YARIŞMA 24.09.2008 NÜKLEER GÜÇ SANTRALI KURUP İŞLETECEK VE TÜRKİYE ELEKTRİK TİCARET VE TAAHHÜT A.Ş. (TETAŞ)’A ELEKTRİK ENERJİSİ SATACAK ŞİRKETİN BELİRLENMESİ İÇİN YAPILACAK YARIŞMA

Sunumuma başlamadan önce, Ülkemiz elektrik enerjisi arz-talep durumuna bir göz atmamız gerekiyor. Ülkemizin elektrik enerjisine olan talebi; 1970-1980 yılları arasında ortalama % 11 1981-1990 yılları arasında ortalama % 8,9 1991-2000 yılları arasında ise ortalama % 8,6 oranında artış gösterdiği, 2001 krizinin etkisiyle bu artış hızı bir miktar düşmüş ve daha sonra tekrar eski hızına kavuştuğu malumunuzdur.

Bu bağlamda, 2006 yılında 174,6 Milyar kWh olan Türkiye tüketimi, 2007 yılında, % 8,4 artışla 189,3 Milyar kWh olarak gerçekleştiği görülmektedir. Ülkemizin 2008 yılı tüketiminin 204 Milyar kWh civarında gerçekleşmesi beklenmektedir.

Bu yapı içinde Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A Bu yapı içinde Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş’nin durumuna bakacak olursak, Geçiş Dönemi öncesi Teşekkülümüzün piyasa payı % 80 civarında iken, 2007 yılında, ülkemizde üretilen ve tüketilen enerjinin yaklaşık % 47’si Teşekkülümüz tarafından alınıp satılmıştır. Diğer taraftan TETAŞ olarak yürüttüğümüz ithalat ve ihracat faaliyetleri kapsamında; Suriye’ye 1,1 Milyar kWh ihracat gerçekleştirilmiş, Buna mukabil Türkmenistan’dan 633,4 Milyon kWh ithalat yapılmıştır. Enerji Mübadelesi Anlaşmaları kapsamında; Yunanistan’a 90 Milyon kWh elektrik enerjisi verilerek, bu enerji 2008 yılında geri alınmıştır.

Benzer şekilde, Gürcistan Acara Özerk Cumhuriyeti ve Azerbaycan Nahcivan Otonom Bölgesi ile enerji alış verişinin sürdürülmüştür. Bu faaliyetlerle, Ülkemizin komşularıyla olan iyi ilişkilerine katkı sağlanmıştır. Öte yandan bu durum, Ülkemizin diğer enerji dallarında olduğu gibi, elektrik enerjisi bakımından da enerji koridoru olduğunun göstergesidir. Ülkemiz elektrik enerjisi üretim kapasite projeksiyonunu hazırlamakla görevli olan TEİAŞ Genel Müdürlüğü’nce yayınlanan 2007-2016 Talep Projeksiyonuna baktığımızda, Ülkemizin 2016 yılı enerji talebi, % 6,3’lük düşük senaryoya göre 322 Milyar kWh, % 8’lik yüksek senaryoya göre ise, 378 Milyar kWh olarak tahmin edilmektedir. Sunumun başında verilen artış oranları, bu senaryoların gerçekleşmesi ihtimalinin güçlü olduğunu göstermektedir.

Diğer taraftan, Bakanlığımızın, elektrik enerjisi üretiminde kaynak çeşitliliği yaratmak ve dışa bağımlılığın azaltılması bakımından, enerji üretimini Su, Kömür, Doğalgaz, Yenilenebilir Enerji ve Nükleer Enerjiden oluşan 5 ana sütun üzerine inşa etme hedefi vardır. Halihazırda bu durum, yansıda da görüldüğü üzere, 2008 yılı öngörülerine göre, Ülkemizin enerji üretiminin yaklaşık % 48’ i doğalgaza, %20’si Linyit, % 18’i Hidroelektrik, % 6,5’i İthal Kömür, %6,5’i Fuel Oil ve diğer kaynaklardan elde edilmesi planlanımştır.

Dünyadaki gelişmelere paralel olarak, dışa bağımlılığı azaltmak, güvenilir baz-yük enerji sağlamak, arz güvenliğini iyileştirmek, sera gazı emisyonlarını azaltmak ve artan ve artması muhtemel petrol ve doğalgaz fiyatları karşısında enerji çeşitliliği yaratmak için, Bakanlığımızca; 5710 sayılı “Nükleer Güç Santrallarının Kurulması ve İşletilmesi ile Enerji Satışına İlişkin Kanun” hazırlanmış ve söz konusu Kanun 09.11.2007 tarihinde TBMM’de kabul edilerek, 21.11.2007 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

