TÜRKÇEDE SES VE SES ORGANLARININ YAPISI OKT. AHMET AKPINAR.

... konulu sunumlar: "TÜRKÇEDE SES VE SES ORGANLARININ YAPISI OKT. AHMET AKPINAR."— Sunum transkripti:

1 TÜRKÇEDE SES VE SES ORGANLARININ YAPISI OKT. AHMET AKPINAR

2

3

4 Türkçede Ünsüzler: Ton (Ötümlü/Ötümsüz) bakımından, Boğumlanma yeri bakımından, Ses yolu bakımından, Hava yolu bakımından ünsüzler

5 1.TON BAKIMINDAN ÜNSÜZLER a.Tonlu (ötümlü) Ünsüzler: b, c, d, g, (ön, orta ve art damak g’leri), j, l (ince/l/, kalın /l/), m, n, r, v, y, z a.Tonsuz (ötümsüz) Ünsüzler: ç, f, h, k (ön, orta ve arka damak k’leri), p, s, ş, t Tonlu ve tonsuz ünsüzler de kendi aralarında karşılık bakımından ikiye ayrılırlar: 1.Karşılıklı Ünsüzler: Tonsuz ünsüzlerin, tonlu ünsüzler arasında birer karşılığı vardır. Tonlu ünsüz …………………………………….. Tonsuz ünsüz b ………………………. p c ………………………. ç d ………………………. t v ……………………… f z ……………………… s j ……………………… ş g (ön, orta ve art) …………………………. k (ön, orta ve art)

6 Karşılıksız Ünsüzler: Karşılıklı ünsüzler dışında kalan tonlu ve tonsuz ünsüzlere karşılıksız ünsüzler denir. Karşılıksız ünsüzler iki bölüme ayrılır: d.1 Tonsuz karşılığı olmayan tonlu ünsüzler: m, n, l (ince ve kalın /l/), r, y d.2 Tonlu karşılığı olmayan tonsuz ünsüzler: Tonlu karşılığı olmayan tek tonsuz ünsüz /h/

7 2. BOĞUMLANMA YERİ BAKIMINDAN ÜNSÜZLER Dudak Ünsüzleri: /b/, /p/, /m/ (çift dudak ünsüzleri) Diş-dudak Ünsüzleri: /f/ ve /v/ Diş eti Ünsüzleri:/d/, /t/, /s/, /z/, /l/, /n/, /r/ Diş eti ardı Ünsüzleri:/c/, /ç/, /j/, /ş/ Ön, orta ve art damak ünsüzleri: * Ön damak ünsüzleri: /y/, /k/ ve /g/ ünsüzleridir. * Orta damak ünsüzleri: /k/ ve /g/ ünsüzleri Gırtlak ünsüzü:Türkiye Türkçesinde gırtlak ünsüzü /h/ ünsüzüdür.

8 3. HAVA YOLU BAKIMINDAN ÜNSÜZLER Hava yolu bakımından ünsüzler ikiye ayrılır: a.Ağız ünsüzleri: b, c, ç, d, f, g (ön, orta, art), h, j, l (ince ve kalın), k (ön, orta, art), p, r, s, ş, t, v, y, z b. Burun ünsüzler: /m/ ve /n/

9 4. SES YOLU BAKIMINDAN ÜNSÜZLER a.Kapantılı Ses Yolunda Oluşan Ünsüzler: b, c, ç, d, g (ön, orta ve art damak g’leri), k (ön, orta ve art damak k’leri), p, t a.Açık ses yolunda oluşan ünsüzler: Dar ses yolunda oluşanlar (sızıcı ünsüzler) f, v, s, z, ş, j, h, ğ Geniş ses yolunda oluşanlar: l (ince ve kalın), m, n, r, y