SOSYAL GÜVENLİK REFORMU VE REFORM SONRASI GENEL DEĞERLENDİRME

SOSYAL GÜVENLİK KURUMLARI İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER

SOSYAL GÜVENLİK KAPSAMI * * 01.01.2012 tarihinde kapsama alındı.

Sosyal Güvenlik - Mali Yapı (2008 - 2011 Yılları Bütçe) (Milyon YTL) 2008 2009 2010 2011 Gelirler 65.257 78.073 86.877 102.692 Prim Geliri 54.546 54.579 60.432 73.144 Diğer Gelirler 12.711 23.494 26.445 29.548 Giderler 93.153 103.775 118.653 116.358 Emekli Aylıkları 59.137 68.604 75.524 80.066 Sağlık Gideri 25.346 28.811 32.754 30.078 Diğer Giderler 8.677 9.361 10.376 6.214 Fark 25.902 28.702 31.776 13.666 Transfer 35.016 52.600 57.694 43.898

TEŞKİLAT YAPISI

REFORMUN YAPILMA SEBEPLERİ Demografik değişim. (Nüfusun yaşlanma problemi) 2. Sosyal güvenlik hak ve yükümlülükleri arasında norm ve standart birliğinin olmaması. 3. Nüfusun tamamının koruma kapsamına alınamaması. 4. Finansmanla ilgili sorunlar. (Sosyal Güvenlik açıkları) - Aktif/pasif oranları - Erken emeklilik - Prime esas kazançların düşük gösterilmesi - Kayıt dışı istihdamın yüksek olması - Aylık bağlama oranının yüksek olması

Transferlerin Boyutu Ekonomik İstikrarı Tehdit Eder Niteliktedir Sisteme aktarılan son on üç yıllık transfer faizde değerlendirilseydi ne olurdu? 2007 sonu Milyar TL SSK, BK ve ES’nın 1994 - 2007 arası açıklarının Hazine borçlanma faizleriyle güncellenmiş değeri 853 Toplam iç borç stoku 266,3 Toplam kamu borç stoku (brüt) 357,7 GSMH (2007) 646,9 Sosyal güvenlik sisteminin yaşadığı finansman sorunu, kamunun borçlanma gereğini de artırmaktadır. Bu kurumların 1994-2003 dönemindeki toplam açıklarının aynı dönemdeki Hazine iç borçlanma faiz oranları dikkate alınarak hesaplanan 2003 yılı güncel değeri 345 katrilyona ulaşmaktadır. Bir başka ifadeyle, son on yıldır sosyal güvenlik sisteminin açıklarının kapatılması için kullanılan kaynaklar, neredeyse Türkiye’nin 2003 yılında yarattığı toplam milli gelire eşittir. Ayrıca, bu tutar 2003 yıl sonu toplam konsolide borç stokunun 1.24 katıdır. Bu yaklaşımla, sistemin açıklarının borçlanma döngüsü, enflasyon, reel faiz, yatırımlar, istihdam ve gelir dağılımını üzerinde ciddi bir olumsuz etkisi olduğu söylenebilir. Türkiye’nin genç bir nüfusa sahip olduğu dikkate alındığında, doğru yönlendirilmiş bir sosyal güvenlik sisteminin açık vermek yerine, aynı dönemde fon birikimi sağlayarak ekonomimize olumlu katkıda bulunması gerekirdi. Toplam İç Borç Stoğu ve Kamu Borç Stoğu Rakamları Hazine Kamu net borç stoğu tablosundan alınmıştır. GSMH DPT tahminidir.

EMEKLİLİK SİSTEMİ AÇIKLARI % GSYİH

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI Sosyal Güvenlik Reformunun T.C. SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI Sosyal Güvenlik Reformunun Dört Ana Bileşeni

Sosyal Güvenlik Reformunun Dört Ana Bileşeni Bileşen 1 : Sigorta hak ve yükümlülüklerin eşitlendiği, mali olarak sürdürülebilir tek bir emeklilik sigortası sisteminin kurulması, Bileşen 2: Nüfusun tamamına eşit, kolay ulaşılabilir ve kaliteli sağlık hizmeti sunumunu finanse eden genel sağlık sigortası sisteminin oluşturulması, Bileşen 3 : Dağınık bir halde yürütülen sosyal yardımların merkezi olarak izlenebildiği, nesnel yararlanma ölçütlerine dayalı bir sosyal yardımlar sisteminin oluşturulması ve halen sosyal güvenlik kurumları tarafından sürdürülen primsiz ödemelerin toplulaştırılması, Bileşen 4 : Yeni kurumsal yapının oluşturulması suretiyle yukarıda belirti-len üç temel işlevin mali disiplin içinde, bütünleşmiş, etkin ve vatandaşlarımı-zın günlük hayatlarını kolaylaştıracak şekilde sunulması amaçlanmıştır.

