Katılım Bankacılığının Kalkınmaya Etkileri İbrahim Özsoy 02060703

Katılım Bankacılığı Tarihsel Gelişimi 83/7506 sayılı ve 16 Aralık 1983 tarihli kanun hükmünde kararname ile Özel Finans Kurumları Kararnamesi ile altyapısı hazırlanmıştır. 1985 yılında ilk Katılım Bankası Albaraka Türk Özel Finans Kurumu faaliyete geçmiştir. 2005 yılında 5411 sayılı Bankacılık kanunuyla birlikte isimleri Özel Finans Kurumundan , Katılım Bankasına çevrilmiştir.

Neden Faizsiz Bankacılık? Katılım bankaları ekonomik ve toplumsal bir ihtiyaçtan doğmuştur. Katılım bankaları, klasik bankalarla çalışmak istemeyen tasarruf sahipleri için alternatif bir sistemdir. Yıllarca reel ekonomi dışında tutulmuş paraların tekrar reel ekonomi içerisine döndürülmesi gerekmektedir.

Farklı Bir Bankacılık Türü Katılım Bankaları kuruluşlarındaki prensip gereği faizsiz işlem yapan kuruluşlardır. Ülkemizde faize karşı duyarlı kesimin yastık altında tuttuğu paraların ekonomiye kazandırılması için çok önemli bir araçtır. Kar ve zarara katılma şeklinde çalışılan bir sistem olması dolayısıyla krizlerden çok az etkilenmişlerdir.

Faizsiz Bankalar Çalışma prensipleri gereği topladığı kaynakların tümünü reel kesimde kullanmaları, verimli proje ve firmaları finanse etmeleri yüksek kredi emniyeti ve profesyonel yaklaşımları neticesinde reel kesimce güçlü, güvenilirliği yüksek ve mali güçlerine göre kat ve kat itibarı yüksek kuruluşlar olmuşlardır.

Krizlere Karşı Ayakta Kalmışlardır 2001 krizinde 23 tane geleneksel banka batarken, 1 tane katılım bankası batmıştır. (İhlas Finans Kurumu) 2001 krizinde %50 fon çıkışı olmasına karşın biri hariç diğerleri ayakta kalmayı başarabilmişlerdir. Buradan da anlaşılacağı üzere diğer bankalar gibi herhangi bir krizde ülke ekonomisine ekstra bir yük getirmemişlerdir

Körfez Sermayesi Katılım Bankaları Körfez sermayesinin Türkiye’ye çekilmesinde önemli rol oynamaktadır. Bilindiği üzere Körfez ülkeleri petrol gelirleri ile yatırım yapacakları alanlar aramaktadırlar. Ülkemizde kurulan Katılım Bankalarının ilki de Suudi Arabistanlı Albaraka Banking Group (ABG) şirketinin Albaraka Türk bankasıdır.

Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Katılım Bankaları bütün finansman sağlama işlemlerini fatura karşılığı yaptıkları için kayıt dışı ekonomiyle mücadelede önde gelen kuruluşlardır.

İstihdam 2010 4. çeyrek itibariyle Katılım Bankalarının istihdam ettiği personel sayısı 12703’tür. Aynı Dönemde geleneksel bankaların istihdam ettiği personel sayısı ise 180.038 kişidir.

Yıllara Göre Toplanan Fon Miktarı (Bin TL) YILLAR KB.ları BÜYÜME (%) BANKACILIK SEKTÖRÜ PAYI (%) 2000 1.863.000   70.305.000 2,65% 2001 1.917.000 2,90% 149.438.000 1,28% 2002 3.206.000 67,24% 145.594.000 2,20% 2003 4.111.000 28,23% 164.923.000 2,49% 2004 5.992.000 45,76% 203.386.000 2,95% 2005 8.369.000 39,67% 261.948.000 3,19% 2006 11.237.000 34,27% 324.069.000 3,47% 2007 14.943.000 32,98% 371.927.000 4,02% 2008 19.210.000 28,56% 472.695.000 4,06% 2009 26.841.970 39,73% 522.415.000 5,14% 2010/Eylül 30.403.117 13,27% 599.701.000 5,07% Kaynak: TKBB

Bankacılık Sektörü İçinde Katılım Bankalarının Payı KURULUŞ SAYISI AKTİFLER TOPLANAN FONLAR KULLANDIRILAN FONLAR* MİLYON TL PAYI (%) Katılım Bankaları 4 39,511 4.3 30.403 5.1 29,122 6.0 Mevduat Bankaları 32 857,785 92.7 569,298 94.9 440.040 90.5 Kalkınma ve Yatırım Bankaları 13 28,339 3.0 17.267 3.5 Toplam 49 925,635 100 599,701 486,430 Kaynak: TKBB

Katılım Bankalarının Bankacılık Sektöründeki Aktif Payı Kaynak: TKBB

Kaynaklar Türkiye Katılım Bankaları Birliği (www.tkbb.org.tr) Türkiye Bankalar Birliği (www.tbb.org.tr) ÖZSOY, İsmail; “Türkiye’de Katılım Bankacılığı” , 2010 İŞTAR, Emel; “Katılım Bankacılığı Tarihi” , Fatih Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Projesi, Ocak 2009 KÖSTEN, Barış; “Bankacılık Sisteminin Yeni ve Tamamlayıcı Bir Ögesi Olarak Katılım Bankacılığının Türk Finansal Sistemine Getirdiği Avantaj ve Yenilikler” , Avrasyabank (http://www.avrasyabank.com/katilimbankasitr.html)