Program Geliştirme Süreci PLANLAMA UYGULAMA DEĞERLENDİRME Davranışları Saptama Eğitim Durumlarını Saptama Sınama Araçlarını Saptama A D Y H E F L R SÜZGEÇ Eğitim Psikolojisi Eğitim Felsefesi Eğitim Sosyolojisi Eğitim Ekonomisi EĞİTİM PROGRAMI Özel Hedefler Hedef Davranışlar Eğitim Durumu Sınama Durumu Konu Alanı Birey Toplum Çevre DEĞERLENDİRME Sınama Durumları - Sınama Araçları Uygulama - Yorumlama

PROGRAM GELİŞTİRMENİN PLANLANMASI PROGRAM ÇALIŞMA GRUPLARININ OLUŞTURULMASI 1. GRUP: Program karar ve koordinasyon grubu 2. GRUP: Program çalışma grubu 3. GRUP: Program danışma grubu üyeleri

1. GRUP : PROGRAM KARAR VE KOORDİNASYON GRUBU A- Milli Eğitim Bakanlığı Temsilcileri İlgili Genel Müdürlük Temsilcisi/temsilcileri Talim Terbiye Kurulu Temsilcisi Teftiş Kurulu temsilcisi B- Öğretmen örgütlerinin temsilcileri Konu alanı Öğretmenlerinin temsilcisi Kamu kurum ve kuruluşlarının temsilcisi İşçi ve işveren temsilcisi Meslek odası ve birliği temsilcisi C- Veli Temsilcileri Okul-Aile birliği temsilcisi Okul koruma derneği temsilcisi Öğrenci velisi temsilcisi D- Öğrenci temsilcisi ( Orta ve yüksek öğretim düzeyinde)

2. GRUP: PROGRAM ÇALIŞMA GRUBU (Tam Süreli Çalışma Grubu) Eğitimde program geliştirme uzmanı Eğitimde ölçme ve değerlendirme uzmanı İlgili konu-alanı uzmanı (üniversiteden bu alanın uzmanı) İlgili konu alanı öğretmenleri (uygulayıcıları)

3. GRUP: PROGRAM DANIŞMA GRUBU Eğitim felsefecisi Eğitim psikoloğu Eğitim sosyoloğu Eğitim ekonomisti Eğitim denetçisi Okul yöneticisi Eğitim teknoloğu İletişim uzmanı

Çalışma Planı Hazırlama * İşlem – Zaman Çizelgesi * Pert - İşlem Ağı * Program Geliştirme Akış Şeması

İHTİYAÇ SAPTAMA 1. Toplumun beklenti ve ihtiyaçları nelerdir? 2. Bireyin ihtiyaçları nelerdir? 3. Konu alanı ile ilgili ihtiyaçlar nelerdir?

İhtiyaç saptamada temel sorular Genel durum nedir? Öğrencilerle ilgili genel veriler nelerdir? Ders kitaplarının içeriği nasıldır? Eğitim programının hedefleri neler olmalıdır? Eğitim programları hangi açılardan hedeflere ulaşamamaktadır? Eğitim programlarının hangi yönleri incelenmelidir? Bilimde hangi değişiklikler olmuştur?

İhtiyaçları Değerlendirme Süreci Hazırlık Bilgi toplama Bilgilerin analizi Bilgilerin rapor edilmesi Bilgilerin kullanımı

İhtiyaç Analizi Yaklaşımları Farklar Yaklaşımı Var olan durum ile olması gerekenler arasındaki farktan hareketle ihtiyaç belirlenir. * Okul ortamı ve eğitim birimleri genellikle bunu kullanır.

Analitik Yaklaşım Gelecekte ulaşılmak istenen hedeflerle, Mevcut durum arasındaki farka göre gelecekteki hedeflere ulaşmak için ihtiyaçların tespitine dayanır. - = EĞİTİM İHTİYACI GELECEKTE OLMASI GEREKEN YETERLİLİKLER MEVCUT YETERLİLİKLER İhtiyaçlar, gelecekte ortaya çıkması olası durumlardan (varsayımlar) yola çıkarak belirlenir. * Eleştirel düşünceden yola çıkılarak çözüm aranır.

