Görsel Sanatlar Eğitimcisi İ.D.V. Özel Bilkent İlköğretim Okulu DEĞERLERİMİZİ YAŞATALIM PROGRAMINA İLİŞKİN GÖRSEL SANATLAR UYGULAMALARI Şükran Şahin Görsel Sanatlar Eğitimcisi İ.D.V. Özel Bilkent İlköğretim Okulu www.bilkent.edu.tr/~sukran

21. yüzyılın başlarında dünyamızda değişimler hızlı yaşanmaktadır. Teknolojide, genetikte ve diğer bilim dallarındaki gelişimler baş döndürücü bir hızla ilerlerken uyum sağlama ihtiyacını da beraberinde getirmektedir.

Günümüz insanının yaşam kalitesi bu gelişmelerle artarken diğer yandan yaşama bakış açısını da değiştirmektedir. Bu anlamda kişi değerleri etkilenmekte ve toplumları yönlendirebilmektedir.

1. Programın Amacı Değerler çalışması için Unesco tarafından geliştirilen Living Values Educational Program temel alınmıştır. Buna göre Yaşayan Değerler Eğitim Programı değerleri öğreten bir programdır. Öğretmenlere ve yardımcılara, çocukların ve yetişkin gençlerin 12 temel kişisel ve sosyal değeri, Barış, Saygı, Sevgi, Mutluluk, Dürüstlük, Alçakgönüllülük, Sorumluluk, Yalınlık, Hoşgörü, İşbirliği, Özgürlük ve Birlik, geliştirmelerine yardımcı olmaları için deneyimsel değer faaliyetleri ve pratik yöntemler sunmaktadır.

UNESCO D.Y. Türkiye Koordinatörü ile bağlantıya geçilmiş ve Okulumuzda değerlerin çalışılmasına karar verildikten sonra UNESCO D.Y. Türkiye Koordinatörü ile bağlantıya geçilmiş ve UNESCO İsviçre Koordinatörünün de katılımıyla öğretmenlere üç günlük değerler eğitimi verilmiştir. Bu eğitimde öğretmenler kişisel değerlerini tanımlamanın yanı sıra değerlerin eğitime nasıl aktarılacaklarına ilişkin deneyim kazanmışlardır.

Seminerin sonunda öğretmenler kendi panolarını hazırlıyorlar Öğretmenler değerleri sanatsal çalışmaya dönüştürüyorlar Seminerin sonunda öğretmenler kendi panolarını hazırlıyorlar

kontrol listesinde okulumuzda çalışılacak değerler belirlenmiştir. Ailelere ve öğretmenlere uygulanan kontrol listesinde okulumuzda çalışılacak değerler belirlenmiştir. Her bir değer yaklaşık olarak bir buçuk ay süreyle çalışılmış ve tüm çalışma bir eğitim öğretim yılında tamamlanmıştır. Bu değerler sırasıyla şöyledir:

Barış Saygı Sevgi Sorumluluk

Proje tabanlı öğrenme yönteminden yararlanarak belirlenen değerler tüm derslere entegre edilmiştir. Her değer çalışmasının sonunda kaynaştırılmış tema ile bütünleşen gösteriler ve sergiler düzenlenmiştir. Bu sunum Ana Sınıfı ,1. ve 4. Sınıflar Görsel sanatlar derslerimdeki uygulamaları kapsamaktadır.

2. Program Süreci TEMA: BARIŞ Yardımcı Noktalar: Barış, düzen içinde yaşamak ve birbiriyle dövüşmemektir. Eğer dünyadaki herkes barışsever olsaydı bu dünya barışçıl bir dünya olurdu. Barış, olumlu düşünceler , temiz duygular ve iyi dileklerden meydana gelir. Barış her birimizle başlar

Düzey : 4. Sınıf Konu : Seçmeli Proje Teknik : Karışık Teknik Uygulama: Barış Bizim Ellerimizle Büyüyecek

Öğrencilerle barış üzerine beyin fırtınası yapılır. Barış müziği dinlenirken (We are the world) barış kavramı tartışılır, barışla ilgili projeler üretilir. Hangi projenin uygulanacağına karar verilir. “Barış bizim ellerimizle büyüyecek ve dünyayı saracak” projesi uygulamasına geçilir. Öğrenci bristol kağıda elinin izini çizer, etrafından keser ve istediği boyama tekniği ile barışa dair duygu ve düşüncelerini resmeder. Her iki yüzü boyanan eller preslenir, yazılar ve renklerden oluşan çıtanın ucuna yerleştirilir.

