KLİNİK BAKIM HARİTALARI VE ÖZEL BİR HASTANEDE BİR UYGULAMA

KLİNİK BAKIM HARİTASI NEDİR? Belli bir tanı konmuş olan veya belli bir semptomla gelen bir hasta için, belirlenmiş zaman dilimi içinde, önceden kararlaştırılmış olan sağlık çıktılarının elde edilmesi amacıyla, multidisipliner tüm bakım üyelerini içeren bir ekip tarafından hasta bakımı ve tedavisinin tüm elementlerinin birleştirilmesidir.

Bakım haritaları alınacak kararları ve belirlenen bir durum için hastalara sağlanacak bakım formatını adım adım gösterir. Bir akış diyagramını sunması açısından algoritma olarak görülebilir. Kaydedilen en önemli yararı, daha sonra belirli bir klinik denetim projesini kolaylaştıracak olan hastaya ait tüm dokümantasyonun sağlanmış olmasıdır. Klinik bakım haritasının analizi, hasta bakımının, bakım haritasına uygun sağlanıp sağlanmadığı ile ilgili sürekli bilgi verir.

Bakımın ana unsurları bakım haritasının özünü oluşturur Bakımın ana unsurları bakım haritasının özünü oluşturur. Ana unsurlar kurumlara ve tanıya göre değişebilir. Hastayı değerlendirme ve hasta için istenen konsültasyonlar, testler, bakım ve uygulamalar, ilaç tedavisi, diyet, aktivite, eğitim ve taburculuk planı bakım haritası oluşturmak için temel konulardır.

Tipik olarak görülen, sağlık bakım maliyeti yüksek olan ve bakım sürecinde hasta bireye göre değişen uygulama farklılıklarının az olduğu düşünülen tıbbi durumlar için geliştirilmiştir. Örneğin, koroner arter by-pass greft cerrahisi, eklem replasmanı gibi cerrahi işlemler bakım haritası geliştirmek için uygun vakalar olarak düşünülmüştür. Son zamanlarda aynı nedenlerden dolayı normal vajinal doğum ve sezeryan gibi obstetrik işlemlere yönelik de bakım haritaları geliştirilmiştir.

Bakım Haritalarındaki bakım planlandığı gibi gitmezse; izlenen tıbbi süreçler belli aralıklarla elden geçirilir, planlanan süreçlere uymayan olgularda ve olaylarda görülen değişkenlik (varyans) kaydedilir. Varyans değerlendirmesi, tıbbi süreçlerin belli zaman aralıklarında yeniden gözden geçirilmesini, hastanın ve kurumun özelliklerine göre değiştirilmesini sağlar. Bu formlarda ortaya çıkacak değişkenlik, hangi konularda tedaviye ve sonuçlara hakim olduğumuzu, hangi konularda düzeltmeler yapmamız gerektiğini gösterir. Bu da sağlık hizmetlerinin kalitesini değiştirmek için en uygun fırsattır. 6

Plandan herhangi bir sapma değişken olarak kaydedilir ve bunların analizi varolan uygulamanın yeniden gözden geçirilmesi için olanak sağlar. Klinik bakım haritaları standart gibi görülse de tek bir müdahaleye odaklanmaktan çok hastanın yolculuğu boyunca tüm klinik müdahaleleri izlemektedir.

KLİNİK BAKIM HARİTALARININ GENEL ÖZELLİKLERİ 1.Bakım haritaları multidisipliner bir araçtır; Bakım haritası , ilgili tüm sağlık profesyonellerinin katılımını gerektiren multidisipliner bir yaklaşımdır ve bu nedenle ekip işbirliğini geliştirir. 2.Zaman çizelgesi; Bakım haritasında ilgili tüm personelin aktiviteleri belli bir zaman çizelgesi üzerinde gösterilir. 3.Hastada beklenen sonuçlar; Bakım süreci boyunca hastada beklenen klinik sonuçlar bakım haritası üzerinde gösterilir. Bu sonuçlar, ara sonuç ya da alt amaç olarak günlük olarak gösterilebildiği gibi, taburculuk sonuçları olarak toplu gösterilebilir. 4.Bakımın ana unsurları; Bakım haritasında yer alan bakımın ana unsurları kurumlara ve tıbbi tanıya göre değişmektedir. 8

