ilişkin algılarına dayanan bir değerlendirmedir.

Mali Saydamlık İzleme Endeksi (2) Diğer endekslerden ayrıştıran noktalar: Daha kapsamlı (6 bölüm, 108 soru) Daha dinamik (gelişmelerin izlenebileceği bir yapı) İlk rapor Şubat 2004’de “Mali Saydamlık İzleme Raporu” olarak yayımlandı İlk rapor bir çok uluslararası ve ülke içindeki çalışmaya referans oldu İkinci rapor Aralık 2004’de yayımlandı

Mali Saydamlık İzleme Endeksi İzlenen Süreç Yerli ve yabancı uzmanların görüşleri ile değerlendirme formu oluşturuldu Altı temel ilke, ve bunların alt bölümleri Konusunda uzman kişiler tarafından değerlendirildi Bürokrasi (Maliye, Hazine, DPT, Sayıştay, YDK) Akademisyenler, STK temsilcileri, ekonomi basını Sonuçlar sayısallaştırıldı 2004 yılı başında ilk defa Türkiye’de mali saydamlık düzeyi tespit edildi 2005 Ağustosta üçüncü defa dolduruldu

Mali Saydamlık İzleme Endeksi (3) Değerlendirmedeki 6 temel ilke: Kamu sektörünün ekonomide sahip olduğu rol ve sorumlulukların açık olması Kamuoyuna bilgi sunma ve raporlama düzeyi Bütçenin hazırlanma ve onaylama sürecindeki açıklık Bütçenin uygulama ve kontrol sürecindeki açıklık Kesin hesapların parlamento tarafından onaylanması ile mali sonuçların dış denetiminde ve değerlendirilmesi sürecinde açıklık Mali istatistiklerin raporlanmasındaki kurumsal bağımsızlık ve güvenilirlik

Mali Saydamlık Endeksi Türkiye Sonuçları Mali Saydamlık İzleme Endeksi Mali Saydamlık Endeksi Türkiye Sonuçları 2005 yılında 44.7 düzeyinde çıkmıştır. 2003’e göre 0.6, 2004’e göre 4.1 puanlık artış görülüyor.

Mali Saydamlık İzleme Endeksi

Mali Saydamlık İzleme Endeksi

Endeks Değerini Olumlu Yönde Etkileyen Gelişmeler Mali Saydamlık İzleme Endeksi Endeks Değerini Olumlu Yönde Etkileyen Gelişmeler Bütçe hazırlama sürecinde makro çerçevenin ve maliye politikası amaçları ile bütçe politikasının açık bir şekilde ortaya konması- (Orta Vadeli Plan ve Orta Vadeli Mali Plan) Kamu Etik Kurulunun oluşturulması ve etik uygulamalar konusunda yeni adımlar

Endeks Değerini Olumsuz Yönde Etkileyen Gelişmeler Mali Saydamlık İzleme Endeksi Endeks Değerini Olumsuz Yönde Etkileyen Gelişmeler Yasalara ilave edilen hükümlerle saydamlığa aykırı düzenlemelere gidilmesi ve bunun yaygınlık kazanması (Bütçe Kanunu, Torba Yasa gibi) Mali tahminlerin, makro projeksiyonların hesaplanmasında kullanılan modellerin, varsayımların ve bunlar üzerinde yapılan değişikliklerin yeterince açık ve elde edilebilir olmaması, Güvenilirlik konusunda sistematik çabaların olmaması

Sonuç 2004 sonuna göre nispi bir iyileşme görülmektedir; Mali Saydamlık İzleme Endeksi Sonuç 2004 sonuna göre nispi bir iyileşme görülmektedir; Ancak 2005 ile 2003 sonuçlarında büyük değişim olmaması dikkat çekicidir Başka ülkelerle karşılaştırıldığında (55-60) hala çok düşük Parlamentodan geçen kanunların tam olarak uygulanamaması Mali Disiplini sağlamak için çıkartılan yasaların yürürlülük tarihlerinin geciktirilmesi Mali saydamlığa ters “Torba Yasa” gibi uygulamaların artması Atılacak her adım algılamaları etkiyecektir: KMYKK ‘nın uygulama süreci büyük önem taşıyor Eski alışkanlıklara dönüş endeksin aşağıya doğru kaymasına neden olacak Mali Saydamlık önemli gündem maddelerinden bir olacaktır: Mali yönetimin güçlenmesi, demokrasinin kalitesinin yükselmesi, mali etkinlik çabaları