MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİNDE ATATÜRK’ÜN SİLAH ARKADAŞLARI

HÜSEYİN RAUF ORBAY

Hüseyin Rauf (Orbay) Bey 1881’de İstanbul’da dünyaya geldi Hüseyin Rauf (Orbay) Bey 1881’de İstanbul’da dünyaya geldi. Bahriye Mektebini(Denizcilik Okulu) bitirdikten sonra Osmanlı donanmasına katıldı. Balkan Savaşı sırasında Karadeniz’de, Akdeniz’de Hamidiye kruvazörüyle düzenlediği baskınlarla ünlendi. Osmanlı’nın son döneminde Bahriye Nazırı (Denizcilik Bakanı) olarak görev aldı. 30 Ekim 1918 Mondros Ateşkes Anlaşması’nın görüşmelerinde Osmanlı Heyetine başkanlık etti. Mayıs 1919’da ise Milli Mücadeleye katıldı. 1919’daki Amasya Genelgesi’ne yani Kurtuluş Savaşı’nın isyan bildirgesine imza attı. Erzurum ve Sivas Kongreleri’nde Temsil Heyeti’ne seçildi.

1920’de son kez toplanan Osmanlı Mebusan Meclisi’ne Sivas milletvekili olarak katıldı. Misk-ı Milli’nin kabul edilmesinde etkin rol oynamıştır. Son Osmanlı Mebusan Meclisi’nden çıkan Misak-ı Milli kararlarını sindiremeyen İngilizler ve İtilaf devletleri 16 Mart 1920’de meclisi basıp İstanbul’u resmen işgal edince tutuklandı. Malta adasına sürgüne gönderildi. 1921’de serbest bırakıldı. Sivas milletvekili olarak TBMM’ye katıldı. Daha sonra İcra Vekilleri Heyeti (Bakanlar Kurulu) başkanlığına (Başbakanlık) getirildi. TBMM içerinde 2. grup olarak adlandırılan ve M. Kemal’e muhalefet eden milletvekilleri içerisinde yer aldı.

4 Ağustos 1923’te başbakanlıktan istifa eden Rauf Bey, cumhuriyet tarihinin ilk muhalefet partisi olan Terakkiperver Cumhuriyet Halk Fırkası’nın kurucuları arasında yer aldı. Partinin kapatılması ve baskılar sonucu Avusturya’ya gitti. 1926’da İzmir suikastı davasında yargılandı ve gıyabında 10 yıl ağır hapis cezasına çarptırıldı. Hakkındaki suçlamanın kaldırılmasından sonra yurda döndü. Atatürk’ün ölümünden sonra, cezalandırılmasının adli bir hata olduğu belirtildi. Milletvekillikleri ve büyükelçilik görevlerinde sonra 20 yıl boyunca siyasetten uzak kalan Rauf Orbay, 16 temmuz 1964’te vefat etti.

KORGENERAL KAZIM KARABEKİR

İstiklal Savaşımızın önde gelen kahramanlarındandır İstiklal Savaşımızın önde gelen kahramanlarındandır. Babası İstanbul’da jandarma subayı iken, Kazım Karabekir 1882 yılında, burada doğdu. Fatih Askeri Rüştiyesi’nde ve Kuleli İdadisi’nde okudu. 1902’de Harbiye’den, 1905 ’te Harp Akademisinden mezun oldu. Bu tarihten itibaren, kurmay yüzbaşı olarak orduya katıldı. 31 Mart Vakasını bastıran Hareket Ordusu’nda ve Arnavutluk isyanını bastıran kolorduda görev aldı. İmparatorluğun değişik bölgelerinde görev yaptıktan sonra Çanakkale Muharebelerine katıldı. Buradaki başarılarından dolayı albaylığa yükseldi. Irak Cephesinde görevlendirilen Kazım Karabekir, burada İngilizlerle savaştıktan sonra 1917 yılında II. Kolordu Komutanı, 1918 yılında da I. Kafkas Kolordusu Komutanı oldu.

Kolordusu ile 1918 Şubatında Erzincan ve Erzurum’u, Rus askerleriyle takviye edilmiş, Ermeni ordusundan kurtardı. Sarıkamış’taki kolordumuzla birlikle, Kars ve Gümrü’yü aldı. Bu hizmetlerine karşılık, 1918 Temmuz’unda Mirlivalığa (tuğgenerallik) yükseldi. Kazım Karabekir, Ermeni ordusunu dağıttıktan sonra, İran Azerbaycanı’nı aldı ve burada İngilizleri yenilgiye uğrattı. Mütareke yapılıncaya kadar, İran Azerbaycanı ve bir kısım Ermenistan topraklarını hakimiyetinde tuttu. Mondros Mütarekesi imzalanınca, İstanbul’ a çağırılan Kazım Karabekir Paşa, İstanbul’da görev almanın, vatanın ve milletin yok edilmesine seyirci kalmak olduğunu anladı ve Atatürk’le anlaşarak Doğuda görev istedi. 1919’da Erzurum’daki Şark Cephesi Komutanlığına atandı.

