GİRİŞ BULGULAR GEREÇ ve YÖNTEMLER TARTIŞMA VE SONUÇ KAYNAKLAR                          DİŞ BAKIMINA ÖNEM VERMEDE TIP FAKÜLTESİ 2. SINIF ÖĞRENCİLERİNDEKİ ERKEKLER İLE BAYANLAR ARASINDA FARK VAR MIDIR? Ayşe Nur Damar*, Emre Albayrak*, Hüseyin Ali Akyüz* *Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi 1.Sınıf, Erzurum GİRİŞ BULGULAR Dişler, insan vücudunun en önemli dokularındandır. Yiyeceklerin sindirim işlemi dişlerden başladığından dişler daha da önem kazanmaktadır. Dişler aynı zamanda konuşurken seslerin düzgün olarak çıkarılmasını sağlar. Bu yüzden iyi bir diş bakımı, sağlıklı olmak ve sağlığın sürdürülmesi için çok önemlidir. Diş fırçası ve diş macunu seçimi kişilerin ağız yapı ve özelliklerine göre değişmektedir. Ayrıca macunun içeriği, maliyeti, köpürmesi gibi özellikler ve fırçanın boyutu, kılların sertliği gibi özellikler de bu seçimi etkilemektedir. Bir diş fırçasının ortalama kullanım süresi 3-4 aydır. Diş fırçasının bozulduğu kılların yapı değişimi ve dağınıklığından anlaşılabilir. Genel diş bakımına göre dişler günde en az 2 kere fırçalanmalıdır. Yenilen her yemekten sonra dişlerin fırçalanması ise diş sağlığı bakımından çok daha önemlidir. Doğru fırçalama tekniğine göre fırça 45 derecelik açıyla dişe yaklaştırılmalı ve dairesel hareketlerle yukarıdan aşağıya doğru fırçalanmalıdır. Aşırı sıcak, soğuk ve sert gıdalar dişlere zarar verebilmektedir. Ayrıca fırçalamanın yetersiz ya da uygun olmayan şekilde yapılması da dişlere zarar vermektedir. Zarar gören ve çürüyen diş ya tedavi edilmeli ya da çektirilmelidir. Çünkü diş çürükleri çeşitli mikropları barındırdığı için birçok hastalığa sebep olmaktadır. Bu çalışmanın amacı diş bakımına önem vermede tıp fakültesi 2.sınıf öğrencilerinden erkekler ile bayanlar arasında fark olup olmadığını araştırmaktı. Anketimize katılan 60 kişinin tamamının diş temizliğinde diş macunu kullandığı belirlendi. Bu kişilerin %41.7 sinin diş macunu seçmede beyazlatıcı ajan içermesine, %41,7 sinin ise markasına dikkat ettiği gözlendi. Anketimize katılan öğrencilerin %48.3 ü diş fırçası seçiminde fırça kıllarının sertliğine önem vermekte idi. Olguların %58.3 ü dişlerinde problem olduğunu düşünmekteydi. Anketimize katılan 60 kişinin %38.3 ünün diş sağlığı için yaptırdığı en son tedavinin dolgu olduğu ve %43.3 ünün diş kontrolünü diş hekimine yaptırdığı belirlendi. Bu 60 kişinin %58.3 ü aşırı soğuk veya sıcak gıda aldığında diş hassasiyetine maruz kalmakta ve %55 i dişlerini günde 2 kere fırçalamaktaydı.Anket sonuçlarına göre anket uygulanan kişilerin %36,7’sinin diş fırçasını 3 ayda bir kez değiştirdiği, %40 ının dişlerini ağrıdığında kontrol ettirdiği belirlendi. Otuz kadından 23’ünde aşırı sıcak-soğuk gıda alımında dişlerinde hassasiyet vardı. Erkeklerin ise 12’sinde hassasiyet vardı. İstatistik analiz sonucunda 2 grup arasındaki farkın önemli olduğu (p=0,004), bayanların diş hassasiyetinin erkeklerden daha fazla olduğu tespit edildi. Anketin diş bakımı ile ilgili diğer sonuçları açısından kadın-erkek farklılığı gözlenmedi (hepsi için p>0,05). Ayrıca 60 öğrencinin tamamı diş temizliğinde diş macunu kullandığı için gruplar arası karşılaştırma yapılamadı. GEREÇ ve YÖNTEMLER TARTIŞMA VE SONUÇ İki yüz elli kişilik tıp fakültesi 2. sınıf öğrencileri çalışmamızın evrenini oluşturdu. Bu öğrenciler arasından rastgele seçilen kadın (n=30) ve erkek (n=30) toplam 60 kişilik örneklemimize önceden hazırlanan yüz yüze anket uygulandı. Bu anket, diş fırçalama tekniği ve fırçanın değiştirilme sıklığı, fırçalamada kullanılan malzeme, bu malzemenin seçiminde dikkat edilen kriterler ve dişlerdeki sorunların farkındalığı hakkında bilgi sağlamaktadır. Aynı sınıftaki gönüllüler arasından 6 öğrenci anketör (Cansu Ekiz, Özcan Bolat, Büşra Ünal, Kübra Atar, Seçim Kolak, Hüseyin Şahin) olarak çalışmamızda görev aldı. Anketimizdeki bağımlı değişkenler; diş bakımı, diş temizliği, diş kontrolü, diş fırçası seçimi, diş fırçası değiştirme sıklığı, diş kontrolü yolları iken bağımsız değişken olarak cinsiyet kullanıldı. İstatistik Analiz: Anketler, konu hakkında eğitilmiş bir kodlamacı tarafından kodlandı ve profesyonel bir bilgisayar operatörü tarafından bilgisayara işlendi. Çalışmadan elde edilen verilerin değerlendirilmesi amacıyla SPSS sürüm 18 kullanıldı. Değişkenlerin gruplar arasındaki karşılaştırılmasında Chi-Square (X2) testi kullanıldı. Bu çalışmada tıp fakültesi 2. sınıf öğrencilerinde diş bakımında cinsiyetin önemli olup olmadığı araştırıldı. Diş bakımı açısından kadın ve erkekler arasında önemli bir farkın olmadığı ancak kadınlarda diş hassasiyetinin erkeklere göre daha fazla olduğu belirlendi. Yapılan literatür taramasında tıp fakültesi öğrencileri arasında diş bakımının konu edildiği bir çalışmaya rastlanmadı. Ancak farklı yaş gruplarında diş çürüğünü etkileyen faktörlerle ilgili çalışmalar bulunmuştur. Doğan ve arkadaşlarının yaptığı çalışmada Türkiye’ de kırsal ve kentsel bölgelerde yaşayan belli yaş gruplarındaki kişilerde diş çürüğü prevalansı, diş çürüğü şiddeti ve tedavi gereksinimleri araştırılmıştır. Bu çalışmada çürük görülmesi açısından cinsiyet farkı olmadığı belirlenirken kayıp diş yüzdesinin kız çocuklarında daha fazla olduğu saptanmıştır. Brezilya’ da yapılan bir çalışmada ise çürük yüzdesi %15, 6 olarak belirtilmiş ve cinsiyete göre bir farkın olmadığı saptanmıştır. Erzurum’ da yapılan başka bir çalışmada da diş çürüğü açısından kadın ve erkekler arasında fark bulunamamıştır. Bizim çalışmamızda ulaştığımız, kadınlarda daha fazla diş hassasiyetinin olduğu sonucu, kadınlarda diş bakımının erkekler kadar iyi olmadığını gösterebilir. Bu konunun aydınlatılması için yaş aralığı ve olgu sayısının fazla olduğu kapsamlı çalışmalara ihtiyaç vardır. KAYNAKLAR Rihs LB, de Sousa Mda L, Wada RS. Root caries in areas with and without fluoridated water at the Southeast region of São Paulo State, Brazil. J Appl Oral Sci. 2008; 16: 70- 4. Atatürk Üniv. Diş Hek. Fak. Derg. Cilt: 13, Sayfa: 13-20, 2003 Hacettepe Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi Cilt: 32, Sayı: 2, Sayfa: 45- 57, 2008 d