Bir yaratıcı problem çözme tekniği Beyin Fırtınası Bir yaratıcı problem çözme tekniği Doç.Dr. Özlem KORAY

Osborn (1940) Grup problem çözümlerinde kullanılır. Hiç bir tür yargılamanın olmadığı ortamlarda yaratıcı ve orijinal fikirlerin doğmasına yardımcı olur.

Tekniğin püf noktası Osborn, uyguladığı beyin fırtınası seanslarında her tür eleştiri ve değerlendirmenin kişilerin hayal gücünü engellediğini gözlemlemiştir. Çünkü, fikir üretme ve eleştiri aynı anda gerçekleşemez. Osborn'a göre; yargı bir kenara bırakılarak, aynı zaman aralığında çok sayıda iyi fikir düşünülebilir. Buradaki amaç, değerlendirmeyi bir kenara atmak değil, sadece ertelemektir (Mayer,1992; Starko,2001).

Etkili bir beyin fırtınası sürecinin oluşabilmesi, başlıca dört faktöre bağlıdır: 1. Beyin fırtınası esnasında öğrencilerin ileri sürdükleri fikirler asla eleştirilmemelidir. 2. Beyin fırtınası esnasında öğrencilerde sınırsız düşünme özendirilmelidir. Öğrenciler, pratik olmaya çalışmaktan daha ziyade alışılmadık, yeni, farklı fikirler üretmeye teşvik edilmelidir.

3. Beyin fırtınası esnasında öğrencilerin fikirlerinde genellikle nitelik yerine nicelik aranmalıdır. 4. Öğrencilerin beyin fırtınasını gerçekleştirmelerindeki amaçları, kombinasyon ve geliştirme olmalıdır. Çünkü, beyin fırtınasında, öğrencilerin birbirlerinin fikirlerinden de esinlenerek düşünce listesindeki fikirlerin çoğaltılması amaçlanır.

Etkili beyin fırtınası seansları için en önemli nokta; Probleme odaklanabilmektir. Dolayısıyla problemin bireylerin içinde bulundukları durumu olumsuz etkileyecek bir zorluk taşıması ve anlaşılabilir olması gerekmektedir.

Örnek (Evcim vd.,2011) Ailece yaz tatiline gidiyorsunuz. Birkaç gün içerisinde yeni arkadaşlar ediniyorsunuz. Arkadaşlarınızla bir gün uçurtma uçururken, uçurtmanız elektrik tellerine takılıyor ve arkadaşlarınızdan biri diyor ki: - Hey arkadaşlar! Hadi şu direğe çıkalım. Siz de: - Hayır, olmaz; çünkü telde elektrik vardır, çarpılabiliriz. Arkadaşınız: - Görmüyor musun direğin telleri üzerinde kuş duruyor, o da bizim gibi iletken olduğu halde çarpılmıyor da biz mi çarpılacağız? Bu durumda, telde elektrik olduğu düşünüldüğünde uçurtmanızı kurtarmanızın yolları nelerdir?

Beyin fırtınası seansları için üç önemli soru Neden? Nasıl? Ne Yapılmalı?

BEYİN FIRTINASI 1.Sorun (Problem)( Neden?):Okulda öğrenciler tarafından neden bu kadar fazla çöp üretiliyor? 2.Sorun (Problem)( Nasıl?): Üretilen bu çöplerden nasıl kurtulabiliriz? 3.Sorun (Problem)(Ne Yapılmalı?):Okulda öğrenciler tarafından üretilen çöpleri geri dönüşümle tekrar kullanmak için ne yapılmalı?

Okulda öğrenciler tarafından neden bu kadar fazla çöp üretiliyor?

Üretilen bu çöplerden nasıl kurtulabiliriz?

Okulda öğrenciler tarafından üretilen çöpleri geri dönüşümle tekrar kullanmak için ne yapılmalı?

Etkinlik 4.Problem çözme Soru: Araştırma sorgulama:Çayım neden bu kadar çabuk soğudu? Problem Çözme: Nasıl çayımı sıcak tutacak bir bardak yapabilirim? Karar Verme: Polistiren ve seramik bardaktan hangisini kullanmalıyım?(Ne yapılmalı? Soruyu cevaplamada kullanılan süreç: Bilimsel araştırma-sorgulama Teknolojik problem çözme Karar verme Cevap: Isı enerjisi iletim, konveksiyon ve ışıma yoluyla yayılır. Polistiren köpük kaplar sıvıları daha uzun süre sıcak tutar. Bilimsel ve teknolojik bilgiler ışığında kişisel sağlık, çevre ve maliyet gibi faktörler düşünülmelidir. Problemin kaynağı: Doğal dünyadaki olaylarla ilgili merak Günlük yaşam problemleri, insanların ihtiyaçları Farklı veya aynı bilgiye dayanan faklı görüşler Soru türleri: Ne biliyoruz? Nasıl biliyoruz? Nasıl yapabiliriz? İşe yarayacak mı? Alternatifler neler? Şu anda en iyi seçim ne? Çözümlerin sonucu: Doğal dünyadaki olaylar hakkında bilgi Bir işi başarmanın etkin ve verimli bir yolu Belirli koşullar içinde savunulabilir bir karar

Şimdi kendinize sorun?

Niçin sorularının önemi büyüktür. Niçin her gün aynı görevi aynı şekilde yapmak zorundayım? Niçin gazetede hep aynı sayfaları okuyorum? Niçin tv de hep aynı kanalı seyrediyorum?

Bunları yapmayı denediniz mi?

Daha önce hiç ilgilenmediğiniz bir konuda yazılmış bir kitabı okumayı denediniz mi? Kötü olduğunu düşündüğünüz bir filmi izlemeyi denediniz mi? Yemek menüsünden daha önce hiç denemediğiniz bir yemeği seçtiniz mi?

Bunların hepsini yapmaya ihtiyacınız olmayabilir Bunların hepsini yapmaya ihtiyacınız olmayabilir. Ama yeter ki bir şeyler yapın. Farklı bir şey Bu sizin kurallarınızı alt üst etsin

Şunu iyi bilmek gerekir ki; bazı soruları sorabilmek bütün cevapları bilmekten daha önemlidir.(James Thurber)

Bir çocuk bana dedi ki… Bir çocuk bana dedi ki, Bir çocuk bana dedi Güneş, mavi bir tavada Sarı bir yumurtadır. Güneş, bulutların içinde, Sarı bir portakaldır. Güneş, kadife bir örtünün üstünde Sarı-kırmızı bir şeftalidir. ki, Bir çocuk bana dedi Güneş, bir elbisenin üzerinde Değerli bir mücevherdir. Bir çocuk bana dedi ki, İsterdim, çok isterdim… Güneşi dalından koparmayı