1:25 000 ÖLÇEKLİ KARTOGRAFİK VEKTÖR VERİ KÜTÜPHANESİ PROJESİ

TAKDİM PLANI Projenin Tanımı ve Amacı Proje Hakkında Bilgiler Projenin Gelişimi Tasarımı Zaman, Maliyet ve Personel İmkan ve Kabiliyetleri Projedeki Son Durum Gelecekteki Durum Sonuç ve Öneriler

1. Projenin Tanımı ve Amacı TANIM Coğrafi Veri Tabanı oluşturma projesi çerçevesinde, Kartoğrafya Şubesi tarafından, Karto25 üretim sistemi içerisinde üretilmekte olan 1:25.000 ölçekli Kartografik Vektör Haritaların, Kartografik Veri Kütüphanesinde WGS84 datumu ve Coğrafi Projeksiyonda, topolojik ve kesintisiz hale getirilmesi ve gelecekte ortaya çıkabilecek ihtiyaçları karşılamak üzere geliştirilen projelere altlık olmasını sağlamaktır.

1. Projenin Tanımı ve Amacı AMAÇLAR Projenin Tanımına uygun olarak aşağıdaki amaçlar hedeflenmiştir : ED50 datumunda ve UTM projeksiyonunda üretilmiş olan mevcut vektör haritaların, WGS84 datumunda Tam Topolojik ve Kesintisiz bir yapıya çevirmek, İleride kurulacak coğrafi veri tabanlarına altlık sağlamak maksadıyla verileri hazırlamak ve bu konuda deneyim kazanmak, Mevcut verilerin yönetimi, bakımı ve işletilmesi gibi işlemleri en uygun şekilde gerçekleştirmek, Mevcut vektör harita üretim sistemiyle uyumlu olmak, Vektör haritaların belirli standartlara ulaşmasını sağlamak, En az zaman, maliyet ve iş gücü harcayarak veri tabanını kurmak, Genelleştirme projesine altlık olabilecek standartlarda veri sağlamak,

2. Proje Hakkında Bilgiler a. Projenin Gelişimi Hrt.Gn.K.lığının 28 Aralık 2001 gün ve P.P.D.:2442-31-01/Pl.Ş. sayılı Datum Dönüşüm Projesi emri gereği, Kartografya Dairesine görev verilmiştir. Bu bu kapsamda oluşturulan proje ile ilgili ilk çalışma, 14 Ocak 2002 tarihinde başlatılmıştır. Yapılan inceleme neticesinde, 28 Şubat 2002 tarihinde Kartografik Veri Tabanının, Arcinfo yazılımının Librarian Modülü kullanılarak bir Veri Kütüphanesi yapısında kurulması kararlaştırılmıştır. Proje için, 4 - 4.5 ay süre belirlenmiş, mevcut yazılım ve donanımların kullanılması emredilmiş, 1 subay ve 1 sivil memur görevlendirilmiştir. Proje, B.D.H.Ü.Ks.da geliştirilen Kalite Kontrol Sisteminden geçerek standartlaştırılan vektör haritaların 31 Mart 2003 tarihinde yüklenmeye başlamasıyla, faal hale gelmiştir.

2. Proje Hakkında Bilgiler b. Projenin Tasarımı Kartografik Veri Kütüphanesi Yönetim Sistemi ; Arcinfo yazılımının LIBRARIAN modülü kullanılarak kurulmuştur. Tüm programlar, Arcinfo’nun makro dili olan AML ile yazılmıştır. Müh.Ütğm. Nuh Bayazıt’ın HYTO bitirme tezi çalışması için hazırladığı indeks geliştirilerek yeni bir indeks oluşturulmuştur. Hazırlanan programlar, Kartografya Şubesinin Sunumcusu olarak ayrılan bir bilgisayar üzerine kurulmuş ve mevcut üretim sistemi programları ile entegre edilmiştir. Kullanıcıların yetkileri işletim sisteminin güvenlik ayarları ile sağlanmış ve böylece yetkisiz kişilerin sisteme erişmesi engellenmiştir. Kütüphane tasarımı ve programlar oldukça modüler yazılmaya çalışılmıştır. Bu sayede ihtiyaç duyulan her ölçekte kütüphane oluşturmak ve kullanmak mümkün hale getirilmiştir. Veri yapısı oluşturulurken mevcut Özel İşaretler Yönergesi standart olarak alınmıştır.

