Klinikte öğrenme ve öğretmenin doğası Dr. Yeşim Şenol Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Eğitimi Anabilim Dalı UTEK VI 3 Haziran 2010
“Kitaplar olmaksızın tıp öğrenmek denizde haritasız yol almaya benzer, hasta görmeden tıp öğrenmekse denizi hiç görmeden denizci olmaktır” Sir William Osler (1849-1919)
İçerik Klinikte eğitimin hedefleri Strateji ve yöntemler Eğitici ve öğrenen rolleri Klinikte eğitimin güçlü yönleri ve sorunları
İçerik Klinikte eğitimin hedefleri Strateji ve yöntemler Eğitici ve öğrenen rolleri Klinikte eğitimin güçlü yönleri ve sorunları
Klinikte eğitim= Gerçek hasta Klinik eğitim Hasta ve hastaların sorunları üzerine odaklı Deneyime dayalı öğrenme modeli Birey ve takım çalışmasının birleşimi Klinikte eğitim= Gerçek hasta Klinik ortam; yataklı servisleri, poliklinikleri toplumu vb. kapsamaktadır
Klinikte neler öğrenilir? Bilgi Klinik beceriler Klinik akıl yürütme Hasta yönetimi Araştırma Bilgiye ulaşma yolları (Dent, Harden; 2005, s. 87) Miller’in ustalık piramidi
İçerik Klinikte eğitimin hedefleri Strateji ve yöntemler Eğitici ve öğrenen rolleri Klinikte eğitimin güçlü yönleri ve sorunları
Klinikte nasıl öğrenilir? Davranışsal öğrenme yaklaşımı Yeterliğe dayalı eğitim Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımı İşe dayalı, deneyimsel öğrenme İnsancıl öğrenme yaklaşımı Öz yönetimli öğrenme Bilişsel öğrenme yaklaşımı Tam öğrenme Sosyal öğrenme yaklaşımı Role model (Torre et al. The American Journal of Medicine, 2006)
İşe- deneyime dayalı öğrenme uygulama yansıtma genelleme Rehberlik önemlidir
İşe, deneyime dayalı öğrenme Hastada hangi belirti ve bulgular bulunabilir deneyim uygulama yansıtma genelleme Rehberlik önemlidir
İşe, deneyime dayalı öğrenme Hastada hangi belirti ve bulgular bulunabilir Öğrenci hasta ile eğitmen gözetiminde görüşür ve muayene eder deneyim uygulama yansıtma genelleme Rehberlik önemlidir
İşe, deneyime dayalı öğrenme Hastada hangi belirti ve bulgular bulunabilir Öğrenci hasta ile eğitmen gözetiminde görüşür ve muayene eder deneyim uygulama yansıtma genelleme Olgu sunumu ve tartışma (Öğrenci geribildirim alır) Rehberlik önemlidir
İşe, deneyime dayalı öğrenme Hastada hangi belirti ve bulgular bulunabilir Öğrenci hasta ile eğitmen gözetiminde görüşür ve muayene eder deneyim uygulama yansıtma genelleme Olgu sunumu ve tartışma (Öğrenci geribildirim alır) Eğitmenden kuramsal bilgi Rehberlik önemlidir
İşe, deneyime dayalı öğrenme Hastada hangi belirti ve bulgular bulunabilir Öğrenci hasta ile eğitmen gözetiminde görüşür ve muayene eder deneyim uygulama yansıtma Bir sonraki sefere neler yapabilirim genelleme Olgu sunumu ve tartışma (Öğrenci geribildirim alır) Eğitmenden kuramsal bilgi Rehberlik önemlidir Spencer, BMJ, 2003
İçerik Klinikte eğitimin hedefleri Strateji ve yöntemler Eğitici ve öğrenen rolleri Klinikte eğitimin güçlü yönleri ve sorunları
Klinik eğitmenin rolü Doktor = Öğretmen Bakım hizmeti Bilgi veren Role model Kolaylaştırıcı Değerlendiren Eğitim programı ve ders planlayan Araştırma sürecinin yaratıcısı
Öğrencilerin en beğendikleri eğitmenler iyi hazırlık yapan eğitmenledir Kime öğreteceğim? Ne öğreteceğim Öğrencinin anladığını nasıl anlayacağım? Nasıl öğreteceğim?
Etkin Klinik eğitmen (Stanford öğretim üyesi gelişim modeli) Olumlu bir eğitim ortamı Oturumun kontrolü- grup dinamikleri Amaçların aktarılması Öğrenme ve hatırlamanın teşvik edilmesi Değerlendirme Geribildirim Kendi kendine öğrenmenin sağlanması
Mikrobeceri (one-minute preceptor) Sorumluluk alma (öykü- fizik muayene) “Gördüğünüz hastayı bana üç dakikada özetleyin” Hataları düzeltme ve genel prensipleri öğretme “hastada yaklaşımın iyiydi” Olguyla ilgili genel bilgileri öğretme “,,,,,,,saptadığında,,,,,, yapılmalıdır” Tartışma konusu ortaya atma “Sana göre bu hastanın problemi ne?” Bu savı destekleyecek kanıt araştırma “Bu problemi hangi verilere dayandırdın?”
“Dundee çıktı temelli eğitim modelinin” uyarlaması Doğru işi yapma nasıl İşi doğru yapma ne İşi doğru kişinin yapması nasıl ne zaman “Dundee çıktı temelli eğitim modelinin” uyarlaması ( Ramani et al. Med Teach 2008)
Yatan hastalarla eğitim Ayaktan tedavi ortamında eğitim Doğru işi yapma nasıl ne Zaman etkili eğitim Yatan hastalarla eğitim Ayaktan tedavi ortamında eğitim Yatak başı eğitim İşe dayalı değerlendirme Geribildirim verme nasıl nezaman
İstek gösterme- şevkle yaklaşım Klinik öğretime ilişkin nasıl İşi doğru yapma nasıl İstek gösterme- şevkle yaklaşım Klinik öğretime ilişkin ilkelerin anlaşılması 3. Farklı düzeydeki öğrenciler için uygun stratejilerin kullanılması 4. Etkin geribildirim ilkelerini bilmek ve uygulamak 5. Rol modeli olmak 6. Beklenmedik eğitim anını yakalamak ( Ramani et al. Med Teach 2008)
Geribildirim talep etmek İç gözlem Sürekli profesyonel gelişim Danışmanlık Eğitim bilimiyle uğraşmak nasıl ne İşi doğru kişinin yapması ne zaman ( Ramani et al. Med Teach 2008)
Öğrencilerin özellikleri Başlarken Eğitici bağımlıdır Kendilerinden bilgi, beceri ve tutum olarak ne beklendiğinden emin değildir İyi tasarlanmış eğitim ortamına gereksinim duyarlar Geribildirime gereksinim duyarlar (Stritter F, 1986)
Klinik uygulamalar Gözlediklerini uygulamak isterler Pasif dinleyici olmak istemezler Eğitim yöntemlerinde çeşitlilik beklerler Birey olarak iletişim kurulmasını isterler Güvenli eğitim ortamı isterler
Bitirirken Öğrenci kendi sorumluluğunu üstlenir Kendi eğitim sürecini planlamak ister, eğitmen pasif Geribildirim alma gerekliliğini bilir ve bunu sistematik uygular Bütüncül yaklaşım içindedir.
Öğrenci kendi sorumluluğunu üstlenir Bitirirken Öğrenci kendi sorumluluğunu üstlenir Kendi eğitim sürecini planlamak ister, eğitmen pasif Geribildirim alma gerekliliğini bilir ve bunu sistematik uygular Bütüncül yaklaşım içindedir. SONUÇTA Kendi eğitim ihtiyaçlarını fark edip, onları geliştirme sorumluluğu gösteren öğrenci Eğitici bağımlı öğrenci
İçerik Klinikte eğitimin hedefleri Strateji ve yöntemler Eğitici ve öğrenen rolleri Klinikte eğitimin güçlü yönleri ve sorunları
Klinik eğitimin güçlü yönleri Gerçek sorunlara eğilme Hastalardan her türlü bilginin alınması Aktif katılımın sağlanması Motivasyon Doğrudan gözlem Klinik akıl yürütme, karar verme, empati ve profesyonalizmin entegre bir şekilde öğretilmesi
Klinik eğitimin güçlü yönleri Gerçek sorunlara eğilme Hastalardan her türlü bilginin alınması Aktif katılımın sağlanması Motivasyon Doğrudan gözlem Klinik akıl yürütme, karar verme, empati ve profesyonalizmin entegre bir şekilde öğretilmesi
Klinik eğitimin güçlü yönleri Gerçek sorunlara eğilme Hastalardan her türlü bilginin alınması Aktif katılımın sağlanması Motivasyon Doğrudan gözlem Klinik akıl yürütme, karar verme, empati ve profesyonalizmin entegre bir şekilde öğretilmesi
Klinik eğitimin sorunları Amaç ve hedeflerin yeterince tanımlanmaması Hasta sayısı, hasta yatış süresi gibi nedenlerle standardizasyonun sağlanması Klinikte eğitim çok değişken, beklenmedik ve sürekli değil, öğrenciler sınırlı sayıda hasta görmekte, çoğunlukla geribildirim alamamaktadır (Irby et. al. Acad Med 1995, van del Vleuten et al. Med Teach 2000)
Doğrudan gözleminin azlığı ve yeterli geribildirim verilmemesi Tartışmalar ve öğrenmenin yansıtılması için zaman baskısı Kuzey Amerika’da tüm tıp hayatı boyunca hastayla görüşürken ve muayene ederken izlenen ve geribildirim alan öğrencilerin oranı %10’un altında, hiç süpervizyon almayan öğrencilerin oranı %30’un altında ( Hunt CE et al. Acad Med 1999)
Hastayı rahatsız etme duygusu Hastanın eğitim sürecine katılmak istememesi Yoğun bir klinikte, hastalar öğrenci- eğitimci buluşmasında katılımcı rolü üstlenemeyebilirler. Bu durum kliniği kontrol dışı bir ortama dönüştürebilir ( Ramani et al. Med Teach 2008) Mahremiyet ve gizliliğin olmaması
Problem çözme ve tutum gelişiminden çok bilgilerin yeniden hatırlanması üzerine odaklanma Hastadan çok hastalığa önem verilmesi
Son söz Beklenen performansın iyi tanımlandığı amaç ve öğrenim hedefleri Etkili eğitmen- değerlendirme Uygun klinik ortam Yapılandırılmış klinik eğitim
TEŞEKKÜR EDERİM UTEK VI 3 Haziran 2010