Sigorta ve Sağlık Açısından Kapsam Tarım İşçileri Tarım Bağ-Kur 2008 ÖNCESİ MAYIS 2008 SONRASI Farklı prim ödeme sistemi Farklı sigortalı kapsamı Farklı düzeyde hizmet veren sosyal güvenlik kurumları ve kanunları SOSYAL GÜVENLİK KURUMU TEK KURUM S. S. K. 5510 SAYILI SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU BAĞ-KUR TEK KANUN EMEKLİ SANDIĞI

Ana Parametrelerde Yapılan Değişiklikler Prim Ödeme Gün Sayısı Aylık Bağlama Oranı Güncelleme Katsayısı

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI T.C. SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI Genel Sağlık Sigortasına İlişkin Değişiklikler

GENEL SAĞLIK SİGORTASI KAPSAMI Genel sağlık sigortası düzenlemeleri ile ülke sınırları içerisindeki tüm vatandaşlar sağlık güvencesine kavuşturulmaktadır. Getirilen düzenleme ile halen sağlık hizmetlerinden yararlananlara ilave olarak; İsteğe bağlı sigortalılar, 18 yaşına kadar çocuklar, Vatansız ve sığınmacılar, Türkiye’de ikamet eden ve kendi ülkesinde sigortalı olmayan yabancı ülke vatandaşları kapsama alındı.

GENEL SAĞLIK SİGORTASI KAPSAMI 18 yaşından küçük çocuklar, anne ya da babaları tescil edilmese veya prim ödeme ve diğer yükümlülüklerini yerine getirmeseler dahi sağlık yardımlarından yararlandırılacaktır.

GENEL SAĞLIK SİGORTASI (GSS) PRİMLERİ “Aile içinde kişi başı geliri asgari ücretin üçte birinden az olması” nedeniyle genel sağlık sigortası primini ödeme gücü olmayan vatandaşlarımızın primleri Devlet tarafından karşılanacak.

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI T.C. SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI 2008 - 2011 YILLARINDA YAPILAN ÖNEMLİ ÇALIŞMALAR

2008 – 2011 YILLARINDA YAPILANLAR I- ÖNEMLİ YASAL DÜZENLEMELER 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu: 5763 Sayılı Yapılandırma Kanunu: Bu Kanun kapsamında; 1.267.362 başvuru gerçekleşmiş ve 2009 Aralık ayı itibariyle 7,57 Milyar TL‘sı tahsil edilmiştir. 5763 Sayılı Kanun ile 5 Puanlık Teşvik Uygulaması: Bu kapsamda 2009 Aralık ayı itibariyle 707.892 İşveren ve 5.314.501 sigortalı bu teşvikten faydalanmıştır. 6111 Sayılı Yapılandırma Kanunu: Bu Kanun kapsamında; 2.348.586 adet başvuru gerçekleşmiş, toplam 31.20 Milyar TL Kurum alacağı yapılandırılmış ve 2011 Aralık ayı itibariyle bu alacağın 7,96 Milyar TL‘si tahsil edilmiştir. 18

2008 – 2011 YILLARINDA YAPILANLAR II- TEŞKİLATLANMA ÇALIŞMALARI Merkez ve taşra üst düzey yönetici atamaları yapılarak birimler aktif olarak çalışmaya başladı.   Merkez teşkilatı oluşturularak Genel Müdür ve Daire başkanlığı düzeyinde yapılan atamaların yanında 81 il müdürlüğünün de ataması yapılarak birimlerimizin aktif olarak çalışmaya başlaması sağlandı. 19

2008 – 2011 YILLARINDA YAPILANLAR III- BÜROKRASİNİN KALDIRILMASI VE VATANDAŞ ODAKLI HİZMETİN YAYGINLAŞTIRILMASI Sağlık karneleri kaldırılmıştır. 2022 Sayılı Kanun kapsamında 85 yaş üzeri yaşlılar ile %70 ve üzeri özür oranı bulunan vatandaşlar ile talepte bulunan tüm emeklilerin ikametinde ödeme yapılmasına başlanmıştır. Geçici işgöremezlik ödeneği, emzirme yardımı cenaze ödeneği, cenaze nakil gideri, yol gideri ve gündelik ödemelerinin PTT işyerlerinde ödenmesi sağlanmıştır. 20

2008 – 2011 YILLARINDA YAPILANLAR T.C. Kimlik No ile Gelir ve Aylık Alma İmkanı Getirildi Bağımsız Çalışanlarla İlgili On-Line Tescil İşlemi Hayata Geçti 3 Ayrı Kuruma Verilen İşe Giriş Ve İşten Çıkış Belgeleri Tekleştirildi Bağ-Kur Kaydı Olmadığına İlişkin Belgelerin İnternetten Alınabilme İmkanı Sağlandı Borcu Yoktur Yazılarının İnternetten Alınması Sağlandı 21

2008 – 2011 YILLARINDA YAPILANLAR 354 Adet Sosyal Güvenlik Merkezi Hizmete Girdi Hizmetin vatandaşın ayağına götürülmesi amacıyla Kurum Yönetim Kurulunca alınan karar ile toplam 565 adet Sosyal Güvenlik Merkezinin kurulması kararlaştırılmış ve son 3 yılda 354 adet sosyal güvenlik merkezi faaliyete geçirilmiştir. Kurulmasına Karar Verilen Sosyal Güvenlik Merkezi Sayısı 565 Adet Faaliyette Bulunan Sosyal Güvenlik Merkezi Sayısı 354 Adet Faaliyete Başlayan Sigorta Sosyal Güvenlik Merkezi 310 Adet Faaliyet Başlayan Mali Hizmetler Sosyal Güvenlik Merkezi 9 Adet Faaliyete Başlayan Sağlık Sosyal Güvenlik Merkezi 35 Adet 22

Yeni Konsept Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlükleri 2008 – 2011 YILLARINDA YAPILANLAR Yeni Konsept Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlükleri

Yeni Konsept Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlükleri 2008 – 2011 YILLARINDA YAPILANLAR Yeni Konsept Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlükleri

Yeni Konsept Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlükleri 2008 – 2011 YILLARINDA YAPILANLAR Yeni Konsept Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlükleri

2008 – 2011 YILLARINDA YAPILANLAR Hizmet Binalarının ve Fiziki Mekanların İyileştirilmesi Çalışmaları Hızlandırıldı Tüm Hizmet Binalarının Yenilenmesi Amacıyla TOKİ ile Protokol İmzalandı. (2012 Yılında Kurum iştiraki olan Emek İnşaat ve İşletme A.Ş. ile de protokol imzalanmıştır.) 26

ÇANAKKALE SOSYAL GÜVENLİK İL MÜDÜRLÜĞÜ HİZMET BİNASI 2008 – 2011 YILLARINDA YAPILANLAR Çanakkale Sosyal Güvenli İl Müdürlüğü ÇANAKKALE SOSYAL GÜVENLİK İL MÜDÜRLÜĞÜ HİZMET BİNASI

2008 – 2011 YILLARINDA YAPILANLAR IV-TEKNOLOJİK ALT YAPI YATIRIMLARI HIZLANDIRILDI. Merkez ve taşra bilgi işlem altyapısı güçlendirildi. Önemli yazılımlar tamamlandı. İnternet sayfası güçlendirildi ve kurum içi iletişim için intranet sistemi hayata geçirildi.  

2008 – 2011 YILLARINDA YAPILANLAR V- DİĞER ÇALIŞMALAR Banka protokolleri yenilenerek 2009 yılında yaklaşık 300 milyon TL tasarruf sağlandı. Personel Mevzuat Ve Toplam Kalite Eğitimleri Yapıldı.   Kurumumuzun 2010-2014 yıllarını kapsayan Stratejik Plan çalışmaları tamamlanmıştır. Stratejik Plan çalışması kapsamında Kurumun merkez ve taşra 2009-2011 yılı Eylem Planı çalışmaları tamamlanmıştır. (2012 Yılı Eylem Planı çalışmaları da tamamlanarak yürürlüğe konulmuştur.) 29

SAĞLIK ALANINDA KÖKLÜ DEĞİŞİKLİKLER MEDULA Entegrasyonu, Global Bütçe E- Rapor, Karekod 30

SAĞLIK ÖDEMELERİ ( 2002 – 2011)

GELİR / GİDER (Milyon TL) 2010 - 2012 YILI BÜTÇELERİ SOSYAL GÜVENLİK GENEL DENGESİ (OVP) (Milyon TL) GELİR / GİDER (Milyon TL) 2010 2011 Bütçe 2011 (11 Aylık Fiili, 1 Aylık Tahmini) 2012 Bütçe TOPLAM GELİR 95.273 107.135 125.302 133.248 PRİM GELİRLERİ 66.913 75.833 89.302 97.251 DİĞER GELİRLER 28.360 31.302 36.000 35.996 TOPLAM GİDER 121.997 137.740 141.224 158.746 EMEKLİ AYLIKLARI 78.957 92.079 91.644 104.756 SAĞLIK GİDERLERİ (TEDAVİ) 18.469 19.347 22.259 27.790 SAĞLIK GİDERLERİ (İLAÇ) 13.547 13.572 14.135 14.983 DİĞER GİDERLER 11.024 12.742 13.185 11.218 GELİR GİDER DENGESİ -26.724 -30.605 -15.922 -25.498 BÜTÇE TRANSFERİ 55.244 62.434 52.802 66.219 AÇIK FİNANSMANI 27.069 30.605 16.269 25.498 DEVLET KATKISI 15.170 16.463 21.097 22.491 EK ÖDEME 3.314 3.912 3.821 4.443 FATURALI ÖDEMELER 5.871 6.719 6.405 4.233 TEŞVİKLER 3.820 4.735 4.807 5.469 ÖDEME GÜCÜ OLMAYANLARIN GSS PRİMİ   403 4.085 32

KAYIT DIŞI İSTİHDAM İLE MÜCADELE 2008 – 2010 YILLARINDA YAPILANLAR KAYIT DIŞI İSTİHDAM İLE MÜCADELE 33

KAYIT DIŞI İSTİHDAMLA MÜCADELE ÇALIŞMALARI TESCİLSİZ EMEKLİ. (SGDP) 2008 – 2011 (KASIM) S. NO GELEN BİLGİ TESCİLSİZ SİGORTALI TESCİLSİZ İŞYERİ TESCİLSİZ EMEKLİ. (SGDP) 1 PORTÖR MUAYENE LİSTELERİ 69.333 3.861 2.080 2 KİMLİK BİLDİRME FORMLARI 74.010 2.927 2.811 3 BANKALAR, KAMU KURUMLARI, DİĞER KURUMLAR 615.199 19.396 18.227 4 ALO 170 İHBAR HATTI 33.720 3.375 5 YAZILI İHBAR VE ŞİKAYETLER 747 6 KAMU İDARELERİ DENETİM RAPORLARI 8.417 700 257 7 YOKLAMA FİŞLERİ BİLGİLERİ 11.164 2.119 8 SOSYAL GÜVENLİK KONTROL MEMURLARI 105.022 23.271 TOPLAM 917.612 55.649 23.375

KAYIT DIŞI İSTİHDAM İLE MÜCADELE ÇERÇEVESİNDE YAPILAN ÇALIŞMALAR ALO 170 Hattı kurularak, kayıt dışı istihdamla ilgili ihbar ve şikayetlerin zamanında sonuçlandırılması sağlanmıştır. Bu hattımıza Mayıs 2008 tarihinden 2011 yılı Kasım ayı sonuna kadar gelen şikayetlerden 33.720 kişinin kayıt dışı çalıştığı ve 3.375 işyerinin tescilsiz olduğu tespit edilmiştir. Toplam 22 kurumdan 2008 yılı Ekim ayından itibaren T.C. kimlik numaraları ile birlikte “meslek bilgileri” alınmaya başlanmış, gelen verilerin Kurumca değerlendirilmesi sonucunda 2011 yılı Kasım ayı itibariyle yaklaşık 940.987 kişi, 55.649 işyeri kayıt altına alınmıştır. 35

KAYIT DIŞI İSTİHDAM İLE MÜCADELE ÇERÇEVESİNDE YAPILAN ÇALIŞMALAR 01.01.2009 tarihi itibariyle ücretlerin banka kanalıyla ödenmesi uygulamasına geçilmiştir. Sosyal güvenlik il müdürlüklerinde kayıt dışı istihdam ile mücadele (KADİM) servisleri kurulmuştur. Kayıtlı İstihdamı Teşvik Projesi (KİTUP): (28 Eylül 2010 – Haziran 2012) Kapasite Artırımı ve Politikaların gerçekleştirilmesi Bilişim ve İletişim teknolojilerinin uygulanması Toplumsal farkındalığın artırılması. 36

2012 YILI HEDEFLER 1- KADİM (Kayıtdışı İstihdamla Mücadele) 2- İş ve işlemlerin basitleştirilmesi, 3- Prim tahsilatlarının artırılması, 4- Teknik alt yapının güçlendirilmesi, AYS (Arşiv Yönetim Sistemi) SGEP (Sosyal Güvenlik Entegrasyonu Projesi) Data Center (Hizmet binası) Teknolojik Altyapı Çalışmalarının Hızlandırılması (Türk Telekom Sözleşme - ayrı otoban)

2012 YILI HEDEFLER 5- Sağlık; Global Bütçe, E – Reçete, Risk Odaklı Denetim Avuç içi damar izi tanıma ve Biyometrik Kimlik Doğrulama 6- Hizmet Binalarının Vatandaş Odaklı Hale Getirilmesi

Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanı TEŞEKKÜR EDERİM Fatih ACAR Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanı