Denetim Komisyonu Erkan Karaarslan
Denetim Komisyonunun Oluşumu Belediye meclisi; İl belediyeleri, ilçe belediyeleri ve nüfusu 10.000'in üzerindeki belediyelerde, kendi üyeleri arasından denetim komisyonunu seçecektir. Denetim komisyonuna üye seçimi gizli oyla yapılır. Denetim komisyonu üye sayısı en az üç, en çok beş kişiden oluşturulur. Denetim komisyonuna üye seçimi, belediye meclisinin Ocak ayı toplantısında yapılır.
Denetim Komisyonunun Üye Sayısı Denetim komisyonunun üye sayısı; üç kişiden az, beş kişiden çok olmayacaktır. Belediye meclisi bu sayıyı üç, dört, beş şeklinde belirlemeye yetkilidir. Büyükşehir belediyelerinde oluşturulacak denetim komisyonunun üye sayısı da, üç ile beş kişi arasında olacaktır.
Denetim Komisyonuna Üye Seçimi Denetim komisyonu, her siyasî parti grubunun ve bağımsız üyelerin meclisteki üye sayısının meclis üye tam sayısına oranlanması suretiyle oluşur. Komisyona üye seçiminde ihtisas komisyonlarına üye seçimindeki usul ve esaslar uygulanır. Denetim komisyonu, meclisin kendi üyeleri arasından gizli oy yöntemiyle seçilen kişilerden oluşur. Denetim komisyonu kendi üyeleri arasından bir başkan, bir başkan vekili seçer. Denetim komisyonu üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanır ve katılanların salt çoğunluğu ile karar alır.
Denetim Komisyonunun Görev Alanı Belediyenin bir önceki yıl gelirleri Bir önceki yıl giderleri ile bunlara ilişkin hesap kayıt ve işlemlerinin denetimini, Yapar. 2014 yılı Ocak ayı meclis toplantısında oluşturulan denetim komisyonu; belediyenin 01.01.2013- 31.12.2013 tarihleri arasındaki gelir ve giderleri ile bunlara ilişkin hesap kayıt ve işlemlerinin denetimini yapmıştır.
Denetim Komisyonu Kurmak Zorunda Olan Belediyeler Denetim komisyonunun; İl belediyelerinde, İlçe belediyelerinde, Nüfusu 10.001 ve daha fazla olan; Belde belediyelerinde, oluşturulması zorunludur. Örneğin; bir ilçe belediyesinin nüfusu 2.000 dahi olsa, bu belediyede denetim komisyonu kurulması zorunludur.
Denetim Komisyonu Kurulması İhtiyari Olan Belediyeler İl ve ilçe belediyesi dışında kalan ve nüfusu 10.000 ve daha aşağı olan kasaba belediyelerinde denetim komisyonu kurulması zorunlu değildir. denetim yetkisinin de bir gereği olarak, ihtiyaç duyulması durumunda nüfusu 10.000 ve altındaki ilk kademe ve belde belediyelerinde, belediye meclisleri tarafından denetim komisyonu oluşturulabilecektir.
Denetim Komisyonu Çalışmalarını Nerede Yürütmelidir? Denetim komisyonu; belediye binası içinde belediye başkanı tarafından belirlenen yerde çalışacaktır. Kanun, çalışma yeri tahsis etme görevini belediye başkanına vermiştir. Ayrıca denetim komisyonuna, çalışması süresince gerekli araç, gereç ile kırtasiye malzemesinin de belediyece temin edilmesi gerekecektir.
Denetim Komisyonunun Çalışması Süresince Yararlanabileceği Kişiler Denetim komisyonunun göreviyle ilgili konularda; Uzman kişilerden, Uzman kuruluşlardan, Kamu kuruluşları personelinden, yararlanmasına imkan tanınmıştır.
Denetim Komisyonunun Çalışması Süresince Yararlanabileceği Kişiler Denetim komisyonunun emrinde görevlendirilecek kişi ve çalışacakları gün sayısının belediye meclisince belirlenmesi gerekmektedir. Örnek: Belediye meclisince, denetim komisyonunda görevlendirilecek (2) uzman kişi denetim komisyonunca belirtilen … işleri yapmak üzere (5) gün süre ile çalışmak üzere görevlendirilmiştir, şeklinde bir karar alınması gerekecektir. Belediye meclisinin böyle bir kararı olmadan, komisyonda uzman kişi görevlendirilmesi mümkün değildir.
Denetim Komisyonu Çalışmalarında Görevlendirilecek Kişiler a) Kamu kurum ve kuruluşlarından görevlendirilecek kişiler, b) Kamu personeli dışındaki kişiler, Denetim komisyonu çalışmalarında Uzman Kişi olarak görevlendirilebilir.
Denetim Komisyonu Çalışmalarında Görevlendirilecek Kişilerde Aranacak Şartlar a) Kamu kurum ve kuruluşlarından görevlendirilecek kişilerin; - Kamu kurum ve kuruluşlarında denetim elemanı veya, - Kurumlarının gelir, gider veya bunlara ilişkin hesap kayıt ve işlemlerinin yürütüldüğü birimde en az beş yıldır çalışıyor olması, gerekir. b) Kamu personeli dışındaki kişilerin; - Kamu kurum ve kuruluşlarının gelir, gider veya bunlara ilişkin hesap kayıt ve işlemlerinin yürütülmesinde en az beş yıl çalışmış olması, - Maliye, muhasebe, işletme, iktisat, kamu yönetimi veya benzer alanlarda en az lisans düzeyinde eğitim almış ve denetim yapabilecek bilgi ve tecrübeye sahip olması,
Denetim komisyonlarında uzman olarak görevlendirilemeyecek kişiler Siyasi partilerin; genel merkez, il, ilçe ve belde teşkilatlarında halen görevli olan kişiler, denetim komisyonlarında uzman olarak görevlendirilemez.
