İŞGÜCÜ PİYASASININ ETKİNLİĞİ VE İSTİHDAMIN ARTIRILMASI Fatih ACAR Müsteşar İzmir İktisat Kongresi 31 Ekim 2013

Sunum Planı Dünya ve Türkiye’deki Gelişmeler İstihdam İçin Yapısal Tedbir ve Politikalar Teşvik ve Projeler 10.Çalışma Meclisi Toplantısı

DÜNYADAKİ GELİŞMELER

Dünyada İşsizlik Oranları *Eurostat **TUİK(Temmuz)

DÜNYADA İŞSİZLİKTEKİ GELİŞMELER 2008 yılında ortaya çıkan küresel krizden sonra küresel büyüme azalmış, işsizlik yeniden artmaya başlamıştır. Dünyadaki işsiz sayısı 2012 yılında 197 milyona ulaşmıştır. Sadece 2012 yılında işsizlik 4 milyon artmıştır. ILO Küresel İstihdam Eğilimleri Raporuna göre 2013 yılında küresel işsizliğin yaklaşık 5.1 milyon artarak 202 milyondan daha fazla işsize ulaşacağı tahmin edilmektedir.

TÜRKİYE’DEKİ GELİŞMELER

İŞGÜCÜ PİYASASI TEMEL GÖSTERGELERİ (TÜİK)

TÜRKİYE İŞGÜCÜ PİYASASININ TEMEL ÖZELLİKLERİ Her yıl ortalama 850 bin kişi çalışabilir nüfusa dahil olmaktadır. İşsizlik oranı yüksektir (%9,3) İşgücünün eğitim düzeyi düşüktür. İşgücünün %60’ı lise altı eğitim düzeyine sahiptir. İşgücüne katılım oranı düşüktür. (%51,7) Kadınların işgücüne katılım oranı daha da düşüktür. (%31,6) Kadınların eğitim düzeyi yükseldikçe işgücüne katılımları artmaktadır. (Yüksek öğrenim mezunu kadınlarımızın işgücüne katılım oranı %71,1) Kayıt dışı istihdam yüksektir. (%37,9)

İşgücü-İstihdam-İşsiz

TÜRKİYE’DE İSTİHDAMDAKİ GELİŞMELER İstihdamdaki artış; 2007 – 2012 : 4 milyon 83bin 2012/Temmuz - 2013/Temmuz : 601 bin Türkiye 2012 yılında büyümeye devam etmiş, cari açık ve enflasyonunu azaltmıştır. Bu sebeple kredi derecelendirme kuruluşu (FITCH) Türkiye’yi yatırım yapılabilir olma derecesine yükseltmiştir.

İSTİHDAM İÇİN YAPISAL TEDBİRLER

ULUSAL İSTİHDAM STRATEJİSİ Ülkemiz işgücü piyasasının yapısal sorunlarını çözmek, orta ve uzun vadede büyümenin istihdama katkısını artırarak işsizlik sorununa yönelik kalıcı çözümler geliştirmek amacıyla hazırlanan ve 2014- 2023 dönemini kapsayan Ulusal İstihdam Stratejisi; sosyal diyaloğu esas alan fırsat eşitliğini gözeten işi değil insanı koruyan bütüncül bir yaklaşımı benimsemiştir.

ULUSAL İSTİHDAM STRATEJİSİ Eğitim-İstihdam İlişkisinin Güçlendirilmesi İşgücü Piyasasında Güvence ve Esnekliğin Sağlanması Özel Politika Gerektiren Grupların İstihdamının Artırılması İstihdam-Sosyal Koruma İlişkisinin Güçlendirilmesi dört temel politika ekseni ile Turizm, inşaat, finans, bilişim, sağlık, tarım ve tekstil olmak üzere yedi sektöre yönelik istihdam politikalarını içermektedir. 40 hedef, 57 politika ve 204 tedbirin belirlendiği Strateji çalışmaları tamamlanmış olup bu yıl içerisinde Yüksek Planlama Kurulu kararı olarak yayınlanması hedeflenmektedir.

2023 HEDEFLERİ Ulusal İstihdam Stratejisinde; hedeflenmektedir. İşsizlik oranının yüzde 5 düzeylerine indirilmesi, İstihdam oranının yüzde 55’e yükseltilmesi, Tarım dışı sektörde kayıt dışı istihdam oranının yüzde 15’in altına indirilmesi, Kadınların işgücüne katılım oranının yüzde 41 düzeyine çıkarılması hedeflenmektedir.