KAZIM KARABEKİR -1918 / KARS

İstiklal Savaşı’nı başlatmak üzere Anadolu’ya gelen Atatürk’e en büyük destek, Kazım Karabekir Paşa’dan geldi. "Bütün kolordumla emrinizdeyim. Bütün emirleriniz, yine eskisi gibi, harfiyen ve derhal yerine getirilecektir." diyerek eşi az bulunur bir vatanseverlik örneği sergiledi. Kazım Karabekir, TBMM tarafından kendisine verilen bazı yerlerin kurtarılması görevini başarıyla yerine getirdi. Ermeni ordusunu bozguna uğratarak Kars, Ardahan ve Artvin’i, vatan topraklarına yeniden kattı. Gümrü ve Kars Anlaşmaları, Onun başkanlığında imzalandı. Bu başarılarından sonra "Şark Fatihi" olarak anılmaya başlandı. Kazım Karabekir, Kurtuluş Savaşımızın her kademesinde görev aldı. Her görevi üstün bir başarıyla yerine getirdi, Atatürk’le her zaman yan yana ve Onunla birlikte olmuştu. Kurtuluş Savaşı’nın bitmesinden sonra, 1924 yılında Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nı kurdu ve başkan seçildi. Bir süre sonra. Atatürk’e İzmir’de suikast düzenleyenler arasına adı karıştırıldı. İstiklal Mahkemesi’nde yargılanan Kazım Karabekir, suçsuz bulundu. Ancak, ömrü boyunca, hemen her cephede Türk Milleti için savaşmış, büyük başarılar kazanmış, emrindeki askeri birliklerle hiç tereddüt etmeden Atatürk’ün emrine girmiş; İstanbul Hükümeti kararlarını dinlememiş bir kahramanın adının, böyle bir talihsiz olaya karıştırılması bağışlanmaz bir hata olmuştur

Nitekim bu duruma çok üzülen Kazım Karabekir siyasetten çekilmiştir Nitekim bu duruma çok üzülen Kazım Karabekir siyasetten çekilmiştir. 1938 yılında İstanbul Milletvekili seçilmiş, 1946 yılında Meclis Başkanlığına getirilmiştir. 26 Ocak 1948’de Ankara’da vefat etmiştir. Eserleri: Eski yazıyla basılmış olan eserleri on altıdır. Yeni yazıyla basılan eserleri ise; İtalyan-Habeş (1935), İngiltere İlalya ve Habeş Harbi (1935), Cihan Harbine Neden Girdik, Nasıl Girdik Nasıl İdare Ettik (1937), Ülkümüz Kuvvetli Bir Türkiye’dir (1947), İstiklal Harbimiz (1959), Çocuk Davamız (1965), istiklal Harbimizde Enver Paşa ve İttihat ve Terakki Erkanı (1967). ittihat ve Terakki Cemiyeti (1896-1909), Neden Kuruldu, Nasıl Kuruldu, Nasıl İdare Olundu (1982)’dur. Ayrıca basılmamış 34 eseri bulunmaktadır.

İBRAHİM REFET BELE

Refet Bele 1881 yılında İstanbul'da doğdu Refet Bele 1881 yılında İstanbul'da doğdu. Mirliva ünvanına sahip üstün başarıları bulunan bir asker ve siyaset adamıdır. Harp Akademisi mezunu olup Jandarma Genel Komutanlığı yaptı. Birinci Dünya Savaşında Filistin Cephesinde bulundu. Gazze Savaşı kahramanıdır. Refet Bele, Mustafa Kemal'le birlikte Samsun'a çıkanlar arasındadır. 3. Kolordu Komutanlığı da yaptı. Milli Mücadele döneminde iç isyanların bastırılmasında önemli roller aldı. Konya'da Delibaş, Denizli'de Demirci Efe ve Çerkez Ethem İsyanının bastırılması için kuvvetleriyle çatıştı. Düzce-Bolu İsyanları sırasında komutayı ele almak üzere bölgede bulundu.

İki kez İçişleri Bakanlığı ve bir kez de Milli Savunma Bakanlığı görevinde bulundu. TBMM, kendisini Doğu Trakya vatan parçasını teslim almakla görevlendirdi. Terrakiperver Cumhuriyet Fırkasının kurucularındandır. Bele, İzmir'de Atatürk’e yapılmak istenen suikast nedeniyle tevkif edildi, İstiklal Mahkemesinde yargılandı ve beraat etti. Bele 27 Kasım 1926'da Ordu'dan ve siyasetten çekildi. 1935 yılında İstanbul’dan milletvekili seçilerek siyasi hayata yeniden dönüş yapmış ve çeşitli makamlarda görevine devam etmiştir. 2 Ekim 1963 yılında İstanbul’da vefat etmiştir.

MAREŞAL FEVZİ ÇAKMAK

1876 yılında İstanbul'da doğdu 1876 yılında İstanbul'da doğdu. 1895 yılında Teğmen rütbesi ile Harp Okulu'nu bitirdikten sonra, aynı yıl girdiği Harp Akademisi'ni 1898 yılında bitirerek Kurmay oldu. Bu tarihten itibaren ordunun çeşitli kademelerinde karargah ve birlik komutanlığı görevlerinde bulundu 1914 yılında Tümgeneralliğe yükseldi. Çeşitli birliklerde Kolordu Komutanlığı, Anafartalar Grup Komutanlığı ve Ordu Komutanlığı görevlerinde bulundu. 1918 tarihinde Genelkurmay Başkanlığına atandı. Aynı yıl korgeneralliğe yükseldi.

1920'de fiilen yurt savunmasına katılmak için Anadolu'ya geçerek burada Milli Müdafaa vekilliği ve Heyet-i Vekile reisliği yapmıştır. Sakarya Savaşı'nda başkomutan Mustafa Kemal Paşa ile beraber cephede harekatı yönetmiştir. Başkomutanlık Meydan Savaşı'nın (30 Ağustos 1922) zaferle sonuçlanmasından sonra başkomutan Mustafa Kemal Paşa tarafından 31 Ağustos'ta Meclis adına mareşal unvanı verilmiştir. Fevzi Paşa; Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı başta olmak üzere Arnavutluk harekatı ve isyanı, İtalya ve Balkan Savaşları gibi çok önemli savaşlarda görev almıştır. Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasından sonra 22 yıl boyunca genelkurmay başkanlığı görevine ara vermeden devam etmiştir.

Çakmak, Cumhuriyet'in kurulma sürecinde Atatürk'ün en yakınlarından biridir. Onun en önemli yardımcılarından olmuş ve inkılapların uygulanması için çok çalışmıştır. Meşrutiyetin ilanıyla birlikte iktidar olan İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin Mitraoviça şubesinin yönetim kurulunda çalışmasına rağmen Çakmak, her zaman politikadan uzak durmak istemiştir. 8. dönemde TBMM'de İstanbul milletvekilliği yapmasına rağmen, Atatürk'ün askerlik yapanların siyasette yer almamaları gerektiğini bildirmesiyle bu görevinden 1924'te istifa etmiştir. Millet Partisinin kurucu üyeliğini yapmıştır. Fevzi Paşa, 12 Nisan 1950 Pazartesi günü vefat etmiş ve Eyüp Sultan Mezarlığı'nda toprağa verilmiştir.

Mareşal Fevzi Çakmak büyük bir asker, Türk ahlâk ve karakterinin seçkin bir siması, sevgi ve şefkatine güvenilen bir komutandı. Kararlarındaki isabet ve yanılmazlık, görüşlerindeki mantık ve doğruluğa dayanırdı. İnandığı konuların gerekçeleri çok kuvvetliydi. Her türlü koşullar içinde hiçbir zaman karamsar olmamış, iyimserliğini davranış ve görünüşü ile çevresine de aşılamıştı. Konuşmaları sade fakat çok güçlü, pürüzsüz ve sürükleyici idi. Çevresiyle ilişkilerinde içtenlik, dürüstlük vardı. Kin tutmayan bir yapısı vardı.

ALİ FUAT CEBESOY

1882 yılında İstanbul'da doğdu 1882 yılında İstanbul'da doğdu. Harp Okulu'nda Mustafa Kemal ile aynı sınıfa düşmesi bir bakıma gelecekteki kaderini çizmiş oldu. Kafkas ve Filistin cephelerinde savaşlara katılmıştır. Birinci Dünya Savaşında yenilmemiz neticesinde Anadolu’da kurtuluş hareketine katılmıştır. Anadolu içlerine giren Yunan askerlerine karşı kurduğu çeteler ile büyük başarılar kazanmıştır. Ali Fuat Cebesoy, Sivas Kongresi ile 1919 yılında Kuva-i Milliye Komutanı olmuştur.

Moskova büyükelçisi olarak görevlendirilmiştir Moskova büyükelçisi olarak görevlendirilmiştir. 1921 yılında TBMM adına Moskova Anlaşmasını imzalamıştır Cumhuriyetin ilanı ile milletvekillerinin ya asker ya da vekil olmaları gerekliliği yüzünden askerliği bırakarak, meclise dönmüştür. 1924 yılında Kazım Karabekir, Refet Bele, Adnan Adıvar ve Rauf Orbay ile Cumhuriyetin ilk muhalefet partisi olan Terakkiperver Cumhuriyet partisini kurmuştur.

27 Mayıs ihtilali ile siyasetti bırakmıştır 27 Mayıs ihtilali ile siyasetti bırakmıştır. 1968 yılında vefat etmiştir. Ali Fuat Cebesoy’un eserleri ; Sınıf Arkadaşım Atatürk, Okul ve Genç Subaylık Anıları, Ali Fuat Cebesoy, 20. Kolordu, Milli Mücadele Hatıraları, Birüssebi- Gazze Meydan Muharebesi sayılabilir.

İSMET İNÖNÜ

Asker olarak derin bir altyapısı olan İsmet İnönü, aynı zamanda önemli bir Cumhuriyet Dönemi siyasetçisidir. Osmanlı İmparatorluğu yıllarında Osmanlı ordusunda orgeneral rütbesi ile hizmet veren İsmet İnönü, daha sonra genelkurmay başkanlığı yapmıştır. Cumhuriyetin ilanından sonra gelişen süreç içerisinde Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk başbakanı olan İsmet İnönü, ayrıca Türkiye Cumhuriyeti’nin ikinci cumhurbaşkanıdır. CHP tarafından kendisine “Milli Şef” unvanı da verilen İsmet İnönü’nün ayrıca İstiklal Madalyası da vardır.

Türkiye Cumhuriyeti’nin kaderini belirleyen meşhur Lozan Barış Anlaşması’nı imzalayan kişi olarak da tarihsel süreç içerisinde ayrıca bir yeri olan İsmet İnönü, Kurtuluş Savaşı’na da bizzat katılmış bir askerdir. İstanbul’da Bulgarlar ile pazarlık masasına oturan heyetin askeri danışmanlığını yaptı. Kurtuluş Savaşı’nın kaderini belirleyen Mudanya Anlaşması’nda Türkiye Cumhuriyetini temsil etmiştir.

< 1973 tarihinde hayatını kaybeden İsmet İnönü, 28 Aralık’ta devlet töreni ile Anıtkabir’de toprağa verildi.

ORGENERAL CEVAT ÇOBANLI

Çanakkale müdafaasındaki yararlığı ile meşhur bir asker olan Orgeneral Cevat İstanbul'da doğdu. Galatasaray Lisesinde okuduktan sonra Harbiye'den Kur-may Yüzbaşı rütbesiyle mezun oldu. Saray maiyetinde ve muhtelif memuriyetlerle Avrupa'da görev yaptı. Hassa Ordusu'nda Fırka Komutanı ve Ferik (Korgeneral) oldu.

Balkan Harbinde Şark Ordusu Erkan-ı Harbiye Reisi, Birinci Dünya Harbinde Çanakkale Müstahkem Mevki Komutanlığı yaptı. 5-18 Mart zaferinin kazanılmasında büyük etkisi oldu. Bundan dolayı kendisine 18 Mart Kahramanı unvanı verildi. Daha sonra Galiçya ve Filistin cephelerinde görev yaptı. Orgeneral Cevat Çobanlı yaşamını askerliğe vakfetmiş, O, dönemin harplerinde stratejik birliklere komuta etmiş, başarılı olmuş ve takdir edilmiştir.

İZZETTİN ÇALIŞLAR

1882 yılında Yanya'da doğdu. İstanbul'da Milli Savunma Bakanlığı Personel Dairesi emrinde çalışmayı reddederek Mudanya'da Milli Mücadele kuvvetlerine katıldığında yarbaydı. Kütahya-Eskişehir, Birinci ve İkinci İnönü ve Sakarya Meydan Savaşları'nda tümen ve grup komutanı olarak bulundu.

1926'da korgeneral oldu. Bu sırada 1 1926'da korgeneral oldu. Bu sırada 1. Ordu'ya komuta ediyordu ve bir ara İzmir valiliği ile Askerği Mahkeme üyeliği de ek görev olarak kendisine verilmişti Çalışlar orgeneralliğe yükseldikten sonra 1939 yılında askerlikten emekliye ayrılmış ve siyasi hayata devam etmiştir.