PORTFOLYO DEĞERLENDİRME Hülya ÇINAR İşletme-Doktora

Portfolyo Nedir? Portfolyo, öğrencilerin belirli bir zaman diliminde, belirli bir amaç dahilinde becerilerini, yeteneklerini, zayıf ve güçlü yönlerini öğrenme alanları ile ilişkili olarak göstermiş, çaba ve ilerleme ile gelmiş oldukları başarı düzeyini yansıtan ürünlerden oluşan; çalışma kolleksiyonu, sistemli ve amaçlı olarak oluşturulan gelişim dosyalarıdır.

Dinamik değerlendirme süreçlerindeki en etkin araçlardan biri olan portfolyo, Her öğrenci için ayrı düzenlenir. Her öğrencinin yapmış olduğu çalışmaları bir araya getirir. Konu ile ilgili araştırmaları, gerçekleştirilen etkinlikleri, bu etkinliklere ilişkin elde edilen sonuçları içerir. Bir bakıma portfolyo, öğretmenlerin öğrencilere yardımcı olmasını sağlayan bir kılavuz niteliğindedir.

Portfolyo Değerlendirme Nedir? Çağdaş eğitim anlayışının bir unsuru olarak, öğrencilerin dönem boyunca yaptıkları çalışmaların bir dosyada toplanmasıyla süreç odaklı olarak yapılan değerlendirmedir. Çocuğun emeğini, gelişimini ve başarılarını belgeleyen, bir amaca hizmet eden performans değerlendirme türüdür.

Portfolyo değerlendirmede öğrenci için aşağıdaki sorulara cevap aranır: Ne öğrendi ve öğrenirken nasıl bir yol izledi ? Nasıl düşündü ? Nasıl soru sordu ? Nasıl analiz etti ? Bilgiyi nasıl yapılandırdı ? Diğer insanlarla nasıl iletişim kurdu ? Öğrenirken karşılaştığı güçlükler nelerdi ?

Portfolyonun Amacı: Öğrencinin gelişimini izleyebilmek Öğrencinin kendi gelişimini izlemesine fırsat vermek Öğrencinin zaman içerisindeki öğrenimlerini belgelemek Öğrencinin gerçekte ne öğrendiğini ortaya koymak Öğrencinin öz değerlendirme yapabilmesine fırsat vermek Velilerle iletişimi, onlardan “katılım ve geri bildirim almak yoluyla kolaylaştırmak Bir sonraki yıllara öğrenci ile ilgili bilginin aktarılmasını sağlamak

PORTFOLYO OLUŞTURMA SÜRECİ (1) TOPLAMA (2) SEÇME (3) YANSITMA - (4) SONUÇ

Portfolyo Türleri Belge (documentation) portfolyoları: Çalışma portfolyosu olarak da bilinen bu tip, belirli bir zaman içerisinde öğrencinin gelişimini ve ilerlemesini gösteren tüm çalışmaları içermektedir. Süreç portfolyoları: Öğrencilerin öğrenme sürecine ilişkin tüm kanıt ve belgeleri toplamaktadır. Etkinlik (show case) portfolyosu: Öğretim süreci sonunda bu sürece ilişkin sonuçları ve çıktıları içermekte ve değer biçmeye yönelik kullanılabilmektedir.

Bunların dışında, Lankes (1995) tarafından tanımlanan ve çeşitli amaçlar doğrultusunda kullanılabilecek altı portfolyo türü bulunmaktadır. Bunlar sırasıyla, (1) gelişim (developmental) portfolyoları, (2) öğretmen portfolyoları, (3) uzmanlık portfolyoları, (4) etkinlik portfolyosu, (5) çalışma becerileri portfolyosu, (6) kolej kabul portfolyosudur. Bunlardan okul öncesi eğitimde yaygın olarak kullanılmaları önerilenler gelişim, öğretmen, etkinlik ve çalışma becerileri portfolyolarıdır.

Portfolyonun Öğrencinin Gelişimine Katkısı; Öğrencilerin, Öğrenme sürecinde nasıl öğrendiklerini, Öğrenirken bu sürece nasıl yaklaştıklarını, Öğrendiklerini analiz ve sentez yaparken hangi yollara başvurduklarını, Bilgiyi nasıl işlediklerini ve ürettiklerini, Bunlar gerçekleşirken zihinsel, duygusal ve sosyal olarak birbirleri ile nasıl etkileşim içinde olduklarını ortaya koymaktadır.

Portfolyo Değerlendirmenin Öğretmene Sağladığı Kolaylıklar; Esnek olması, Öğrencinin öğrenme sürecini etkileyen olumlu veya olumsuz çevresel faktörlerin tespit edilmesi, Öğrencinin öğrenme ortamında gerçekleştirilen aktivitelere katılma istekliliğinin belirlenmesi ve Öğrencilerin bireysel öğrenme stratejilerinin belirlenip öğrenme ortamındaki aktivitelerin buna göre yönlendirilmesi

Değerlendirmede, hazırlanan portfolyo dosyası verilen kriterlerin tamamı açısından tüm istenilenleri karşılıyorsa en yüksek puanı (4), istenilen kriterlerin hiç birini karşılamıyorsa en düşük puanı (0) alır.

