Doç.Dr.Nesrin Özataç 2012-2013 Bahar Dönemi BNKA 502 FİNANSAL YÖNETİM Doç.Dr.Nesrin Özataç 2012-2013 Bahar Dönemi

Birinci Bölüm Finansal Amaç,Finans Fonksiyonu, Finansal Çevre İçindekiler 1.Finansman Nedir? 2.Finansal Yönetimin Amaçları 3.Firmanin Organizasyonu ve Biçim Alternatifleri 4.Faiz Oranları ve Değişkenleri 5. Beklenen Getiri ve Risk Arasındaki ilişkiler 6. Finansal Yönetim ve Diğer Bilim Dalları

1.Finansman Nedir? Finans- para, fon, sermaye Finansman- para ve sermaye tedariki Finansal yonetim- ihtiyaç duyulan fonların uygun sartlarda tedarikini ve bunlarin etkin yönetilmesi Fon- kişilerin veya firmalarin yapacakları işlemlerde ihtiyaç duydukları para ve para benzerleri Sermaye – firmalarin belirli bir amaç için ihtiyaç duydukları ve faaliyetlerine tahsis ettikleri fon (özsermaye ve borç sermaye)miktarıdır. Gunluk hayatimizda finans, finansman, finansal yonetim, fon ve sermaye kavramalarini sik sik duyariz.

1.1.Finansman Alanları 1.1.1.Finansal Yönetim- Bir organizasyonun bir değeri nasıl devam ettirebileceği konuları üzerine yoğunlaşır. (bkz.s.5) 1.1.2.Finansal Yatırımlar- sabit sermaye mallarını(capital budgeting) ve menkul değerlerı ( investments)kapsar. 1.1.3.Finansal Piyasalar ve Aracılar- fon arz edenler ve fon talep edenlerin bir araya geldigi pazarlar ve bu pazarlarda faaliyet gosteren kurum ve kurulusları içermektedir.

1.1.1.Finansal Yönetim Firmanin yapısı ve planlaması nasıl olmalı? Yapılacak yatırım karlı mı? Firmanın butçesi nasil hazırlanacak ve yürütülecek? Firmanin günlük faaliyetler icin yeterli fon kaynaklarına sahip mi? Kasada ne miktar nakit ve stokta ne miktar mal bulundurulmalı? Satış politikaları? Sağlanacak krediler? Risk ve getiri oranları nasıl dengede tutulacak?

İŞLETMELERİN AMAÇLARI Mal ve hizmet üreterek toplum refahını arttırmak İşletmede istihdamı sürekli kılmak İşletmenin sürekliliğini sağlamak Üretimi ve satışları arttırmak İşletmenin piyasa payını arttırmak İşletmenin büyümesini sağlamak İşletmenin karını maksimum yapmak İşletmenin cari piyasa değerini maksimum yapmak

İŞLETME TÜRLERİ Şirket Nedir? İki veya daha fazla girişimcinin ortak iktisadi bir gayeye erişmek için emek, para ve mallarını bir sözleşme ile birleştirerek meydana getirdiği ortaklığa ŞİRKET denir. Şirketler, sorumlulukları bakımından şahıs ve sermaye şirketleri olarak ikiye ayrılır:

ŞAHIS ŞİRKETLERİ Ortakları sınırsız sorumlu olan şirketler şahıs şirketleridir: Adi Şirketler Adi ortaklıklar, iki ya da daha fazla kişinin ticari faaliyette bulunmak üzere bir araya gelerek oluşturdukları ortaklıklardır. -Avantajları Nelerdir? Adi şirketlerin en önemli avantajı düşük maaliyetlerle ve kolayca kurulabilmesidir. -Dezavantajları Nelerdir? Sınırsız Sorumluluk (Finansal Kriz durumunda her ortak kendi payı ile değil, işletmenin tüm borçlarından sınırsız olarak sorumludur. İşletme yaşamında sınırlılık İşletmeye büyük miktarlarda fon sağlamada zorluk Ortaklık hakkının transferindeki güçlük

2. Kolektif Şirketler Bir işletmeyi bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla hakiki şahıslar arasında kurulan ve ortaklardan hiçbirinin sorumluluğu şirket alacaklarına karşı taahhüt edilmemiş olan şirkettir. Şirketin ömrü, ortaklar arasındaki anlaşmanın devamının sağlanmasına bağlıdır. Bu ortaklık türünde fon sağlama olanağı ortakların elde edebilecekleri olanakların toplamı kadardır. 3. Adi Komandit Şirketler Bir ticari işletmeyi işletmek üzere bir ticaret unvanı altında kurulan ve alacaklılara karşı ortakların bir bölümünün sınırlı bir bölümünün sınırsız olarak sorumlu olduğu ortaklıklardır.