KARTOGRAFİK VEKTÖR VERİ KÜTÜPHANESİ VERİ AKIŞ ŞEMASI (Tüm Paftalar Yüklendikten Sonra İptal Edilecek) Karto25 Sisteminde ve ED50 Datumunda Üretilmiş Mevcut Paftalar 1 Baskıya Hazırlama ve Baskı 3 CD-ROM/DVD-ROM gibi Medyalarda Arşivleme 3b Arşivleme İşlemleri 3a Kalite Kontrolden Geçmiş Paftalar 2 Hard Diskte Arşivleme 3c Kütüphaneye Hazırlık İşlemleri 4 Kütüphane (Coğrafi, WGS84 Datumunda, Kesintisiz) Karto25 Sistemi İçerisinde Güncelleme ve Editleme İşlemlerinin Yapılması 7 Paftaların WGS84 Datumunda Kütüphaneden Çekilerek Karto25 Sisteminde Yeniden Gözden Geçirilmesi 5 WGS84 Datumunda 1:25000 Ölçekli Pafta Üretmek İçin Veri Çekme (Revizyon Amaçlı) 6e Veri Çekme İşlemleri 6 Paftaya Göre Veri Çekme 6c Fotogrametri Dairesinde Üretilen 1:25000 Ölçekli (UTM-WGS84) Vektör Paftalar Genelleştirme Amaçlı Veri Çekme 6d Belirli Bir İlgi Alanına Göre Veri Çekme 6b Öznitelik Sorgulamasına Göre Veri Çekme 6a

2. Proje Hakkında Bilgiler c. Zaman, Maliyet ve Personel Proje Yaklaşık 100 iş günü içerisinde tamamlanmıştır. Mevcut yazılım ve donanım kullanılarak, Harita Genel Komutanlığına herhangi bir mali yük getirmemiştir. Proje, 1 subay ve 1 sivil memur tarafından geliştirilmiştir. Personel fazladan herhangi bir eğitim almamış, kendi imkan ve kabiliyetleri ile çalışmışlardır. Bu projenin gerçekleştirilmesinde; Müh.Ütğm. Hüseyin Polat DALKIRAN tasarım ve programların yazılması, Svl.Me. Mustafa Kubilay BATURÜNLÜ ise bazı modüller ile hata ayıklama ve ihtiyaç duyulan bazı alt programların hazırlanması konusunda çalışmıştır.

3. İmkan ve Kabiliyetleri Arcinfo Librarian modülü, bir indeks katmanı aracılığıyla, verileri pafta esasına dayalı olarak kontrol eden, sunan ve yöneten bir yazılımdır. Ancak geliştirilen, Kartografik Veri Kütüphanesi Yönetim Sistemi aracılığıyla bir coğrafi veri tabanından beklenen genel uygulamaların tamamı gerçekleştirilebilmektedir. Bunlar : İstenen herhangi bir paftanın tüm katmanları ile birlikte KVK’dan çekilmesi mümkündür. Örnek : J19a1 ve E27d2 paftaları menüden seçilerek tüm katmanları ile birlikte çekilebilir. 1:50.000, 1:100.000 veya 1:250.000 lik pafta ismine göre herhangi bir pafta seçildiğinde, bu paftalara giren tüm 1:25.000 ölçekli paftaların istenilen katmanları bir bütün halinde kesintisiz bir şekilde çekilebilmektedir. Örnek : 1:100.000 ölçekli J19 paftasına giren tüm paftaların sadece hidrografya katmanı kesintisiz ve birleşmiş olarak çekilebilir.

3. İmkan ve Kabiliyetleri Türkiye haritası ekrana getirilerek, etkileşimli olarak tek tek veya bir kutu yada poligon içine giren paftalar seçildiğinde bu paftalara ait istenen katmanlar kesintisiz olarak çekilebilmektedir. Örnek : J19a1, J19a2, J19a3, J19a4, J19b1, J19b2, J19b3, J19b4 paftalarına ait tüm katmanlar kesintisiz ve birleşmiş olarak çekilebilir. İl veya ilçe sınırlarına giren paftalara ait istenilen katmanlar, vektörel Türkiye haritası veya liste yardımıyla seçilerek KVK’dan çekilebilmektedir. Örnek : Edirne iline giren tüm paftalara ait istenilen katmanlar kesintisiz ve birleşmiş olarak çekilebilir. Babaeski ilçesine giren tüm paftalara ait istenilen katmanlar kesintisiz ve birleşmiş olarak çekilebilir. Yukarıdaki tüm işlemler, aynı zamanda sorgulama menüleri aracılığıyla tek tek detay bazında da gerçekleştirilebilmektedir. Örnek : Edirne iline giren tüm Sulu Dereler sorgulanarak çekilebilir. 1:250.000 ölçekli Balıkesir paftasına giren tüm Daimi Araç Yolları çekilebilir. Ayrıca yukarıdaki işlemler, Shape, Coverage veya Export formatları ile tanımlı bir datum ve projeksiyonda çıktı olarak çekilebilir. Örnek : İzmir il sınırlarına giren tüm Resmi Binalar sorgulanarak ED50 datumunda ve UTM projeksiyonunda çekilebilir.

