Kamu Sektörü Reformlarının Küresel Yönelimi ve Türkiye için Perspektifler Ekim İzmir İktisat Kongresi William Dorotinsky

1 İçerik Kamu sektörü üzerindeki baskılar Beklentiler ve hizmet arasındaki boşluk Reform girişimleri – çıkarılan dersler? Eğilimler… Kamu Maliyesi Şeffaflık Kamu Yönetimi Bu eğilimler bizi nereye götürüyor? Türkiye için düşünceler

Kamu sektörü üzerindeki baskılar 2 Kamu Sektörü GüvenTeknoloji Vatandaş Talepleri Büyüme kısıtları Yüksek Gelirli Ülkeler- Tasarruf; açıkların azaltılması için reformların yönetilmesi Orta Gelirli Ülkeler- Küresel sermaye yeniden dengelemesi/ daha sıkı uluslararası likidite. Daha yavaş büyüme COECD ülkelerinde ulusal hükümete olan güven azalmaya devam ediyor (2007’de %45 iken, 2012’de %40)* * Gallup Dünya Anketi Verileri – ulusal hükümete ortalama güven Bilgi teknolojisi, internet, mobil cihazlar ve sosyal medya kamu hizmetlerinin sunumunda dönüşüm yaratmıştır. Hükümetler BT platformları için önemli düzeyde harcama yapıyor. Değerin ortak üretilmesi ve yaratılması

3 Beklentiler ve sunulan hizmet arasındaki boşluk Vatandaş beklentileri Kamu Hizmet Sunumunun Kalitesi Kamu hizmetleri ile ilgili vatandaş beklentisi kamu hizmetlerinin kalitesindeki somut artıştan daha hızlı artmıştır.

Kamu sektörü reform girişimleri 4 Yeni Kamu Yönetiminin (NPM) ilham verdiği reformlar Yasal çerçeve değişiklikleri Yasal çerçeve değişiklikleri Merkeziyetçilikten uzaklaşma Yolsuzlukla mücadele önlemleri Özelleştirme Geçtiğimiz on yılda, devletin etkinliğini ve etkililiğini arttırmak amacıyla çeşitli kamu sektörü reform girişimleri olmuştur. Dağıtılmış Yönetişim (Ajanslaştırma) Dış kaynak kullanımı Kamu idaresi reform girişimlerinin ana tasarımı

Kurum 1 Bölüm Birim Kurum 2 Bölüm Birim Kurum 3 Bölüm Birim Daire Büro Vatandaş Devletin şekli değişiyor Yüklenici Alt- Yüklenici Devlet Müşteri/V atandaş Kar Amacı Gütmeyen

Kamu İdaresi Ekosistemleri 6 Gelenekselden  Yeni Kamu Yönetimi  “Ağ Tabanlı Yönetişim” KAYNAK: Çatışan paradigmalar: Yönetişim ve Kamu Yönetiminde Değişen İdeolojik Kavramlar. Benington ve Hartley, ‘Geleneksel’ kamu idaresi ‘Yeni’ Kamu YönetimiAğ Tabanlı Yönetişim Yenilikçilik Bazı büyük ölçekli, ulusal ve evrensel yenilikler İçerikten ziyade teşkilatlanma şeklinde yenilikler Hem merkezi hem de yerel düzeylerde yenilik İyileştirmeler Başlangıçta büyük kademe atlama nitelikli iyileşmeler, ancak sürekli iyileşme kapasitesi daha düşük Yönetimsel süreçlerde ve sistemlerde iyileşmeler. Müşteri odağı bazı hizmetlerde kalitede iyileşme sağlar Ön plandaki hizmetlerde hem dönüşümsel hem sürekli iyileşme amaçlar Politika Yapıcıların Rolü KomutanSunucu/GörevliLider ve yorumlayıcı Kamu yöneticilerinin rolü ‘Memur ve Fedakar’Verimlilik ve Piyasa Arttırıcı‘Araştırmacı’ Halkın rolü Müşteri Ortak Üretici