Projeye dahil olan tüm öğrencilerin yaptıkları el çalışmalarından grup projesi oluşturulur ve farklı sergileme için tartışılır. “Barış Dünyamıza Hoş geldiniz” kapısı oluşturulur ve tüm eller kapının iki tarafına yerleştirilir. Barış günü etkinliğinde yer alan barış sergisinde öğrencilerin içinden geçebilecekleri, etkileşim yaratacak biçimde düzenlenir. Barış günü açılışında aynı öğrenciler barış kapısının önünde Türkçe dersinde kendi yazdıkları barış bildirgesini okurlar ve barışla ilgili dramayı gerçekleştirirler. Barış yolundan el ele geçerler. Proje bitiminde değerlendirme anketleri yanıtlanır.

Öğrenciler barış yolunda barış içinde poz veriyorlar

Uygulanan Barış Konuları Barış ormanında hayvan maskeleri Sınıf: 1 (7 yaş) Teknik: Kağıt işleri

“Bizim barış dolu dünyamız” GRUP ÇALIŞMASI Sınıf : 4 “Bizim barış dolu dünyamız” GRUP ÇALIŞMASI Sınıf : 4. sınıf (10 yaş) Teknik: Tuval üzerine akrilik

Öğrenciler kendi ürettikleri barış resimlerini inceliyorlar

Can Dündar’ın açılışını yaptığı Barış Sergimizde sergi boyunca öğrencilerimiz “Barış” temalı grafiti yaptılar

Yıldız masalı Sınıf : Anasınıfı (6 yaş) Teknik: Karışık teknik

“Barış yıldızları” mobil çalışması “Barış sembolleri” mobil çalışması Sınıf : 1 (7 yaş) Teknik: Karışık teknik

Problem çözme posterleri 1.Sınıflar Grup Çalışması

Teknik : Karışık teknik Barış sloganları üretelim, Barış posterleri Yapalım Sınıf : 4 (10 yaş) Teknik : Karışık teknik

Barış kahramanımız Sınıf: 1 Grup çalışması

Öğrencilerimizin buluşu olan bu projeyi, Ankara Mustafa Kemal Mahallesi Barış Sitesi Parkında, bazı sivil toplum örgütlerinin düzenlediği Barış şenliğinde o bölgenin çocukları ve gençleri ile yeniden gerçekleştirdik.

“Barışa Yolculuk, Barışa Uzanan Ellerle Gerçekleşecektir” sloganıyla parkta etkinliğe katılan çocuklar duygularını sanatsal ürünlere dönüştürüyorlar

Barış simgesi eller ve kutular, barış draması

Ve Sonunda Barış Anıtı Enstelasyonu

Yaşasın Barış

Konu : “Özsaygı” Projesi – Profil Siluet TEMA: SAYGI Yardımcı Noktalar: Saygı, bireyin kendinin eşsiz ve değerli olduğunu bilmesidir. Öncelikle kendimize saygı duyarsak, başkalarına saygı duymak daha kolay olur. Dünyadaki herkesin saygı ve onurla yaşama hakkı vardır. Düzey : 4. Sınıf Konu : “Özsaygı” Projesi – Profil Siluet Teknik: Kolaj, Kaligrafik Yazı

