PANKOBİRLİK ŞEKER SANAYİ VE BİYOETANOL ÜRETİMİ Dr. Figen AR

ŞEKER SANAYİİ HAMMADDELERİ Şeker Pancarı Şeker Kamışı DÜNYA ŞEKER TÜKETİMİ

DÜNYA ŞEKER ÜRETİM TAHMİNLERİ (2005/2006) Milyon ton İHRACAT Nüfus Milyon KİŞİ BAŞINA TÜKETİM kg Brazilya 27 910 16 488[1] 181 59 AB 21 735 8 004 [2] 461 39 Hindistan 19 891 1 087 [7] 1 086 18 Çin 9 717 - 1 324 9 ABD 6 837 297 32 Meksika 5 761 304 [19] 105 53 SADC 5 680 1 634[5] 163 22 Avusturalya 5 440 4 115[3] 20 50 Thayland 4 946 2 596 [4] 64 Rusya 2 696 143 43

ŞEKER ÜRETİCİLERİNİN EN DÜŞÜK MALİYETİ (2004/2005 dönemi) ŞEKER ÜRETİCİLERİ (2005/2006 tahmin) Milyon ton

DÜNYA ŞEKER FİYATLARI Türkiye’de 08.08 2006 tarihi itibarı ile Şekerin Fabrika Satış Fiyatı 1,57 YTL (1,06 $)

AB’de SON 20 YILIN ŞEKER ANALİZİ Şeker Fabrikaları Sayısı Fabrika Kapasite % 50 ŞEKER ÜRETİMİ 2004-2005 Kampanyası AB Ülkeleri Toplam Şeker Üretim Kotası : 19,3 Milyon ton Toplam Şirket Sayısı : 63 Toplam Fabrika Sayısı : 187 Sektörü Etkileyen Tehditler DTÖ’nün Doha Kararları : AB ihracatının 1,3 milyon ton ile sınırlandırılması Ortak Piyasa Düzeni (COM) Şeker Yönetmeliği Reformu Silahlar Hariç Herşey Anlaşması

AB ŞEKER REFORMU (21 ŞUBAT 2006) Yürürlük Tarihi : 1 Temmuz 2006 AMAÇ: AB Şeker üretiminin uzun vadeli sürdürülebilirliğini sağlamak Sektörün pazara uygunluğunu sağlamak Rekabetçiliği geliştirmek DTÖ görüşmelerinde AB olarak daha güçlü bir yapı sergilemek HEDEF : Garanti edilen asgari şeker fiyatında % 36’lık bir düşme Çiftçilere tatminkat tazminat ödenmesi Rekabet edemeyecek şeker şirketlerinin sanayii gönüllü olarak terk etmelerini teşvik etmek üzere “Yeniden Yapılanırma Fonu”nun oluşturulması Reform ile birlikte AB şeker üretiminin 6-7 milyon ton azalması beklenmektedir. Reform AB dahili tüketiminin dahili üretiminden ve Afrika, Karayip ve Pasifik (ACP) ülkeleri ile az gelişmiş ülkelerden (LDC) yapılacak ithalatlardan karşılanmasına izin verecek, bu düşüşü sürdürülebilir bir seviyeye ve fiyata çekecektir.

ÜLKEMİZDE ŞEKER ÜRETİMİ PANKOBİRLİK’e ait Şeker Fabrikaları: Amasya,Kayseri, Konya, Çumra, Adapazarı, Kütahya(%44)

ŞEKER PANCARI TARIMININ ÖNEMİ Şeker pancarı münavebe bitkisi yüksek rakımlı bölgelerde sulanır hububat ekim sahalarında tarımı yapılır. yüksek katma değer Temiz Çevre (Eşdeğer alanda ormana kıyasla 3 kat daha fazla oksijen Şeker pancarı tarımı Değerli yan ürün Şeker pancarı buğdaya göre 6 ayçiçeğine göre 3.5 kat fazla katma değer yaratıyor. Melas ve küspe gibi değerli yan ürünlere sahip. Ayrıca dekara 4 Kg. saf fosfat, 15 Kg. saf potasyuma eşdeğer besin maddesi sağlıyor. Şeker pancarı bir dekar için 10 işgücü istihdam sağlıyor. münavebe bitkileri olan buğdaya kıyasla 13, mısıra göre 8 ve ayçiçeğine kıyasla 5 kat daha fazla istihdam imkanı yaratıyor. Çapa ve hasat dönemlerinde 250.000 kişiye 100 gün süre ile Fabrikalarda 30 bin kişiye istihdam sağlıyor. Çapa ve hasat dönemlerinde 250.000 kişiye 100 gün süre ile Fabrikalarda 30 bin kişiye istihdam Bir dekar için 10 işgücü istihdam münavebe bitkileri olan buğdaya kıyasla 13, mısıra göre 8 ve ayçiçeğine kıyasla 5 kat daha fazla istihdam imkanı Yaratılan istihdam 7 da 30 ton şeker pancarı 50 da 17 ton buğday göçün engellenmesi Yılda ortalama 500 000 çiftçi ailesi pancar tarımı ile uğraşmaktadır.

