ÇALIŞAN SAĞLIĞI VE ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ

Çalışan Sağlığı ve Çalışan Güvenliği Çalışanların, iş kazalarına uğramalarını ve meslek hastalıklarına tutulmalarını önlemek, sağlıklı ve güvenli çalışma ortamı oluşturmak için alınması gereken önlemler dizisine çalışan sağlığı ve çalışan güvenliği denir.

TEHLİKE VE TEHLİKENİN TANIMLAMASI Tehlike :Yaralanma, sağlığın, çalışma ortamının bozulması, malın/mülkün hasar görmesi veya bunlardan birkaçının bir arada bulunmasına neden olabilecek potansiyel zararlı kaynak, durum veya işlem Tehlike Tanımlaması: Bir tehlikenin varlığını tanıma ve özelliklerini tarif etme süreci. Olay: Yaralanmaya veya (ciddiyet seviyesinden bağımsız olarak) sağlığın bozulmasına veya ölüme sebep olan veya sebep olacak potansiyele sahip olan, işle ilgili olaylar. Kaza: Yaralanma, sağlığın bozulmasına veya ölüme sebep olan olay.

RİSK NEDİR? Risk tanımlarının çoğunda ortak olan ifadeler, kayıp, belirsizlik, tehlike veya tehdit kavramlarıdır. RİSK: Herhangi bir zarar veya kayıp olasılığına risk adı verilir. Her kurum risklerle karşı karşıyadır. Bunlardan bazıları gerçekleşerek zarara yol açarken, bir kısmı da gerçekleşmez.

RİSKİN TEMEL ÖZELLİKLERİ Riskin iki temel özelliği vardır. Bunlar; (1) Meydana Gelme İhtimali: Belirli bir sonuca ulaşamama olasılığı ya da istenmeyen bir olayın oluşma olasılığı (2) Kaybın Büyüklüğü: Riskin oluşması durumunda, bu durumların sonuca etkisinden oluşur.

RİSK ANALİZİ YAPMAKTAKİ AMACIMIZ NEDİR? Hastanedeki tehlikeleri tespit etmek, Bölümlerdeki tehlikeleri tespit etmek, Tespit edilerek tanımlanan bu tehlikelerin, olası risklerini belirlemek, risk değerlendirmesi yapmak, Risklerden etkilenen çalışanların kimler olduğunu tespit etmek, Riskleri yönetmek,

TEHLİKE VE RİSKLERİ DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Bölümlerin fiziksel ortamları, çalışanların çalışma koşulları, Çalışan odaları ve oda düzenlemeleri, aynı odanın kaç kişi/bölüm tarafından kullanıldığı, Mesaide çalışan sayısı, müracaat eden hasta sayısı, Nöbet tutma/nöbet tutmama durumu; aylık nöbet tutma sayıları, nöbetteki çalışan sayıları ve aylık çalışma saatleri,

TEHLİKE VE RİSKLERİ DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Kliniklere göre uygulanan tedavi sistemleri, tedavinin azlığı/çokluğu uygulanma yolu vb… Kliniklere göre uygulanan teşhis işlemleri (tahlil, film, konsültasyon istemleri vs..) Poliklinik ve kliniklere göre müracaat eden hastaların hastalığı ve hastalığın hasta ve yakınları üzerindeki etkileri (psikolojik, sosyal vs..)

TEHLİKE VE RİSKLERİ DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Çalışırken çalışanların maddi ve manevi kayıpları (parasının çalınması, bebeğini düşürmesi vb..) Kurumun çalışanlarına sağladığı kreş vb uygulamaları, Çalışanlarda rollerin belirgin olması /olmaması durumlarına göre, Çalışanlarda hizmet verilen grup (hastaya veya diğer çalışana )

TEHLİKE VE RİSKLERİ DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Çalışanların eğitim durumları, Çalışanların ünvanları, yaptıkları iş ve aldıkları sorumluluklar, Kurumdaki güvenlik önlemleri, Denetim ve kontrol sistemleri, Malzeme teminleri ve yetersizlikler, Çalışanların var olan Kişisel Koruyucu Ekipman kullanımları, Çalışanların giyinme ve soyunma odalarındaki güvenlik önlemleri,

TEHLİKE VE RİSKLERİ DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Hastanede kullanılan temizlik malzemeleri, tehlikeli kimyasallar ve bu kimyasalların sayısı ile kullanıldığı bölümler, Hasta profili, Hasta enfeksiyonları, Bulundukları ortamdaki kalabalık ve çalışan/hasta /hasta yakınlarının çıkarttıkları gürültü, Raporlama yapılan olay bildirimleri.

RİSK DEĞERLENDİRME Risk Değerlendirmesi: Tehlikelerden kaynaklanan riskin büyüklüğünü tahmin etmek ve mevcut kontrollerin yeterliliğini dikkate alarak riskin kabul edilebilir olup olmadığına karar vermek için kullanılan süreç.

RİSK HESAPLAMASI Olası risklerin tanımlanması ile birlikte risk hesaplama tablosu kullanılarak tehlike tanımlama ve risk değerlendirme formunun üzerinde hesaplamalar yapılır. 1- Zararın olma olasılığı (Her risk için olma olasılığı zaman aralığı belirlenir) 2- Zararının şiddeti

RİSK HESAPLAMASI Zararın olma olasılığı xZararın şiddeti = RiskFaktörü

RİSK PUANI (Zarar Verme Derecesi) RİSK FAKTÖRÜ: 1-6 Kabul edilebilir risk RİSK FAKTÖRÜ: 1-3 düşük Kabul edilebilir risk, RİSK FAKTÖRÜ: 4-6 orta Kabul edilebilir risk RİSK FAKTÖRÜ: 8-12 Dikkate değer risk (önemli risk) RİSK FAKTÖRÜ: 15-25 Kabul edilemez risk (yüksek risk) ŞİDDET DEĞERİ:4- 5 (Zarar Derecesi Yüksek)

RİSK ÖNLEME Tehlike, var olduğu sürece belirlenen risk faktörlerine yönelik önlemler alınmalıdır. Bölümdeki, her puan seviyesindeki risk önlem almayı gerektirir. Ancak öncelik sırası ile önlem almaya Risk puanı (zarar verme derecesi) yüksek olan riskler ile Şiddet değeri yüksek (şiddeti 4 puan ve 5 puan) olan risklerden başlanır.

RİSK GRUBU ÇALIŞANLAR RİSK GRUBU BÖLÜMLER : Tüm bölümler Hekimler, Laboratuvar Uzmanları, Psikolog, Sosyal Hizmet Uzmanı, Diyet Uzmanı, Fizyoterapistler Hemşire, Sağlık Memuru, Ebe, ATT, Sağlık Teknisyenleri, Sağlık Teknikerleri Mühendis ve Teknik Personel Temizlik Personeli Veri Kayıt Personeli

ÇALIŞMA KOŞULLARINA BAĞLI TEHLİKE VE RİSKLER 1-FİZİKSEL ORTAMA VE ÇALIŞMA KOŞULLARINA BAĞLI TEHLİKE VE RİSKLER (Fiziksel Sağlık Sorunlarına Neden Olan Ergonomik Tehlikeler, Kas İskelet Sistemi v.b Sağlık Sorunları -Riskler) 2-PSİKOSOSYAL TEHLİKELERE BAĞLI RİSKLER 3-FİZİKSEL ORTAM KAYNAKLI RİSKLER ( ıslak-kaygan zemin, gürültü, su basma, düşme, kayma, tökezleme, çarpma …)

4- Depresyon, Uyku Bozukluğu, Konsantrasyon ve Dikkat Bozulması, Baş ağrısı, Yorgunluk, Sırt ağrısı, Hafızada Zayıflama, İmmun Yetmezlik, Davranış Değişiklikleri vb. 5-HAVALANDIRMANIN YETERSİZLİĞİNE BAĞLI RİSKLER (enfeksiyon, yorgunluk, bitkinlik, bunaltı, alerjik reaksiyonlar, çalışma performansında düşme gibi riskler 6-KÖTÜ KOKUYA BAĞLI RİSKLER (stres, sinirlilik, bunaltı, fenalaşma hissi, işini yapmada zorlanma ve bunun yarattığı stres) gibi riskler 7-KİMYASAL TEHLİKELERDEN KAYNAKLANAN RİSKLER (kimyasalların yanlış kullanımı, dökülme, sıçrama vs.) 8-TIBBİ CİHAZ, MALZEME, ARAÇ GEREÇ BAĞLANTILI RİSKLER 9-YANLIŞ VE EKSİK UYGULAMALARA BAĞLI GELİŞEBİLECEK RİSKLER (Çalışan Enfeksiyonları, Kesici delici alet yaralanmaları, Rol belirsizliği nedeniyle iş akışında aksaklıklar, iş veriminde azalma)