Saygı kavramı üzerine beyin fırtınası yapılır. Uygulama: Saygı kavramı üzerine beyin fırtınası yapılır. Öğrenciler kendilerinin saygı duydukları özelliklerini paylaşırlar. Karanlık odada (Fen Laboratuarı) duvara yansıtılan fener ışığı yardımıyla öğrencinin duvara yansıyan profil silueti duvardaki kağıda çizilir ve etrafından düzgünce kesilir. Beyaz kağıttan kesilen siluet portre siyah veya başka bir renk fon kartonuna, siyah kağıttan olan portre ise beyaz kartona yapıştırılır. Fonda kalan boşluklara estetik bir düzenle el yazılarıyla kendilerinin saygı duydukları özellikleri yazılır. Bu özelliklerinin maddi değil, duyarlılık ve bunun gibi değerler olmasın özen gösterilir. Saygı ünitesi bitimindeki saygı gününde saygı sergisi açılır ve kendime, arkadaşlarıma saygı duyuyorum performansı gerçekleştirilir.

Ben değerliyim projesi Uygulanan Saygı Konuları Ben değerliyim projesi Sınıf : Anasınıfı (6 yaş) Teknik: Kolaj

Öğrenciler kendi eserlerini inceliyorlar

Ben değerliyim arkadaşlarım da değerli ailem de dünyadaki tüm insanlar da

“Çevremizde değişim yaratmak” Grup çalışması Sınıf : 4 (10 yaş) Teknik: İllüstrasyon

“Saygı ağacım projesi” Grup çalışması Sınıf : 4 (10 yaş) Teknik: Karışık teknik

“Ben ve saygı duyduğum arkadaşlarım” Sınıf : 1 (7yaş) Teknik: Renkli çizim ve kolaj

Saygı Tacım (Ana sınıfı)

TEMA: SEVGİ Yardımcı Noktalar: Sevgi kollayıcı olmaktır, sevgi paylaşmaktır. Başkalarını sevmek, onlar için iyi olanı istemek demektir. İç dünyamız güçlü olduğunda, sevgi dolu olmak kolaydır. “Görevimiz… tüm canlı varlıkları ve tüm doğayı kucaklamak için şefkat çemberimizi genişleterek kendimizi özgürleştirmek olmalıdır.” Albert Einstein “Gerçek hukuk kalplerimizin iyiliğinde yaşar. Kalplerimiz boş ise, hiçbir yasa ne de siyasi devrim bu boşluğu dolduramaz.” Tolstoy.

Düzey : 4. Sınıf Konu : “Sevgiye Dair Her şey” Projesi Teknik:Tuval üzerine akrilik Uygulama: Öğretmen yada öğrenci müzik eşliğinde sevgi şiiri okur. (Behçet Necatigil) Öğrenciler gözleri kapalı sevgi kavramını hissederler ve düşündüklerini zihinlerinde canlandırırlar ve resmini oluştururlar. Bütün sınıf el ele tutuşarak grupça sevgi heykeli yaparlar. Tuval üzerine akrilik tekniği ile sevgiye dair her şeyin resmini yapabilecekleri belirtilir. Teknik açıklanır, örnekler gösterilir. Öğrenciler konu için taslak ve eskiz çizerler, kararlaştırdıkları özgün kompozisyonlarını önce guaş boya ile boyarlar ve akrilikle tuvale geçirirler. Sergiledikleri koridora sevgi koridoru ismi verirler.

Sevgi koridorunda sergimiz

Sevgi temalı grafiti çalışması ( 1. sınıf) - Sevgi masalları ( Anasınıfı ) - Sevgi kalpleri projesi (Anasınıfı, 1. sınıflar) Uygulama: Öğrenciler kestikleri kalplerin üzerine arkadaşlarına sevgi mesajı yazarak, kalpleri renkli kağıt ve değişik malzemelerle süslerler. Kalplerini arkadaşlarına hediye ederken yüksek sesle mesajı okurlar. Sevgi ağacının üzerine sınıfça kalpleri asarlar ve sevgi heykeli oluştururlar.

