ZABİT ADAYLARININ GEMİ İŞLETMESİ VE GEMİ TİPİ TERCİHLERİ Hazırlayan Yrd. Doç. Dr. Selçuk NAS snas@deu.edu.tr

GİRİŞ Stratejik yönetim felsefesini benimseyen gemi işletmeleri nitelikli insan gücünü istihdam edebilmek kendi şirketlerini tercih edilebilir kılabilmek istihdam ettikleri nitelikli insan kaynaklarını ellerinde tutabilmek için çeşitli faaliyetler içerisine girdiği görülmektedir.

GİRİŞ Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi’nin her yıl düzenli olarak düzenlediği kariyer günlerinde, sektörün arz talep dengesi çok yakından takip edilebilmektedir. Nitelikli insan kaynaklarının en kıt olduğu anlarda dahi, onları kendi filolarına çekebilen, çeşitli yönlerden örgütsel çekiciliği sağlamış olan şirketler belirgin olarak farkedilebilmektedir.

Türk Ticaret Fİlosu

ARAŞTIRMANIN AMACI Çalışmanın amacı, nicel araştırma yöntemleri kullanılarak Türkiye’de lisans düzeyinde eğitim veren ve çalışanın yapıldığı sırada mezuniyet aşamasında bulunan zabit adaylarının çalışmayı tercih ettikleri gemi işletmelerinin ve gemi tiplerinin uzamsal verilere dayanarak ortaya konmasıdır.

ARAŞTIRMADA ÖRNEKLEM Araştırmada Türkiye’de lisans düzeyinde eğitim veren son sınıf güverte ve makine öğrencilerinin tercihleri alınmıştır. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi (DEÜ) İstanbul Teknik Üniversitesi Denizcilik Fakültesi (İTÜ) Karadeniz Teknik Üniversitesi Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi (KATÜ) Yakındoğu Üniversitesi Denizcilik Fakültesi (YÜ) Araştırma, 2006-2007 / 2007-2008 / 2008-2009 Öğretim Yıllarında, Mayıs aylarında gerçekleştirilmiştir.

AraştIrmada KullanIlan Veri Toplama Yöntemİ Son sınıf öğrencilerine anket yöntemi ile çalışmayı tercih ettikleri üç gemi işletme şirketini, tercih sırasına göre yazmaları istenmiştir. Ayrıca aynı anket formunda çalışmayı tercih ettikleri üç gemi tipini tercih sırasına göre yazmaları da istenmiştir. Öğrencinin çalışmayı tercih ettiği gemi işletme şirketinin öncelik sıralarına ağırlık puanları verilerek şirket tercih puanları oluşturulmuştur. Öğrencinin ilk tercihi 4 puan ile değerlendirilirken, ikinci tercihi 2 puan son tercihi ise 1 puan ile değerlendirilmiştir. Buna göre tüm öğrencilerin tercihleri puanlandırılarak her bir şirketin “şirket tercih puanı” oluşturulmuştur. Daha sonra çalışmayı istedikleri şirketlerin tercih puanları üzerinde analizler yapılmıştır. Aynı puanlandırma yöntemi kullanılarak gemi tipleri için “gemi tipi tercih puanı” oluşturulmuştur.

AraŞTIRMAYI DESTEKLEYENLER İstanbul Teknik Üniversitesi Denizcilik Fakültesi (İTÜ) İsmail Deha Er Münip Baş Cemil Yurtören Tanzer Satır Serdar Kum Karadeniz Teknik Üniversitesi Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi (KATÜ) Ersan Başar Yakındoğu Üniversitesi Denizcilik Fakültesi (YÜ) Hilmi Şahlı Uğur Temen

VERİ ANALİZ YÖNTEMİ Şirket tercih ve gemi tercih puan verileri, Sosyal Bilimler için İstatistik Paket Programı SPSS 11 programı yardımıyla analiz edilmiştir.

ARAŞTIRMANIN BULGULARI Toplam 397 Zabit Adayı

ARAŞTIRMANIN BULGULARI

ARAŞTIRMANIN BULGULARI

Sonuç Gemi işletmeciliği yapan şirketlerin zabit adayları tarafından tercih edilmeleri, bu şirketlerin nitelikli insan kaynaklarına ulaşmadaki sorunlarını ortadan kaldırdığı tespit edilmiştir. Yapılan çalışmada nitelikli insan gücü bulmak konusunda en az sıkıntı çeken şirketlerin sıralaması verilmiştir. En fazla tercih edilen şirketlerin tercih edilme sebeplerinin sorgulanması, bu sebeplerden de yola çıkarak yeni stratejilerin geliştirilmesi gerekmektedir.

Sonuç Yıllarda beri “Gemilerimizde çalıştıracak zabit bulamıyoruz” şeklinde ifade edilen problemler, resmi otoritelere götürülmüş ve bu problemin hep başkaları tarafından çözülmesi istenmiştir. Hatta çözüm yolu olarak eğitim kurumlarının sayısını arttırmayı, kapasitelerinin üzerinde öğrenci alan mevcut eğitim kurumlarının kapasitelerini daha da arttırmaları istenmiştir.

Sonuç Yıllarda beri “Gemilerimizde çalıştıracak zabit bulamıyoruz” şeklinde ifade edilen problemler, resmi otoritelere götürülmüş ve bu problemin hep başkaları tarafından çözülmesi istenmiştir. Hatta çözüm yolu olarak eğitim kurumlarının sayısını arttırmayı, kapasitelerinin üzerinde öğrenci alan mevcut eğitim kurumlarının kapasitelerini daha da arttırmaları istenmiştir.

Sonuç Zabit adayları tarafından en çok tercih edilen şirketlerin tercih edilme sebepleri üzerinde yoğunlaşarak yeni stratejiler geliştirmedikçe, denizcilikte insan kaynağı sıkıntısı devam edecektir. İnsan kaynağı arzının arttığı durumlarda ise, nitelikli insan kaynağı bulma konusunda sıkıntılar çekecektir.

TEŞEKKÜR EDERİM