3. İmkan ve Kabiliyetleri Örnekler 1:250.000 ölçekli Uşak paftasına giren Sulu Dereler

3. İmkan ve Kabiliyetleri Örnekler 1:250.000 ölçekli Uşak paftasına giren Kuru Dereler

3. İmkan ve Kabiliyetleri Örnekler Edirne İl Sınırına giren TRA_L (Ulaşım) Katmanı

4. Projedeki Son Durum Proje ile ilgili programların geliştirilmesi tamamlanmış, ancak gelişen durumlara ve ihtiyaçlara göre yeni eklemeler yapılmaktadır. Bilgisayar Destekli Harita Üretim Kısmı operatörlerinin bilgisayarlarına program yüklenmiştir. Kalite Kontrol Sisteminden geçen paftaların, kütüphaneye yüklenmesi işlemi devam etmektedir. Yükleme işleminde meydana gelen olumsuzlukların, Hata Kütüklerinde rapor edilmesi sağlanmıştır. Hazırlanan yığın işlem programları sayesinde sunucu, 24 saat sürekli olarak veri yükleme işlemine devam etmektedir. Sistemin kullanımı ve bakımına yönelik kullanım kılavuzları halen hazırlanma aşamasındadır. Bir operatör bu verileri test ve kontrol etmek için görevlendirilmiştir. Mevcut durumuyla, Kalite Kontrol Sisteminden geçmiş 992 adet pafta kütüphaneye yüklenmiş ve kullanıma hazırdır. Halen yükleme işlemi devam etmektedir.

4. Projedeki Son Durum Bir paftanın kütüphaneye yüklenebilmesi için hazırlanması ortalama 15 dakika süre almaktadır. Bir paftanın hazırlandıktan sonra kütüphaneye yüklenmesi ortalama 1 saat sürmektedir.

5. Gelecekteki Durum Kartografik Vektör Veri Kütüphanesi, yapısı itibariyle mevcut Karto25 sistemine tam uyumlu olarak çalışmaktadır. Dolayısıyla vektör harita üretim sistemi değişmediği sürece kullanılabilir. Veri modelinin standart olması nedeniyle, ileride kurulacak olan herhangi bir veri tabanına da kolay uyum sağlayabilir. Yığın işlemler ile istenilen bir veri tabanına veri aktarımı gerçekleştirilebilir. Verinin coğrafi yapıda ve kesintisiz olması sonucunda istenilen boyutlarda ve alanda istenilen katmanlar ile çalışma imkanı tanımaktadır. Bu sayede çok amaçlı üretime uygundur. Veri çekme, yükleme ve yönetimi çok kolay olduğundan, personelin eğitim süreci kısadır. Programların uyumlu olması nedeniyle çok basit işlemler sonucunda, istenildiği kadar değişik veri kütüphanesi yada aynı kütüphaneye ait bir çok versiyon-kütüphane kurulabilir. ASP ile geliştirilecek basit uygulamalar ile WEB tabanlı veri çekme işlemi gerçekleştirilebilir.

6. Sonuç ve Öneriler SONUÇLAR Halen kalite kontrolü tamamlanmış 975 paftadan 611 adedi 25 günde kütüphaneye yüklenmiş 364 adedi ise yüklenme aşamasındadır. Bu proje ile Genelleştirme Projesi’nin ihtiyaç duyduğu test verileri sağlanmıştır İleride Genelleştirme Projesi’nin temel altlık verisi olacağı değerlendirilmektedir. Proje başlangıcında belirlenen hedeflere büyük ölçüde ulaşılmıştır. Genelleştirme grubu ile yapılan çalışmalar ile yeni uygulamalar geliştirilmiştir. Zaman, Maliyet ve Personel tasarrufu yapılarak, projeden yüksek verimlilik elde edilmiştir. Veritabanı kurma konusunda iyi bir deneyim kazanılmış ve mevcut üretim sisteminin geliştirilmesi konusunda ilerlemeler kaydedilmiştir. İleride gerçekleştirilecek projelerin bir veritabanından beklentilerinin neler olabileceği konusunda deneyim kazanılmıştır.

6. Sonuç ve Öneriler ÖNERİLER İleride kurulacak Coğrafi Veri Tabanı ile Veri Kütüphanesinin uyumluluğu konusunda ciddi çalışmalar yapılmalıdır. Projenin çok kullanıcı ile test edilerek geri besleme işlemine tabi tutulması gerekmektedir. Kütüphanenin daha verimli çalışabilmesi için 2004 yılı içerisinde güçlü bir sunucu bilgisayarın teminine ihtiyaç duyulacağı değerlendirilmektedir.