Diyanet İşleri Başkanlığının Sosyal Hizmet Çalışmaları

Dünyada ve ülkemizde hızla yaşanan sosyal, kültürel, ekonomik ve teknolojik değişimler bir yandan insan hayatını kolaylaştırırken bir yandan da yalnızlaşma, ötekileşme, çözülme, sosyal ilişki ağlarında zayıflama, ahlaki erozyon ve manevi yozlaşma gibi pek çok sorunu da beraberinde getirmektedir. Ne yazık ki ekonomik problemler, aile içi geçimsizlikler, şiddet, boşanma, çocuk ihmal ve istismarı, savaşlar, terör, doğal afetler gibi pek çok sebep el uzatılması, manevi açıdan desteklenmesi gereken insan sayısını artırıyor. Yaşam mücadelesinde zorlanan, maddi olduğu kadar manevi açıdan da korunmaya ve desteklenmeye ihtiyaç duyan bu kırılgan kesimlere el uzatmak, İslam’ın şifasını gönüllerine hissettirmek dolayısıyla toplumdaki birlik, beraberlik ve dayanışma duygusunu güçlendirme yolunda çaba harcamak, köklü kurumsal yapısı ve temsil ettiği değerler dikkate alındığında Başkanlığımızın asli vazifelerinden birisidir.  

Din hizmeti kavramı zaman ilerledikçe anlam çerçevesi genişleyen ve farklı tanımlarla ortaya konulması gereken bir kavram olarak önümüzde duruyor. Din hizmeti ve din eğitimi bilhassa toplum kesimlerine, kamuya yönelik yaygın olarak yapıldığında çok büyük anlamlar kazanıyor. Tabi bu kavramların tanımları sizin dine yüklediğiniz anlamlara göre değişiyor. Eğer siz dini sadece bir ibadetler manzumesinden ibaret kabul ediyorsanız, dini sadece mabedin içinde yaşanacak bir hayat olarak değerlendiriyorsanız din hizmetlerine farklı bir tanımla yaklaşırsınız. Aynı şekilde eğer siz dini sadece bir teorik ahlak olarak değerlendirirseniz yine din hizmetlerinin tanımı farklı olacaktır. Din hayatın bir parçasıdır. İslam için yapılacak tek tanım budur: Din hayatın tabi bir parçasıdır. Din insan için gönderilmiştir ve insana gönderilmiştir. Dinin insan için gönderildiğini ve insana gönderildiğini dikkate aldığınızda o zaman din hizmetlerinin tanımı farklı olacaktır.

İnsanlığın yararına olan işler din ve iman ile ilintilidir din hizmeti kavramı sadece camide namaz kıldırmayı, cenaze yıkamayı ve hac görevlerini üstlenmeyi değil bireyin ve toplumun hatta insanlığın kanayan yaralarını sarmayı da kapsar. “Komşusu aç iken kendi tok yatan bizden değildir.” diyen bir Peygamberin mihrap mirasını devralmış bir din gönüllüsünün ruhu sevgiye, şefkate ve İslam’ın şifasına aç olan bir kardeşine hizmet götürmemesi düşünülebilir mi?

Başkanlığımız sosyal problemler karşısında koruyucu önleyici bir hizmet sunma potansiyelini haizdir. “Bir kötülük gördüğünde elinizle düzeltin, buna gücün yetmiyorsa dilinizle düzeltin buna da gücünüz yetmiyorsa kalbinizle buğzedin.” nasihati kulaklarımızda iken toplumu dalga dalga saran sorunlar ve kötülükler karşısında vazife almamak, elini taşın altına koymamak nasıl düşünülebilir?

Kurumsal Hizmetler

Misyon Toplumumuzun sosyal hizmet kapsamına giren kırılgan kesimlerine din ve ahlâk temelli bir manevi destek hizmeti sunmak, bu kesimlerin dinî danışmanlık ve rehberlik faaliyetleri ile hayata tutunmalarını ve güçlenmelerini sağlamak.   Vizyon Kurum bakımı altındaki çocuk, genç, kadın ve yaşlıların dinî bilgi ve manevi destek programlarıyla güçlenerek sorunlarının üstesinden gelme ve toplumla bütünleşme becerisi kazandığı, sağlıklı ve huzurlu bir toplumsal yapı inşa etmek.

Başkanlığımız ile SHÇEK arasında bugün Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen hizmetler ve koruyucu önleyici sosyal hizmetler konusunda halkın bilinçlendirilmesi hususunda Diyanet İşleri Başkanlığının etkinliğinden ve bilgi birikiminden yararlanmak ayrıca personelimizi Kurum tarafından verilen hizmetler konusunda bilgilendirmek amacıyla 26.02.2007 tarihinde bir işbirliği protokolü imzalanmıştır.

Söz konusu protokol, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının kurulmasıyla içeriği sadece çocuğu değil tüm aile fertlerini ve aile kurumunu kapsayacak şekilde genişletilerek 26.10.2011 tarihinde yenilenmiştir. Yenilenen protokolle aile yapısının ve değerlerinin korunması, gelecek nesillere sağlıklı biçimde aktarılmasını sağlamak üzere ailenin güçlendirilmesi, aileyi ve aile içinde bireyi tehdit eden problemler hakkında toplumun duyarlı kılınması, koruyucu önleyici sosyal hizmetlerin etkinliğinin arttırılması, aile, kadın, çocuk, genç, yaşlı ve özürlü bireylerin bilinçlendirilmesi ile sosyal destek sistemlerinin güçlendirilerek problemlerin çözümüne katkı sağlanması amaçlanmıştır.

