Yetişkin ve Öğrenmeye Genel Bir Bakış YETİŞKİN EĞİTİMİ Yetişkin ve Öğrenmeye Genel Bir Bakış Ahmet AYPAY, Engin KARADAĞ, M. Ali DOMBAYCI DEMOKRASİ VE DEMOKRATİKLEŞME: HALKIN YÖNETİMİ, HALKIN KATILIMI

Yetişkin Kimdir? Benlik kavramı gelişmiş insanlardır Gereksiz sıkı otoriteden hoşlanmazlar Deneyim birikimine sahiptirler Problem merkezlidirler Karşı karşıya kaldığı sorunlara çözüm getirebilecek öğrenmelere ilgi duyarlar Övgüler duymak isterler Kişisel kaygıları vardır ve güvenli bir ortama gereksinim duyarlar

Yetişkin Kimdir? Yetişkinin bulunduğu topluma veya gruba göre beklentileri ile ihtiyaçlarında farklılıklar olabilmektedir Yetişkinler dayatmadan hoşlanmazlar. Belli bir öğrenme ortamının dışında ön uğraşları vardır Güç seçim yaparlar Gereksinmeleri ile uyumlu grup davranışı geliştirirler Duygusaldırlar Sosyal statülerine düşkündürler Bazı fizyolojik engelleri olabilir.

Yetişkinler Öğrenebilir mi? Pedagoji; Yunanca paid (çocuk) ve agogos (rehberlik) köklerinden türetilmiştir ve özellikle ‘çocuklara öğretmenin bilim ve sanatı’ anlamına gelir. Andragoji; Yunanca andr (yetişkin) ve agogos (rehberlik) köklerinden türetilmiştir ve ‘yetişkinlerin öğrenmesine yol göstermenin ya da yardımın bilim ve sanatı’ anlamına gelir.

Yetişkinler Öğrenebilir mi? Pedagoji ve Andragoji arasındaki temel farklar; Bilme gereksinimi Kendini algılama (Benlik algısı) Deneyimler Öğrenmeye hazır olma Zaman perspektifi ve öğrenmeye yönelim Motivasyon

Yetişkinlerin Öğrenme Özellikleri İlk izlenim Uygun ortamlar İlgi, yetenek ve gereksinimler Deneyimler Zaman ve öğrenme hızı Uygulama Tekrarlama

Yetişkinlerin Öğrenme Özellikleri Detaylandırma Basitten karmaşığa sıralama Geribildirim verme Eski - Yeni bütünleştirilmesi Cesaretlendirme ve yönlendirme Kişisel etkenler Ev yaşamından kaynaklanan etkenler Dış etkenler

Andragoji Andragojik modelde öğretici (kolaylaştırıcı) öğrenenleri sürece katmak için yedi aşamalı bir işlemler dizisini tasarlar ve uygular. Öğrenme için uygun ortam oluşturma Ortaklaşa planlama için bir mekanizma kurma İlgileri, gereksinimleri ve değerleri tanımlanma Bu gereksinimleri karşılayacak olan program amaçlarını belirleme Bir öğrenme yaşantıları modelini tasarlama Bu öğrenme yaşantılarını uygun teknikler ve materyaller ile yürütme Öğrenme çıktılarını ortaklaşa değerlendirme

Andragojinin Temel İlkeleri Yetişkin motivasyonu ve başarılı olması için eğitimin amaç ve hedeflerini bilmelidir. Yetişkin öğrenme sürecine katılmalıdır. Öğretim yetişkinin sosyal rollerini ve yeteneklerini geliştirici olmalıdır. Öğrenme için olumlu eğitim ortamı hazırlanmalıdır. Çeşitli öğretim yöntem ve teknikleri kullanılmalıdır.

Andragojinin Temel İlkeleri Öğrenme için yeterli zaman verilmelidir. Yetişkinin deneyimleri öğrenme kaynağıdır. Geçmiş deneyimlerin öğrenmeyi etkilediği göz önünde tutulmalı ve yeni öğrenilenler, eskilerle bütünleştirilmelidir. Öğrenilecek konunun ayrıntısı yapısallaştırılmalıdır. Bilgiler basitten karmaşığa gitmeli ve kavrayarak öğrenme sağlanmalıdır. Öğrenilenler arasındaki bağlantının yetişkin tarafından keşfedilmesi sağlanarak ve uygulama ile; öğrenmenin kalıcılığı ve farklı alanlara aktarılabilmesi, gerçekleştirilmelidir.

Andragojinin Temel İlkeleri Öğrenme sonunda geri bildirimle doğru ve yanlışlar verilerek, öğrenmede olumlu tutum geliştirilmelidir. Sürekli değerlendirme ve kendi kendini değerlendirme ile öğrenme arttırılmalıdır. Yetişkinin eğitim programı işlevsel ve dinamik olmalıdır. Bireyin ve toplumun değişen gereksinimlerine göre sürekli şekillendirilmelidir. Yetişkin öğrenme engelleri olan, olumsuz eğitim ortamı, ilgi duymama, uyumsuzluk, kendisine yararlı olacağına inanmama, öğrenme hızını zorlama, sosyal statü ve görünüşünü uygun bulmama, korkma, bunalma, öfke, korku ve baskı; akılda tutulmalıdır.

Yetişkinler Öğrenme Sürecinde Ne İsterler Eğitimin kendi konularıyla bağlantılı olmasını isterler. Eğitim kendi konularıyla ilgiliyse öğrenmeye hevesli olurlar. Eğitime aktif olarak katılmak isterler. Eğitimde değişiklik / çeşitlilik isterler. Olumlu geribildirim verilmesini isterler.

Yetişkinler Öğrenme Sürecinde Ne İsterler Kişisel kaygıları vardır ve güvenli bir ortama gereksinim duyarlar. Özgün birer birey olarak görülmek isterler. Özgüvenlerinin korunmasını isterler. Beklenti düzeyleri yüksektir. Bireysel gereksinimleri göz önüne alınmalıdır.

Yetişkin Öğrenimi: Genel Bir Bakış Öznel yönlendirmeli öğrenimi Deneyimsel öğrenimi Eleştirel yansıtmayı Öğrenmeyi öğrenimi

Yetişkin Öğrenimi: Öznel Yönlendirmeli Öğrenim Öznel yönlendirmeli öğrenim yetişkinlerin kendi öğrenme süreçlerini, özellikle kendilerine nasıl öğrenme hedefleri koyduklarını, uygun kaynakları nasıl bulduklarını, hangi yöntemle öğreneceklerine karar verdiklerini ve ilerleyişlerini değerlendirmelerini incelemektedir.

Yetişkin Öğrenimi: Eleştirel Yansıtma Eleştirel yansıtma üç ilişkili işlem üzerine yoğunlaşır; o ana kadar ortak bilgi olarak eleştirisiz kabul gören varsayımı sorgulayıp yeniden yerleştirme veya yeni bir çerçeveye büründürme işlemi, kesin olarak kabul edilen fikirler, eylemler, nedenlendirme formları ve ideolojiler için yetişkinlerin alternatif perspektif takınmaları işlemi ve yetişkinlerin baskın kültür değerlerinin görüş hegemonyasını fark ettikleri ve dünyanın ‘doğal’ halinin öz-ispatlı yorumlarının aslında temsil edilmeyen azınlıkların çıkarlarına ve güçlerine nasıl destek olduklarının farkına vardıkları işlem.

Yetişkin Öğrenimi: Deneyimsel Öğrenme Yetişkin öğreniminin yetişkinlerin deneyimlerine dayandırılması gerektiği inancı ve bu deneyimlerin değerli bir kaynak oluşturduğu şu an akla uygun tüm ideolojik renklerin yetişkin eğitmenlerince elzem olarak nitelendirilmektedir.

Yetişkin Öğrenimi: Öğrenmeyi Öğrenme Yetişkinlerin öğrenmeyi öğrenme yetenekleri – bir dizi farklı durumda ve bir dizi farklı stille öğrenmede yetenek geliştirme – çoğunlukla yetişkinlerle çalışan eğitmenlerce zorlayıcı bir neden olarak görülmüştür.

Yetişkin Eğitimi Yöntemleri Bireysel Yöntemler Grup(küme) Yöntemleri

Yetişkin Eğitimi Yöntemleri: Uygun Ortamın Oluşturulması Fiziksel Çevre Bireysel Çevre Örgütsel Çevre Tanışma Katılımcıların eğitimden beklentileri Eğitim programının açıklanması Katılımcıların eğitim ile ilgili sorularının yanıtlanması Mizahın kullanımı Sosyal etkinlikler

Yetişkin Eğitimde Eğitimcinin Rolü Başlangıç (açıklama- yaşam ilgisi) Hedef belirleme Katılımın sağlanması Eğitim aktiviteleri Geribildirim Güvenli ortam Deneyimler Dürüstlük Ders araları Ortam özellikleri

Son Söz Öğretmenler yetişkinlere bağımlılıktan özgüvenlerini arttırma yolunda normal ilerlemelerine yardımcı olmalıdır. Yetişkinlerin zengin bir öğrenme kaynağı oluşturan ve sürekli artan deneyim rezervleri vardır. İnsanlar gerçek hayatın görevleri ve problemleri ile başa çıkmalarına yardım edecekse bir şeyler öğrenmeye hazırdır. Öğrenenler eğitimi artan rekabeti geliştirmek için bir araç olarak görmektedirler. Yetişkinler bir şeyi öğrenmelerinin sebebini bilmek ister. Yetişkin eğitiminde en güçlü motivasyon etkenleri kendini beğenme gibi içsel olanlardır.

Teşekkürler Ahmet AYPAY; aypaya@yahoo.com Engin KARADAĞ; enginkaradag@ogu.edu.tr M. Ali DONBAYCI; malidombayci@gmail.com