değerli bir yan üründür. ŞEKER PANCARI YAN ÜRÜNLERİ 550 kg ŞEKER 1 dekar ARAZİ 4 ton ŞEKER PANCARI 160 kg MELAS YAŞ PANCAR POSASI Yaş pancar posası hayvan beslemede en ucuz ve değerli kaba yemdir. MELAS % 50 ŞEKER ihtiva eden değerli bir yan üründür.

ŞEKER PANCARI YAN ÜRÜNLERİ ETİL ALKOL ÜRETİMİ 3 kg MELAS 1 kg ETİL ALKOL 1 dekar ARAZİ 160 kg MELAS 50 kg ETİL ALKOL

Etanolün Elde Edildiği Bitkiler (şeker, nişasta veya selüloz içerikli bitkiler) Şeker Pancarı Mısır Buğday Şeker Kamışı Tatlı Sorgum Patates Odunsular Tarımsal Atıklar Selüloz İçerikli belediye atıkları

Biyoetanol Üretim Prosesleri

Biyokütle Türüne Göre Alkol Üretim Aşamaları Şekerli Biyokütle Nişastalı Biyokütle Sellüloz ve Hemisellüloz Enzimatik Hidroliz Asitik veya Enzimatik Hidroliz Fermentasyon

MELAS VE ŞERBETTEN ALKOL ÜRETİMİ

DÜNYADA BİYOETANOL ÜRETİM POTANSİYELİ Dünya Potansiyeli : Yılda 2 milyar tondan fazla 4.5 Milyar ton/yıl CO2 tasarrufu 1.3 Milyar TEP (Dünya petrol tüketiminin % 37’si) 85 milyon yeni iş sahası Petrol sanayiinden 2 milyon iş kaybı

BİYOETANOL ÜRETİCİLERİ (2004)

GLOBAL ETANOL PAZARI (2005) – 40,9 Milyar litre Yakıt etanolü için potansiyel Pazar 1,5 Milyar litre (2005) 7,0 Milyar litre (2010)

BİYOETANOL ÜRETİM MALİYETLERİ

AB’de BİYOYAKIT TARIMI (2005) (25 Ülke) Toplam Ekilebilir Arazi 97 Milyon Hektar 2005 Yılında Biyoyakıt Hammaddesi Yetiştirilen Arazi 1,8Milyon Hektar Biyoetanolün Toplam Biyoyakıt İçindeki Payı % 30-20

ÜLKEMİZDEKİ ŞEKER FABRİKALARINDA ALKOL ÜRETİMİ

TÜRKİYE ŞEKER FABRİKALARINDA ALKOL ÜRETİM İMKANLARI Fabrika Adı Nominal Kapasite, litre/gün Erzurum 40 000 Eskişehir 65 000 Turhal 45 000 Malatya TOPLAM 190 000 Yıllık Toplam Üretim Kapasitesi 66,5 Milyon litre Mevcut Şeker Fabrikalarının Alkol Üretim Tesisleri % 5 Etanol kullanımı durumunda yıllık ihtiyacın % 35’ini karşılamaktadır. NOT: Şeker Fabrikalarındaki alkol üretim teknolojileri rehabilite edilmedir.

