Mersin icra Daireleri ile ilgili Uygulama Sorunlarına ilişkin Tespit ve Çözüm Önerileri. Av. Alpay ANTMEN Mersin Barosu Başkanı

1) 5 Temmuz 2012 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan ve yürürlük tarihi 5 Ocak 2013 olan, 6352 sayılı Yargı Hizmetlerinin Etkinleştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması ve Basın Yayın Yoluyla İşlenen Suçlara İlişkin Dava ve Cezaların Ertelenmesi Hakkında Kanun’un 9. maddesi ile, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 58. maddesinin 1. fıkrası ile 2. fıkrasının (1) ve (2) numaralı bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir: “Takip talebi icra dairesine yazılı veya sözlü olarak ya da elektronik ortamda yapılır.”

“1.Alacaklının ve varsa kanuni temsilcisinin ve vekilinin adı, soyadı; alacaklı veya vekili adına ödemenin yapılacağı banka adı ile hesap bilgileri; varsa Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası veya vergi kimlik numarası; şöhret ve yerleşim yeri; alacaklı yabancı memlekette oturuyorsa Türkiye’de göstereceği yerleşim yeri (Yerleşim yeri gösteremezse icra dairesinin bulunduğu yer yerleşim yeri sayılır.); 2.Borçlunun ve varsa kanuni temsilcisinin adı, soyadı, alacaklı tarafından biliniyorsa Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası veya vergi kimlik numarası, şöhret ve yerleşim yeri; Bir terekeye karşı yapılan taleplerde kendilerine tebligat yapılacak mirasçıların adı, soyadı, biliniyorsa Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası veya vergi kimlik numarası, şöhret ve yerleşim yerleri;”

2) Kanunun uygulanma şekli hakkında, Adalet Bakanı Müsteşarı Birol Erdem tarafından Cumhuriyet Başsavcılıklarına gönderilen 04.01.2013 tarihli yazıda: (…) hükümleri yer almaktadır. Yapılan yasalar ve yürürlük tarihleri belli olmasına rağmen alt yapısı oluşturmadan ve hazırlıklar tamamlanmadan uygulamaya konulması beraberinde tüm Türkiye’de icra daireleri ile birlikte avukatları da çalışamaz hale getirmektedir. Halen internet ve UYAP alt yapısındaki sorunlar nedeni ile sık sık kesintiler yaşanmakta olup,öncelikle icra daireleri ve mahkemelerdeki internet ağının sınırsız ve kesintisiz hale getirilmesi gerekmektedir.

Uygulamaya konulan yasa ile kuruluş amacı tahsile yönelik olan İcra dairelerinin tahsile yönelik para ile ilişiğinin kesilmesi gibi olumsuz bir durum ortaya çıkmaktadır. Yapılan uygulamanın sadece Reddiyat kısmi için kabul edilebilir olması yanında tümü ile tahsilat,tahsil harcı,yolluk vs.harçların icra dairelerince yapılamayacak olması beraberinde uygulamada bir çok zorluğu beraberinde getirmiştir. Öncelikle tahsilat yetkisinin icra dairelerinden alınması icra dairelerinin kuruluş amacına aykırı olduğu gibi alacaklının da alacağına kavuşmasını engelleyici bir uygulamadır. İcra dairesine borcunu ödemeye giden borçlu bankaya yönlendirildiğinde kesinlikle banka şubesine gitmemekte ve alacaklı alacağına kavuşamamaktadır.Uygulama nedeni ile burada adeta alacaklılar cezalandırılmaktadır.

Aynı zamanda açılacak takip nedeni ile veya açılmış bulunan bir takipte işlem yapılmak istendiğinde banka şubelerine gidilerek masraf veya harç yatırılması büyük bir zaman kaybına yol açmakta olup,gereksiz zaman israfına ve de acil durumlarda gecikmelerle hak kayıplarına neden olmaktadır. Bunun önüne geçilebilmesi için icra dairelerinin bankaların yanı sıra tahsilat,harç ve diğer masrafları tahsil yetkilerinin devam etmesi,ancak reddiyatların elektronik ortamda banka aracılığı ile ödenmesi daha uygun olacaktır. Ayrıca icra dairelerine konulacak değişik bankalara ait post makinaları ile tahsilatın daha etkin ve hızlı yapılması sağlanabilir.

4) Diğer yandan, avukat tarafından dosyalarda yapılacak her türlü harç vb. masrafların icra müdürlüklerinin POS cihazından kartın geçirilmesi suretiyle yapılması uygulaması getirilmiştir. Bu POS cihazlarında sadece anlaşmalı Vakıfbank şubesinin verdiği nakit DEBİT/ATM kartı ile işlem yapılacaktır. Bunun için de her avukatın Vakıfbank’da hesap açtırması ve kart sahibi olması zorunlu hale getirilmiştir. Başka bankalar ile de anlaşılarak sistemin yaygınlaştırılması ve Vakıfbank ile Rekabet yasasına aykırı olan tek anlaşmalı banka olması uygulamasından vazgeçilmesi ayrıca adliyelere işlem yetkisi bulunan banka şubelerinin acil olarak açılması sağlanmalıdır.

İcra dairelerine konulan POS cihazından sadece TAHSİL Harcı tahsil edilebilmekte diğer ödemeler için ise yine banka şubesine gitmek zorunda kalınmaktadır. Avukatlar harç ödemek ve tahsilatı almak için sürekli bankaya gitmekte ve saatlerce gereksiz olarak sıra beklemektedir.bu da Avukatın en değerli varlığı olan zamanını çalmaktadır. POS Cihazları icra dairelerine konulmasına rağmen halen hiçbir icra müdürü cihazın nasıl kullanılacağını bilememektedir.Vakıfbank görevlileri sadece POS cihazını takıp gitmiş ve kullanıma ilişkin bir eğitim vermemiştir.bir çoğu ise kontrol edilmeden takılmış ve bozuk olması sebebi ile de kullanılamamaktadır.

POS cihazı dışında her türlü masrafın yatırılması, ancak bir Vakıfbank şubesinden icra müdürlüğünün Vakıfbank hesabına havale yapılması ya da başka bir bankanın şubesinden icra müdürlüğünün Vakıfbank hesabına EFT yapılması ile mümkün olacaktır. Bu da sözgelimi vekalet harcı, suret harcı gibi çok düşük meblağlar için bile avukatın sıra beklemesini gerektirecek ve zaman ve işgücü kaybına yol açacaktır. Havale ve EFT ücreti kesintilerine ilişkin sorun bu durumda da gündeme gelecektir.

5) Avukatın Vakıfbank ya da başka bir bankadaki hesabına tahsilatın aktarılması durumunda, avukatın vergi, SGK borcu nedeniyle e-haciz uygulaması sonucunda, müvekkilin alacağının avukatın borcundan dolayı kendisine ödenememesi gibi bir sonuç meydana gelecektir. Bu da avukat – müvekkil arasındaki güven ilişkisini olumuz şekilde etkileyecek, müvekkil nezdinde avukatın mesleki itibarını ciddi biçimde zedeleyecektir. Avukatlar adına açılmış ve sadece icra dairesi işlemleri için kullanılan bu aracı hesap tüm haciz işlemlerinden muaf tutulmalıdır.

6) Avukatların kullanımının yaygınlaştırılması için çaba gösterilen ancak halen birçok avukatın edinmemiş olduğu Barokart kullanıcısı meslektaşlar, bu kartı yeni getirilen sistemde kullanamayacaklardır. 7) Borçluya gönderilecek ödeme emirleri ve her türlü tebligatta icra müdürlüğünün banka hesabına ilişkin bilgilerin dercedilmesi ve ödemelerin bu hesaba yapılması gerektiğinin tebliğ edilmesi, haricen tahsilatı imkansız hale getirecektir.

8) Yeni düzenlemede “Takip talebi icra dairesine yazılı veya sözlü olarak ya da elektronik ortamda yapılır.” hükmü yer aldığı halde Mersin adliyesindeki bazı icra müdürlükleri yazılı takipleri kabul etmemekte ve takiplerin UYAP üzerinden açılmasını zorunlu kılmaktadır. Yasaya aykırı bu uygulama keyfi bir uygulama olup, avukatlar elektronik imza almaya zorlanmaktadır. Oysa ki, kurulduğu günden beri UYAP sisteminde sürekli sorun yaratmaktadır. Sistem altyapısı, icra takiplerinin elektronik ortamda açılmasını da gündeme geldiğinde sorunların katlanacağı açıktır. Uygulamanın yaygınlaşmadığı şu günlerde dahi UYAP sistemine girişlerde zorluk yaşanmaktadır. Altyapı yetersizliğine rağmen icra takiplerinin elektronik ortamda açılmasının yaygınlaşması sıkıntıyı arttıracak ve özellikle süreli işlerde avukatlar çok zor durumda kalacaklardır.

Elektronik ortamda UYAP üzerinden seri takiplerin açılmasında aynı anda başkaları tarafından da sistemin kullanılabilecek olması nedeni ile araya başka dosyaların girmesi ve dosyaların dağınık kaydedilerek takip bakımından avukatların zorluk yaşamasına neden olacaktır.

9) Belirtilen sorunların çözülebilmesi için uygulamada yaşanan sorunların ve getirilen eleştirilerin dikkate alındığı yeni bir yasal düzenlemenin zorunlu olduğu açıktır. Yasakoyucu tarafından yeni düzenleme yapılıncaya dek değişikliklerin yürürlülüğünün ertelenmesi acil bir önlem olarak düşünülebilir. Uygulamada karışıklığa yol açacağı çok açık olmakla beraber, yeni düzenleme ile eski uygulamanın yasa değişikliği yapılıncaya kadar birlikte yürütülmesi de gündeme gelebilir.

10) Yeni düzenlemeden bağımsız olarak yaşanan en büyük sorunlardan biri de, UYAP’tan yapılan araç ve tapu sicili kayıtları sorgulamalarının ücretli olmasıdır. Bu ücreti ödemek istemeyen alacaklı vekilleri, - özellikle toplu dosyalara sahip banka ve diğer kurum avukatları – belli periyotlarda talep açıp bu sorgulamaları icra müdürlüğü aracılığıyla yapmaktadırlar. Bu da zaten personel yetersizliği nedeniyle sorun yaşayan icra müdürlüklerinde işlerin yavaşlamasına, taleplerin zamanında karara bağlanamamasına yol açmaktadır. UYAP aracılığıyla yapılan sorgulamaların avukatlara ücretsiz hale getirilmesi durumunda personelin iş yükü hafifleyecek, işlemler hızlanacak ve işgücü ve verimlilikte olumlu bir kazanç ve artış sağlanacaktır.

Takip açılımlarında ve tahsilatlarda alınan harçlarla adli sistemin teknolojik olarak geliştirilmesi amaçlanıp uygulanmakta iken,aynı zamanda getirilen yeniliklerden avukatların ayrıca ücret mukabilinde yararlanmalarını söylemek savunmayı adeta cezalandırmak gibidir.Adelet sisteminin olmazsa olmaz ayağı olan savunma hakkı bu uygulama ile kısıtlanmakta,engellenmektedir. Aynı uygulamadan yararlanan diğer kamu kurumları ve kamu mensupları ücretsiz yararlanırken adaletin en önemli unsurlarından biri olana savunma bu haktan mahrum bırakılmaktadır.Bununla birlikte alacaklılar olan vatandaşlarda cezalandırılmaktadır.