Ortakları sınırlı sorumlu olan sermaye payları bölünmüş şirketler sermaye şirketleridir. Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketler Adi Komandit ortaklığa benzer olan bu ortaklıkta sınırlı sorumlu ortaklar olarak birkaç kişinin daha yer almasıdır. Sorumluluğun sınırlandırılması ortak bulmada kolaylık sağlaması dışında fazla bir yarar sağlayamamaktadır.

Limited Şirketler Limited ortaklıklar en az iki en çok elli ortakla kurulabilen, ortakların sorumluluğu koydukları sermaye ile sınırlı olan bir ortaklık türüdür. Limited şirketlerde en az sermaye miktarı 5.000 TL olarak belirlenmiştir. Limited ortaklıklarda ortaklar yalnızca koydukları sermayeyle sorumlu olduklarından, tüm varlıklarını riske atmak istemeyenlere önemli bir ortaklık türü olarak görülmektedir. Limited ortaklıklar hisse senetleri gibi tahvil ihraç edemezler. Bu nedenle artan iş hacmine paralel olarak yeni ortakların alınması ya da başka finanslama olanaklarının sağlanması oldukça güçtür.

Anonim Şirketler Kendisine ait bir ünvanının olduğu, sermayesinin belirli ve paylara bölünmüş olduğu, borçlarından dolayı ortakların sorumluluğu sadece konulan sermaye ile sınırlı olduğu bir ortaklıktır. Anonim şirketler en az 50.000 TL sermaye ile kurulabilmektedir. Anonim şirkette ortakların sorumlulukları şirkete koymayı taahhüt ettikleri sermayeyi getirmeleri ile son bulmaktadır. Bir anonim şirketi kurulması için en az beş ortağın bulunması gerekir.

Halka Açık Anonim Ortaklıklar (Halka Açık Şirketler) Sermaye Piyasası Kanununa göre (SPK) hisse senetleri halka arz edilen şirketlerle, ortak sayısı 250yi aşan veya 250yi aştığı belirlenen şirketler halka açık şirket olarak kabul edilmektedir. - Halka Arz: Sermaye piyasası araçlarının satın alınması için her türlü yoldan halka çağrıda bulunularak halkın bir anonim ortaklığa katılmaya veya kurucu olmaya davet edilmesi, hisse senetlerinin borsalar ve teşkilatlanmış diğer piyasalarda devamlı işlem görmesi, halka açık anonim ortaklıkların sermaye artırımları dolayısıyla hisse senetlerinin satışını ifade etmektedir.

1.1.2.Finansal Yatırımlar Yatırım bilimi ; firmanın dışında bulunan yatırımcılar açısından meydana gelen finansal işlemleri inceler. Yatırımcı, firmalara ait hisse senetlerini ve tahvilleri yani menkul değerleri almak, onlar uzerinden yatırım yapmak istediği zaman gerekli fonları temin eder ve bunları satın alır. Böylece bir taraftan yatırımcı elindeki fonlardan getiri sağlarken, diğer taraftan firmalar veya kamu kurumları ihtiyaç duydukları fonları finansal piyasalardan temin etmiş olurlar.

1.1.3.Finansal Piyasalar ve Aracılar Fon arz edenlerle fon talep edenlerin bir araya geldigi ve kaşıliklı değişimin yapıldığı yerlere finansal piyasalar denir. Örnek verecek olursak, fiziki varlık pazarları, finasal varlık pazarları, spot pazarlar ve gelecek pazarlar, para ve sermaye pazarları, mortgage(ipotek)ve tüketici kredi pazarları, uluslararası ve yerel pazarlar,birincil pazarlar ve ikinci pazarlar, özel pazarlar ve kamu pazarları… Finansal kurumlar, finansal olaylara iştirak eden kurum ve kuruluşlardır. Örneğin, ticari bankalar, sigorta sirketleri, emekli sandiklari,yatırım fonları,kredi birlikleri… 1.Fiziki varlik pazarlari: bugday, arpa,oto bilgisayar…2.Finansal Varlik pazarli: hisse senedi, banka kabulleri, bonolar,ipotekli borc senetler…3.Spot pazarlar: alis veris 1-2 gun icerisinde Gelecek Pazarlarda ise 1 ay ve uzeri mal teslimi 4.para pazarlari.vadeleri bir yildan az liklir ornegin bonolar sermaye pazarlari uzun vadeli hisse senetleri, taviller…5yerel pazarlar ornegin konya ziraat borsasi…..doviz pazari, tl pazari, gumus, tahvil, hisse senedi…siniflandirma amacli.