Sevgi konulu röprodüksiyonlardan yola çıkılarak bellek eğitimi çalışması (Picasso)

Konu : Sevgi kuklaları (1. sınıflar) Teknik: Karışık teknik Uygulama: Yapılan sevgi kuklalarına çıta eklenir ve öğrenciler kuklalarla sevgi konulu drama gerçekleştirirler.

Konu : Ben sevgi doluyum Konu : Ben sevgi doluyum.Çünkü… Düzey:Anasınıfı) Teknik: Karışık teknik

Sevgi konulu grafiti çalışması (Ana sınıfı)

Teknik: Karışık teknik Konu: Bizim sorumluluk evimiz (1. sınıflar) Teknik: Karışık teknik Uygulama: Sorumluluk kavramına ilişkin beyin fırtınası yapılır. Guruplar oluşturulur. Buzdolabının mukavva kutusuna göre kraft kağıtlar kesilir, evin çatısı oluşturulur. Guruplar kendilerine düşen evin bölümüne sorumluluklarıyla ilgili resimler yaparlar, bazı yerlerinde yazı kullanırlar ve guaş boya ile boyarlar. Evin penceresini açarlar, krafon kağıdından perde yaparlar ve sorumluluk evimiz dramasını gerçekleştirirler. Çalışmanın sonunda, sorumluluk zihin haritası yapılır.

Konu: Sorumluluk Yardımcı Noktalar: Temiz bir dünya istiyorsak, doğaya sahip çıkma sorumluluğumuz vardır. Sorumluluk sahibi olmak payımıza düşeni yapmaktır. Küresel sorumluluk tüm insanlara saygı duymayı gerektirir.

Konu : “Benim sorumluluk mini kitabım” - “Masal kahramanımın sorumluluk kitapçığı” Teknik:Karışık teknik, illüstrasyon Uygulama: Sorumluluk kavramına ilişkin beyin fırtınası yapılır. Okulda, evde, dışarıda sorumluluklarım neler ve iyi bir iş çıkardığımda kendimi nasıl hissederim soruları tartışılır ve paylaşılır, gösterilir. A 4 dosya kağıdı üçe katlanır ve açılır. Sekiz ayrı bölüm oluşur. Kağıt yatay tutularak kapağı ve son sayfası işaretlenir. Her bölüme ayrı bir sorumluluklarının resmi çizilir ve yazı ilave edilir. Üst bölüme geçilmeden önce kağıt ters çevrilerek resimlenir. Kitapçık oluşturulurken öğretmen kesme, katlama, yapıştırmaya yardımcı olur. Yapılan tüm kitapçıklar sınıflarına göre beş çekmeceli bir dolaba yerleştirilir. Çekmecelerin üzerine 1-A,B,C,D,E sınıfının sorumluluk çekmecesi yazılır. İzleyenler çekmeceleri açarak kitapları inceler ve okurlar.

Hayvan sahibinin sorumlulukları Çizgi film (1 Hayvan sahibinin sorumlulukları Çizgi film (1. sınıflar) Sorumluluğa dair masal resimleri (Ana Sınıfı) Çevreyi güzelleştirme sorumluluk projesi (1. sınıflar)

projenin arka yüzeyini sergiye Sergimizde projenin arka yüzeyini sergiye katılan minikler tamamladı

çevreci minikler eserlerini gururla izlediler. Çevreyi güzelleştirme projesi tamamlandı ve çevreci minikler eserlerini gururla izlediler.

Sorumluluk Evim 1.Sınıflar Teknik:Karışık t.

…..?

- Ben ........ (aslanım) ormanı seviyorum, çünkü ……….. (Anasınıfı projesi)

Barış Keki Yapalım ve Yapılışını yazalım. Düzey: 3. Sınıflar Teknik: Karışık t.