PozisyonHiyerarşik Sorumluluklar Ağ Yönetişim Sorumlulukları CEO/Seçilmiş/ Kabine Üyesi Kaynakların Tahsisi Harici Paydaşlara Açıklama Kamu değerinin en üst düzeye çıkarılması Temel devlet değerlerinin ve yeteneklerinin belirlenmesi COO/ Direktör Patronu koruma Alt kademelerin keyfi hareketlerinin ve hatalarının sınırlanması İlişkilerin ve stratejinin geliştirilmesi ve yönetilmesi Müşteri ihtiyaçlarının anlaşılması Yönetici Kuralların uygulanması Girdilerin izlenmesi İlişki yöneticisi Proje yöneticisi Birim Çalışanı Kuralların takip edilmesiMüşteri sorunlarının çözülmesi Satın Alma Görevlisi Kuralların belirlenmesi Kişisel olmayan sıkı süreçlerin uygulanması Müzakere En iyi fikirlerin toplanması ve birleştirilmesi Dışarıdan danışmanlık hizmeti alınması için sözleşme yapılması Ağ yönetimi için gerekli yeni yetenekler

Lahor’da Dang Salgınının İzlenmesi 8 Küresel olarak, hükümetler vatandaşların hizmetlerin izlenmesi, hastalıkların takibi, afetlerin değerlendirilmesi gibi süreçlere dahil edilmesini sağlamak için Bilgi ve İletişim Teknolojilerini kullanmaya başladılar. Larva pozitif

Bu eğilimler bizi nereye götürüyor? 9 (i) Hükümetlerin bu amaçlara ulaşmak için kullanabilecekleri araçlar ile ilgili tartışmaların genişlediği görülüyor : Düzenlemeler Sübvansiyonlar/teşvikler (dürtü) Hizmetlerin hızlı takibi Vatandaş katılımı ‘Ağır’ sorunların ele alınabilmesi için bölümler arası özel odak (ii) Reform merkezi kayıyor – devlet merkezinden yerel düzeylere doğru, öncü hizmet sunumuna daha yakın (iii) Reformlar giderek çok yönlü hale geliyor – arzu edilen sonuç üzerinde odaklanılıyor ve katkıda bulunan etkenler/bağlayıcı kısıtlar ele alınıyor Seçilen örnekler: (i) İngiltere Kabinesinde yeni kurulan ve “Dürtü Birimi” adı verilen Davranış İnceleme Ekibi (ii) Brezilya’da eyalet düzeyinde dinamizm : Pernambuco ve Minas Gerais (iii) Kurumlar arası sonuçların hedeflenmesi: ABD’de 15 adet Kurumlar Arası Öncelikli Hedef, Tayland’da 11 Ortak Kilit Performans Göstergesi Daha iyi hizmet sunumunun nadiren tek bir yolu vardır.

Türkiye için Düşünceler Türkiye bu alanların bazılarında reformlar yaptı  Kamu Mali Yönetimi : Strateji ve Bütçe Daireleri, KİT’ler, Kamu-Özel Sektör Ortaklıkları  Merkeziyetçilikten uzaklaşma  Bugüne kadar yapılan reformların çoğu Türkiye’nin mevcut krizi atlatmasına yardımcı olmuştur. Bunlar gelecek için yeterli mi?  KİT ve yarı mali yaklaşım mükemmeldi. Yeterli mi? Yeni ortaya çıkan zorluklar? Yakın vadede düşünülmesi gereken alanlar :  İdari Önlemler  Bakanlıklardaki strateji ve bütçe daireleri– tam olarak uygulanıyor mu? Fonksiyonel mi?  Planları, politikaları ve bütçeleri ilişkilendirme ve izleme yeteneği?  Performans bilgilerinin kullanımı, verilerin kalitesi  Merkeziyetçilikten uzaklaşmanın istenilen etkiyi yaratmadığı görülüyor: Neden?  Yerel kapasite değerlendirmeleri  Sektör reformlarının çok idari olduğu görülüyor – sorun odaklı, çok paydaşlı, sistem esaslı yaklaşımlar?  Teknolojik açıdan ileri bir toplum olarak, geri bildirim ve vatandaş katılımı için teknoloji yeterince kullanılıyor mu?  Sorunların anlaşılması ve çözümlerin bulunması için verilerin kullanımı?  Sofistike bir toplum ve ekonomi olarak, daha fazla ağ çözümü için kapasite? 10