10- TRAFİK KAZALARI 11-GIDA GÜVENLİĞİNDE AKSAMA, TEDBİRSİZLİK,YETERSİZLİK VE BAKIM EKSİKLİĞİNE BAĞLI RİSKLER (Çalışanlarda Enfeksiyonlar, Zehirlenmeler) 12-SU, KANALİZASYON GÜVENLİĞİNDE AKSAMA, TEDBİRSİZLİK, YETERSİZLİK VE BAKIM EKSİKLİĞİNE BAĞLI RİSKLER (Pis koku, elektrik çarpmaları, su basma riski, malzeme, araç ve gerecin hasar görmesi) 13-ISI VE NEM KAYNAKLI RİSKLER (Yetersiz Isıya Bağlı Riskler, Fazla Isıya Bağlı Riskler) 14- HAŞARA/HAYVAN GİRİŞLERİNİN ENGELLENMESİNDE YETERSİZLİKLERE BAĞLI RİSKLER(Steril malzemenin sterilliğinin bozulma riski, Enfeksiyon, Arı, akrep vs. sokması, Alerjik reaksiyonlar) 15-RADYASYONA MARUZ KALMA RİSKİ (deri kanserleri, kan bozuklukları, akciğer kanseri, kemik bozuklukları hamilelikte bebeğin doğum öncesi ölümü, gelişme geriliği..)

Risk Analizi Sonucu Neler Yapılır? Risk analizi için bilgi toplanarak sonrasında iyileştirme çalışmalarına başlanılır. Risk analiz verilerine göre sağlık tarama programları, Aşılama programı ve bağışıklama çalışmaları yapılır. Kişisel koruyucu ekipman(gaz maskesi) temini ve öncelikli dağıtım yapılacak bölümler risk analizine göre belirlenir. Çalışan kazaları raporlanarak, kök neden analizi yapılır ve olay bazında iyileştirme çalışmaları yapılır. Gürültü ölçümleri yapılır. Kamera sistemi ile takibi yapılan alan sayısı arttırılır. Depolamada malzeme ve çalışan güvenliğini sağlamaya yönelik düzenleme yapılır. Devrilip düşmelere karşı önlemler alınır, çalışana zarar verebilecek eşya, dolap vb sabitlenir. Oksijen tüpleri sabitlenir. Kimyasal maddelerin güvenli kullanımı eğitimi verilir.

Risk Analizi Sonucu Neler Yapılır? Risk analizinde, tespit edilen risklerin neler olduğu ve bunları önleme ile ilgili çalışanlara eğitim verilir ve çalışan motivasyonu artırılır. Beyaz kod ekibi kurulmalı,uygulamasına geçilmelidir. Psikolojik destek çalışmaları, psikososyal risklerin yüksek olduğu bölümlerden başlanarak devam etmelidir. Risk analizine göre yangın risk olasılığı yüksek alanlardan başlanarak yangın önleme tedbirleri, yangın söndürme tüpleri sayısı ve dağılımı düzenlenmelidir. Kayma ve düşmelere karşı merdivenlere kaymaz bantlar yapıştırılır. İş yükü fazla olan bölümlerin çalışan sayıları arttırılır.

Risk Önlemede Sorumluluklar Yönetimin sorumlulukları Çalışan güvenliği komitesinin sorumluluğu Bölümlerin sorumluluğu Kişilerin sorumluluğu Risk Analiz Raporu Risk analizi yapıldıktan sonra yönetimle paylaşımı Yönetimin risk analizine göre riskleri önlemeye yönelik çalışmalara destek vermesi Riskleri önlemek için tüm çalışanların sorumluluklarını yerine getirmesi gerekmektedir.

Tekrar Risk Analizi Yapılması Yılda bir rutin risk analiz tekrarı Yeni bölüm açıldığında (işe başlarken veya daha önce iş hiç yapılmamışsa) Olağan üstü hallerde (deprem, yangın, patlama vb) Tehlikeler ortadan kalktığında veya yer değiştirme olduğunda tekrar risk analizi yapılır.

Risk Yönetimi Programının Amacı Risklerin tanımlanması, Analiz edilmesi Kazaların ve yaralanmaların sıklığı ve ciddiyetinin azaltılması, izlenmesi için plan oluşturulması. Sonuç olarak; Riskler önlenerek, İstenmeyen olayların etkilerinin azaltılması hedeflenir.

RİSK ÖNLEME Mevcut kontroller uygulanmalı, takip edilmeli Çalışan sağlığı eğitimi verilmeli, çalışanların verilen eğitimlere katılımı sağlanmalı Çalışma koşullarına göre bölüm çalışanları arasında dönüşümlü ve eşit iş paylaşımı sağlanmalı İş güvenliği ve çalışan sağlığı (ergonomik tehlike ve riskler, stresle baş etme becerileri, tükenmişlik vs ) konusunda eğitim verilmeli, Çalışanlara iletişim, mesleki bilgi ve becerilerini arttırıcı eğitim yapılmalı , Yangın, deprem ve tehlikeli maddelerle ilgili verilmeli,

RİSK ÖNLEME Hamile çalışan bölüm şartlarına göre ağır yük ve hamileliğine risk olacak olumsuz durumlarda bölüm çalışanlarınca korunmalı. Hamile çalışana kanunlara uygun nöbet düzenlemesi yapılmalı. Çalışma ortamı ergonomik ve işleyiş sürecini aksatmayacak şekilde düzenlenmeli Bölümde kullanılan cihazlar bölüme alındığında çalışanlara eğitim verilmeli, yeni gelen çalışana da bölüm uyum eğitiminde cihazların kullanımı öğretilmeli Devrilip düştüğünde çalışana zarar verebilecek eşya, dolap vb sabitlenmeli Kullanılmayan hasta taşıma araba, sedye vb. bölümce belirlenmiş alanda frenleri kilitli olarak park edilmeli

RİSK ÖNLEME Radyasyon güvenlik önlemlerinin alınması uygulanması sağlanmalı Dozimetre kullanımı sağlanmalı ve takibi yapılmalı Kişisel koruyucu (radyasyon koruyucu) ekipmanların temini ve kullanımı sağlanmalı, Çekim makinelerinin bakım ve kontrolleri düzenli yapılmalı Radyasyon koruyucularının etkinliği, en az 6 ayda bir ve hasar gördüğüne dair şüphe varlığında röntgen filmi veya skopi ile kontrol edilmelidir. Kontrol sonuçları radyoloji uzmanı tarafından onaylanmalıdır

RİSK ÖNLEME Arızalı araç ve gerecin zamanında bakım ve onarımı yapılmalı Çalışanlarca kullanılan oturma koltuk, tabire vb. Arızalı araç gerecin kullanımdan çekilmesi ve bakım tamiri için ilgili bölüme gönderilmesi, gönderilemediği durumlarda 'DİKKAT BOZUKTUR KULLANMAYINIZ' uyarı yazısı ile tanımlanmalı Haşerelerin giriş ve çıkış yerleri tespit edilerek gerekli önlemler alınmalı Tüm hastane bölümleri periyodik olarak haşerelere karşı ilaçlama yapılmalı Dışarı açılan pencerelere sineklik tel takılmalı ve telin sağlam kalması sağlanmalı Gece boyunca bekleyecek olan laboratuvar materyalleri (örneğin; balgam yayma preparatı) ağzı kapalı kaplara koyulmalıdır.

RİSK ÖNLEME Açıkta bulunan kablolara bağlı meydana gelen düşmeleri önlemek için uygun fiziki şartlar sağlanmalı Rüzgarlı havalarda cam ve kapılar kontrollü açılıp kapanmalıdır. Şiddetli, lodoslu havalarda tüm camlar kapatılmalıdır. Bina turlarında ve günlük sorumlu denetimlerinde tespit edilen sorunlar raporlanmalı, Tespit edilen aksaklıklara yönelik bakım ve onarım gereken bölüm ve alanlardaki sorunlar giderilmeli Araç ve gereçler olası su (kirli-temiz) basmaları olabilecek alanlardan uzakta muhafaza edilmeli

RİSK ÖNLEME İş amaçlı kullanılan ilgili araçların lüzumundan fazla(iş süreci dışında) kullanılmaması ve kapatılmasında bir sakınca arz etmiyor ise işi biten cihazların kapatılması Gürültü ölçümü yapılmalı Dinlenmeyen ve izlenmeyen televizyon, radyo vb kapatılmalı veya ses tonu ayarlanmalı Arızadan dolayı gürültü çıkartan cihazların hemen bakım ve tamiri yapılmalı

RİSK ÖNLEME Düzenli stok takiplerinin (minimum, kritik ve maksimum stok seviyelerinin) yapılması azalan malzeme, araç gereç zamanında temin edilmeli, Miad kontrolleri düzenli yapılmalı Muhafaza edilen depoların ısı ve nem takiplerinin yapılmalı Buzdolabı ve derin dondurucu dolaplarının ısı takiplerinin yapılması Muhafaza alanlarının düzenlenmesi ve temizliğinin ilgili prosedürlere göre yapılması  

TEŞEKKÜRLER