PORTFOLYO DEĞERLENDİRME FORMU   Gelişim Alanları Nasıl Bir Gelişim Gösterdi? Bilimsel Kavramlar Bilimsel Süreç ve Kritik Düşünme Becerileri Bilimsel Muhakeme Becerisi Bireysel ya da Grupla Çalışma Becerisi Özet:………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….  Düşünceler:………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ÖDEV SUNUMUNDA ÖĞRENCİYİ DEĞERLENDİRME ENVANTERİ Çok İyi 4 İyi 3 Geliştirilmeli 2 Zayıf 1 Kabul edilemez 0 Adı Soyadı: Sınıf: Puan: Ödevin Konusu: Tüm kaynakları kullanarak somut bir anlatım ve yöntem kullanmış Çözüm yolunda pratikliği Bütün konular öncelik ve ilgilere göre sunulmuş Kendi yorumunu kullanmış Ödevin sunumunu farklı sorulara cevap verecek düzeyde hazırlamış Sunulan örnekler yeterli ve etkili Görünüş ve geçerliği uygun Cümleler düzgün, yazım yanlışı yok Ödev yeterli başlıklardan oluşmuş

Ödev Değerlendirme Kriterleri   1 2 3 4 Puan Düzen Sunulan bilgi takip edilemiyor Bilgi ardışıklığı tam İçerik Bilgi içeriği yetersiz Verilen bilgi mantıklı, enteresan Gramer ve Yazım Çok başarılı ifade

ÖDEV SUNUMU PUANLAMASI   Adı Soyadı: Öğretmen: Tarih: Çalışmanın Başlığı:   KRİTERLER   4 Çok başarılı 3 Başarılı 2 Geliş tirilmeli 1 Başarısız Puan Vücut Dili Göz Teması Giriş ve Kapanış

E-Portfolyo Bireyin gelişimine olumlu katkılar sağlayabilecek portfolyo değerlendirmenin kolay ve takip edilebilir bir seviyeye çıkartılabilmesi için portfolyolar elektronik ortamlara taşınmıştır. Teknoloji alanındaki gelişmeler ve internet, ölçme-değerlendirme konusunda yeni seçenekler yaratmış, ürün dosyalarının elektronik ortamlarda oluşturulmasına ve sunulmasına olanak sağlamıştır; bütün bu gelişmeler elektronik portfolyo (e-portfolyo) uygulamasını ortaya çıkarmıştır.

Soru 1: Aşağıdakilerden hangisi portfolyonun amacı arasında yer almaz? A) Öğrenci gelişimini izlemek B) Öğrencinin zaman içinde gelişimini belgelemek C) Öğrencinin öz değerlendirme yapabilmesine fırsat vermek D) Bir sonraki yıllara öğrenci ile ilgili bilginin aktarılmasını sağlamak E) Öğrencinin başarısın diğer öğrencilerin başarısına bağlamak

Soru 1: Porfolyo değerlendirme yönteminin, geleneksel ölçme ve değerlendirme yöntemlerine göre öğretmene, öğrenciye ve veliye sağladığı avantajlar nelerdir? Portfolyo değerlendirmenin, diğer değerlendirmelerin yanında eğitim sistemimizde tercih edilmesinin sebebi nedir?

Kaynaklar: Osman Birgin, “Alternatif Bir Değerlendirme Yöntemi Olarak Porfolyo değerlendirme Uygulamasına İlişkin Öğrenci Görüşleri”, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Kış 2008, 6(1), 1-24 Murat Kayri, “Elektronik Porfolyo Değerlendirmeleri için Veri Madenciliği Yaklaşımı”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi. Haziran 2008. Cilt:V, Sayı:I, 98-110 Yasemin Gülbahar-Filiz Köse, “Öğretmen Adaylarının Değerlendirme için Elektronik Portfolyo Kullanımına İlişkin Görüşleri”, Ankara Üniversitesi Egitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, yıl: 2006, cilt: 39, sayı: 2, 75-93 Mehmet Taşdemir-Adem Taşdemir-Kasım Yıldırım, “İşbirlikli Öğrenme Sürecinde Kullanılan Portfolyo Değerlendirmesinin Öğrenci Başarısı Üzerine Etkisi”, Eğitimde Kuram ve Uygulama 2009, 5 (1): 53-66 Damla Özmen, “Okul Öncesi Eğitiminde Ölçme ve Değerlendirme: Portfolyo Değerlendirme” Osman Birgin-Ramazan Gürbüz, “Sınıf Öğretmeni Adaylarının Ölçme ve Değerlendirme Konusundaki Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi”