SANAYİ YATIRIMLARI ŞUBESİ II.OSB ÇEVRE ZİRVESİ 24-25.02.2011 / ANTALYA ÇED VE PLANLAMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SANAYİ YATIRIMLARI ŞUBESİ Ayla KÜÇÜK Şube Müdürü II.OSB ÇEVRE ZİRVESİ 24-25.02.2011 / ANTALYA 1

ÇED Yönetmeliğinin Kapsamı SUNUM İÇERİĞİ ÇED Yönetmeliğinin Kapsamı ÇED Uygulama Yöntemi(EK-I / EK-II Prosedürü) ÇED Yönetmeliğinde O.S.B.lerin yeri ÇED Sürecinde O.S.B.de Karşılaşılan Sorunlar İdari Nitelikteki Cezalar

ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ “ÇED” Projelerin çevreye olabilecek olumlu yada olumsuz etkilerinin belirlenmesi, olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi yada en aza indirilmesi amacıyla yer ve teknoloji alternatiflerinin değerlendirilmesi sürecidir. ÇED günümüzde çevre yönetiminin en etkin araçlarından biridir. Çevre sorunlarını ortaya çıkmadan önlemeyi amaçlayan bu çalışma, bilimsel metot ve tekniklere dayalı bir uygulama ile yasal bir temele dayandırılmıştır

17.07.2008 TARİHLİ ÇED YÖNETMELİĞİNİN KAPSAMI Çevresel etki değerlendirmesi raporu ile proje tanıtım dosyasının hangi tür projeler için isteneceği ve içereceği konuları, Çevresel etki değerlendirmesi sürecinde uyulacak idari ve teknik usul ve esasları, Çevresel etki değerlendirmesi için kapsam belirleme ve inceleme değerlendirme komisyonunun oluşturulması ile ilgili çalışmaları, Yönetmelik kapsamına giren projelerin işletme öncesi, işletme sonrası dönemde izlenmesi ve denetlenmesini,kapsamaktadır.

ÇEDYÖNETMELİĞİNE TABİİ FAALİYETLER Ek- listesinde yer alanlar (Büyük ölçekli ,kirletici vasfı yüksek tesisler) EK-II Listesi (Çevresel Etkileri az olan,küçük ölçekli tesisler)

ÇED Yönetmeliği EK-I ve EK-II Listeleri EK-I Listesinde yer alan/ÇED Gereklidir Kararı verilen veya kapasite artış toplamı EK-I eşik değerini sağlayan faaliyetler için, ÇED OLUMLU Kararı alınmalıdır. EK-II Listesinde yer alan/Kapasite artış toplamı EK-II eşik değeri sağlayan faaliyetler için, ÇED Gerekli Değildir Kararı alınmalıdır. ÇED Yönetmeliği 6(3) madde:Yönetmeliğe tabi projeler için “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu” kararı veya “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir” kararı alınmadıkça projelere teşvik, onay, izin, yapı ve kullanım ruhsatı verilemez, proje için yatırıma başlanamaz.

ÇED Uygulama Yöntemi (EK-I listesine tabii projeler) ÇED Başvuru Dosyası ile Bakanlığa başvurulur.(3 iş günü) Komisyon oluşturulur ve ÇED sürecinin başladığı halka duyurulur. Halkın Katılım Toplantısı (10 gün ) Kapsam ve Özel Format Belirleme Toplantısı ÇED Raporu için Özel Format hazırlanır.(12 iş günü) ÇED Raporu Bakanlığa sunulur. Halkın görüşüne açılır. * İnceleme – Değerlendirme Toplantıları Nihai ÇED Raporları sunulur. Halkın görüş ve önerilerine açılır. (10 iş günü) ÇED Olumlu veya ÇED Olumsuz kararı verilir.(7yıl yatırım başlama)

ÇED BAŞVURU DOSYASININ HAZIRLANMASI EK-III’ de yer alan Proje Tanıtım Genel Formatı esas alınarak, yeterlik belgesi bulunan firma tarafından hazırlanan ÇED başvuru dosyası ile Bakanlığa başvuru yapılır. UYGUNLUK YÖNÜNDEN İNCELEME Bakanlığa sunulan başvuru dosyası EK-III’ de yer alan Proje Tanıtım Genel Formatı esas alınarak incelenir. Eksik hazırlanan dosya tamamlanmak üzere iade edilir. Yeterlilik firması hazırlayan firmalar şartı ile

KOMİSYONUNUN OLUŞTURULMASI ÇED Başvuru dosyasında yer alan bilgiler göz önünde bulundurularak ,faaliyetin yeri ve türüne göre, Kapsam Belirleme ve İnceleme – Değerlendirme Komisyonu (İDK) üyeleri belirlenir, Başvuru dosyası üye sayısı kadar çoğaltılır, Komisyon üyelerine halkın katılımı toplantısı, kapsam ve özel format belirleme toplantısının tarihlerini ve yerini belirten bir yazı gönderilir.

ÇED SÜRECİNE HALKIN KATILIMI TOPLANTISI Komisyonun kapsam ve özel format belirleme toplantısından önce yatırımcı tarafından “ÇED Sürecine Halkın Katılımı Toplantısı” düzenlenir, Toplantı yeri ve saati Valilik ve yatırımcı tarafından belirlenir, Toplantı tarihi, yeri ve konusu yatırımcı tarafından ulusal düzeyde yayımlanan bir gazete ile o yöreye ait yerel bir gazetede en az 10 gün önce ilan edilir.

KAPSAM VE ÖZEL FORMAT BELİRLEME TOPLANTISI Projenin değerlendirmesi kanun ve yönetmelikler çerçevesinde yapılır, Halkın Katılımı Toplantısında belirlenen hususlarda dikkate alınarak, hangi meslek grubunca hazırlanacağı komisyonca belirlenir, proje için “Özel Format” hazırlama çalışmaları başlatılır. Komisyonca belirlenen hususlar göz önünde bulundurularak “ÇED Raporu Özel Formatı” hazırlanır.

ÇED RAPORUNUN BAKANLIĞA SUNULMASI Özel Formata göre hazırlanan ÇED Raporu bir dilekçe ekinde Bakanlığa sunulur, Bakanlıkça ÇED Raporunun Özel Formata uygunluk incelemesi yapılır, Uygun bulunmayan ÇED Raporu yatırımcıya iade edilir. İNCELEME-DEĞERLENDİRME KOMİSYONU ÇALIŞMALARI Komisyon salt çoğunluk ile toplanır, Komisyonun çalışmaları İDK üyeleri tarafından imzalanan bir tutanak ile nihai edilir.

NİHAİ ÇED RAPORUNUN SUNULMASI İDK tarafından son şekli belirlenen “iki adet Nihai ÇED Raporu”, Taahhütname, Noter tasdikli imza sirküleri ile Bakanlığa sunulur. Nihai ÇED Raporu 10 iş günü İl Çevre ve Orman Müdürlüğünde ve Bakanlıkta halkın görüşüne sunulur ÇED OLUMLU – ÇED OLUMSUZ KARARI Bakanlıkça; 5 iş günü içerisinde “ÇED Olumlu” yada “ÇED Olumsuz” kararı verilir. “ÇED Olumlu Kararı” alındıktan sonra en geç 7 (yedi)yıl içerisinde yatırıma başlanılması gerekir.

