SU GÜVENLİĞİ EĞİTİM TOPLANTISI T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Türkiye Halk Sağlığı Kurumu SU GÜVENLİĞİ EĞİTİM TOPLANTISI 21-25 Nisan 2014, Antalya

SU GÜVENLİĞİ EĞİTİM TOPLANTISI İçme Kullanma Suyunda Uygunsuzluk Durumları Risk Değerlendirmesi ve Risk Yönetimi Prof.Dr.E.Didem Evci Kiraz Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı AD.

Sunum Planı

Bu projede……… Proje süresinde Fransız uzmanlar Türk uzmanlar ile birlikte; Avrupa Birliği müktesebatı doğrultusunda ulusal mevzuat taslağının hazırlanması, stratejilerin geliştirilmesi, Avrupa Birliğinin eski (76/160/EEC) ve yeni (2006/7/EC) Yüzme Suları Direktifi, İçme Suları Direktifi(98/83/EC) ve Mineralli Sular Direktifi (80/777/EEC) çerçevesinde öngörmekte olduğu gerekliliklere uyulmasını sağlayıcı faaliyetler, yönetmelik, rapor, rehber kitap ve el kitapçıklarının hazırlanması alanlarında çalışmışlardır

Bu projede……… Avrupa Birliğine Entegrasyon Sürecini Destekleme Faaliyetleri SEI-2009 programlaması kapsamında “Halk Sağlığının Korunması için İçme Sularında Acil Durum Yönetimi ve Risk Analizi TR 09 IB EN 04 –TWL Kısa süreli eşleştirme projesi ile içme suyu alanında risk değerlendirmesinin, erken uyarı ve acil durum yönetiminin AB içme suyu mevzuatı (98/83/EC) ile aynı doğrultuda gerçekleştirilmesi için Türkiye Halk Sağlığı Kurumunun güçlendirilmesi amaçlanmıştır

Bu projede……… Proje 4 ana hedef doğrultusunda yürütülmüştür:   Hedef 1: İçme Suyu konusunda Türkiye Halk Sağlığı Kurumunun risk değerlendirme kapasitesinin geliştirilmesi, Hedef 2: İçme suyunda kirliliklerin belirlenmesine yönelik metodolojiler, Hedef 3: Türkiye Halk Sağlığı Kurumunun içme suyundaki erken uyarı kapasitesinin geliştirilmesi, Hedef 4: Türkiye Halk Sağlığı Kurumunun içme suyundaki acil durum yönetim kapasitesinin geliştirilmesi

Risk Yönetimi Uygunsuzluk durumları Risk değerlendirmesi

Uygun Su Güvenli Su-Prof. Dr. Ömer Faruk TEKBAŞ Sularda Aranan Parametrelerin Kaynağı, Anlamı ve Insan Sağlığına Etkileri-Prof. Dr. Songül ACAR VAİZOĞLU Mevzuat-Uzm. Bio. Şenol YILMAZ

-RENKSİZ -KOKUSUZ -TORTUSUZ -BERRAK

-Sağlık için gerekli maddeleri içeren -Hastalık etkenleri olmayan

İNSANİ TÜKETİM AMAÇLI SULAR HAKKINDA YÖNETMELİK (17.02.2005, 25730/07.03.2013 değişikliğini içeren) Genel Esaslar, Madde 6 — Suların, sağlığa uygun ve temiz olması zorunludur. Asgari Şartlar a) İnsan sağlığına potansiyel bir tehlike oluşturan miktar ve yoğunlukta maddeler, mikro-organizmalar ve parazitler içermeme b) Yönetmeliğin Ek-1’inde yer alan şartlara ve 7, 8, 10, 11 ve 13 üncü maddelerine uyum

İNSANİ TÜKETİM AMAÇLI SULAR HAKKINDA YÖNETMELİK (17.02.2005, 25730/07.03.2013 değişikliğini içeren) Kalite Standartları, Madde 7 — Yönetmeliğin Ek-1' inde belirlenen parametre değerlerini içerir. İnsan sağlığının korunmasının gerektirdiği hallerde Ek-1’de yer almayan parametreler de ilave edilebilir. İlave edilecek parametreler, en azından suyun mikro organizmalardan, parazitlerden ve insan sağlığına potansiyel bir tehlike oluşturan miktarlarda herhangi bir maddeden yoksun olmasını sağlamalıdır. 

Uygunsuzluk durumları

Düzeltici faaliyetler Denetim Uygunsuz ürünün toplanması/imhası İNSANİ TÜKETİM AMAÇLI SULAR HAKKINDA YÖNETMELİK (17.02.2005, 25730/07.03.2013 değişikliğini içeren) Uygunsuz/luk Kalite Standartlarına uymama Sınır değerler Düzeltici faaliyetler Denetim Uygunsuz ürünün toplanması/imhası

Risk Yönetimi Risk değerlendirmesi

RİSK DEĞERLENDİRMESİ Tehlikelerden kaynaklanan riskin büyüklüğünü tahmin etmek mevcut kontrollerin yeterliliğini dikkate alarak riskin kabul edilebilir olup olmadığına karar vermek bu amaçla bir süreç başlatmak

RİSK YÖNETİMİ Tehlikenin tanımlanması riskin değerlendirilmesi kontrol tedbirlerinin uygun şekilde kullanılması tedbirlerin sonuçlarının değerlendirilmesi

Ara Tanımlar Risk noktaları Risk analizi

RİSK NOKTALARINI BELİRLEME Gözlem yeteneği Bilgi Tecrübe Hakimiyet Bilgi kaynaklarını ve erişim yollarını bilme Uzman desteği Protokoller

Su kesilmesi Şebeke değiştirme Sel vb. afetler Kazalar

İNSANİ TÜKETİM AMAÇLI SULAR HAKKINDA YÖNETMELİK (17.02.2005, 25730/07.03.2013 değişikliğini içeren) Kalite Standartlarının Aranacağı Noktalar, Madde 8 a) Suyun bir şebeke aracılığı ile temin edilmesi halinde, bina ya da bir kuruluşta, suyun insani tüketim için  kullanılmak üzere musluklardan akıtıldığı, b) Suyun tankerden alınması halinde, tankerden alındığı, c) Suyun satılmak üzere şişelere ya da ambalajlara doldurulması halinde, şişelere ya da ambalajlara doldurulduğu ve satıldığı, d) Suyun gıda üretiminde kullanılması halinde, suyun üretimde kullanıldığı noktalar

RİSK ANALİZİ

İKİNCİ BÖLÜM, Tesislere Ait Hükümler Kontrol Listesi İNSANİ TÜKETİM AMAÇLI SULAR HAKKINDA YÖNETMELİK (17.02.2005, 25730/07.03.2013 değişikliğini içeren) İKİNCİ BÖLÜM, Tesislere Ait Hükümler

Matris Matris Metodu

İNSANİ TÜKETİM AMAÇLI SULAR HAKKINDA YÖNETMELİK (17.02.2005, 25730/07.03.2013 değişikliğini içeren) İzleme, Dezenfeksiyon ve Analiz Özellikleri, Madde 10 Denetleme izlemesi ve Kontrol izlemesi :Ek-2 Tablo B1’de belirtilen sıklıklarda, Ek-2 Tablo B1’de belirtilen asgari şartlara uygun izleme programları Denetleme izlemesinin amacı; Yönetmelik Ek-1 (a) ve (b)' deki bütün parametrik değerlere uyulup uyulmadığını belirlemek için gerekli verileri temin etmektir. Sular EK -1 (a) ve (b)’de belirtilen parametreler ile 7 nci maddenin ikinci fıkrası uyarınca belirlenen bütün parametreler denetleme izlemesine tabi tutulur. Müdürlük gerekli gördüğü taktirde Ek-1 (c) ve (d)’ de yer alan parametreleri de denetleme izlemesine dahil edebilir. Kontrol izlemesinin amacı; içme-kullanma suyunun Ek-2 Tablo A’da sayılan parametrelerin Ek- 1’de yer alan değerlerine uyup uymadığını belirlemek amacıyla, suyun organoleptik ve mikrobiyolojik kalitesi ve aynı zamanda içme suyu arıtımının yapılması durumunda, bu arıtımın (özellikle dezenfeksiyon) etkili olup olmadığı hakkında düzenli bilgi sağlamaktır. İçme-kullanma sularına dezenfeksiyon gerekmesi halinde, dezenfeksiyonun etkinliği doğrulanır. Yan ürünlerden kaynaklanan kirlenmenin önlenmesi için; dezenfeksiyondan taviz verilmeksizin dezenfeksiyon dozu düşük tutulur ve gerekli bütün tedbirler mahalli idare tarafından alınır.

Ara Tanımlar Risk farkındalığı/algılama Risk iletişimi

Son sözler Olaydan olaya değişen risk yaklaşımları olabilir Önemli olan “çeşitli risklere dengeli yaklaşım” Riskler konusunda sağlık otoritesi tarafından toplumun bilgilendirilmesi önemli- yer/zaman/kişi/bilgilendirme düzeyi vb. ne dikkat!!! Sularda risk yönetiminde kullanılmak üzere “acil durumlarda yapılacakları da içeren su güvenliği planı” olmalı

Son sözler Bölgesel risklerin haritalandırılması yapılmalı İnsan ve toplum sağlığı için risk yönetimi esastır Etkilenen toplum Duyarlı toplum Toplumun şikayetleri gözönünde bulundurulmalıdır Sadece mevzuatlar yeterli değil, değişen ve gelişen bilimsel yaklaşımlar da dikkate alınmalı-literatür takibi/Türkçe’ye tercüme/pratik, kullanıma yönelik özetler

TEŞEKKÜRLER