Bir ekonomide fonları talep edenler, fonları arz edenler, bunlar arasında fon akımlarını düzenleyen kurumlar, akımı sağlayan araç ve gereçler, bunları düzenleyen hukuki ve idari kurallardan oluşan yapıya FİNANSAL SİSTEM denir.

Finansal Sistemi 5 temel unsur oluşturmaktadır; Fon arz edenler (Tasarruf Sahipleri) Fon talep edenler (yatırımcılar-tüketiciler) Yatırım ve finansman araçları Yardımcı kuruluşlar Hukuki ve idari düzen

FİNANSAL PİYASA ÇEŞİTLERİ Piyasalar vade açısından yaklaşıldığında para ve sermaye piyasaları olarak ikiye ayrılır: Para Piyasası vadesi en fazla bir yıl kadar fon arz ve talebinin karşılaştığı piyasalardır. İşletmeler genellikle kısa süreli varlıklarının (hammadde, yardımcı madde, malzeme ve işçilik) finansmanında para piyasasından faydalanırlar. Bankalardan sağlanan krediler, senet iskontosu, senet teminatı gibi yöntemlerle işletmelerin kısa vadeli nakit ihtiyaçları karşılanır.

Sermaye Piyasaları vadesi bir yılı aşan fon arz ve talebinin karşılaştığı piyasalardır. İşletmelerce bu piyasalardan sağlanan fonlar genellikle orta ve uzun süreli varlıkların finansmanında kullanılır. Finansal piyasalar örgütlenme durumu dikkate alındığında; örgütlenmiş ve örgütlenmemiş finansal piyasalar olarak sınıflandırılabilir. Özellikle ticari bankalar, örgütlenmiş para piyasasının en önemli kurumlarıdır. Örgütlenmiş para piyasasının temel özelliği bir düzen içinde çalışmak durumunda olmasıdır.

Banka sistemi dışında kalan kişi ve kuruluşlar da işletmelere fon sağlamaktadır. Bu piyasalar örgütlenmediği için, denetimi ve gözetimi güç olmaktadır. Örgütlenmemiş para piyasasının en tipik örneği tefeci piyasalarıdır. Para piyasasının yeterli düzeyde gelişmediği ülkelerde bu tür piyasaların ağırlığı artmaktadır.

Sermaye piyasaları konusunda diğer bir sınıflandırma ise menkul değerlerin ihraç durumuna göre yapılan sınıflandırmadır. Bu sınıflandırma birincil ve ikincil piyasalar şeklinde yapılmaktadır; Birincil piyasa, kurumların fon sağlamak amacıyla menkul kıymetlerini ilk defa ihraç ettiklerinde fon arz edenlerle karşılaştıkları piyasalardır. İkincil piyasalar, daha önce çıkarılmış menkul kıymetlerin işlem gördüğü piyasalardır. İkincil piyasaların en önemli kurumları menkul kıymetler borsaları ve finansal aracı kuruluşlardır. Spot Piyasalar, Ödemenin ve teslimin hemen yapıldığı piyasalardır. Vadeli piyasalar, önceden belirlenmiş bir fiyattan, gelecekteki bir zamanda ödemenin ve teslimin yapıldığı piyasalardır.

SERMAYE PİYASASININ ETKİNLİĞİ İÇİN GEREKEN KOŞULLAR Ekonominin sağlıklı ve istikrarlı olması Piyasada fiyatlar etkin bir biçimde değişmeler gösterebilmelidir. Riski yüksek olan menkul değerlerin getirileri yüksek, riski düşük olanların getiri oranları da düşük olmalıdır Piyasada bilgi akışı hızlı ve kesintisiz olmalıdır. Yatırımcılar, doğru bilgiye kısa sürede ve düşük maliyetlerle ulaşabilmelidirler Piyasada işlem maliyetleri düşük olmalıdır; yatırımcılar düşük maliyetlerle finansal varlıkları alıp satabilmelidirler Piyasada yatırımcılar rasyonel hareket etmelidirler