EK-II PROSEDÜRÜ Proje Tanıtım Dosyası EK-IV’e Göre Hazırlanır Proje Tanıtım Dosyası Valiliğe Sunulur, Uygunluk Yönünden İnceler ( 5 iş günü) ÇED Prosedürü Uygulanır ÇED Gerekli Değildir Kararı/5 yıl İçerisinde Yatırıma Başlanmalı Proje Tanıtım Dosyasının Değerlendirilmesi (15 iş günü) Valiliğin Karar Vermesi (5 iş günü) ÇED Gereklidir Kararı

ENTEGRE PROJELER PROJE SAHİBİNİN DEĞİŞMESİ MADDE 25 – (1) Bu Yönetmeliğe tabi birden fazla projeyi kapsayan entegre bir projenin planlanması halinde, Bakanlıkça entegre proje için tek Çevresel Etki Değerlendirmesi Başvuru Dosyası/Proje Tanıtım Dosyası hazırlanması istenir. PROJE SAHİBİNİN DEĞİŞMESİ MADDE 21 – (1) Proje sahibinin herhangi bir nedenle değişmesi durumunda yeni sahibi, önceki sahibinin taahhüt ve yükümlülüklerini başka bir işleme gerek kalmaksızın yüklenmiş sayılır ve bunu bir yazı ile Bakanlığa bildirir.

YÖNETMELİĞE AYKIRI UYGULAMALARIN DURDURULMASI Çevre Kanunu Madde 15 –3.bend (Değişik: 26/4/2006 – 5491/12 md.) Çevresel Etki Değerlendirmesi yapılmaksızın  başlanan faaliyetler Bakanlıkça, proje tanıtım dosyası hazırlanmaksızın başlanan faaliyetler ise mahallin en büyük mülkî amiri tarafından süre verilmeksizin durdurulur. ÇED Yönetmeliğinin 19 madde (a) bendinde aynı husus yer almakta olup , "Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu" ya da "Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir" kararı alınmadıkça yatırıma ilişkin durdurma kararı kaldırılmaz. Hükmü mevcuttur Yeni kurulacak yada kapasite artışı planlanan projelerle ilgili inşaat yada faaliyete geçme gibi işlemlere kesinlikle başlanılmaması,ancak ÇED izni yada ÇED görüşü alındıktan sonra faaliyetin inşaat vb. işlemlerine başlanılması gerekmektedir. Aksi taktirde Çevre Kanunu gereği cezai yaptırımlar gerçekleştirilmektedir.

İDARİ NİTELİKTEKİ CEZALAR: İDARİ NİTELİKTEKİ CEZALAR: Çevre Kanunu Madde 20 – (Değişik: 26/4/2006 – 5491/14 md.) e) Çevresel Etki Değerlendirmesi sürecine başlamadan veya bu süreci tamamlamadan inşaata başlayan ya da faaliyete geçenlere yapılan proje bedelinin yüzde ikisi  oranında idarî para cezası verilir. Cezaya konu olan durumlarda yatırımcı faaliyet alanını eski hale getirmekle yükümlüdür. 

ÇED YÖNETMELİĞİNDE ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği’nin Olağan Üstü Durumlar ve Özel Hükümler başlıklı 24. Maddesinde; c) “Organize Sanayi Bölgeleri, İhtisas Organize Sanayi Bölgeleri, Endüstriyel Bölgeler, Serbest Bölgeler, Stratejik Çevresel Değerlendirme yapılacak alanlar, Su Ürünleri Potansiyel Üretim Alanları ile Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde kurulması planlanan projeler için uygulanacak prosedür Bakanlıkça belirlenir.” hükmü yer almaktadır

KARMA ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ Karma Organize Sanayi Bölgeleri, ÇED Yönetmeliği’nin EK-I ya da EK- II Listelerinde yer almayıp, Bakanlığımızca uygulanan prosedür, bölge içinde yer alan faaliyetlerin ayrı ayrı ÇED sürecinde değerlendirilmesidir. Karma OSB lerde yer alan faaliyetler, geniş bir yelpazeye dayandığı için,oluşabilecek çevresel etkiler,atıklar ve bertaraf yöntemleri de farklılık içerdiğinden ayrı ÇED sürecinde değerlendirilmektedir. Karma OSB içinde faaliyetin özelliğine bağlı olarak 24. (c) Madde kapsamında genelde Halkın Katılımı Toplantısı yapılmamaktadır. Komisyon üyeleri belirlenirken, bölgelerin özelliği nedeniyle daha az sayıda üye ile komisyon oluşturulmaktadır.