Bu protokol çerçevesinde Başkanlığımız, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına bağlı huzurevleri, çocuk yuvaları, yetiştirme yurtları ve kadın konuk evlerine personel görevlendirmek suretiyle, bu kurumlarda bakılan çocuk ve yetişkinlere manevi destek sunmakta ve onları dinî açıdan bilgilendirmektedir. 2012 yılından itibaren illerde İl Müftülüğü ve Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü personelinden oluşan sosyal hizmet komisyonları kurulmuştur. Bu komisyonlar icra edilecek programları planlamakta ve takibini yapmaktadır. Başkanlığımız tarafından düzenlenen hizmet içi eğitim ve seminer programlarına Bakanlık uzmanları davet edilerek personelimizin kurum hakkında bilgilenmesi sağlanmaktadır. Başkanlığımız aynı zamanda çocuk ihmali ve istismarı, sokak çocukları, çocuk işçiler, küçük yaşta evlilikler ve töre cinayetleri gibi sosyal ve ahlâkî sorunlar hakkında toplumun bilinçlendirilmesine katkıda bulunmaktadır.

DİN HİZMETLERİ STRATEJİ BELGESİ Aile ve Dini Rehberlik Hizmetleri Stratejisi   C. Sosyal Hizmet Kapsamında Yürütülen Manevi Destek Çalışmalarına Yönelik Stratejiler  Kadın, yaşlı, genç ve çocuk gibi kırılgan kesimlerin sorunlarına karşı toplumsal duyarlılık oluşturmak. Bu kesimlere yönelik manevi destek hizmeti sunarken özgün, sade ve tutarlı olmak. Aile ortamında büyüme imkanından mahrum kalmış çocuk ve gençlerin, ailenin aktardığı manevi ve kültürel değerlere sahip olmasına katkıda bulunmak. Şiddet ve istismar mağdurlarının kendileriyle ve toplumla barışabilmesi, uyum içerisinde yaşam sürdürebilmesi amacıyla manevi destek ve danışmanlık hizmeti sunmak. Toplumun dezavantajlı gruplarına götürülecek manevi destek hizmetlerinin önemi hakkında din görevlilerine yönelik bilgilendirici faaliyetlerde bulunmak. Din görevlileri tarafından çocuk destek merkezleri ve kadın konukevlerinde yürütülen manevi destek faaliyetlerini koordine etmek, bu personeli müfredat, eğitim programları ve materyal ile desteklemek.

Sosyal hizmet kurumlarında görevlendirilen Diyanet İşleri Başkanlığı personeli, kurum bakımı alanlara ve talebe bağlı olarak bakım hizmeti sunan personele Din, değer ve ahlâk eğitimi, Dinî danışmanlık ve rehberlik, Manevi destek hizmeti sunar. Bu hizmeti belirli periyotlarla kurumları ziyaret ederek gerçekleştiren personel, sohbet ve söyleşi tarzı oturumların yanı sıra milli ve dini günlerde Kurum yönetimiyle ortak faaliyetler icra eder.  

2014 yılında il ve ilçe müftülüklerimiz marifetiyle toplam 850 personel tarafından 11.379 faaliyet icra edilmiştir. Bunların; 3882’i Huzurevinde 1624’ü Kadın Konukevinde 900’ü Yetiştirme Yurdunda 1634’ü Özürlü/Yaşlı Rehabilitasyon Merkezinde 3729’u Sevgi evinde 1420’si Çocuk Yuvasında 5430’u Çocuk Evinde 140’ı KBRM/BSRM de gerçekleştirilmiştir.

Başkanlık ile Bakanlık Arasındaki İşbirliği Konuları

Aile ve Dini Rehberlik Büroları

dinî danışma ve rehberlik 633 Sayılı Kanun hükümleri kapsamında görev yapmakta olan Aile ve Dini Rehberlik Büroları dinî danışma ve rehberlik birimleridir.

Büroların kuruluş amacı, doğru dinî ve ahlakî bilgilere sahip, aile olmanın sorumluluğunu taşıyan, bilinçli ve güçlü bireylerden müteşekkil sağlıklı aile yapısının oluşturulmasına ve korunmasına katkı sağlamaktır.

Görev tanımlarına uygun biçimde bürolar, a- kendilerine telefon, e-posta veya yüz yüze başvuru ile yöneltilen fetva ağırlıklı aile soru(n)ları hakkında dinî danışmanlık b- Aile içi ilişki ağlarının güçlenmesine, aile bireylerinin rol ve konumları itibarıyla sahip oldukları hak ve sorumluluklar konusunda bilinçlenmesine yönelik rehberlik faaliyetleri yürütürler.

10 Ekim 2003’te ilk Aile Büroları Adana, Ankara, Elazığ, İstanbul, İzmir ve Samsun olmak üzere altı ilimizde açılmış ve düzenlenen ilk seminere katılan 28 personelimiz bu illerde görevlendirilmiştir. Şu ana kadar 13 hizmet içi eğitim semineri yapılmıştır. Bugün itibarıyla 81 il ve 201 ilçede 1800 personelin görev aldığı bürolar, müftülük binası içinde ya da il içerisinde müftülük tarafından şehrin merkezi yerlerinde hizmet vermektedir.