Demokratik yaklaşım Kazanımlara kaynaklık yapan ihtiyaç, Toplum çoğunluğunun(BASKI GRUPLARININ) ihtiyaçlarının ve beklentilerinin dikkate alınması temeline dayanır. Kazanımlara kaynaklık yapan ihtiyaç, iş piyasasının çoğunluğu veya belirli baskın grupların isteklerine göre belirlenir. * Halkla bütünleşme özelliği vardır. Ancak çoğunluk istese de, bu o ihtiyacın çok değerli olduğu anlamına gelmeyebilir.

İhtiyaç, yeterliğin yokluğundaki zararla, Betimsel Yaklaşım Bilgi-Beceri ve tutumların kazandırılmasının(eğitim yaşantıları ile) bireye sağlayacağı yarar ile bu kazanımlardan bireyin yoksun olması durumunda ortaya çıkacak zararının belirlenerek ihtiyacın belirlenmesi prensibine dayanır. İhtiyaç, yeterliğin yokluğundaki zararla, bu yeterliğin varlığının sağlayacağı yararın kıyaslanmasıyla belirlenir. * Belirli olgu ya da eğitim yaşantılarından ortaya çıkan durumla ilgilenilir.

İHTİYAÇ BELİRLEME TEKNİKLERİ 1. Delphi (Anket) Tekniği 2. Progel (Dacum) Tekniği 3. Gözlem 4. Meslek (İş) Analizi 5. Ölçme Araçları-Testler 6. Görüşme (Mülakat-Grup Toplantıları) Tekniği 7. Kaynak (Literatür) Tarama

DELPHİ (ANKET) TEKNİĞİ * Konu ile ilgili uzmanların yüz yüze gelmeden görüşlerinin alındığı bir tekniktir. * Amacı; konu ile ilgili seçilmiş uzman görüşlerinin alınması ve ortak görüş sağlanmasıdır. * Bir konu hakkında gelecekte nelerin nasıl olabileceği üzerinde durur. *Bir uzmanlar grubuna anketler göndererek programın ihtiyaçları ile ilgili görüşleri alınır. *Gelecekteki olay ve eğilimler, ihtiyaç analizi, programın planlanması, standartlaştırılması bu görüşlere göre şekillenir.

İŞ (Meslek) ANALİZİ * İş ya da meslek tanımı işlevlerine göre ayrılır. * Meslekle ilgili işlev alanı, işlem basamaklara ayrılır. * Alt basamaklar bilişsel, duyuşsal ve devinişsel basamaklardan oluşur.

PROGEL (DACUM) TEKNİĞİ * İşin yapılabilmesi için bireylerin hangi özelliklere sahip olması gerektiğini ortaya çıkaran bir tekniktir. * Bireyin bir işi yapabilmesi için sahip olması gereken özellikleri belirler. * Öğretilecek işin özellikleri işin ustaları tarafından belirlenir. Yani beceri profili çıkarılır. * İş için kazanılması gereken davranışlar belirlenir. * İş analizine benzemekle birlikte, PROGEL daha az zaman alır.

GÖZLEM TEKNİĞİ * Okul merkezli olarak bireysel bilgi ve araştırmaya dayanır. * Kişileri gözleyerek bilgi toplama yoludur. * Gözlem yaparken doğal gözlem tercih edilmelidir. * Özellikle devinişsel becerilerin belirlenmesinde uygundur.

ÖLÇME ARAÇLARI-TESTLER TEKNİĞİ * İhtiyaç analizi, ölçme araçlarından yararlanılarak da yapılabilir. * En yaygın olanı, test tekniğidir. * Bireyde olması gereken özelliklerin ne kadarının var olduğunu saptamak için yapılan işlemlerdir. * Eksik özelliklerin tamamlanması düşünülür.

GÖRÜŞME-GRUP TOPLANTILARI TEKNİĞİ * En yaygın olarak kullanılan tekniklerden biridir. * İlgili kişilerden ihtiyaç hakkındaki görüşler sözlü olarak alınır. * Sorularla kişilerin görüşleri belli olur. * Demokratik yaklaşıma uygundur.