11- UYAP’ın E-imza kısmı geliştirilmeli uygulama kolaylığı ve pratikliği getirilmelidir. 12- Bazı icra daireleri Adalet Bakanı Müsteşarı Birol Erdem tarafından Cumhuriyet Başsavcılıklarına gönderilen 04.01.2013 tarihli yazıya istinaden fiziki evrağı taramadan Kabul etmemektedir.halbuki halen adliyelerde tarama merkezleri oluşturulmamış olup fiziken bu işlemi yapacak bir birim buluunmaktadır.Yasaya aykırı olarak tarayıcı bulunmamasına ragmen evrak alınmamakta işlemler yapılmamaktadır.

13-UYAP’ta takip atımlarında daha önceden vekil otomotik olarak kaydedilmekte iken 2013 yılı güncelleştirmeleri sonrasında vekil kaydı yapılması manuel hale getirilmiş olup,e-imza ile takiplerin UYAP üzerinden görünmesinin önüne geçilmiştir. UYAP da yapılan her düzenleme ve güncelleme daha diğer bir uygulamayı engellemekte veya bozmaktadır. 14-UYAP’a alacaklı vekili (AVUKAT) IBAN’ı eklenmelidir.

15-İnternet üzerinden yapılacak satışlarda ihale katılımcılarının satış anında da ihaleye katılabilmeleri ve satışın daha geniş bir kesimce daha çok katılımcı ile yapılabilmesi için icra müdürlüklerine bilgisayar verilerek satışın internet üzerinden sonuçlandırılması sağlanmadır. 16-Araç haciz ve yakalama taleplerinde İcra müdürlüklerince 1,200-TL.gibi astronomik avanslar talep edilmektedir.1,000-TL.civarında alacak için yapılan takiplerde bu miktarda avansların talebi alacağın tahsilinde engel olmaktadır.

17-İcra dairelerindeki personel sayıca ve tecrübe yönünden yetersiz olup, personelin sürekli değişmesi yetkin ve tecrübeli personelin başka dairelerde görevlendirilmesi işlerin aksamasına, eksik ve yanlış yapılmasına bunun neticesinde Avukatlarla personel arasında gereksiz tartışmaların yaşanmasına neden olmaktadır. 18-İcra İflas yasasında yapılan değişikliklerin hiç biri alacaklıyı korumaya yönelik olmamıştır. Çıkarılan yasalar kötüniyetli borçlularca tamamen kötüye kullanılmakta,adeta dürüst ve basiretli tacirler,alacaklılar cezalandırılmaktadır.Tahsilatın engellenmesi nedeni ile Avukatların gelir kapıları engellenmiştir. Yasalar borçlularca amacı dışında kullanılmaktadır.

19-İcra daireleri Mahkemelerce verilen tüm kararların ve diğer alacak işlemlerinin infaz ve uygulanma yerleridir.İcra Dairelerinin etkin ve hızlı olması,yetkilerinin daha geniş olması ve bu dairelere işlerlik kazandırılması gerekirken bu yön gözetilmeden, yasalarca etkisiz kılınmış ve işlerliğini kaybetmiştir.Bu durum Ticari piyasayı ekonomik anlamda ve güvenilirlik anlamında olumsuz etkilemiştir.Piyasada adeta ticaret durma noktasına gelmiş,insanların birbirlerine güveni kalmamıştır. 20-İcra İflas yasasının 110.maddesinde yapılan değişiklik ile satışlarda ki süreyi kısaltmış olup alacaklı aleyhine bir durum doğurmuştur.

Ör: Yapılan takipte bir araç haczi neticesinde borçlu ile yapılan taahhüt anlaşması neticesinde eğer taksit anlaşması 6 ayı aşarsa bu kez iyiniyetli alacaklı aleyhine bir durum doğacaktır.Araç üzerindeki haciz kalkacağı gibi buna ilişkin tüm masraflarda alacaklı üzerine yüklenecektir.