Teşekkürler. 11

REFERANS SLAYTLAR 12

Mevcut Eğilimler 13 Daha önceki kamu sektörü reform girişimlerinden çıkarılan dersler ve yeni harici baskılar ışığında, dünyanın dört bir yanındaki hükümetler üç temel alanda reform yapmaya çalışıyor : EĞİLİMLER Şeffaflık Kamu Maliyesi Kamu Yönetimi

14 Kamu Mali Yönetimi KİT’ler: yönetişim ve kamu sektörü ile bağlantılar, alta yatan mali zararlar KÖO: özel sektör katılımının maliyetlerinin ve faydalarının uygu şekilde değerlendirilmesi; risklerin yönetilmesi, sonuçların alınması Vergi: Gelir tabanının kurtarılması, vergi idaresi reformu– esneklik ve teşvikler Yenilikçi finansman: Performansa göre ödeme için zorlu arayış. Sosyal Etki Tahvilleri (SIB) Yerel: borçlanma ve borç yönetiminin düzenlenmesi, krizlerin atlatılması Kamu Mali Yönetimindeki Eğilimler Dijital devlet – devlet sistemlerinin sürekli, otomasyonu ve entegrasyonu (gümrük, ihale, personel, vergi, FYBS)

Şeffaflık Eğilimleri 15 Şeffaflık Bilgiye Erişim Hakkı – şu anda 90’dan fazla ülkede var. Yeni odak konusu uygulama. Açık Veri– 2011 yılında bir Açık Devlet Ortaklığı başlatıldı; katılımcı üye sayısı 8’den 60’a yükseldi. Mali Şeffaflık– bütçe harcamalarına ilişkin bilgilere açık bir şekilde ulaşılabilmesi – varlıklar ve yükümlülükler. Açık İhale – tüm kamu sözleşmelerine ilişkin bilgilerin açık bir şekilde sunulması (arazi, doğal kaynaklar, madenler, vs...) Reformlar bilgilerin ulaşılabilirliğinin ötesinde verilerin erişilebilirliği ve kullanım kolaylığı üzerinde duruyor.

Kamu yönetimindeki eğilimler 16 Kamu Yönetimi Kamu hizmetlerinin ortak sunumu Performans Reformları 2.0 – performans bilgilerinin “kullanımına” ilişkin yeni bulunan bir odak alanı. Kamu hizmetleri ve vatandaş katılımı için standart belirleme Büyük Veriler – hükümetler eğilimlerin analizi /çözümler için kitle kaynak kullanımı için büyük veri akışlarından yararlanıyor Devlet içindeki sinir merkezlerinin güçlendirilmesi (Hizmet Birimleri, performans istatistik modelleri yoluyla)– ülkeler belirli koşullar altında bu modeli benimsemeye devam ediyor Düzenleyici ortamın etkinleştirilmesi – verimliliği ve esnekliği arttırmak için tasarlanan basit ve veri odaklı düzenleme* E-devlet– online olarak gerçekleştirilebilecek işlemlerdeki artış Performansa göre ödeme Yenilikçiliğin teşviki Daya büyük + daha açık = daha iyi? * Bakınız; Cass Sunstein, Simpler: The Future of Government (2013) Vatandaş kimlik bilgileri ve yardımların hedeflenmesi