İSTİHDAMA YÖNELİK POLİTİKALAR

AKTİF İŞGÜCÜ PROGRAMLARI

AKTİF İŞGÜCÜ PROGRAMLARI İşsizlere aktif işgücü hizmetleri verilerek istihdam edilebilirliğinin artırılması, işgücü piyasasının ihtiyaç duyduğu nitelikli elemanların yetiştirilmesi amaçlanmaktadır. *Milyon TL

MESLEKİ EĞİTİM KURSLARI İşgücü piyasasının ihtiyaç duyduğu işgücünün yetiştirilebilmesi amacıyla; meslek edindirme, meslek değiştirme, meslek geliştirme eğitimleri

İŞBAŞI EĞİTİM PROGRAMLARI İşsizlerin işbaşında eğitilmesini ve işe daha kolay yerleştirilmesini amaçlayan En az 2 çalışanı bulunan işyerlerinde uygulanan programlardır.

GİRİŞİMCİLİK PROGRAMLARI İşsizlerin; iş planına dayalı iş kurma ve yöneltme hususlarında eğitilmesi, iş planlarını oluşturmaları, KOSGEB ve benzeri finansman kaynaklarına erişimlerini kolaylaştırması için yürütülen eğitim programlarıdır.

TOPLUM YARARINA PROGRAMLAR İşsizliğin yoğun olduğu dönemlerde işsizlerin, çalışma alışkanlık ve disiplininden uzaklaşmalarını engelleyerek kısa süreli istihdam ve geçici gelir desteği sağlayan programlardır. *30.09.2013

Uzmanlaşmış Meslek Edindirme Merkezleri Projesi (UMEM) İşgücü piyasasında arz talep uyuşmazlıklarından kaynaklanan işsizliğe çözüm getirmek, Sanayiye dönük alanlardaki mesleki eğitimin etkinlik ve verimliliğini artırmak amacıyla 2010 yılında İŞKUR, TOBB, MEB ve TOBB ETU arasında başlatılmıştır.

İŞ VE MESLEK DANIŞMANLIĞI

İŞ VE MESLEK DANIŞMANLIĞI 3.914 İş ve Meslek Danışmanı İş ve Meslek Danışmanlığı hizmetleri kapsamında; Mesleki yönlendirme, İşgücü yetiştirme kurslarına yönlendirme, İşe yerleştirme , İşe uyum desteği, İşverenlere danışmanlık hizmetleri verilmektedir. Böylece; İşsizlik süresinin kısalması, İstihdam ve verimliliğin artması., İstihdamda devamlılığın sağlanması amaçlanmaktadır. YILLAR İşyeri Ziyareti Bireysel Görüşme 2011 82.813 157.100 2012 192.299 838.734 2013/Eylül 292.617 1.228.814

İŞKUR TARAFINDAN İŞE YERLEŞTİRME 2013 HEDEF: 1 MİLYON KİŞİ

2013 Yılı I. Dönem Türkiye İşgücü Piyasası Talep Araştırması ve Sonuçları

Araştırmanın Amacı amacıyla ; Yerel düzeyde kısa dönemli işgücü talebinin eğilimlerini belirlemek, İl, ülke ve sektör, meslek grupları bazında açık iş oranlarını tespit etmek, Aktif İşgücü Piyasası Politikalarını ihtiyaca uygun planlaması için veri derlemek, Yerel düzeyde işgücü piyasası arz ve talep verilerini içeren temel bir rapora ulaşmak amacıyla ; TÜİK ile birlikte 10+ istihdamlı işyerlerinde yapılmıştır. 74 ilde tam sayım, 7 ilde ise örneklem yöntemi kullanılmıştır. Toplamda 100 bin 852 işyeri ziyareti yapılmıştır. Seçilen işyerlerinde cevaplılık oranı: % 87’dir.

Araştırmanın Sonuçları 259 bin kişilik açık iş olduğu tespit edilmiştir. Ziyaret edilen her 3 işyerinden 1’inin açık işi bulunmaktadır. En fazla açık işin; Tekstil İşçiliği, Dikiş Makinesi Operatörü, Satış Elemanı, Garson, Kaynakçı, Güvenlik Görevlisi ve Tornacı mesleklerinde olduğu belirtilmiştir.