Belediye başkanının yetkisi Denetim komisyonu, talebinde uzman kişinin nereden temin edileceğini belirtmemişse, Yönetmelikte belirtilen niteliklere uygun olmak şartıyla belediye başkanı istediği yerden uzman kişi görevlendirebilecektir.
Denetim Komisyonunun Çalışma Süresi Denetim komisyonunun çalışmasını; kırkbeş işgünü içerisinde tamamlaması ve buna ilişkin raporunu Mart ayının sonuna kadar meclis başkanlığına sunması gerekmektedir. Denetim komisyonunun kırkbeş günlük çalışma süresi, komisyonun teşekkülüne ilişkin meclis kararının yürürlüğe girmesi ile başlar. Komisyonun kırkbeş günlük süreyi kısaltılması mümkün iken, bu sürenin uzatılması ise mümkün değildir.
Denetim Komisyonunun Çalışma Süresi Denetim komisyonu, kırkbeş günden sonra denetim yapamaz, bilgi ve belge isteyemez. Denetim komisyonu kırkbeş günlük sürenin bitimi ile 31-Mart arasındaki sürede, rapor üzerindeki eksiklikleri giderebilir ve rapora son halini verebilir. Ancak, bu süredeki çalışmalar denetim komisyonu toplantılarından sayılıp ücret ödenemez.
Raporun Mecliste Okutulması Belediye başkanının, Nisan ayı meclis toplantısında denetim raporunu okutmak suretiyle meclise bilgi vermesi gerekmektedir.
Denetim Komisyonu Raporu Üzerine Yapılacak İşlemler Denetim komisyonunca, hazırlanan rapor, en geç 31-Mart tarihine kadar meclis başkanlığına sunulduktan sonra; Başkanın, Nisan ayı meclis toplantısında denetim raporunu okutmak suretiyle meclise bilgi vermesi gerekmektedir. Denetim komisyonu raporu ayrıca meclis gündemine alınarak, kabulü veya reddi konusunda bir oylama yapılmaz.
Denetim Komisyonu Raporu Üzerine Yapılacak İşlemler Denetim komisyonu, raporunu meclis başkanlığına sunduktan sonra, eğer raporda konusu suç teşkil eden hususlar varsa, bunlarla ilgili olarak meclis başkanlığı tarafından yetkili mercilere suç duyurusunda bulunulur. Konu, 4483 sayılı Kanun kapsamına giren nitelikte bir suç içeriyorsa yetkili mercilere, suç duyurusunda bulunulur. 3628 sayılı Kanun kapsamına giren bir suç ise, bu durumda yetkili Cumhuriyet Başsavcılıklarına suç duyurusunda bulunulur. Konusu suç teşkil etsin veya etmesin, kamu zararı sebebiyle sorumlusundan mali tazmini gereken hususlarda da belediye başkanı, ilgililer hakkında gerekli yasal takibi yapmak ve kamu zararını tahsil etmekle sorumludur.
Komisyonunda Görevlendirilen Uzman Kişilere Ödenecek Ücret Miktarı 5393 sayılı Belediye Kanunun 25 inci maddesi uyarınca, denetim komisyonu toplantılarına; Belediye ve bağlı kuruluşları dışındaki kamu kurum ve kuruluşlarından görevlendirilenlere (1.000), Kamu personeli dışından görevlendirilen uzman kişilere ise; Büyükşehir belediyelerinde (3.000), Diğer belediyelerde (2.000), gösterge rakamının Devlet memurlarına uygulanan aylık katsayıyla çarpımı sonucu bulunacak miktarı geçmemek üzere, belediye meclisince belirlenecek miktarda günlük ödeme yapılır.
Komisyonunda Görevlendirilen Uzman Kişilere Ödenecek Ücret Miktarı Aşağıdaki tabloda, 2014 yılı içerisinde yapılan denetim komisyonu toplantılarında görevlendirilen uzman kişilere, görevlendirildikleri yer ve belediyelere göre ne miktarda ücret ödendiği gösterilmiştir.
Meclisin, Uzman Kişilere Verilecek Ücreti Hangi Toplantısında Belirler Kanunda, uzman kişilere verilecek ücretin meclisçe tespit edileceği belirtilmiş, ancak belli bir ay sınırlaması getirilmemiştir. Denetim komisyonunun seçildiği Ocak ayı meclis toplantısında, uzman kişilere verilecek ücretin de tespit edilmesinin doğru olacağı düşünülmektedir.
Denetim Komisyonu Üyelerine Ödenecek Ücret 5393 sayılı Belediye Kanununun 32’nci maddesi, meclis başkan ve üyelerine; meclis ve komisyon toplantılarına katıldıkları her gün için huzur ücreti verileceğini belirtmiştir. Kanunun 32’nci maddesi hükmü gereği, denetim komisyonu üyelerine katıldıkları toplantı günü için, 39 uncu madde uyarınca belediye başkanına ödenmekte olan aylık brüt ödeneğin günlük tutarının üçte birini geçmemek üzere meclis tarafından belirlenecek miktarda huzur hakkı ödenir.
Denetim Komisyonu Üyelerine Ödenecek Ücret Denetim komisyonunun toplantı süresini ihtisas komisyonlarının toplantı süresi ile karıştırmamak gerekir. Denetim komisyonunun toplantı süresi, komisyonun oluşturulduğu tarihten başlamak üzere kırkbeş gündür. Bu süre içinde kaç gün toplantı yapılmış ise bu toplantı günleri için ödenek verilecektir.