EĞİTİM EMEKÇİLERİ MÜCADELE TARİHİ

Eğitim Emekçileri Mücadele Tarihi 1906-1922 Yılları 1922-1946 Yılları 1946-1960 Yılları 1960-1970 Yılları 1970-1980 Yılları 1980 ve Sonrası Dönem

1906-1922 Yılları Encümen-i Muallim Muhafaza-i Hukuk-u Muallimin Cemiyeti (Öğretmenlerin Haklarını Savunma Cemiyeti) Cemiyet-i Muallimin (Encümen-i Muallim ve Muhafaza-i Hukuk-u Muallimin Cemiyeti’nin birleşmesi ile kurulmuştur) Muarrif ve Teavun-ü Muallimin Cemiyeti (Eğitimi Yayma ve Öğretmenler Yardımlaşma Derneği) Muallimler Cemiyeti Mekattp-i İptadie Muallimler Cemiyeti (İlkokul Öğretmenleri Derneği) Türkiye Muallimler ve Muallimeler Birliği Cemiyeti

Takriri Sükun Yasası (1925) Örgütsüz Geçen Bir Dönem… 1922-1946 Yılları Takriri Sükun Yasası (1925) Örgütsüz Geçen Bir Dönem… İzzettin Dinamo, Emin Türk Eliçin, Sabahattin Ali’nin çeşitli çabaları sayılmazsa…

Bu döneme iki örgüt damgasını vuruyor 1946-1960 Yılları Bu döneme iki örgüt damgasını vuruyor TÖDMF (Türkiye Öğretmen Dernekleri Milli Federasyonu) 1946-1969 KÖDF (Köy Öğretmenler Dernekleri Federasyonu)

1954 yılında 15 bin üyeye sahipti. 1965’te 446 bağlı dernek, 65.752 üyeye ulaştı. TÖDMF’ nin 20 Şubat 1963’te yaptığı Büyük Eğitimci Mitingine 20.000 öğretmen katıldı. TÖDMF 1964 te kitle örgütlerine çağrı yaparak gerici saldırılara karşı birlikte mücadele önerdi.

1960-1970 Yılları Bu döneme damgasını vuran örgütse TÖS olmuştur… TÖS (Türkiye Öğretmenler Sendikası) İLK-SEN (İlkokul Öğretmenleri Sendikası)

TÖS, 92 TÖDMF’li Öğretmen tarafından kuruldu. 1966’da 28 bin üye, 1968’de 51 bin üye, 1969’da 65 bin üyeye ulaştı. Örgütlenen öğretmen sayısı, toplam sayının yarısından fazla

4-11 Eylül 1968 DEVRİMCİ EĞİTİM ŞUR’ASI toplandı. 15 Şubat 1969 BÜYÜK EĞİTİM YÜRÜYÜŞÜ yapıldı. Yürüyüşe 30.000 öğretmen katıldı. 1969 da TÖDMF kendini feshederek TÖS’e katıldı. 15 Aralık1969 TÖS ve İLKSEN tarafından 4 günlük Öğretmen Boykotu yapıldı. 120 bin eğitim emekçisinden 109 bini bu boykota katıldı… 1971 yılına gelindiğinde TÖS’ün üye sayısı 80.000’e ulaştı..

1970-1980 Yılları Bu döneme damgasını vuran örgüt TÖB-DER olmuştur… TÖB-DER (Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği)

1971 darbesi ardından, TÖS için kapatma davası açıldı 1971 darbesi ardından, TÖS için kapatma davası açıldı. TÖS Yöneticileri tutuklu iken TÖB-DER kuruldu ve TÖS’ün mal varlığı TÖB-DER’e devredildi. 1975 Yılında TÖB-DER tarafından 63 İlde Hayat Pahalılığını ve Faşizmi Protesto mitingleri yapıldı. TÖB-DER’in 670 Şubesi, 200.000 üyesi vardı. 24 Aralık 1979’da 24 Aralık 1978’de meydana gelen Kahramanmaraş katliamını ve artan faşist saldırıları protesto için, 1 günlük boykot yapıldı. Boykota TÖB-DER üyelerinin % 60’ı katıldı. 1974-1980 arasında öldürülen 275 öğretmenin 170’i TÖB-DER üyesiydi. 1980 askeri darbesinin ardından TÖB-DER kapatıldı. Tüm malvarlığına devlet tarafından el konuldu. Yönetici ve üyelerinin çoğu tutuklandı. Bu dönemde çok sayıda TÖB-DER üyesi işkence gördü.

1980 Sonrası Uzun bir sessizlik sürecinden sonra, ABECE Dergisi’nin çıkışıyla birlikte eğitim emekçilerinin örgütlenme çabaları yeniden başladı. 16 Şubat 1988’de EĞİT-DER kuruldu. Eğit-Der’ in kurucu üyeleri emekli öğretmelerden oluşuyordu. Kısa sürede 80 şube ve 10 bin üyeye ulaştı. 25 bin öğretmen fahri üye oldu. Fahri üyelerin sayısı resmi üyelerin üç katıydı. 1989 yılında Sendikal Haklar Kurultayı yapıldı.

grevli toplu sözleşmeli sendika olmadan aşılamayacağı bilinci ile EĞİT-DER; öğretmen ve eğitim sorunlarının eğitim işkolunda grevli toplu sözleşmeli sendika olmadan aşılamayacağı bilinci ile mücadele etmekteydi ve bu konuda çeşitli çalışmalar yaptı. 22-23-24 Eylül 1989’da; Sendikal Haklar Kurultayı düzenlendi. 1989 Aralık ayı içerisinde çalışan öğretmenlerle sendikal haklar üzerine bölge toplantıları düzenlendi. 13 Ocak 1990’ da Şube Başkanları ve temsilcilerle sendikalaşma projesinin hukuksal başvurusunun yapılması ilke olarak kabul edildi. 15 Şubat 1990’ da genelge ile her yerde S.H.K. kurulması ve sendika form ve hukuk büroları oluşturularak, fiili sendikanın hayata geçirilmesi planlandı. Fakat bu çalışmalar devam ederken Ankara Şube yönetimi hazırlıkları bir kenara bırakarak ayrı bir sendika çıkışı yaptı ve 29 Mayıs 1990 da Eğitim-İş’i kurdu. 1971’den sonra kurulan ilk memur sendikasıdır. Tüm bu yaşananlar karşısında EĞİT-DER’ den EĞİT-SEN’ e Projesi tüm şube SHK nın katılımı ile hayata geçirildi…

EĞİTİM İŞKOLU KAMU GÖREVLİLERİ SENDİKASI 28 Mayıs 1990’ da kurulan Eğitim-İş’in 1994’te 487 Şubesi, 50.000 üyesi bulunmaktaydı. Eğitim-İş tüzüğünün 5. Maddesine göre; eğitim işkolunda memur olarak çalışan herkes (öğretmen, öğretim üyesi, uzman, yönetici, müfettiş, büro memuru, yardımcı hizmetli vd.) hiçbir ayrım gözetmeksizin üye olarak kabul edilir. EĞİTİM-İŞ’İN AMAÇ VE İLKELERİ Daha yeterli aylık ücret ve sosyal hak Daha iyi çalışma koşulları Daha yüce mesleksel saygınlık kazandırmak için çalışmak Eğitim-İş eğitim planlanmasına, programlanmasına, yürütülmesine ve değerlendirilmesine katılarak herkes için laik, bilimsel, çağdaş ve yeterli bir eğitim hakkının sağlanmasına çalışır. Eğitim-İş üyelerinin dünya görüşlerine ve inançlarına sonsuz saygı gösterir. Onların siyaset yapma haklarını sonuna kadar savunur; ancak hiçbir siyasi parti, zümre ve odakla organik ilişkiye girmez. Eğitim-İş iş kolunda en geniş sendikal birliğe ulaşmak için her türlü öneriye hazırdır.