TÜRKİYE ATOM ENERJİSİ KURUMU ÖLÇÜTLERİ Nükleer Santral Kurup İşletecek Şirketlerin Karşılaması gereken TÜRKİYE ATOM ENERJİSİ KURUMU ÖLÇÜTLERİ 19.12.2007 tarihinde TAEK’in Web Sayfasında Yayınlanmıştır. Nükleer Güvenlik -Santral, güncel ve kanıtlanmış teknolojik yenilikleri kapsamalıdır. Lisanslama -Santral, tasarımcı Ülke’nin yürürlükteki güncel nükleer güvenlik mevzuatına uygun olacaktır. Önerilen santrala örnek teşkil edebilecek, halen işletilmekte ve aynı teknolojinin en son örneği olan lisanslı bir santral referans olarak gösterilecektir. Reaktör Tipi -Değerlendirmeye alınacak reaktör tipleri doğal uranyum kullanan basınçlı ağır su ve zenginleştirilmiş uranyum kullanan basınçlı hafif su ile kaynar hafif su reaktörleridir. Bunların dışında kalan (hafif su soğutmalı grafit nötron yavaşlatıcılı reaktörler, gaz soğutmalı reaktörler, hızlı üretken reaktörler, vb.) reaktörler değerlendirmeye alınmayacaktır.

Santral Ömrü -Nükleer güç santralının tasarım ömrü en az 40 yıl olacaktır. Teknolojik Sınanmışlık -Değerlendirmeye alınacak santral tipleri teknolojik olarak sınanmış olacaktır. Geliştirilme aşamasında olan ve prototip/gösterim tesisi kurmayı gerektiren santralların kurulmasına izin verilmeyecektir. Yakıt Teknolojisi - Yakıt teknolojisi sınanmış olacaktır. Doğal uranyum ve zenginleştirilmiş uranyum kullanan reaktörler değerlendirmeye alınacaktır. Ayrıca MOX yakıt kullanma yeteneğinin olması da mümkündür. Yakıt üretiminin ülke içinde yapılmasıyla ilgili olarak plan ve program önerilecektir.

Yerli Katkı -Yerli katkı payına yönelik plan ve program önerilecektir Yerli Katkı -Yerli katkı payına yönelik plan ve program önerilecektir. Plan ve programda, en az %60 yerli katkı payına ulaşılacak süreç gösterilecektir. İşletme Deneyimi - Santralın işletme deneyimi değerlendirmede dikkate alınır. İkinci nesil santralların işletme deneyimini gösterir referans örnek/örneklerinin belgelenmesi gerekmektedir. Benzer şekilde, üçüncü nesil santralların işletme deneyimini gösterir referans örnek/örneklerinin, eğer varsa, belgelenmesi gerekmektedir. Elektrik Çıkış Gücü - Nükleer güç santralının her ünitesinin sahip olacağı garanti edilen net elektrik gücü 600 MW’dan büyük olacaktır.

“Nükleer Güç Santrallarının Kurulması ve İşletilmesi ile Enerji Satışına İlişkin Kanun Kapsamında Yapılacak Yarışma ve Sözleşmeye İlişkin Usul ve Esaslar ile Teşvikler Hakkında Yönetmelik” de 19.03.2008 tarihli Resmi Gazete’de Yayımlanarak Yürürlüğe Girdi

Yönetmelik’in Amacı; Kanuna göre yapılacak nükleer güç santralları için yarışmaya katılacaklarda aranacak şartlar, Şirketin seçimi, Yer tahsisi, Lisans bedeli, Alt yapıya yönelik teşvikler, Seçim süreci, Yakıt temini, Üretim kapasitesi, Alınacak enerjinin miktarı ve süresi, Enerji birim fiyatı oluşturma usul ve esasları ile Yapılacak yarışma ile Sözleşmeye ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Bu kapsamda; Yarışma’ya yerli ve yabancı yatırımcılar tüzel kişilik, iş ortaklığı veya konsorsiyum şeklinde katılabilecektir. Yarışma neticesinde TETAŞ’a en uygun fiyatı teklif eden Şirket seçilecektir. Kurulacak Santralın nominal toplam kurulu gücü 4.000 ± % 25 MWe olacaktır. Yarışma’yı kazanan Şirketin teklif ettiği elektrik enerjisi miktarı TETAŞ tarafından 15 yıl süreyle satın alınacaktır. Satın alma kapsamı, 31.12.2020 tarihinden önce Ticari İşletmeye Giren Ünitelerle sınırlı olacak ve 31.12.2030’da sonlanacaktır.

Teşvik ve İdari Yardımlar : Santralın kurulacağı yerin kamu kurum ve kuruluşlarının mülkiyetinde bulunması halinde Bakanlar Kurulu Kararı ile bedelsiz olarak süresi belirlenmiş kullanma izni ve irtifak hakkı verilecektir. TETAŞ’la Sözleşme imzalayacak Şirket’e yer tahsisi yapılacak olup, Yer tahsis şartlarını kapsayan ayrı bir Sözleşme ilgili kurum veya kuruluş ile şirket arasında yapılacaktır. Çevresel etki değerlendirmesi raporunun hazırlanması için şirket tarafından talep edilen verilerin temini hususunda ilgili kurum veya kuruluşlar yardımcı olacaktır. Nükleer santral sahası dışında gerekli fiziksel koruma ve emniyet önlemleri alınacaktır.

Yarışma İlanı ve Süreci : 24.03.2008 - Yarışma İlanı Resmi Gazete’de Yayımlandı. Yarışma dokümanları TETAŞ’ın Web Sayfasında yayınlanmış olup, tüm vatandaşlarımızca görülebilir. Santralın Kurulacağı Yer : Akkuyu-MERSİN Son Teklif Verme Tarihi 24 Eylül 2008, Saat:14.00 olup, tekliflerin 1 No’lu Zarfı aynı gün Saat : 14.30’da açılacaktır

Hazırlık Süreci : Şartnameyi satın alan Şirketler Yarışma Dokümanlarının anlaşılmasında tereddüde düştükleri hususları, TETAŞ’a, yazılı olarak, son teklif verme tarihinden en geç 60 (altmış) gün öncesine, yani 26.07.2008 tarihine kadar sorabilirler. TETAŞ, açıklanmasını ve/veya cevaplandırılmasını gerekli gördüğü hususlarda, şartnameyi satın alan bütün Şirketlere, yazılı olarak bildirimde bulunacaktır.

Zeyilname Yayınlanması : TETAŞ, son teklif verme tarihinden en geç 30 (otuz) gün önce yürürlüğe girecek şekilde, yarışma dokümanlarında değişiklik yapabilecektir. Yarışma Dokümanlarında yapılan değişiklikler, zeyilname ile, teklif verme gününden en geç 20 (yirmi) gün önce, Yarışma Dokümanlarını almış olan tüm Şirketlere ulaşacak şekilde, Şartnamede belirtilen esaslar dahilinde tebliğ edilecektir.

Teklif Zarfları Yarışma’da, Teklif Dokümanları 3 (üç) ayrı zarf halinde hazırlanacaktır. 1 No’lu Zarf : Başvuru Mektubu, İmza Sirküleri, Tebligat Adresi, Geçici Teminat Mektubu, Taahhütnameler vb belgeler konulacaktır. Bu zarf Yarışma tarihinde TETAŞ tarafından açılacak ve katılım koşullarını sağlayan şirketlerin 2 No’lu zarfları TAEK yetkililerine teslim edilecektir. 2 No’lu Zarf : Santralı kuracak Şirketin karşılaması gereken TAEK Ölçütleriyle ilgili bilgi ve belgeler bu zarfa konulacak ve TAEK tarafından incelenecektir. 3 No’lu Zarf : Teklif Mektubu ve Teklif Formu bu zarfa konulacak olup, daha sonra belirlenecek bir tarihte, TAEK Ölçütlerini karşılayan şirketlerin zarfları açılacak, karşılamayanların iade edilecektir.

Tekliflerin Değerlendirme Esasları : Tekliflerin değerlendirilmesi, teklif edilen yıllara sâri aktif elektrik enerjisi birim satış fiyatları ile alıma esas üretim miktarlarının çarpımının net bugünkü değerlerinin toplamının, alıma esas üretim miktarlarının net bugünkü değerlerinin toplamına bölünmesi ile hesaplanan birim satış fiyatlarının karşılaştırılması esasına dayanır. Bu bağlamda, Değerlendirmeye Esas İndirgenmiş Birim Fiyatların en düşüğü bu Yarışma’da en uygun fiyat teklifi olarak kabul edilecektir. Bunların eşit olması halinde, teklif edilen üretim miktarı daha yüksek olan Şirketin teklifi en uygun teklif olarak belirlenecektir.

Onay Süreci : TETAŞ’ta oluşturulacak Komisyon tarafından belirlenen en uygun teklif, gerekçeli raporla birlikte Yönetim Kurulu’nun onayına sunulacaktır. Belirlenen en uygun teklif ve gerekçesini içeren değerlendirme raporu Bakanlar Kurulu’na sunulmak üzere TETAŞ tarafından Bakanlığa intikal ettirilecektir. TETAŞ teklifinin Bakanlar Kurulunca uygun görülmesi halinde, ilgili mevzuat çerçevesinde EPDK tarafından şirkete lisans verilmesini takiben uygun bulunan şirket ile TETAŞ arasında Sözleşme imzalanacaktır.

Değerli Katılımcılar, 5710 Sayılı Kanun ve buna bağlı olarak çıkarılan Yönetmelik uyarınca, TETAŞ tarafından gerçekleştirilecek enerji alım yarışma süreci ile; Şeffaf bir yarışma ortamı sağlanacaktır, Liberal piyasa yapısı desteklenecektir, Arz güvenliğinin sağlanmasına katkı sağlanacaktır, Enerji Bedellerinin Ödenmesinde sürdürülecek istikrarla, yatırımcının ihtiyaç duyduğu güven ortamı yaratılacaktır

TEŞEKKÜR EDERİZ. Dr. Hacı Duran GÖKKAYA TETAŞ GENEL MÜDÜRÜ