3D Sınıfının Dünya Barış Keki – Çalışmanın adı: Kardan Aşıklar

Barışçıl şekiller ve savaşcıl şekiller Düzey: 3.sınıflar Barışcıl

3. Programın Değerlendirilmesi Her değerin sonunda öğrencilere anket uygulanmıştır. Sanatsal uygulamaların ve değerlere dair düşüncelerin geliştiğine dair geri bildirim alınmıştır. Tüm okul öğrencileri diğer derslerde de bu programı işlediği için resim derslerinde temaları algılamaları ve uygulamaları kolaylaşmış, yaratıcı çalışmalar gerçekleştirmişlerdir. 7 ve 10 yaş grubunda 40 öğrenciye çalışmalara başlamadan önce barış, saygı, sevgi ve sorumluluk hakkında ne düşündükleri sorulduğunda yüzde sekseni ankete soyut yanıtlar vermişlerdir.

İyi bir şey,çok iyi,çok hoş Onlar olmazsa kötü olur Sevdiğim şeyler, önemli, anlamlı İnsanlar için gerekli şeyler

Değerlerin çalışma süreci bitiminde %90 öğrenci aynı soru formatına daha somut yanıtlar vermişlerdir. Barış, insanların iyi geçinmesi, birbirlerine yardımcı olmasıdır, savaş yapmamasıdır Saygı öncelikle kendimin özelliklerini bilmem ve kendime değer vermem, daha sonra başkalarına değer vermemdir Sevgi; çevremin iyiliğini istememdir, güler yüzlü olmaktır, içimde çiçekler açmasıdır Sorumluluk; ödevlerimi yapmak,dişlerimi fırçalamak, bana ait olan görevleri tamamlamak, çevreyi korumak, arkadaşlarıma yardım etmektir

7 yaş grubunda kırk öğrenciye program öncesindeki beyin fırtınası ve sonrasında yaptırılan zihin haritasında kavramlara yönelik gelişim dikkat çekicidir.Aynı şekilde soyut ifadeler somut anlatıma dönüşmüştür.

4. Sonuç ve Öneriler Tema merkezli sanatsal etkinlik içine giren öğrencilerin bu yolla sanatsal ifade ve öğrenmelerinin gerçekleştiği izlenmiştir. Tematik anlatımın plastik anlatımın etkisini azaltmaması sanat eğitimcisinin sanatsal birikiminin önemi gerçeğini göstermiştir. Tema merkezli bu programda, öğrencilerin sanatsal çalışmaları çok başarılı olmuştur. Program amacına ulaşmıştır. Soyut kavramlar olan barış, saygı, sevgi ve sorumluluk değerlerine ilişkin farkındalık artmıştır ve öğrenciler duygu ve düşüncelerini sanat yoluyla ifade etmişlerdir. Sevgi, saygı, barış, sorumluluk deneyimleri artmıştır. Her değer çalışmasının tamamlanmasından sonra temayla bütünleşen ilginç ve etkileyici sergi düzenlemeleri estetik amacı pekiştirmiş ve öğrenciler kapsamlı sanat eğitiminden yararlanmışlardır.

Değerler sergisinden bir kesit

Öğrenciler sergi anında en sevdiği arkadaşlarının resmini, yapıyorlar

REFERENCES Tillan Diana, HSU Diana, (2000) Living Values: An Educational Program, Living Values Activities for Children Ages 8-14 with Activities from Educators Around the World, Health Communications Inc. Florida. Tillan Diana, HSU Diana, (2000) Living Values: An Educational Program, Living Values Activities for Children Ages 7-13 with Activities from Educators Around the World Health Communications Inc. Florida Proje koordinatörü:Jale Ataşalar (atasalar@bilkent.edu.tr) www.livingvalues.net

Teşekkürler... Yaşayan Değerleri Birlikte Büyütmek Dileğiyle... “ Üçün Bir kelime yanına bir kelime gelince, Bir ses yanına bir ses gelince, Bir insanın yanına bir insan gelince... Büyürler, büyürler... “ Özdemir Asaf Yaşayan Değerleri Birlikte Büyütmek Dileğiyle... Teşekkürler... sukran@bilkent.edu.tr