İHTİYAÇ BELİRLEME TEKNİKLERİ DELPHİ PROGEL (DACUM) KAYNAK TARAMA İşlemleri Sınıflama Beceri Testi Geliştirme İş Tanımı Yapma PROGEL (DACUM) DELPHİ Standartları Oluşturma Uzun Zamanlı Araştırma Gizli Uzman Görüşleri Alma GÖRÜŞME Güdümlü DOĞAL Mevcut Programları İnceleme Rapor Değerlendirme Literatür Tarama KAYNAK TARAMA

PROGRAM GELİŞTİRME SÜRECİ

Program Geliştirme Süreci PLANLAMA UYGULAMA DEĞERLENDİRME Davranışları Saptama Eğitim Durumlarını Saptama Sınama Araçlarını Saptama A D Y H E F L R SÜZGEÇ Eğitim Psikolojisi Eğitim Felsefesi Eğitim Sosyolojisi Eğitim Ekonomisi EĞİTİM PROGRAMI Özel Hedefler Hedef Davranışlar Eğitim Durumu Sınama Durumu Konu Alanı Birey Toplum Çevre DEĞERLENDİRME Sınama Durumları - Sınama Araçları Uygulama - Yorumlama

HEDEF / DAVRANIŞ / KAZANIM Hedefler, öğrenciye kazandırılmak üzere seçilen istendik özelliklerdir. Hedef, programın temel öğesi, temel belirleyicisidir. Hedef, diğer öğelere yön verir Hedef/ Davranış ikilisinin yerine yeni programda KAZANIM ifadesi kullanılmaktadır

İdealler, ülküler, Anayasa’da ifadesi bulunan hedefler Dikey Hedefler Uzak Hedefler: Ülkenin politik felsefesini yansıtır. İdealler, ülküler, Anayasa’da ifadesi bulunan hedefler (Türkiye’nin Avrupa birliğine girmesi çalışmaları, ülkenin çağdaş uygarlık düzeyine ulaşması uzak hedeflerdir) Genel Hedefler: Öğretim kademelerinin ve okulların hedefleridir. Uzak hedeflerin yorumudur ve eğitim felsefesini yansıtır. İlköğretimin hedefleri, ortaöğretimin hedefleri… Özel Hedefler: Öğrenciye kazandırılması uygun görülen özellikler ya da bir çalışma alanı için hazırlanmış olan hedeflerdir. Coğrafya dersinin hedefleri, ünite hedefleri, konunun hedefleri.

Hedeflerin (Amaçların) Hiyerarşik Sınıflaması Uzak Amaçlar Genel Amaçlar Özel Amaçlar Davranışsal Amaçlar Ülkenin / M. E. Amaçları Okulun Amaçları Dersin Amaçları Konunun Amaçları

Hedeflerin aşamalı sınıflandırılmasıdır. YATAY HEDEFLER ( AMAÇLAR ) Hedeflerin aşamalı sınıflandırılmasıdır. Amaçlar (Hedefler) Duyuşsal Amaçlar Psiko-motor Amaçlar (Devinişsel ) Bilişsel Amaçlar

BLOOM’UN TAKSONOMİSİ (AŞAMALI SINIFLANDIRMASI) BİLİŞSEL DAVRANIŞLAR DUYUŞSAL DAVRANIŞLAR PSİKO-MOTOR DAVRANIŞLAR Bilgi Alma Algılama Kavrama Tepkide Bulunma Kılavuzla Yapma Uygulama Değer Verme Beceri Haline Getirme Analiz Örgütleme Duruma Uydurma Sentez Nitelenme Yaratma Değerlendirme

Bloom Düzenlenmiş Bloom Yaratmak Değerlendirme Değerlendirmek Sentez Analiz etmek Analiz Uygulama Uygulamak Anlamak Kavrama Bilgi Hatırlamak

HEDEFLERİN NİTELİKLERİ 1. Hedefler öğrenci davranışlarına yönelik olmalıdır. 2. Hedefler öğrenenin kazanması gereken özelliği açık seçik belirtmelidir. 3. Hedefler öğretmenin değil, öğrencinin yapacaklarını ifade etmelidir. 4. Hedefler öğrenme sürecine değil, öğrenme ürününe dönük olmalıdır. 5. Hedefler, öğrenme ürününü gösterecek nitelikte olmalıdır. 6. Davranışa dönüştürülebilecek nitelikte olmalıdır. 7. Kendi içinde tutarlı olmalıdır. 8. Hedefler, tek tip öğrenme ürününü ifade etmelidir. 9. Hedef, öğrencilerin kazanacağı davranışları gösteren bir eylemi ifade etmelidir.

HEDEFLERİN ÖZELLİKLERİ * Hedef cümlelerinin sonunda ne kazanılacağını ifade eden kelime kullanılmalıdır: Bilgisi, becerisi, gücü, yeteneği, alışkanlığı vs. veya “bilme” ekiyle biten bir bileşik sözcük. Örnek: - Matematik dersinde dört işlemden yararlanarak problem çözebilme (çözme yeteneği) * Öğrenci Davranışına Dönüklük Örnek: Türkçe dersinde noktalama işaretlerini kullanma becerisinin öğretilmesi (Yanlış). Doğrusu: Türkçe Dersinde noktalama işaretlerini kullanabilme * Açık-Seçiklik Hedeflerin hangi ders ya da konu ile ilgili olduğu belirtilmelidir. Örnek: - Biyoloji Dersinde sürüngenlerin sindirim sistemi bilgisi

HEDEFLERİN NİTELİKLERİ * Genellilik ve Sınırlılık Birden fazla davranışı kapsayacak kadar geniş ve aynı zamanda tek bir özellik içermelidir. Örnek: Türkçe Dersinde günümüz Türkçesiyle yazılmış düzeyine uygun bir metni anlayabilme Örnek:- Türkçe Dersinde duygu ve düşüncelerini yazılı ve sözlü olarak anlatabilme (Yanlış) Türkçe Dersinde duygu ve düşüncelerini yazılı olarak anlatabilme (Doğru) * Bir İçerik ile Kenetlilik Örnek: Felsefede geçen temel kavramların bilgisi

İÇERİK * Geçerlik ve Güvenirlik * Bilimsellik * Öğrenci İlgi ve İhtiyaçlarını Karşılama * Faydalılık * Öğrenilebilirlik * Sosyal Gerçeklerle Tutarlılık

İÇERİK DÜZENLEME İLKELERİ Hedef Davranışlar ve İçerik Çağdaş,Bilimsel,Sanatsal ve Felsefi Bilgi ve İçerik Öğrencinin Hazırbulunuşluk Düzeyi ve İçerik Diğer İlkeler ve İçerik Soyutlama İlkesi Düzey İlkesi Şema İlkesi Vardama İlkesi Materyal Örgütlenişi İlkesi Alıştırma İlkesi Görsel Düzen İlkesi Değişik Öğrenme ve Öğretme Etkinlikleri ve İçerik

İÇERİK DÜZENLEME YAKLAŞIMLARI Doğrusal Programlama Yaklaşımı Sarmal Programlama Yaklaşımı Modüller Programlama Yaklaşımlar Piramitsel ve Çekirdek Programlama Yaklaşımı Konu Ağı-Proje Merkezli Program Yaklaşımı Sorgulama Merkezli Programlama Yaklaşımı

1. Doğrusal Programlama Yaklaşımı: Tyler tarafından geliştirilmiştir. Birbiri ile ardışık sıralı, yakın ilişkili, zorunlu ve önkoşul öğrenmelerin ağırlıklı olduğu konuların düzenlenmesinde kullanılır. Matematik, Tarih, Fen bilgisi gibi aşamalılık özelliği taşıyan dersler için kullanılır.

2. Sarmal Programlama Yaklaşımı: Bruner tarafından önerilmiştir. İçerik, doğrusal bir sıra izlemez. Daha önce öğrenilmiş konular gerektikçe tekrar edilebilir. Bu programla hazırlanmış içerikler daha esnektir. Her konunun kendi içindeki konuları arasında bir ardışıklık söz konusu olabilir. Öğrenme süresi ve öğrenilecek konular kontrollüdür. Özellikle yabancı dil öğretiminde kullanılır.

Modüler Programlama Yaklaşımı: Vygotsky tarafından geliştirilmiştir. Konular modüller halinde düzenlenir. Modüllerin birbirleriyle ilişkili olması beklenmez. Önemli olan modüllerin anlamlı bir bütün oluşturmasıdır. Konuların hangi sırayla öğretileceği açısından esnektir.

Modüler Programlama Yaklaşımı: Öğretim sonunda alınacak sonuçlar bellidir. Her modül kendi içinde doğrusal, sarmal gibi yaklaşımlarla düzenlenebilir. Meslek ve beceri eğitimi gerektiren derslerde kullanılır. Vatandaşlık, fen bilgisi gibi derslerde kullanılır.

Piramitsel Programlama Yaklaşımı: İlk yıllarda geniş tabanlı konuların yer aldığı ileriki yıllarda konuların gittikçe daraldığı ve uzmanlaşmanın olduğu bir yaklaşımdır. Program esnek değildir. Öğrencinin programın sonunda durumu bellidir. Alanın uzmanı olur.

ÇEKİRDEK PROGLAMA YAKLAŞIMI

ÇEKİRDEK PROGLAMA YAKLAŞIMI

Konu Ağı-Proje Merkezli Program Yaklaşımı: J.Dewey tarafından önerilmiştir. Öğrencilere konuların ağı bir harita gibi çıkarılır. Belirli zamanlarda nerelerde olmaları gerektiği söylenir. Konular küçük projeler olarak da belirlenebilir. Konuların içeriğine öğrenciler grup ya da bireysel olarak kendileri karar verir. A B A1 B1 B2 A2

Sorgulama Merkezli Programlama Yaklaşımı J.Dewey tarafından önerilmiştir. İçerik öğrencilerin sorularına göre düzenlenir. Öğrencilerin soruları ve gereksinimleri ön planda tutulur.

8. Disiplinlerarası Programlama Yaklaşımı Merkeze alınan bir derste işlenen konu diğer derslerde de benzer olarak veya aynısı işlenir. Dersler arasında ilişki kurulur. Örnek: mihver ders olan Hayat Bilgisi dersinde 23 Nisan Bayramı işlendiğinde diğer derslerde de aynı konu işlenir.

EĞİTİM DURUMLARI

EĞİTİM DURUMUNUN ÖZELLİKLERİ Hedefe Görelik Öğrenene Görelik Ekonomiklik Kaynaşıklık

EĞİTİM DURUMLARININ DÜZENLENMESİ Eğitim durumları program geliştirme çalışmalarının süreç boyutunu oluşturmaktadır. Öğrenciye istenilen davranışların kazandırılmasını sağlayan öğrenme yaşantılarının düzenlenmesi bu aşamada ele alınmaktadır. Öğrencilerde istenilen davranışların geliştirilebilmesi için yaşantıların etkili biçimde düzenlenmesi gerekmektedir. Bunun içinse öğrenme- öğretme süreçlerinin nasıl gerçekleştirilmesi gerektiğinin; temel öğretme-öğrenme strateji yöntem, ve tekniklerinin bilinmesi ve uygulanması gerekmektedir.

ÖĞRETME STRATEJİLERİ Sunuş Yoluyla Öğretme Buluş Yoluyla Öğretme Araştırma Yoluyla Öğretme

Öğretme Yöntemleri Anlatma Yöntemi Tartışma Yöntemi Örnek Olay Yöntemi Gösterip Yaptırma Yöntemi Problem Çözme Yöntemi Bireysel Çalışma Yöntemi

ÖĞRETME TEKNİKLERİ Demonstrasyon (Bilen) Grupla Öğretim Labaratuar Çalışma Tekniği Yansıtma Örnek olay İnceleme Workshop Tekniği Seminer Tekniği Bireysel Öğretim Bireyselleştirilmiş Öğretim Programlı Öğretim Bilgisayar Destekli Öğretim Grupla Öğretim Beyin Fırtınası Gösteri Soru-Cevap Drama ve Rol Yapma Benzetim İkili ve Grup Çalışmaları Mikroöğretim Eğitsel Oyunlar

ÖĞRENME MODELLERİ Bloom’un Tam Öğrenme Modeli Buluş Yoluyla Öğrenme Modelleri Programlı Öğrenme Anlamlı Öğrenme Bireyselleştirilmiş Öğretim Sistemi (Keller Planı) Gagne’nin Öğrenme Modeli Glaser’in Temel Öğretme Modeli

EĞİTİM DURUMLARININ DEĞİŞKENLERİ Pekiştireç (Demirel) İpucu Dönüt Düzeltme Öğrenci katılımı Öğretmen nitelikleri (Sönmez ) Sevgi Zaman Eğitim teknolojisi Öğretme ortamının fiziksel özellikleri Sınıfın düzenlemesi

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Ölçme ve değerlendirme süreci olmadan planlı bir eğitim süreci söz konusu olamaz.

DEĞERLENDİRME Değerlendirmenin İşgörüleri Değerlendirmenin çeşitleri Tanıma yerleştirmeye dönük değerlendirme Biçimlendirmeye dönük değerlendirme Durum muhasebesine dönük değerlendirme

PROGRAM DEĞERLENDİRİLMESİ ve ÇEŞİTLİ YAKLAŞIMLAR Hedefe Dayalı Değerlendirme Metfessel-Michael Değerlendirme Modeli Farklar Yaklaşımı İle Değerlendirme Modeli (Prows) Uygunluk Olasılık Modeli (Stake) Çevre-Girdi-Süreç ve Ürün Modeli (Stufflebean) Eğitsel Eleştiri Modeli