Decision Making and Performance Management in Public Finance Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi TR08IBFI Kurum ve Süreç Performans Yönetimi TÜRKİYE’DE ÇOK YILLI BÜTÇELEME SİSTEMİ (MALİYE BAKANLIĞI ÇALIŞMA GRUBU) 03/02/2011

Decision Making and Performance Management in Public Finance Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi TR08IBFI03 TÜRKİYE’DE ÇOK YILLI BÜTÇELEME 5018 Sayılı Kanun öncesi makro çerçeve kararları. Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Kamu Mali Yönetiminin Yeniden Yapılandırılması ve Mali Saydamlık Özel İhtisas Komisyonu” Raporu, 2001 yılı Ulusal Programı, 2003 Yılı Acil Eylem Planı, Çok yıllı bütçeleme, 2003 yılında 5018 sayılı Kanununun kabulü ile mevzuatımıza girmiştir Sayılı Kanunun 9,13,14,15,16,17 ve 18. maddeleri 2006 yılından itibaren çok yıllı bütçeler hazırlanmaya başlanmıştır dönemi orta vadeli bütçelemede 6. uygulama dönemidir.

Decision Making and Performance Management in Public Finance Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi TR08IBFI SAYILI KANUN VE ÇOK YILLI BÜTÇELEME 5018 sayılı Kanunun çok yıllı bütçelemeyle ilgili maddeleri; Mad. 9: Stratejik planlama ve performans esaslı bütçeleme Mad. 13: Bütçe ilkeleri Mad.14: Gelir ve giderleri etkileyecek kanun tasarıları Mad.15: Merkezi yönetim bütçe kanununun kapsamı Mad 16: Orta vadeli program, mali plan ve bütçe hazırlama rehberi Mad. 17: Merkezi yönetim bütçesinin hazırlanması Mad. 18: Merkezi yönetim bütçe kanun tasarısının sunulması

Decision Making and Performance Management in Public Finance Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi TR08IBFI03 ÇOK YILLI BÜTÇELEMEYE GEÇİŞİN NEDENLERİ Planlar ile planların hayata geçirilmesini sağlayan kaynaklar arasında ilişki kurabilmenin yıllık bütçeleme sistemi ile mümkün olmaması. Kısa vadeli harcama planları ile ekonomik ve mali istikrarı sağlamak, sürdürülebilir kalkınmayı gerçekleştirebilmek gibi makroekonomik fonksiyonların yerine getirilememesi. Harcamacı birimlerin, bütçenin hazırlanması sırasında politikalarını ortaya koyan kapsamlı bir değerlendirme yapamaması. Kuruluşların bütçe tavanlarının ne olacağı önceden bilememesi. Bu nedenle, kuruluşlar da geleceğe yönelik cari ve yatırım harcaması planları yapamaması. Aynı zamanda kuruluşların farklı kaynaklardan edinecekleri gelirlerin de öngörülememesi. Geçmiş 1-2 yıla ilişkin verilen ödeneklerin ne şekilde kullanıldığının, etkin ve verimli bir şekilde kullanılıp kullanılmadığının görülmesini sağlayacak raporlamanın yanı sıra gelecek yıl bütçesiyle istenilen ödenekle ne kadar çıktı sağlayabileceğini gösteren raporların sunulamaması.

Decision Making and Performance Management in Public Finance Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi TR08IBFI Orta Vadeli Programın Bakanlar Kurulunca Kabul Edilmesi (Mayıs Sonu), I. Temel amaç II. Makroekonomik politika ve hedefler A. Makroekonomik politikalar B. Program dönemi hedef ve göstergeleri III. Program dönemi gelişme eksenleri IV. Sektörel politikalar 2. Orta Vadeli Mali Planının Yüksek Planlama Kurulunca Kabul Edilmesi (15 Haziran), I.Merkezi Yönetim Bütçesinin Dayandığı Temel Makroekonomik Göstergeler ve Politikalar II.Merkezi Yönetim Bütçe Büyüklükleri III. Merkezi Yönetim Bütçe Açığının Finansmanı IV. Kurumsal Ödenek Teklif Tavanları ve Bütçe Hazırlık Sürecine İlişkin Hususlar TÜRKİYE’DE ÇOK YILLI BÜTÇELEME SİSTEMİNİN İŞLEYİŞİ-I

Decision Making and Performance Management in Public Finance Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi TR08IBFI Bütçe Çağrısı ve Eki Bütçe Hazırlama Rehberi ile Yatırım Genelgesi ve Eki Yatırım Programı Hazırlama Rehberinin Yayımlanması (Haziran sonu), 4.Ödenek Tekliflerinin Görüşülmesi ve Tekliflerinin Gönderilmesi (Temmuz sonu), 5. YPK tarafından Makro Tahminlerin Netleştirmesi (Ekim Ayının İlk Haftası) 6.Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısının TBMM’ye Sunulması (17 Ekim), 7.Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısının TBMM’de Görüşülmesi (Aralık Ayı Sonu) TÜRKİYE’DE ÇOK YILLI BÜTÇELEME SİSTEMİNİN İŞLEYİŞİ-II

Decision Making and Performance Management in Public Finance Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi TR08IBFI03 7 ÇOK YILLI BÜTÇELEME ÇERÇEVESİNDE ANAHTAR KURULUŞLAR Bakanlar Kurulu Yüksek Planlama Kurulu (YPK) Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü Gelir Politikaları Genel Müdürlüğü Gelir İdaresi Başkanlığı (Maliye Bakanlığına Bağlı) Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı Hazine Müsteşarlığı

Decision Making and Performance Management in Public Finance Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi TR08IBFI03 8 ORTA VADELİ BÜTÇELEME ŞEMASI

Decision Making and Performance Management in Public Finance Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi TR08IBFI03 Makro politikaları, ilkeleri, hedef ve gösterge niteliğindeki temel ekonomik büyüklükleri kapsar. Gelecek 3 yıl için hazırlanan OVP, kalkınma planları ve hükümetlerin öncelikleri ile uyumlu olmak zorundadır. Orta vadeli program, DPT tarafından hazırlanır ve Bakanlar Kurulu’nun onayının ardından Resmi Gazetede yayımlanır. ORTA VADELİ PROGRAM (OVP)

Decision Making and Performance Management in Public Finance Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi TR08IBFI03 ORTA VADELİ PROGRAM

Decision Making and Performance Management in Public Finance Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi TR08IBFI03 Orta vadeli mali plan, temel ekonomik hedeflerin belirlendiği orta vadeli program ile uyumlu olmak zorundadır. Orta vadeli mali plan, gelecek 3 yıla ilişkin merkezi yönetim bütçesinin toplam gelir ve gider tahminlerini içerir. Orta vadeli mali planın en önemli unsurlarından birisi, kamu idarelerinin ödenek teklif tavanlarının belirlenmesidir. ORTA VADELİ MALİ PLAN (OVMP)

Decision Making and Performance Management in Public Finance Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi TR08IBFI03 Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanıp YPK tarafından Haziran ayının 15’ine kadar karara bağlanarak Resmi Gazetede yayımlanır. ORTA VADELİ MALİ PLAN

Decision Making and Performance Management in Public Finance Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi TR08IBFI03 13 OVP VE OVMP

Decision Making and Performance Management in Public Finance Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi TR08IBFI03 ORTA VADELİ MALİ PLAN

Decision Making and Performance Management in Public Finance Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi TR08IBFI03 ORTA VADELİ MALİ PLAN

Decision Making and Performance Management in Public Finance Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi TR08IBFI03 16 UYGULAMADA ÇOK YILLI BÜTÇELEME döneminde yılları bütçeleri çerçevesinde ortaya konulan orta vadeli harcama sistemi, giderlerin en iyi şekilde önceliklendirilmesini ve kaynakların da bu önceliklere göre tahsis edilmesini esas almıştır. Bu kapsamda mali disiplinin sağlanması, yani bütçe açıklarının GSYH’ye oranındaki azalma eğiliminin devam ettirilmesi hedeflenmektedir.

Decision Making and Performance Management in Public Finance Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi TR08IBFI03 MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE AÇIĞI/GSYH (%) Orta Vadeli Program

Decision Making and Performance Management in Public Finance Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi TR08IBFI03 Maastricht Kriteri: % Orta Vadeli Program GENEL DEVLET BÜTÇE AÇIĞI/GSYH (%) Kaynak: DPT * OVP ( ) Çok yıllı bütçeleme sistemiyle hazırlanan bütçeler

Decision Making and Performance Management in Public Finance Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi TR08IBFI03 19 UYGULAMADA KARŞILAŞILAN BAZI ZORLUKLAR Türkiye’ye ilişkin makroekonomik göstergelerin hızlı bir şekilde değişmesi, Birden fazla orta vadeli belgenin varlığı (OVP ve OVMP), Bu belgelerin 5018 sayılı kanunda öngörülen sürelerde yayımlanmaması (Mayıs sonunda çıkması gereken OVP, 3 aydan fazla gecikmeyle 10 Ekim 2010 tarihinde yayımlanmıştır) Plan-bütçe ilişkisin yeterince oluşturulamamış olması, Kamu idarelerinde orta vadeli planlama altyapısının yetersiz oluşu, Harcamacı bakanlık ve kuruluşlara bütçe hazırlığı için verilen zamanın yetersizliği, Ödenek tavanlarının bağlayıcı olmaması. Çok yıllı bütçeleme ile performans esaslı bütçeleme arasındaki bağın kurulamaması. Çok yıllı bir perspektif yerine ödeneklerin sadece belli bir oranda artırılarak gelecek yıl bütçelerinin hazırlanması (Fayda-maliyet analizlerinin eksikliği), Bütçe görüşmelerinde sadece gelecek yıl bütçesinin tartışılması, izleyen 2 yılın bütçesinin tartışmaya konu olmaması.

Decision Making and Performance Management in Public Finance Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi TR08IBFI03 20 ÇOK YILLI BÜTÇELEME SİSTEMİNİN BAŞARILI OLMASI İÇİN GEREKLİ KOŞULLAR Siyasi destek ve kararlılık (tutarlılık), Gerçekçi makroekonomik tahminlerin yapılması, Yayımlanma sürelerine uyulması, Politika-Plan-Bütçe ilişkisinin güçlendirilmesi, Politikalardan sapmaların maliyetinin hesaplanması, Harcamaların etkin bir şekilde kontrol edilmesi, Sonuçların raporlanması ve kamuoyu ile paylaşılması, Yönetim bilgi sistemlerinin etkin kullanımı.

Decision Making and Performance Management in Public Finance Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi TR08IBFI03 21 SİSTEMİMİZİ NASIL GELİŞTİREBİLİZ? Politik taahhüdün sağlanması, Hükümet Programının mali politika kurallarını, hedefleri ve harcama limitlerini içermesi. Kanunda öngörülen yayımlanma sürelerine riayet edilmesi. Mali kuralların (harcama limiti kuralı) benimsenmesi çok önemli bir güvenilirlik (kredibilite) kaynağı olacaktır. Ve en önemlisi millet olarak “GÜVEN” duygusunu öğrenmek!!!

Decision Making and Performance Management in Public Finance Kamu Maliyesinde Karar Alma ve Performans Yönetimi TR08IBFI03 TEŞEKKÜR EDERİZ