İHTİSAS ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ İhtisas Organize Sanayi Bölgeleri ise (Ek-I ve Ek-II listelerinde yer alan faaliyetleri kapsayan) ÇED Yönetmeliği’nin ÇED Uygulanacak Projeler Listesi olan EK-I Listesi, 36. Maddesinde yer almaktadır ve İhtisas Sanayi Bölgesi olarak tek bir ÇED sürecinde değerlendirilmektedir. Amaç;Bölge içerisinde bulunan aynı sektör grubunda ve bu sektör Grubuna dahil alt sektörlerde faaliyet gösteren tesislerden kaynaklanacak atıkların ve çevresel etkilerin birbirleri ile benzer olması, atıkların arıtma ve bertaraf yöntem ve teknolojilerin ortak olmasıdır.

İHTİSAS ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ İhtisas organize sanayi bölgelerinde yapılacak kapasite artışlarında ; olabilecek toplam kapasite artışı ortaya konarak ÇED Yönetmeliği kapsamında tek bir raporla değerlendirme yapılmaktadır. -Kocaeli İMES OSB.için verilecek kararlarda dikkat edilen husus; ÇED raporunda tanımlı faaliyetlerden olması yada üretim yönteminin raporda yer alması gerekmektedir.Örn.Klima üretimi tanımlı bir faaliyet. Döküm, haddeleme vb. işlemlerin yapılması halinde Yönetmelik kapsamında yeniden değerlendirme yapılmalıdır. ÇED Raporunda tanımlanmayan ilave proses planlanması halinde (örn.haddeleme) herbir tesis için ayrı ÇED Raporu hazırlanması yada -Kurulabilecek tüm kapasitenin belirlenerek ortaya konması ve tek bir ÇED raporunun hazırlanması gerekmektedir.

İHTİSAS ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ Resmen ihtisas olarak görülmesine rağmen fiili olarak ihtisas özelliğini kaybettiği anlaşılan İhtisas OSB’lerde, planlanan faaliyetler, ayrı ayrı ÇED sürecinde değerlendirilmektedir. İhtisas özelliğini kaybeden İstanbul Tuzla Deri O.S.B. de kapasite artışı yapılacak yada yeni kurulacak deri işletmeleri; yönetmelik gereği ÇED iznini (ÇED olumlu veya ÇED Gerekli Değildir kararı) alması gerekmektedir.

ÇED SÜRECİNDE O.S.B.de KARŞILAŞILAN SORUNLAR OSB’de parsel düzenlemeleri yapılırken kuru yada akışlı derelere müdahale edilmemesi,dere yataklarının korunmasının sağlanması,dere ıslahına ilişkin tedbirlerinde OSB tarafından takip edilmesi,(Kocaeli Dilovası OSB) Uşak Karma Deri O.S.B. de kuru dereler kapatılarak yol olarak kullanıma açılmış,ancak ÇED süreçlerinde D.S.İ.Gn.Md. kuru derelerde taşkın önlemeye ilişkin tedbirlerin alınmasının taahhüt edilmesini talep etmektedir. Faaliyet sahiplerinin ÇED Raporlarındaki taahhüt ettikleri hususlara dikkat etmeleri,taahhütlerin değişmesi durumunda bunu bir dilekçe ile Bakanlığa bildirmeleri gerekmektedir,

ÇED SÜRECİNDE O.S.B.de KARŞILAŞILAN SORUNLAR Bilecik Bozüyük OSB. de ve Kocaeli Arslanbey OSB.de yer altı suları açısından hassas bölgede bulunması nedeniyle ÇED süreçlerinde olumsuzluklar yaşanmakta ve ÇED süreçleri durdurulmaktadır. Malatya I. OSB .de yapılaşma koşullarına uyulmadan faaliyetin inşaatı gerçekleştirilmiş ancak ÇED sürecinde fark edildiği için ÇED süreci durdurulmuştur.Yapı ruhsatları düzenlenirken bu hususların göz önüne alınması gerekmektedir.

ÇED OLUMLU GÖRÜŞÜ VERİLEN İHTİSAS ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ DERİ(7) MERKEZ DERİ OSB MÜT.TEŞ.BŞK. MERKEZ DERİ OSB. ISPARTA MERKEZ DERİ OSB MÜT.TEŞ.BŞK. DERİ OSB DENİZLİ GEREDE DERİ OSB. MÜTŞ.TEŞ.BAŞK. DERİ OSB. BOLU GEREDE DENİZLİ DERİ OSB MÜT.BŞ. HONAZ KULA DERİ OSB M.T.T.BŞK. MANİSA KULA MÜT TEŞ.BŞK. TEKİRDAĞ ÇORLU GÖNEN OSB MÜT.TEŞ.BŞK. BALIKESİR GÖNEN MERMER(4) AKÇADAĞ BELEDİYESİ MERMER İHTİSAS OSB MALATYA AKÇADAĞ DENİZLİ SANAYİ ODASI MERMER OSB MÜT.TEŞ. BŞK. MERMER OSB AFYON İ.HİSAR M.KEMALPAŞA MERMER OSB MÜT. TEŞ. BŞK. BURSA M.KEMALPAŞA TEKSTİL(2) DİNAR TEKSTİL OSB YÖN. KURULU BAŞK. TEKSTİL İHTİSAS OSB AFYONKARAHİSAR DİNAR BURSA TEKSTİL İŞ YERİ Y.KOOP. NİLÜFER KÖMÜR KALİTELİ KÖMÜR İTHALATÇILARI DERNEĞİ KÖMÜR İHTİSAS OSB KOCAELİ GEBZE METAL ANKARA MADENİ DÖKÜMCÜLER ODASI DÖKÜM İHTİSAS OSB ANKARA POLATLI MAKİNA OSB(2) İST. MAK. İM. SAN. MAKİNA OSB S.S. İMES MAKİNA İMALATI İHTİSAS OSB

ÇED OLUMLU GÖRÜŞÜ VERİLEN İHTİSASAS ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ HAYVANCILIK(6) S.S. Ş.URFA TAR.KOOP. BESİ ORGANİZE HAYVAN BÖLGESİ ŞANLIURFA MERKEZ ÇUBUK KAYMAKAMLIĞI ANKARA ÇUBUK UŞAK TİCARET BORSASI Besi OSB Uşak Sivaslı KARS HAYVANCILIK VE BESİ İHTİSAS OSB TOKAT TARIM İL MD. Hayvancılık Besi OSB Tokat Artova KARAMAN VALİLİĞİ İL ÖZ.İD. Süt Sığırcılığı İ.OSB Karaman Yeşildere GIDA(5) DİYARBAKIR TİC. BORS.BAŞK. Tarıma Dayalı İhtisas OSB Diyarbakır BURHANİYE BLD.BŞK. Zeytincilik İht.OSB BALIKESİR Burhaniye META SA.TİC.LTD.ŞTİ. Gıda O. S. B. Kocaeli Kandıra SAMSUN VALİLİĞİ Gıda Organize Sanayi Bölgesi Samsun Tekkeköy TERSANE YALOVA -ALTINOVA TERSANE TİC. TERSANELER BÖLGESİ YALOVA ALTINOVA 29 SÜRECİ DEVAM EDEN GIDA Yeşil – Mavi Müh ZEYTİN ZEYTİNYAĞI OSB MANİSA AKHİSAR

TEŞEKKÜRLER...