TÜRKİYE’NİN BİYOETANOL ÜRETİM POTANSİYELİ (Pancar Tarımına Yönelik) Türkiye’de sulanabilir pancar ekim alanı : 32 milyon da 4’lü münavebe sistemi Her yıl pancar yetiştirilebilecek alan : 8 milyon da Kotaya uygun şeker pancarı ekim alanı : 3,5 milyon dekar Biyoetanol üretimine dönük şeker pancarı tarımı yapılabilecek alan 4,5 milyon da 2-2,5 milyon ton biyoetanol

TÜRKİYE’DE BİYOETANOL KULLANIM ORANLARI ve ETKİLERİ Yıl 2006 2010 Biyoetanol Kullanım Oranı   % 2 % 5.75  Akaryakıt Dağıtım Şirketlerinin Satışa Sunacakları Olası Benzin Miktarı   5 000 000TON 6 500 00 TON  Üretilmesi Gereken Biyoetanol Miktarı 100 000 TON (125000 L) 374 000 TON (467500 L)  Biyoetanol Kullanımıyla Yurtdışına Ödenmeyecek Tutar (Benzin Fiyatı = 0.6 $/litre =0, 96 YTL) 75 milyon $ 280,5 milyon $  Gerekli Tarım Arazisi (Şeker Pancarı Verimi 40 ton/ha etanol verimi 5 ton/ha) 20 000 hektar 75 000 hektar Yatırım Tutarı (150 000 ton/yıl = 50 milyon $) 35 milyon $ 125 milyon $  Direk İstihdam (0,26 kişi/ha) 5 200 kişi 19 500 kişi

Türkiye Toplam Şeker Üretiminin ~ % 30’u PANKOBİRLİK 1972’den GÜNÜMÜZE 31 Kooperatif 1 700 000 Üretici 6 Şeker Fabrikası (Amasya,Kayseri, Konya, Çumra, Adapazarı, Kütahya(%42) 300 Satış Mağazası 50 Tarımsal Amaçlı İştirak Pankobirlik 1 700 000 ortağı, 31 kooperatifi olan bir çiftçi kuruluşu. Adımız pancar yetiştiricileri. Türkiye’de 1926’dan beri sözleşmeli tarım yapıyoruz, kooperatif birliği olarak başarılıyız, çiftçi ile bütünleşen tarımsal sanayi ve tarımsal enerji yatırımları bulunan en büyük üretici organizasyonuyuz. Türkiye’nin toplam şeker ihtiyacının % 30’u ortaklarımızın yetiştirdiği şeker pancarından üretiliyor. Türkiye Toplam Şeker Üretiminin ~ % 30’u Kooperatif Şeker Fabrikalarında Üretilmektedir.

ÇALIŞMALARIMIZ - PROJELERİMİZ Bitkisel Üretim Projelerimiz Yemlik Dane Mısır Hububat Tohumluğu Yağlık Ayçiçeği Lavanta Yemlik Sorgun Şekerli Mamuller Sıvı Şeker Bonbon Çikolata Kandis Şekeri Zenginleştirilmiş Yem Besicilik Kuru Küspe Paket Yaş Küspe (Küspe Sucuğu) Zenginleştirilmiş Et ve Süt Yemi Hayvan Kreşi (Dana Bank) Süt Ürünleri Damla Sulama Biyoyakıt Üretimi Biyoetanol Biyodizel

BİYOETANOL ÇALIŞMAMIZ 84 milyon litre/yıl Kapasiteli Biyoetanol Tesisimizin Yapımı Çumra Şeker Fabrikası Kompleksi İçerisinde Devam Etmektedir. Konya, Çumra İşletmeye Alma Tarihi : 2006 yılı sonu

SONUÇ Tarımsal sanayilerin faaliyetlerini sürdürülebilir kılmaları için düzenli olarak hammadde temin etmek zorundadırlar. Biyoyakıt sektörü için gerekli olan bitkisel hammaddeler üreticilere yapılacak teknik ve maddi destekle ekonomik olabilecektir. Bu alanda tarımsal birliklere büyük sorumluluk düşmektedir. Pankobirlik 30 yılı aşkın deneyimi, teşkilat yapısı ve 31 kooperatifi ile biyoyakıt sektöründe ülkeye hizmet etmeye hazırdır. Saygılarımla

E-mail: figenar@pankobirlik.com.tr TEŞEKKÜRLER PANKOBİRLİK Mithatpaşa Cad. No 19 Kızılay/ANKARA Tel: 0312 435 56 20 Faks: 0312 435 62 83 E-mail: figenar@pankobirlik.com.tr