Hamsi Balığı Biyolojisi ve Ülke Balıkçılığındaki Önemi TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI KORUMA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Hamsi Balığı Biyolojisi ve Ülke Balıkçılığındaki Önemi Sektör Toplantısı 4 Ağustos 2009

TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI KORUMA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ A- Biyolojisi Hamsi (Engraulis encrasicolus) Ülkemiz balıkçılığının %75 ini oluşturan en önemli türüdür. Karadeniz’de İki alttürü mevcuttur Engraulis encrasicolus ponticus (karadeniz) Engraulis encrasicolus maeticus. (azak)

TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI KORUMA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Hamsi; üreme ve beslenmek için mevsimlik göç eden bir balıktır. Gün içerisinde beslenme amacıyla dikey göç yaparak, gündüzleri derin suya (70-90 m) inerken geceleri sahillere doğru ve yüzeye (10-40 m) çıkar.

TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI KORUMA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI KORUMA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2- Beslenmesi Hamsi, çoğunlukla zooplankton olmak üzere plankton ile beslenen bir balıktır. Hamsi, aynı beslenme basamağında olan çaça, tirsi, sardalye ile aynı besinleri tüketir. 

TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI KORUMA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 3- Üremesi Karadeniz hamsisi cinsel olgunluğa bir yılda ulaşır. Mayıs-Eylül ayları arasında yumurta bırakır İlk üreme boyu 9 cm Birey başına yumurta verimi 10,000 ila 40,000 yumurta civarındadır. Hamsinin doğal ömrü 4 yıldır. Geçirdikleri birinci kıştan sonra  olgunlaşırlar.

B- Hamsi Avcılığının Gelişimi ve Balıkçılığımızdaki Yeri TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI KORUMA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ B- Hamsi Avcılığının Gelişimi ve Balıkçılığımızdaki Yeri 1- Hamsi avcılığının yıllara göre değişimi 2007 yılı verilerine göre avcılık yoluyla elde edilen 518 bin ton deniz balığının %75 ini hamsi oluşturmaktadır. 1981-1988 yılları arasında 300 bin ton civarında bir avcılık olurken 1989 yılında trajik bir düşüşle 98 bin ton, 1990 yılında ise 74 bin ton avcılık olmuştur.

TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI KORUMA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI KORUMA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Küçük boyda aşırı avcılığın doğal dengede değişikliklere neden olması kaçınılmazdır.

2- Balıkçılık Filosundaki gelişmeler: TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI KORUMA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2- Balıkçılık Filosundaki gelişmeler: Stoklar üzerindeki av baskısının kontrol edilmesi Balıkçıların reel gelir kayıplarının önlenmesi için 1995 yılından itibaren 2002 yılındaki istisna dışında yeni ruhsat verilmesi işlemi durdurulmuş,

TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI KORUMA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Hamsi avcılığında kullanılan balık bulucu cihazların teknik özelliklerinde ve kullanılan ağların boyutlarında önemli gelişmeler olmuş bu durum av gücümüzü önemli ölçüde arttırmıştır.

3- Orta Su Trolü İle Hamsi Avcılığı TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI KORUMA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 3- Orta Su Trolü İle Hamsi Avcılığı Son zamanlarda Karadeniz’de trol avcılığının serbest olduğu alanlarda pelajik balık avcılığında orta su trolü de kullanılmaya başlanmıştır. Ayrıca çaça acılığında da sürünün karışık olduğu dönemlerde bir miktar hamsi çaça ile birlikte avlanmaktadır.

4- Avcılığın Mevsimsel Değişimi TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI KORUMA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 4- Avcılığın Mevsimsel Değişimi Hamsi avcılığının en önemli sorunlarından birisi av mevsiminin kısa sürmesidir. Hamsinin en iyi şekilde değerlendirilmesi için avcılığın zamana yayılması gerekmektedir. Halihazırda toplam avın %70 i 1 Ocaktan önce avlanmaktadır.

TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI KORUMA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI KORUMA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ C- Yasal Düzenlemeler 1- Geçmişte yapılan düzenlemeler Boy yasağı ilk defa 1988 yılında 7 cm olarak uygulanmıştır. 1989 yılında 9 cm ye çıkarılmış tekrar 7,5 cm ye indirilmiştir. Ayrıca % 25 nispetinde küçük boyların avlanmasına müsaade edilmiştir. 1991 Yılından bu yana da boy yasağı 9 cm olarak uygulanmaktadır. %15 oranında küçük balıklara müsaade edilmektedir. 2000-2001 sezonunda Marmara Denizinde hamsi avcılığı yasaklanmıştır.

TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI KORUMA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Hamsi avcılığında uygulanan boy ve zaman yasağı ile hamsi avcılığı arasında ilişki

TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI KORUMA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2- 2008-2009 av sezonunda Gündüz av yasağı 08:00 - 16:00 arasında uygulanmıştır. Balıkların konulacağı kasalara 12 kg sınırı getirilmiştir. Taze tüketim için piyasaya sunulacak balıkta tekne başına sınırlama getirilmiştir. Menşei belgesi zorunluluğu getirilmiş ve bazı kooperatiflere menşei belgesi düzenleme yetkisi verilmiştir. 90 kulaçtan büyük gırgır ağlarının kullanımını önlenmek için gırgır ağlarının ölçümleri yapılmıştır.

D- Hamsinin Değerlendirme şekli 1- Balık unu sanayi TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI KORUMA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ D- Hamsinin Değerlendirme şekli 1- Balık unu sanayi Ulaşım, muhafaza imkânlarının sınırlı olduğu dönemlerde avlanan hamsinin değerlendirilmesi için balık unu fabrikaları teşvik edilmiş ve hamsiye dayalı bir balık unu sanayisi oluşmuştur. Balık unu fabrikaları hayvancılık sektörüyle de ilişkilidir. Halihazırda ihtiyaç duyulan balık unu miktarının önemli bir kısmı ithal edilmektedir.

TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI KORUMA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 1999-2009 yılları arasında üretim miktarı ile ithalat miktarının karşılaştırılması

TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI KORUMA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Avlanan hamsinin yıllara göre balık unu sanayisinde değerlendirme oranları

TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI KORUMA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Hamsinin öncelikle insan gıdası olarak değerlendirilmesi, hem piyasaya ucuz ve kaliteli balık arzını sağlayacak, hem de balıkçıların reel gelir kayıplarının önüne geçecektir.

2- Taze Tüketim arz & fiyat değişimleri TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI KORUMA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2- Taze Tüketim arz & fiyat değişimleri Önemli miktarda hamsi kasım ayında avlanmakta, piyasaya sunulan hamsi miktarına bağlı olarak balıkçının geliri düşmektedir.

TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI KORUMA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Kumkapı balık halinde 2008 yılı Kasım, Aralık, Ocak aylarında hamsinin ortalama kg fiyatı 1.15 TL iken, bu fiyat balık unu fabrikalarında 15 kuruş olmuştur.

F- Gürcistan Sularında Avcılık TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI KORUMA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ F- Gürcistan Sularında Avcılık Balıkçılık filomuzdaki büyüme, Karasularımızda avcılık sezonunun kısa sürmesi Gürcistan tarafının talepleri Ülkemiz balıkçı gemileri 2001 yılından bu yana Gürcistan karasularında hamsi avcılığı yapmaktadır. Gürcistan’da avlanarak ithal edilen hamsinin kg maliyeti işçilik, taşıma, paketleme ve vergilerle birlikte 1 lirayı bulmaktadır.

TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI KORUMA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Av yasağı uygulanan alanların net belli olmaması, Nakil sırasında Gürcistan kıyıların dan 12 mil açığa çıkma zorunluluğu, Vergi adı altında yüksek ücretler alınması, Yüksek miktarda cezalar yazılması ve gemilerin limanlarda bekletilmesi, Günübirlik mevzuat değişiklikleri, Nedenleriyle le avcılık izinleri 2007 yılında askıya alınmış, Gürcü makamları ile yapılan görüşmeler neticesinde önemli ölçüde anlaşmaya varılmıştır ve 2008 Ocak ayında tekrar izin verilmiştir..

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM