ENERJİ ETÜDÜ VERİMLİLİK ARTIRICI PROJELER genel bilgilendirme Hazırlayan: Sinan EVKAYA Elektrik Elektronik Müh. Enerji Etüt-Proje Uz.

Binalarda Enerji Etüdü Kullanım maksatları ne olursa olsun binaların enerji tüketimi bazında mevcut durumlarının belirlenmesi maksadı ile gerçekleştirilen testler, muayene çalışmaları, mühendislik hesaplamaları, mevcut duruma ilişkin objektif kanıtlar, temin edilen verilere ilişkin istatistik değerlendirme metotları vb. çalışmalar bütünüdür.

Amaç Mevcut yapıların, sistemlerin ve cihazların durumlarının değerlendirilmesi, enerji tüketimlerini yada enerji tüketimine etkilerinin sorgulanması ile verimlilik profillerinin ortaya çıkarılması, bu suretle konfor şartlarından taviz verilmeden verimliliğin artırılması dolayısıyla tasarruf sağlanması için ne tip revizyonlar yapılabileceğinin ortaya konmasıdır.

Enerji etütlerinin kapsamı 01- Geçmişe dönük enerji tüketimleri ve maliyetlerine ilişkin istatistiksel değerlendirmeler 02- Enerji tüketen sistemlerin mevcut durumlarının değerlendirilmesi 03- Enerji tüketimini etkileyen yapıların mevcut durumlarının değerlendirilmesi 04- Enerji tüketiminin düşürülmesi için alınması gereken önlem ve yatırımlara ilişkin öneriler 05- Enerji yönetimine ilişkin mevcut durum 06- Enerji yönetiminin iyileştirilmesine yönelik öneriler

01- Geçmişe dönük enerji tüketimleri ve maliyetlerine ilişkin istatistiksel değerlendirmeler Binalarda etüt çalışmasının gerçekleştirildiği tarih itibari ile son üç yıla ilişkin elektrik, doğalgaz, fuel-oil, kömür vb. kaynaklara ilişkin tüketim miktarlarının ve tutarlarının ayrı ayrı analiz edilmesi Tüketilen enerji kaynaklarının tüketim miktarları ve tutarları bazında birbirine oranları Tüketilen enerji kaynaklarının ısıtma ve soğutma derece gün sayıları bazında değerlendirilmesi

Tüketilen enerji kaynaklarının CO2 salınım miktarlarının kıyaslanması 01- Geçmişe dönük enerji tüketimleri ve maliyetlerine ilişkin istatistiksel değerlendirmeler Mevcut elektrikli cihazların tüketim miktarlarının değerlendirilmesi ve kıyaslanması Mevcut motorların, aydınlatma elemanları vb. sistemlerin, enerji tüketim miktarlarının tiplere göre ayrı ayrı değerlendirilmesi Tüketilen enerji kaynaklarının CO2 salınım miktarlarının kıyaslanması

Elektrik sistemi kolon hatlarının genele muayenesi 02- Enerji tüketen sistemlerin mevcut durumlarının değerlendirilmesi Elektrik dağıtım sistemi Elektrik sistemi kolon hatlarının genele muayenesi Ana kolon hatları ve güç hatları üzerinden Güç ve Harmonik durum değerlendirmesi Akım, gerilim, güç miktarlarının fazlara göre dağılımlarının değerlendirilmesi Akım, gerilim, güç miktarlarının zamana göre değişimlerinin değerlendirilmesi Topraklama sistem kontrolü (sistem sürekliliği, omik direnç ölçüleri)

02- Enerji tüketen sistemlerin mevcut durumlarının değerlendirilmesi Elektrik dağıtım sistemi Bina elektrik dağıtım sistemi içinde yer alan kolon ve linye hatları, ana panolar, tali pano ve tablolar termografik incelemeye tabi tutulmakta ve bu suretle risk teşkil eden elemanlar ve kablolar tespit edilmektedir.

02- Enerji tüketen sistemlerin mevcut durumlarının değerlendirilmesi Isıtma, soğutma, havalandırma sistemleri Termografik incelemeler, baca gazı analizleri, besi suyu iletkenlik ölçümleri, ortam sıcaklık ölçümleri, vb. testler ile elde edilen veriler ışığında ısı merkezi verimlilik değerlerinin tespiti.

02- Enerji tüketen sistemlerin mevcut durumlarının değerlendirilmesi Isıtma, soğutma, havalandırma sistemleri Havalandırma ve soğutma sistemlerinin güç tüketimlerinin belirlenmesi, hava akımı debi ölçümleri, iç ortam sıcaklık ölçümleri vb. ile elde edilen veriler ışığında soğutma/havalandırma sistem verimlilik değerlerinin belirlenmesi.

02- Enerji tüketen sistemlerin mevcut durumlarının değerlendirilmesi Elektrik motorları Mevcut elektrik motorlarının etiket verileri, fonksiyonel test verileri, çalışma süreleri, sürücü tipleri dikkate alınarak verimlilik değerleri, güç tüketimleri detaylı bir biçimde her bir motor için belirlenir. Termografik inceleme ile aşırı ısınan kusurlu motorlar tespit edilir.

02- Enerji tüketen sistemlerin mevcut durumlarının değerlendirilmesi Aydınlatma sistemi Mevcut aydınlatma elemanları tipleri, aydınlatma şiddet ölçümleri, kullanım süreleri, balast-ignitor vb. ilave ekipmanların tipleri ve güç tüketim değerleri vb. veriler dikkate alınarak mevcut aydınlatma sisteminin güç tüketimi, verimlilik değerleri belirlenir.

03- Enerji tüketimini etkileyen yapıların mevcut durumlarının değerlendirilmesi Bina dış zarfı Bina dış duvarları, pencereler, kapılar, tavan ve taban yapısı tespiti yapılır. Ölçüm cihazları vasıtası ile ısıl direnç tespiti gerçekleştirilir. Yüzey alanları proje ve fiili ölçümler ile belirlenir. TS 825 standardına göre ısı ihtiyacı ve kaybı, yoğuşma hesaplamaları yapılır.

Bina dış zarfı termografik inceleme ve raporlama 03- Enerji tüketimini etkileyen yapıların mevcut durumlarının değerlendirilmesi Bina dış zarfı Bina dış zarfı termografik inceleme ve raporlama Eksik veya hasar görmüş yalıtımın kontrolü Nem birikiminin olduğu alanların bulunması Bina dış yapı bileşenlerinin değerlendirilmesi

03- Enerji tüketimini etkileyen yapıların mevcut durumlarının değerlendirilmesi İç tesisat Tesisat da, yalıtımı eksik/kusurlu hatlardaki ve vana vb. elemanlar üzerindeki ısı kayıplarının, israfın belirlenmesi.

04- Enerji tüketiminin düşürülmesi için alınması gereken önlem ve yatırımlara ilişkin öneriler öneriler Mevcut duruma ilişkin elde edilen veriler ışığında verimliliğin artırılması/tasarrufun sağlanması için gerçekleştirilebilecek revizyonlar hususunda önerilerin, genel yatırım maliyetleri, elde edilecek tasarruf miktarları ve geri ödeme süreleri gibi bilgileri içerecek şekilde tanımlanması.

İç tesisat vana vb. elemanların yalıtım ceketi ile yalıtılması 04- Enerji tüketiminin düşürülmesi için alınması gereken önlem ve yatırımlara ilişkin öneriler öneri örnekleri İç tesisat vana vb. elemanların yalıtım ceketi ile yalıtılması Ortalama tasarruf oranı 1,5% Yatırım geri dönüş süresi ortalama 0,7 yıl Motorlarda frekans kontrolü Ortalama tasarruf oranı 18% Yatırım geri dönüş süresi 6 yıl Merkezi ısıtma sistemi kazan yenileme Ortalama tasarruf oranı 19 Yatırım geri dönüş süresi ortalama 1,9 yıl