KLİNİK BAKIM HARİTALARININ YARARLARI Hastanede kalış süresini azaltarak maliyetin azaltılmasına yardımcı olur. Farklı tedavi bölümleri arasındaki iletişimin geliştirilmesine yardımcı olur. Hasta ve yakınlarının daha iyi hizmet alması ile hasta memnuniyeti arttırılmış olur. Hasta bakımında kaliteyi arttırır ve sürekli kalite gelişimi için araç sağlar. Disiplinler arası işbirliğini arttırır, takım çalışmasını ve bakım planlamasını geliştirir. Hastane çalışanlarının bilgi düzeyinin arttırılmasında önemlidir. 9

KLİNİK BAKIM HARİTALARININ YARARLARI Tıbbi dokümantasyonda otomasyonunu sağlar. İnsan gücü planlaması yapılmasında önemli rol oynar. Klinik uygulamalarda klinik kılavuzların uygulanmasını destekler. Kabul edilmiş tedavi standartlarının yayılmasını sağlar. Emredici değildir, klinik yargıları küçümsemez. Klinik riskin yönetilmesini sağlar. Klinik uygulamalarda sürekli denetim sağlanır. Kaynak yönetimini optimize eder. 10

SECTIO KLİNİK BAKIM HARİTASI

SECTIO KLİNİK BAKIM HARİTASI

SECTIO DOKTOR İSTEM FORMU

ARAŞTIRMA Sectio klinik bakım haritası pre-op, operasyon, post-op 0. gün, post-op 1. gün, post-op 2. gün şeklinde toplam beş zaman çizelgesinden oluşmaktadır. Klinik bakım haritası kullanılan 85 hastada bakım haritası taburculuk sonrası toplanarak her bir formdaki kategoriler dikey olarak ele alınarak analiz edildi.Değerlendirme yapılırken her bir zaman aralığı ve bu zaman aralığına ait test ve labaratuar sonuçları, bakım ve değerlendirmeler, uygulanan ilaç ve tedaviler, beslenme ve diyet, aktivite, hemşirelik girişimleri, eğitim ve bilgilendirme, beklenen çıktılar ayrı ayrı ele alındı.

Sectio KBH Öncesi ve Sonrası Kullanılan İlaç ve Malzeme Sayıları ARAŞTIRMA 350 110 247 200 48 127 50 100 150 250 300 TOPLAM MALZEME+İLAÇ İLAÇ MALZEME Sectio KBH Öncesi ve Sonrası Kullanılan İlaç ve Malzeme Sayıları   Klinik bakım haritası kullanılmadan önce;toplam malzeme ve ilaç sayısı 350, ilaç sayısı 110, malzeme sayısı 247’dir.Bakım haritası kullanımından sonraki sayı toplam malzeme ve ilaç sayısı 200, ilaç sayısı 48, malzeme sayısı 127’dir. 18

Sectio KBH Öncesi ve Sonrası Hastaların Ortalama Yatış Süreleri yılında klinik bakım haritası öncesi ortalama yatış süresi 2,9 gün, 2006 yılında klinik bakım haritası sonrası ortalama yatış süresi 2,8 gündür. yılında klinik bakım haritası öncesi ortalama yatış süresi 2,9 gün, 2006 yılında klinik bakım haritası sonrası ortalama yatış süresi 2,8 gündür. ARAŞTIRMA 4,1 3,28 2,75 2,8 2,85 2,9 2,95 KALIŞ SÜRESİ/GÜN KALIŞ SÜRESİ Sectio KBH Öncesi ve Sonrası Hastaların Ortalama Yatış Süreleri     Klinik bakım haritası öncesi ortalama yatış süresi 4,1 gün klinik bakım haritası kullanımından sonrası ortalama yatış süresi 3,28 gündür. 19

SONUÇ VE ÖNERİLER Maliyetleri düşürürken hasta bakım kalitesini arttırmak sağlık hizmetlerinin önemli amaçlarındandır.Bu vaka çalışmasında, klinik bakım haritasının maliyeti düşürdüğü tespit edilmiştir. Klinik bakım haritası öncesi ve sonrası maliyet analizinin olumlu sonuçları katılan tüm disiplinlerle paylaşılmalıdır.Böylece maliyetle ilgili olumlu sonuçların kalite konusunda da yakalanabileceği beklentisi vurgulanmış olacaktır. Bakım Haritası yeniden gözden geçirilerek uygulamada sorunlu alanlar tespit edilmeli ve gerekiyorsa bakım haritasının revizyonu yapılmalıdır. Bakım haritasında bulunan alanların, hastalara uygulanan işlemler doğrultusunda doldurulması konusunda multidisipliner bilgilendirme yapılması gereklidir. 20

TEŞEKKÜR EDERİM… GÜLÇİN YANAR gulcnnyanar@gmail.com