SERMAYE PİYASASININ GELİŞEBİLMESİ İÇİN GEREKEN KOŞULLAR Ekonomide tasarruf düzeyinin yükselmesi Özel ya da kamu işletmelerinin uzun süreli fonlara ihtiyaçlarının olması Menkul değerlere yatırım yapılmasına uygun ortamın olması Çok sayıda halka açık anonim ortaklıkların olması Sermaye piyasasında aracılık yapacak aracı kurumların gelişmiş olması Halka açıklanacak bilgileri izleyecek, onaylayacak, yatırım analizleri yapabilecek kişi ve kurumların olması Sermaye piyasasının güven, açıklık ve kararlılık içinde çalışmasını sağlayacak yasal düzenlemelerin olması

1.2.Finansal Araçlar (Menkul Değerler) 1.2.1.Para Piyasası Menkul Değerleri Hazine ve Kamu Bonoları: 1,3,6ay,max.1 yıl, iskonto edilerek satılır. Finansman Bonoları: 1-270 gun vadeli borç senetleri, banka garantisi veya aracığı ile çikartılır Mevduat sertifikaları ve Banka Kabulleri: (MS)6 ay veya 5 yil arasında bankalar tarafindan düzenlenir ve üzerinde yazılı miktarlarin ödenmesini taahüt eder. (BK) ihracat ve ithalatcılar tarafindan kullanılan kısa vadeli kredi sağlayan senetlerdir.

1. 2. 2. Sermaye Pazari Menkul Degerleri. Tahviller. Hisse Senetleri 1.2.2.Sermaye Pazari Menkul Degerleri *Tahviller *Hisse Senetleri *Varliga Dayali Menkul Kiymetler(VDMK) *Gelir Ortakligi Senetleri *Imtiyazli Hisse Senetleri *Turev Urunu Menkul Degerler; swap, opsiyon sozlesmeleri, forward(vadeli) sozlesmeleri, gelecek sozlesmeleri Tahviller; firmalar tarafindan ihrac edilen, vadeleri bir yildan uzun(Tde 7 yil), faiz odemeli, vadesinde anapara odemeli , primli, primsiz, ikramiyeli,teminatli, indeksli olabilir..Hisse senetleri;

1.3.FİNANSAL YÖNETİMİN AMAÇLARI KAR MAKSIMIZASYONU DEGIL!!! ORTAK REFAH SEVIYESININ MAKSIMIZASYONU SOSYAL AMACLAR

İŞLETMENİN CARİ PİYASA DEĞERİNİ MAKSİMİZE ETME İşletmenin cari Pazar veya piyasa değerini maksimize etme ya da hissedarların varlıklarını (servetlerini) maksimize etme amacı, işletmenin gelecekte beklenen gelirlerinin şimdiki değerinin maksimum edilmesidir. Hissedarların gelecekte elde edecekleri gelirler; periyodik dividant ödemeleri ya da hisse senetlerinin satışlarından elde edilecek gelirlerdir. İşletmelerin piyasa değeri hisse senedi ihraç etmiş işletmeyse hisse senetlerinin fiyatlarıyla ölçülür.

FİNANSAL YÖNETİM VE DİĞER DİSİPLİNLER MUHASEBE Finans yöneticisi işletmenin nakit akışıyla yakından ilgilenmektedir. Bu yüzden nakit akışlarının saptanmasında muhasebe verilerinden faydalanmak gerekir. EKONOMİ Finans yöneticisi yatırım kararlarını alabilmek için para ve sermaye piyasasındaki değişimleri takip etmelidir. PAZARLAMA, ÜRETİM VE KANTİTATİF YÖNTEMLER Finans yöneticisinin pazarlamada yapılacak yeni ürün geliştirmenin ve yeni pazarlama yöntemlerinin, işletmenin öngörülen nakit akışlarına ve sermaye harcamaları üzerine olacak etkilerini düşünmesi gerekir.

FAİZ ORANLARI FAİZ NEDİR? Faiz, nakdi sermayenin belirli bir süre için kullanımı karşılığı olarak sermaye sahibine ödenen bedel olarak tanımlanır. Faizin üretimde kullanılan sermayenin bedeli olarak dört ayrı görevi bulunmaktadır; Faiz, üretim faktörü olan sermayenin bedelidir. Faiz, makro dengeyi sağlayan önemli bir faktördür. Faiz, para talebini ve likidite tercihini etkileyen önemli bir faktördür. Faiz bir maliyet unsurudur.