Ortalama tasarruf oranı 12% Yatırım geri dönüş süresi ortalama 3,5 yıl 04- Enerji tüketiminin düşürülmesi için alınması gereken önlem ve yatırımlara ilişkin öneriler öneri örnekleri Aydınlatma sisteminde yer alan manyetik balastların elektronik balast ile değiştirilmesi Ortalama tasarruf oranı 12% Yatırım geri dönüş süresi ortalama 3,5 yıl Mevcut düşük verimli motorların yüksek verimli motorlar ile değiştirilmesi Ortalama tasarruf oranı 13% Yatırım geri dönüş süresi ortalama 4 yıl Termostatik vana uygulaması Her 1C için ortalama 4% tasarruf Yatırım geri dönüş süresi ortalama 0,8yıl

04- Enerji tüketiminin düşürülmesi için alınması gereken önlem ve yatırımlara ilişkin öneriler ilave öneriler

05- Enerji yönetimine ilişkin mevcut durum TS EN ISO 50001 Mevcut bina yönetiminin; enerji verimliliğine ilişkin yasal düzenlemeler hususunda bilinç ve enerji yönetimi standardı bazında ne durumda olduğu: enerji tüketen sistemlerin bakım durumu, takip ve kontrol metotları, teknik kadroların bilinci vb. kriterler bazında değerlendirilir ve raporlanır.

05- Enerji yönetimine ilişkin önerilen durum TS EN ISO 50001 Enerji yönetimi kapsamında aşağıdaki faaliyetler yürütülür: a) Enerji yönetimi konusunda hedef ve öncelikleri tanımlayan bir enerji politikasının oluşturulması; enerji yöneticisinin veya enerji yönetim biriminin hiyerarşik yapı içindeki yerinin, görev, yetki ve sorumluluklarının tanımlanması; bunları yazılı kurallar halinde yayımlamak suretiyle tüm çalışanların ve enerji yönetimi faaliyetleri ile ilgili kişilerin bunlardan haberdar edilmesi, b) Tüketim alışkanlıklarının iyileştirilmesine, gereksiz ve bilinçsiz kullanımın önlenmesine yönelik önlemlerin ve prosedürlerin belirlenmesi, tanıtımının yapılması ve çalışanların bilgi ve bilinç düzeyini artırıcı eğitim programları düzenlenmesi, c) Enerji tüketen sistemler, süreçler veya ekipmanlar üzerinde yapılabilecek tadilatların belirlenmesi ve uygulanması, ç) Etütlerin yapılması, projelerin hazırlanması ve uygulanması, ç) Enerji tüketen ekipmanların verimliliklerinin izlenmesi, bakım ve kalibrasyonlarının zamanında yapılması, d) Yönetime sunulmak üzere, enerji ihtiyaçlarının ve verimlilik artırıcı uygulamaların planlarının, bütçe ihtiyaçlarının, fayda ve maliyet analizlerinin hazırlanması, e) Enerji tüketiminin ve maliyetlerinin izlenmesi, değerlendirilmesi ve periyodik raporlar üretilmesi, f) Enerji tüketimlerini izlemek için ihtiyaç duyulan sayaç ve ölçüm cihazlarının temin edilmesi, montajı ve kalibrasyonlarının zamanında yapılması, g) Özgül enerji tüketiminin, mal veya hizmet üretimi ile enerji tüketimi ilişkisinin, enerji maliyetlerinin, işletmenin enerji yoğunluğunun izlenmesi ve bunları iyileştirici önerilerin hazırlanması, ğ) Enerji kompozisyonunun değiştirilmesi ve alternatif yakıt kullanımı ile ilgili imkanların araştırılması, çevrenin korunmasına, çevreye zararlı salımların azaltılmasına ve sınır değerlerin aşılmamasına yönelik önlemlerin hazırlanarak bunların uygulanması, h) Enerji ikmal kesintisi durumunda uygulanmak üzere petrol ve doğal gaz kullanımını azaltmaya yönelik alternatif planların hazırlanması, ı) Enerji kullanımına ve enerji yönetimi konusunda yapılan çalışmalara ilişkin yıllık bilgilerin her yıl Mart ayı sonuna kadar Genel Müdürlüğe gönderilmesi, i) Toplam ve birim ürün veya fayda başına karbondioksit salımlarının ve enerji verimliliği tedbirleri ile azaltılabilecek salım miktarlarının belirlenmesi.

Binalarda Verimlilik Artırıcı Projeler [ VAP ] Etüt çalışmaları ile belirlenen tasarruf potansiyeli olan sahalar ile ilgili olarak düzenlenen; detaylı yatırım maliyet analizlerini, tasarım planlarını, kullanılması öngörülen ekipmanların teknik özelliklerini, revizyon öncesi ve revizyon sonrası öngörülen durumları, yatırım geri dönüş süresini, revizyon öncesi-sonrası CO2 salınım durumunu ve yatırım projelerinin net bugünkü değer(nbd) ve iç karlılık oranı(iko) vb. Yöntemlerle değerlendirilmesi ve yatırımın uygun olup olmayacağı hususunda hükümleri içeren projelerdir.

özet Enerji etüdü; bir binanın enerji tüketen tüm noktaların (ısıtma, soğutma, havalandırma, motorlar, bina mimari yapısı, yapı bileşenleri, aydınlatma, elektrikli ekipmanlar vb.) detaylı bir biçimde incelenmesi suretiyle israf durumunun yani tasarruf potansiyelinin tespiti işlemidir. Söz konusu çalışma sonrasında bina sahibi, yöneticisi; binasının enerji tüketimi bazında ne durumda olduğunu, enerjinin ne kadar israf edildiğini anlamakta ve ne tip önlemler alarak israfın önlenebileceği hususunda bilgi sahibi olmaktadır. Bu güne kadar gerçekleştirilen pek çok etüt çalışması, israfın ciddi boyutlarda olduğunu ve çok küçük yatırımlarla bile 10% oranında tasarruf elde edilebildiğini, tasarruf odaklı yatırımlarda daha ciddi bir politika benimseyebilen yöneticilerin 40- 45% oranında tasarruf elde edebildiklerini ortaya koymaktadır. Yıllık enerji masraflarının (doğalgaz, fuel-oil, kömür, elektrik) toplamına bakarak 10% ila 40-45% arasında enerji tasarrufu sağlamanın maddi boyutunun farkına varabilen bir yöneticinin enerji etüdü çalışmasını onaylamaması mümkün değildir.

özet Tasarruf odaklı bu çalışma, aynı zamanda enerji tüketen sistemlerin güvenliği (elektriksel sistemin güvenliği (kaçak akımlar, topraklama sistemi, elektrik ark kaynaklı yangınlar vb.), havalandırma sisteminin yeterliliği ve hijyeni (yetersiz havalandırma kaynaklı performans düşüklüğü, filtre sistemindeki kusurlar nedeni ile zararlı partiküllerin solunması sonucu hastalıkların baş göstermesi vb.) konusunda da faydalı bilgiler sağlamaktadır. Enerji tüketiminin azaltılması sera gazı salınımının azalmasını sağlamaktadır. Buda elde edilen tasarrufun yanında olumlu bir çevresel etki anlamına gelmektedir. Özet olarak enerji etüdü çalışmalarının maliyetleri, sağlanacak tasarruf ile elde edilecek kazanç ve bu kazancın sürekliliği (doğru enerji yönetimi politikası ile (takip-kontrol) tasarrufun devamlılığının sağlanması önem arz etmektedir) dikkate alındığında önemsenmeyecek mertebelerde kalmaktadır. Tasarruf odaklı bu çalışma; güvenlik ve çevresel etkilerin minimize edilmesi bakımından da önemli faydalar sağlamaktadır. Hazırlayan: Sinan EVKAYA Elektrik Elektronik Müh. Enerji Etüt-Proje Uz.

! enerjimizi israf etmeyin Hazırlayan: Sinan EVKAYA Elektrik Elektronik Müh. Enerji Etüt-Proje Uz.