EĞİTİM VE BİLİM EMEKÇİLERİ SENDİKASI EĞİT-SEN; 13 Kasım 1990’da EĞİT-DER örgütlenme ilişkilerinin öne çıkardığı 333 eğitim emekçisi tarafından ve binlerce eğitim emekçisinin yer aldığı kitlesel bir başvuru ile İstanbul’da kuruldu… EĞİT-SEN’İN SENDİKAL İLKELERİ Üyelerinin her aşamada söz ve karar sahibi olmasının sağlayacak ve geleneksel sendikal kurumların kanseri olan bürokrasinin panzehiri olacak bir sendikal demokrasinin somut katılım mekanizmalarının başından itibaren oluşturulması. İşyeri, işkolu ve giderek tüm emekçi sınıfların mücadele temelinde birliğinin göz ardı edilemez bir hedef olarak kabul edilmesi. İşçi sınıfı bilimini rehber edinen ve emekçilerin toplumsal kurtuluş mücadelesine hedefleyen mücadele hattının yaratılması Bugün, gerek uluslararası, gerekse ulusal düzeyde emekçilerin sınıf kardeşliğine yönelik en büyük tehlike olan milliyetçiliğin etkisizleşebilmesi için anti-şovenizm ilkesine sıkı sıkıya sahip çıkılması.

EĞİT-SEN’İN ÖRGÜTLENME PROGRAMI Sendikal örgütlenmenin hedefini emekçilerin halk ve özgürlük mücadelesini verebilmesini ve elde kazanımların kalıcılaştırılması olarak gören EĞİT-SEN sınıf ve kitle sendikal anlayışına sahip bir örgütlülüktür. Sistemin her türlü kurum ve kuruluşlarından bağımsız olmalıdır. Üye/örgüt ilişkisi başından itibaren örgütsel bürokrasinin önüne geçecek bir doğrudanlık ve demokratiklik taşımalı ve giderek üyelerle örgüt ayrımının yok olacağı bir yönelim yaratmalıdır. Örgütsel güçlülük ve sürekliliği sadece ve üye vekaletinde, yasal haklarda ve hantal kurumlaşmada değil mücadele içinde yaratılacak meşru birliktelikte ve taleplerin haklılığını aramalı, sendikal demokrasinin haklı ve meşru talepler etrafında örülen fiili sendikacılığın çıkış noktası ve sürekliliğin garantisi olarak işyeri örgütlenmeleri bir zorunluluk olarak görülmelidir. EĞİT-SEN açısından işyeri örgütlülüğünü ilk halka olarak gören sendika, bir örgütlülüğün sendikal mekanizmanın çatısı ile birleştirilerek olgunlaştırılmasına, bu sürecin ikili yapısının kavranmasını önüne koymuştur.

EĞİT-SEN’İN MÜCADELE PROGRAMI EĞİT-SEN kuruluşunda ortaya koyduğu mücadele hedefi olan; Grevli ve toplu sözleşmeli sendika hakkı için mücadele Toplu sözleşme için fiili mücadele ile birlikte,emekçilerin genel siyasal taleplerini de savunan sendikal anlayışla, bütünsel bir mücadele hattı üzerinde çalışmalarını yürüttü. EĞİT-SEN’in salt ekonomik mücadele ile sınırlı olmayan bu sendikal anlayışının itaatkar memur zihniyetinin kırılması açısından da temel bir yaklaşım olduğu söylenebilir.

EĞİT-SEN’İN YAPTIĞI EYLEMLER 3 Temmuz 1991 Ankara yürüyüşü 14 Eylül 1991  Mühürleri kırma eylemi 26 Ocak 1992 İstanbul  KÇSP’nin yapmış olduğu ilk yasal miting 15 Şubat 1992  Ankara mitingi 16-22 Haziran 1992  Ankara yürüyüşü (KÇSP) 21 Aralık 1992  Başbakanlık yürüyüşü 15 Ocak 1993  Yöneticilerin iş bırakma eylemi 20 Aralık 1994  Genel iş bırakma eylemi