Araştırmanın Sonuçları Her 100 işverenden 75’inin nitelikli çalışana ihtiyacı bulunmaktadır . Çalışma sonuçları, ülkemizdeki ‘mesleksiz sorununu’ somut bir biçimde ortaya koymaktadır İlk 6 ayda 341 bin kişinin temininde güçlük çekildiği işverenlerce belirtilmiştir. Eleman temininde güçlük çektiğini belirten işverenlerin % 60’ı, sebep olarak mesleki nitelik ve beceri eksikliğini belirtmiştir. Yani, işverenler nitelikli çalışan bulmakta zorlanmaktadır.

TEŞVİKLER VE PROJELER

TEŞVİKLER

İNSAN KAYNAKLARININ GELİŞTİRİLMESİ OPERASYONEL PROGRAMI Öncelik Ekseni Tedbirler 1. İSTİHDAM 1.1. Kadın istihdamının artırılması 1.2. Gençlerin istihdamının artırılması 1.3. Kayıtlı istihdamın teşvik edilmesi 1.4. Kamu istihdam hizmetlerinin kalitesinin artırılması 2. EĞİTİM 2.1. Başta kadınlar olmak üzere okullaşma oranlarının artırılması 2.2. Mesleki ve Teknik Eğitiminin içeriğinin ve niteliğinin iyileştirilmesi 3. HAYAT BOYU ÖĞRENME 3.1. Hayat boyu öğrenme için gerekli olan beceri ve yeterliliklerin geliştirilmesi 3.2. İşçi ve işverenlerin uyum yeteneğinin arttırılması 4. SOSYAL İÇERME 4.1. Dezavantajlı kişilerin istihdam edilebilirliğinin artırılması, işgücü piyasasına erişimlerinin kolaylaştırılması 4.2. İşgücü piyasası ve sosyal koruma alanındaki kurumlar ve mekanizmalar arasında daha iyi bir koordinasyon sağlanması 2007-2013 yılları için toplam bütçe 557,4 milyon Avro’dur.

İNSAN KAYNAKLARININ GELİŞTİRİLMESİ OPERASYONEL PROGRAMI GÖSTERGELER (2010-2013) KİŞİ SAYISI Burs alan üniversite öğrencisi sayısı 20.000 İstihdam odaklı kurslara katılan kadın sayısı 13.860 İstihdam odaklı kurslara katılan gençlerin sayısı 12.500 Kız çocukları okullaşması konusunda ziyaret edilen aile sayısı 10.614 Projeler kapsamında okula kayıt olan kızların sayısı 4.721 Danışmanlık/Rehberlik hizmetlerinden yararlanan gençlerin sayısı 2.576 Hayat Boyu Öğrenmenin Desteklenmesi kapsamında temel beceri kurslarına katılan kişi sayısı 2.223 Danışmanlık/Rehberlik hizmetlerinden yararlanan kadın sayısı 1.298 TOPLAM 67.792

10. ÇALIŞMA MECLİSİ TOPLANTISI

10. Çalışma Meclisi Toplantıları 16-17 Mayıs 2013 tarihleri arasında gerçekleştirilen Hazırlık Toplantısında Alt işverenlik, Kıdem tazminatı, Özel istihdam büroları aracılığı ile geçici iş ilişkisi, Sendikal örgütlenme, İş sağlığı ve güvenliği, İstihdam politikaları konuları ele alınmıştır. 26-27 Eylül 2013 tarihlerinde yapılan 10.Çalışma Meclisi toplantısında ise, ülkemiz çalışma yaşamının öncelikli sorunları arasında yer alan ilk üç konu ele alınmıştır.

Toplantı Sonucu İşçilerimizin yüzde 90’ının faydalanamadığı kıdem tazminatının herhangi bir kısıtlama olmaksızın ulaşılabilir hale getirilmesine, Kamu ve özel sektör işverenleri ile alt işveren işçileri açısından alt işverenlik sorununa yapıcı çözümler getirilmesine, bu kapsamda kıdem, yıllık izin ve ücret vb. haklarının korunmasına, Güvenceli esneklik ilkesi esas alınarak uzaktan çalışma gibi çalışma biçimlerinin düzenlenmesi ve özel istihdam büroları aracılığıyla geçici iş ilişkisi kurulmasına yönelik çalışmalar, tüm tarafların hassasiyetleri göz önünde tutularak Bakanlığımızca devam ettirilmektedir.

TEŞEKKÜR EDERİM.