YARIK DUDAK VE DAMAK DEFORMİTELERİ Dr.C.Duman

% 50 yarık dudak-damak % 30 yarık damak % 20 yarık dudak Yarık dudak en sık sol tarafta görülmekle birlikte sağda veya bilateral olabilir Sağ tarafta görülenler genellikle bir sendromla ilgilidir. Erkeklerde biraz daha fazla görülürler

EMBRİOLOJİ Primer damak: Dudak ve premaksillayı içerir. Sekonder damak: İnvisisiv foramenden geriye doğru ilerler. Dudak, diş alveolleri, frontonazal çıkıntı ve lateral maksiller çıkıntıdan meydana gelirler. Embriyonik hayatın ilk 2 ayında oluşan mezoder-mal doku migrasyonundaki bozukluk sebep olur. Gebeliğin ilk trimesterinde folik asit alımının yarık dudak-damak olgularını azalttığı görülmüş.

ANATOMİ Yumuşak damak kaslarından m. tensor veli palatini damağı yukarı kaldırır ve tuba ağzını açar. M. Levator veli palatini damağı arkaya ve geriye çekerek orofarenksle nazofarenks arasındaki pasajı kapatır ve tubanın ağzını kapatır. Çocuklarda sadece m. tensor veli palatini çalışır. Yarık damak olgularında bu kasta çalışmadığından orta kulak patolojilerine sık rastlanır.

SINIFLANDIRMA Yarık Dudak: Komplet yarık dudak: Damağın burun oluğundan sert damakta alveolusa kadar uzanan ayrılma.Unilateral veya bilateral olabilir. İnkomplet yarık dudak: Köprü tarzında cilt altında değişken genişlikteki yarık. ( Simonart Bandı ) Bilateral yarık dudak: Komplet veya inkomplet olabilir.

Olgular tek veya iki taraflı olabilir. Her iki tarafta farklı olmak üzere komplet veya inkomplet olabilir. Bilateral komplet yarıklarda premaksilla öne doğru ilerler ve horizontal konumda kalabilir ve tedavide zorluk çıkarır.

Yarık Damak: Komplet yarık damak: Komplet yarık dudakla birliktedir. İnkomplet yarık damak: Sekonder damak yarıkları. İnvisisiv foramene kadar uzanan geniş defektlerden, yumuşak damağın posterior bölümünün dar defektlerine kadar değişken sekillelerdir. Submukozal yarık damak: Levator palatini kasların ayrılmasından kaynaklanır. Üstündeki mukoza sağlamdır.

İnkomplet Yarık Damaklar

Komplet Yarık Damaklar

SENDROMLAR Velokardiofasiyal Sendrom ( Kromozal 21p eksiklği ). Van Der Woude Sendromu (otozomal dominant) Stickler Sendromu ( okuler anomali de mevcuttur ). Pierre Robin Sendromu: Retrognati, makroglossi ve damak yarığı. Solunum problemlerine yol açabilir.

TEDAVİ Dudak Tedavisi Amaç; en az sayıda ameliyat ile en iyi tamirin sağlanmasıdır. Dudak tedavisinde 10’ lar kuralı: 10 haftalık olması, 10 pound olması ve hemoglobinin 10 olması dudak tedavisinde yeterli özelliklerdir. Hedefler: Dudak şeklinin ve dolgunluğunun sağlanması, normal konturların ve filtrumunun korunması. Bu sayede beslenmenin sağlanması.

Rotasyon ve İlerletme Yoluyla Yarık Dudak Onarımı Millard onarımı da denilir. Günümüzdeki en sık uygulanan onarım şeklidir. Medialdeki dudak bölümü aşağıya doğru rotasyonla çevrilir. Lateral dudak parçası defektin içine doğru, dudak burun oluğunun hemen altında, ilerletilir.

Trianguler Yarık Dudak Onarımı Tennison-Randal yarık dudak onarımı olarak da bilinir. Zig-zag tarzında kapatma uygulanır. Medial yarık segmentinin alt kısmına horizontale yakın bir insizyon yapılır ve trianguler parça lateral flep içinde şekillendirilerek defekti kapatacak şekilde uydurulur. Dudak alt bölümüne uyan bölgede Z plasti.

Millard onarımı Tennison tamiri Bilateral onarım

Damak Tedavisi Öncelikle konuşma ile ilgilidir. Erken damak onarımı motor ve konuşma becerileri normal gelişen çocuklarda uygulanır ( 7-9 ay ) Sendromlarla alakalı olan ve konuşma becerisi geri kalan çocuklarda tedavi 18-24 aya kadar ertelenebilir.

Von Langenbeck Onarımı İki aşamalı tedavi. Geniş defektler için kullanılır. Alveolar kenarın her iki tarafında rahatlatma insizyonları. Sert damak bipediküllü mukoperiostal flep ile kapatılır. Yarık olmayan taraf, vomer üzerindeki mukoperiostiumdan bir üst flep oluşturularak nazal mukoza kapatılır.

V-Y Geri İtme Veau-Wardill-Kilner onarımı olarak da bilinir. Nazal insizyon sert damağın arka kenarının hemen gerisinden yapılır. Açık bölümler anterior kısımda bırakılarak yumuşak damak uzunluğunda düzeltme girişiminde bulunulur.

V-Y Geri İtme

İki Flepli Palatoplasti İki taraflı geniş flep kullanılır. Von Langerbeck tekniğinin genişletilmiş şekli. Serbestleştirme insizyonları alveolar kenar arkasından yarık kenarı önüne getirilerek yapılır.

İki Flepli Palatoplasti

Karşılıklı Çift Z Plasti Dar ve submukozal yarıklarda çok iyi bir seçenektir. Hem uzunluk arttırılır hem de Levator palatin kasın üzerinin örtülmesi sağlanır.

Levator Kas Onarımı Günümüzde rutin olarak uygulanmaktadır. Konuşma fonksiyonu bakımından mükemmel sonuçlar alındığı bildirilmektedir.

KAYNAKLAR William Y. Hoffman MD Current Otorinolaringoloji- Baş ve Boyun Cerrahisi: Kısım VI, Yarık Dudak ve Damak; 2005 Alper, Myers, Eibling: Kulak,Burun Boğazda Semptom-dan Tanıya Tanıdan Tedaviye Algoritmik Yaklaşım; Yarık Dudak-Damak Deformiteleri. 2004 www.biomedcentral.com/.../ 1471-2350-5-15-1.jpg bonsecourshamptonroads.greystone.net/ images/e... www.chw.edu.au/parents/ factsheets/imgs/ cleft3.gif www.pedisurg.com/ ImagesPtEduc/cleft-palate1. gif www.medical-definitions.net/ images/cleft.jpg www.facesofchildren.org/ i/figures/cleft_palat... www.actaodontologica.com/. ../52/image11.jpg

Teşekkürler