Kamu Çalışanları Sendikalar Platform KAMU ÇALIŞANLARI MÜCADELESİNDE YENİ BİR MEVZİİ “KÇSP” Kamu Çalışanları Sendikalar Platform KÇSP;EĞİT-SEN, TÜMBEL-SEN, TÜMSAĞLIK-SEN, TARIM-SEN, DEMİRYOL-SEN, TÜM MALİYE SEN, TÜM HABER-SEN, ENER-SEN, TÜM HAVA-SEN, TÜM YARGI-SEN, MADEN-SEN, TÜM SOSYAL-SEN, OR-KAMSEN, SOSYALHİZMET-SEN, BEM-SEN, SAĞLIK-SEN, KÜLTÜR-SEN, EMEK-SEN, TÜMGIDA-SEN, İL-SEN, YAPIYOL-SEN, LİM-SEN, TÜMBANKA-SEN sendikalarından oluşuyordu. İllerde KÇSP’nin bir izdüşümü olarak KÇSŞP oluşturulmuştu.. KÇSP bir üst eylem birliği hattının kurulması için önemli bir görev üstlenmiştir. Bu sürecin önemli noktalarından biri “birlik” tartışmalarının ilkesel başlıklarını sokakta gerçekleştiren bir çizginin KÇSP içinde etkin olduğudur. Demokratik bir işleyişle hareket eden KÇSŞP ler illerdeki kamu çalışanları hareketinin mücadele ortaklığını oluşturan önemli bir fiili ve meşru birliktir. Bu süreçte KÇSP Demokrasi Platformu atağını gerçekleştirmiş ve işçi konfederasyonlarının başta olduğu yan yana gelişlerde bu meşru durumu ile bir ortak güç olarak bu platformların hem kurucu unsuru hem de fiili ortağı olmuştur.

EĞİTİM-İŞ ve EĞİTİM-SEN BİRLİK SÜRECİ Eğit-Sen’in içinde yer aldığı KÇSP ve Eğitim-İş in içinde yer aldığı Eşgüdüm Sendikaları’nın yürüttüğü ortak eylemlilikler ve birlik isteğinin yoğunlaşması, devlet güdümlü sendikaların ortaya çıkmaya başlaması sonucunda EĞİT-SEN’liler ayrılığı gidermeyi, kuruluşu ile birlikte gündemde tutmuş, örgütsel birliğe varabilmek için eylem birliğinin sağlanması doğrultusunda Mart 1992’de “Birliğe Çağrı” özel sayısını yayınlamıştır. EĞİT-SEN ve EĞİTİM-İŞ’in örgütsel birlik görüşmelerine EĞİT-SEN olağanüstü kongresinde sunulan grevli-toplu sözleşmeli sendika hakkını, laik, demokratik, bilimsel eğitimi savunan sendikalarla birlik yapılmasını öneren önergenin oybirliği ile kabul edilmesi belirleyici olmuştur. Bu kongre kararı gereğince, 20 Şubat 1993’te başlayan ve sendikal birlik süreci, birçok görüşme ve aşamadan geçmiş ve 23 Ocak 1995’te EĞİTİM-SEN’in kurulması ile sonuçlanmıştır.

KAMU ÇALIŞANLARI MÜCADELESİNDE 90’LARDAN SONRA YAŞANAN DEĞİŞİM VE KONFEDERESYONLAŞMA SÜRECİ işçi sınıfının 1989’da doruk noktasına ulaşan bahar eylemlilikleri kamu çalışanlarının sendikalaşmasındaki önemli hızlandırıcı etkenlerden birini oluşturdu. Bu etkilerle hız kazanan KÇSH (Kamu çalışanları sendikal hareketi), 1990 yılı içinde gerçekleşen kitlesel kuruluş başvurularından, sendika binalarına vurulan mühürlerin sökülmesine ve kitlesel olarak yapılan zam-sürgün protesto eylemlerine kadar uzanan bir seyir izledi. KÇSH’nin ortak hedeflerinden biri iş yeri örgütlenmeleriydi. 1989 bahar eylemliliklerinde öne çıkan bu kavram sendikal demokrasinin temel güvencesi olarak görüldü ve bu durum kamu çalışanları sendikal hareketinin başlangıcında demokratiklik ve katılımcılık açısından önemli özellik olarak karşımıza çıktı. Bu ise, sınıf hareketine yeni bir dinamizm katmakta ve bir yenilenme ihtiyacı duyan sınıf örgütlenmeleri açısından ciddi olanaklar sunmaktaydı. Kamu çalışanları sendikalarının dillendirdiği hedeflerden biri de ‘ortak çalışanlar yasası’ydı. Özellikle dünyada sermayenin neoliberal saldırı politikalarına karşı topyekün bir direnişle karşı korunabileceği anlayışına karşılık gelen bu tutum, bütün emek bileşenlerinin ortak örgütlenme ve mücadelesini hedeflemesi açısından önemliydi.