Yrd.Doç.Dr. S. Sadi SEFEROĞLU Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü Öğrencilerinin Bilgisayara Yönelik Öz-Yeterlik Algıları Yrd.Doç.Dr. S. Sadi SEFEROĞLU Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, DENİZLİ

İçerik Giriş Öz-yeterlik nedir? Problem Yöntem Bulgular Sonuçlar Çalışma Grubu Veri Toplama Aracı Verilerin Çözümlenmesi Bulgular Sonuçlar Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

Giriş Günümüzde hem bilgi kapsamı, hem de teknolojik gelişmeler büyük bir hızla değişmekte ve yayılmaktadır. Bilginin bu kadar hızlı bir şekilde çoğalmasının arkasında bilgi teknolojileri alanında gerçekleşen yenilikler bulunmaktadır. Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

Giriş Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi (BÖTE) Bölümlerinin açılması BÖTE öğrencilerinin çalışma alanı BÖTE bölümü mezunlarının konumu BÖTE bölümü öğrencilerinin bilgisayarla ilgili öz-yeterlik algılarının ise teknoloji kullanımlarıyla ilgili yeterliklerinde rolü olduğu düşünülmektedir. Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

Giriş Bu çalışmada BÖTE Bölümü öğrencilerinin bilgisayar kullanma durumlarına, öz-yeterlik algılarına ve bilgisayar kullanma durumları ile öz-yeterlik algıları arasındaki ilişkiye bakılmıştır Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

Öz-Yeterlik Nedir? Bandura: Öz-yeterlik algısı bireyin, belli bir performansı göstermek için gerekli etkinlikleri düzenleyip, yerine getirme kapasitesi hakkında kendine ilişkin yargısıdır. Güçlü bir öz-yeterlik bireylerin başarılı olmalarını ve mutluluklarını olumlu yönde etkiler. Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

Öz-Yeterlik Nedir? Öz-yeterliği güçlü olan bireyler yani kendi yetenekleriyle ilgili özgüveni olan bireyler zor bir görevle karşı karşıya kaldıklarında bu durumdan kaçmak yerine duruma, üstesinden gelinmesi gereken bir iş olarak yaklaşmaktadırlar. Bu öz-yeterlik inancı akademik performansı etkilemektedir. Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

Öz-Yeterlik Nedir? Sosyal Bilişsel Kuramcılara göre bireyin öz-yeterlik algısı bireylerin yaptıkları seçimleri, bir işi başarmada harcadıkları çabayı ve yaşadıkları endişe derecesini güçlü biçimde etkilemektedir. Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

Öz-Yeterlik ve Farklı Disiplinler mühendislik, matematik, okuma ve bilgisayar kullanımı gibi pek çok alana uyarlanmıştır. Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

Bilgisayar Öz-Yeterliği Compeau ve Higgins bilgisayar öz-yeterlik algısı “bireyin bilgisayar kullanma becerilerine ilişkin yargısı” Bilgisayar öz-yeterliği; bireyin bilgisayarı kullanıp kullanmama durumunu, bilgisayar kullanma sıklığını, bilgisayar deneyimini ve akademik performansını etkilemektedir. Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

Bilgisayar Öz-Yeterliği Cassidy ve Eachus, bilgisayar öz-yeterliliği ile bireylerin bilgisayar kullanma konusundaki deneyimleri arasında anlamlı bir ilişki vardır. Bireylerin kendilerine ait bir bilgisayarlarının olması ve yazılım paketleriyle olan tanışıklık (kullanım) düzeyleri de bilgisayar öz-yeterliğini etkiler. Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

Bilgisayar Öz-Yeterliği: Araştırmalar Bilgisayar öz-yeterlik algısı üzerinde yapılan çalışmalar, Bilgisayar öz-yeterlik algısı yüksek olan bireyler bilgisayara ilişkin etkinliklere katılmada daha istekli olmaktadırlar. Bu tür çalışmalardan beklentileri daha yüksektir. Bu bireyler bilgisayar konusunda her hangi bir güçlükle karşılaştıklarında söz konusu güçlüğün üstesinden daha kolay gelebilmektedirler. Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

Problem Bu çalışmada BÖTE Bölümü öğrencilerinin bilgisayar kullanma durumları, öz-yeterlik algıları ve bilgisayar kullanma durumları ile bilgisayar öz-yeterlik algıları arasındaki ilişkiler belirlenmeye çalışılmıştır. Bu çerçevede yanıtı aranan sorular: Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü öğrencilerinin bilgisayar kullanma durumları nedir? Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü öğrencilerinin öz-yeterlik algıları nasıldır? Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü öğrencilerinin öz-yeterlik algıları ile çeşitli değişkenler arasında nasıl bir ilişki vardır? Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

Yöntem

Yöntem Bu araştırma, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü öğrencilerinin bilgisayar kullanım durumları ve bilgisayarla ilgili öz-yeterlik algılarını incelemeye yönelik betimsel bir araştırmadır. Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

Yöntem: Çalışma Grubu Çalışma Grubu: Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü 4. sınıfındaki 54 öğrenciyi kapsamaktadır. Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

Katılımcıların %30’u bayan, %70’i erkek Yöntem: Çalışma Grubu Katılımcıların %30’u bayan, %70’i erkek Mezun olunan lise ağırlıklı olarak meslek lisesi Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

Yöntem: Veri Toplama Aracı Öğrencilerin kişisel bilgileri, bilgisayar kullanma, erişim ve kullanım sıklığına ilişkin anket Aşkar ve Umay (2001) tarafından geliştirilen “Bilgisayar Öz-yeterlik Algısı” ölçeği Bilgisayar öz-yeterlik ölçeği 17 maddeden oluşmaktadır. “Hiçbir zaman, ara sıra, bazen, çoğunlukla, her zaman” şeklinde 5’li Likert tipine uygun olarak hazırlanan ölçeğin güvenirlik katsayısı 0.70’dir. Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

Yöntem: Verilerin Çözümlenmesi Öğrencilerin bilgisayar kullanma durumlarına ilişkin verilerin çözümlenmesinde yüzde ve frekans kullanılmış Öğrencilerin bilgisayara ilişkin öz-yeterlik algısı hesaplanırken, (5’li likert) Olumlu maddeler için “her zaman-5, çoğunlukla-4, bazen-3, ara sıra-2, hiçbir zaman-1” olacak şekilde; Olumsuz maddelerde “her zaman-1”…. “hiçbir zaman-5” olacak şekilde tersine puanlanmıştır Aritmetik ortalaması 3,5 ve üzerinde olanların öz-yeterlik algısı yüksek; 2,5 ve altında olanların düşük. Öğrencilerin öz-yeterlik algıları ile bilgisayar kullanma durumlarının karşılaştırılması için tek yönlü varyans analizi yapılmıştır. Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

Bulgular

Bulgular Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü öğrencilerinin bilgisayar kullanma durumları nedir? bilgisayara ve İnternet’e erişim koşulları, bilgisayar kullanımıyla ilgili deneyim, bilgisayarı ve İnternet kaynaklarını kullanım sıklığı ve bilgisayar kullanmayı nasıl öğrendikleri Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü öğrencilerinin öz-yeterlik algıları nasıldır? Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü öğrencilerinin öz-yeterlik algıları ile çeşitli değişkenler arasında nasıl bir ilişki vardır? “cinsiyet, mezun olunan lise türü, bilgisayar kullanma süresi, bilgisayar kullanma sıklığı, İnternet kullanma sıklığı” ile “öz-yeterlik algısı” arasında nasıl bir ilişki olduğuna bakılmıştır. Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

Bilgisayara Erişim Durumu Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

İnternet’e Erişim Durumu Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

Bilgisayar ve İnternet’e Erişim Durumu Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

Bilgisayar Kullanmadaki Deneyim Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

Bilgisayarı ve İnternet Kaynaklarını Kullanma Sıklığı Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

Bilgisayar Kullanmayı Öğrenme Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

Öğrencilerin Öz-Yeterlik Algıları Öz-Yeterlik Maddeleri Yönü  SK Bilgisayar kullanırken yanlış bir şey yapacağım korkusu taşıyorum - 4,74 ,620 Bilgisayarda geçirdiğim zamanların büyük bölümü kayıp sayılır 4,48 ,926 Yeterince uğraşırsam bilgisayarla ilgili sorunları çözebilirim + 4,33 ,673 Bilgisayarda ani bir sorunla karşılaştığımda telaşa kapılırım 4,22 ,861 Bilgisayarda her türlü yazıyı yazmak benim için basittir 4,09 ,896 Bilgisayarda çalışırken sinirli oluyorum 4,07 ,866 Bilgisayara tam olarak hakim olmanın benim için imkansız olduğuna inanmışım 3,96 1,081 Bilgisayarlar beni olmadık bir yerde ortada bırakıveriyor 3,91 ,759 Bilgisayarı etkin olarak kullanabildiğimi düşünüyorum 3,76 1,063 Bilgisayarda yeni bir durumla karşılaştığımda ne yapacağımı bilirim 3,67 ,911 Bilgisayar konusunda yetenekliyim 3,65 ,974 Bilgisayar içinde dolaşıp yeni keşifler yaparım 3,57 ,815 Bilgisayar terimlerine ve kavramlarına hakim olduğuma inanırım 3,54 1,041 Bilgisayar kullanmaya karşı özel bir yeteneğim olduğuna inanırım 3,44 1,192 Bilgisayarda çalışırken sorun çıktığında anlık çözümler bana yetiyor 3,11 ,883 Bilgisayarı neredeyse bir parçammış gibi düşünürüm 2,96 1,258 Günümü/zamanımı planlarken bilgisayar kullanırım 2,19 1,029 Toplam 3,74 ,93

Öz-Yeterlik Algısı İle Çeşitli Değişkenler Arasındaki İlişkilerin Dağılımı F Anlamlılık Derecesi Cinsiyet 9,864 ,003 Mezun olunan lise 2,175 ,043 Bilgisayar kullanma süresi (deneyim) 4,305 ,019 Bilgisayar kullanma sıklığı 4,909 ,011 İnternet kullanma sıklığı ,925 ,435 Bulgulara göre öz-yeterlik algısı ile “cinsiyet, mezun olunan lise türü, bilgisayar kullanma süresi, bilgisayar kullanma sıklığı,” arasında bir ilişki olduğu anlaşılmaktadır. Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

Öz-Yeterlik Algısı İle Çeşitli Değişkenler Arasındaki İlişkilerin Dağılımı Kareler Toplamı Serbest. Der. Kareler Ort. F Anlamlılık Derecesi Cinsiyet Gruplar Arası 2,340 1 9,864 ,003 Gruplar İçi 12,336 52 ,237 Toplam 14,676 53 Mezun olunan lise 4,519 9 ,502 2,175 ,043 10,157 44 ,231 Bilgisayar kullanma süresi (deneyim) 2,120 2 1,060 4,305 ,019 12,556 51 ,246 Bilgisayar kullanma sıklığı 2,369 1,185 4,909 ,011 12,307 ,241 İnternet kullanma sıklığı ,772 3 ,257 ,925 ,435 13,904 50 ,278

Sonuçlar Araştırma sonuçlarına göre BÖTE bölümü öğrencilerinin; tamamının bilgisayar kullandığı, dörtte üçünün kendisine ait bir bilgisayarının olduğu, İnternet’e erişimlerinin olduğu, çok büyük bir çoğunluğunun bilgisayarı 4-5 yıldır kullanmakta olduğu, büyük bölümünün bilgisayarı her gün birkaç saat kullandığı, bilgisayar kullanımına göre biraz düşük olmak birlikte İnternet kaynaklarını kullandıkları, bilgisayarla ilgili öğrenme etkinliklerini çoğunlukla öğrencilikleri boyunca aldıkları derslerde gerçekleştirdikleri anlaşılmaktadır. Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

Sonuçlar Öz-yeterlik ölçeğindeki maddelere verilen yanıtların dağılımına göre bilgisayar öğrencilerin yaşamlarına tam olarak girmiş bulunmaktadır. Öz-yeterlik algı puanlarını en fazla düşüren madde “günümü/zamanımı planlarken bilgisayar kullanırım” maddesidir. Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

Sonuçlar Öz-yeterlikle ilgili olarak BÖTE Bölümü öğrencileri bilgisayarın, BÖTE Bölümü öğrencilerinin yaşamlarına girdiği söylenebilir. Örneğin “ yeterince uğraşırlarsa bilgisayarla ilgili sorunları çözebileceklerine bilgisayarda her türlü yazıyı yazmanın kendileri için basit olduğuna bilgisayarı etkin olarak kullanabildiklerine inanmaktadırlar. Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

Sonuçlar Ayrıca, öğrenciler bilgisayar kullanırken yanlış bir şey yapacağı veya yanlış bir tuşa basacağı korkusu taşımamakta, bilgisayarda geçirdikleri zamanı kayıp olarak görmemekte, bilgisayarda ani bir sorunla karşılaştıklarında telaşa kapılmamakta ve bilgisayarda çalışmanın kendilerini sinirlendirmediğini düşünmektedirler. Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

Sonuçlar Bulgulara göre arasında bir ilişki olduğu anlaşılmaktadır. öz-yeterlik algısı ile “cinsiyet, mezun olunan lise türü, bilgisayar kullanma süresi, bilgisayar kullanma sıklığı,” arasında bir ilişki olduğu anlaşılmaktadır. Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

Son Söz Araştırmalar bilgi teknolojilerinin kullanımının yaygınlaştırılmasının yenilik ve değişim çabalarının başarılı olmasında gerekli olduğuna işaret etmektedir. Eğitim kuruluşlarında yenilik ve değişim çabalarının başarılı olmasında bilgi teknolojilerinin kullanımı önemli bir yer tutmaktadır. Eğitim Fakültelerinin öğretmen yetiştiren programlarından mezun olan öğrenciler (öğretmen adayları) bilgi teknolojilerini etkili şekilde kullanabilecek becerilerle donatılmalıdırlar. Bu konuda gerekli her türlü destek sağlanmalıdır. Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ

Teşekkürler!!! Yrd.Doç.Dr. Süleyman Sadi SEFEROĞLU e-Posta: sadi_at_hacettepe.edu.tr Web: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~sadi/ Dr. SEFEROĞLU / XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 28-30 Eylül 2005 Pamukkale Üniversitesi, DENİZLİ