1 AB’nin Üye ve Aday Ülkelere Etkileri

2 AB’nin etkisi uploading ABÜye ülkeler downloading ABAday ülkeler downloading

3 Katılım süreci müzakereleri ve ileriki aşamalara erişimi denetlemek Müktesebata uyum aşamalarını derecelendirmek En büyük dış yardım kaynağı “İyi örnek” modelleri sunmak AB Aday ülkeler

4 Bölgesel politika alanında AB – Aday ülkeler İki araç Müktesebatın 21. faslının uygulanabilmesini sağlayacak “yönetim kapasitesi”nin ve “proglamlama kapasitesi”nin değerlendirmesini yaparak. AB bölgesel yardımı → ulus-altı idari birimler

5 AB bölgesel politika Takip edilecek tek bir AB modeli eksikliği AB şartlarının pratikte ne anlama geldiği hakkında bir belirsizlik ve karışıklık Avrupa Komisyonu icin bölgesel yönetim/idarelerin önemi: -Çok seviyeli yönetişim sisteminin bir parçası olarak büyük ölçüde özerk ve bölgesel ekonomik kalkınma stratejilerini yürütebilecek bölgesel birimler -Bölgesel seviyede içsel kalkınmanın teşvik edilebilmesi

6 Tek bir AB modeli eksikliği + Belirli bir kurumsal ve/veya prosedürel adaptasyonun dikte ettirilmemesi →→ süreçte iç/ulusal aktör ve kurumların önemli rolü

7 AB etkisi Üye ve aday ülkeler AB politikalarına tepki olarak ne derecede kendi kurum ve politikalarını değiştiriyorlar? -kurumlar -politika (policy)

8 Kurumlar Üye ve aday ülkeler üç şekilde tepki verebilir 1)AB bölgesel yardımını/politikasını uygulamak için yeni yapılar yaratmak 2)AB bölgesel yardımının/politikasının mevcut yapılar yoluyla uygulanması 3)AB bölgesel yardımını/politikasını uygulamak icin mevcut ulusal yapıların değişmesi (transformasyon) (Radaelli, 2003)

9 AB Yapısal Fonları’nın ortaklık ve içsel kalkınma ilkeleri ağsal bir kurumsal yapıyı teşvik etmekte: 1)Önceleri ulusal seviyede merkezileşmiş program ve sorumluluklar gittikçe daha fazla üç değişik seviyedeki yönetimlerle paylaşılıyor (yerel, bölgesel, ulusal, AB) 2)Bu seviyelerin hiçbirinde devletin komuta ve kontrol stratejisi ile hareket etmesini sağlayacak kaynaklar üzerinde tekeli yok. Aynı zamanda ademi merkeziyetçi eğilimlere rağmen bölgesel yönetimlerin kapasitesi sınırlı. Bu AB için de geçerli. AB politikalarının uygulanması ulusal, bölgesel ve yerel yönetimlere bağlıdır.

10 Kaynak: Ansell, 2000

11 Politika Amaçlar? 1)59 Hedef 1 bölgesinin üçte biri 14 yıl sonra bu statüden çıktı (Leonardi, 2005) 2)Mali kaynak ve coğrafi açıdan büyük programlarda Yapısal Fonlar Hedef 1 bölgeleri ile diğer bölgeler arasındaki farklılıkları azalttı (Bachtler and Taylor, 2003) 3)Yapısal Fonların bölgelerin büyüme performansları üstünde önemli bir etkisi oldu (Cappelen, et al, 2003) - bölgesel destek daha gelismis ortamlarda daha etkili, yani en cok ihtiyac olan yerlerde en az etkili

12 Bir dizi ekonomik, sosyal ve çevresel hedef → sinerji veya çelişkiler (Yeni üye ülkeler, ) dönemi: -Ülkelerin kendi ekonomik ve sosyal kalkınma sorunları -Komisyon’un öncelikleri (Community Strategic Guidelines – RTDI, bilgi ekonomisi)

13 Ulusal ekonomik büyüme ve bölgelerarası eşitsizlik arasında trade-off? döneminde yeni üye ülkeler değişik stratejiler benimsedi (McMaster and Bachtler, 2005): -Ülkenin büyüklüğü -Ülke gelirinin AB ortalamasına oranı -Bölgesel eşitsizliklerin derecesi -Bölgeselleşme düzeyi -AB desteği Bazı ülkeler ulusal ekonomik kalkınmayı seçip, büyüme kutupları yaklaşımı benimsediler

döneminde OP’ler (Bachtler et al, 2007) AB10 Fonların çoğu altyapı, çevre, insan kaynakları, işletme desteğine yönelik ulusal programlara + inovasyon, Ar-Ge, ICT harcamalarında artış Fonların önemli bir bölümü ilk defa bölgesel OP’lere (Pl, Ma, Cek, Slo) It, Yu, Po, Is Bilgi, bilim, teknoloji ve inovasyon gibi Lizbon- türü politika alanlarına belirgin bir geçiş + ulaşım ve diğer fiziksel altyapı yatırımları ile çevreye yatırımların devamı AB15 Coğunlukla Bölgesel Rekabet edebilirlik ve Istihdam Hedefi altında + Lizbon hedefleri ve müdahalelerine büyük bir odaklanma + CSG’nin büyümeye yönelik istekleriyle bazı Yapısal Fonların eşitlik hedefleri arasında belirgin bir çelişki yaşanıyor

15 Third Progress Report on Cohesion (2005) “uyum politikasi ile Lizbon stratejisi arasındaki tutarlılık” “tutarlılığın derecesi daha refah bölgelerde çok daha yüksek, az gelişmiş bölgelerde daha düşüktür” “uyum politikası Lizbon stratejisinin bir aracıdır” çünkü hedefleri “örtüşür” CSG uyum ve Lizbon arasında “sinerji” vardır “uyum politikasi ne ölçüde büyüme ve iş yaratma hedeflerini ve Lizbon sürecini desteklemelidir?”

16 Yeni üye ülkeler açısından Hala Lizbon öncesi kamu hizmetleri hedeflerini gerçekleştirmediler → politika alanları arasında hala büyük trade-off, aradaki sinerjiler henüz çalışmıyor Halbuki büyük ölçekli kamu hizmetleri ve yüksek seviyede eğitim ‘bilgiye’ dayalı bir toplumun ve rekabet edebilirliğin ön koşulu (Kok Raporu, 2004; Agh, 2006) Diğer bir deyişle: sosyal yatırımlar ve Lizbon kriterleri aynı madalyonun iki yüzü

17 Sonuç AB politikalarından en fazla yarar sağlamak için ulusal politikalar ile arasında yüksek düzeyli koordinasyon kurulması kritik öneme sahip (birbirini tamamlayan öncelikler) Bunun için kurumsal değişiklik kategorilerinden 3. opsiyon (transformasyon) en etkili olabilir