KURULUŞ Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 04.07.2011 tarih ve 27984 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 644 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kurulmuştur. Bu KHK ile Bakanlığımızın Teşkilat ve Görevleri ayrıntılı bir şekilde belirlenmiştir. 1 1

BAKANLIĞIN YETKİ VE SORUMLULUKLARI Bilindiği üzere; yerleşme yerleri ile bu yerleşmelerdeki yapılaşmaların plan, fen, sağlık ve çevre şartlarına uygun teşekkülünü sağlamak amacıyla düzenlenerek 03.05.1985 tarihinde kabul edilen 3194 sayılı İmar Kanunu, 09.05.1985 tarih ve 18749 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş ve bu kanunun 9. maddesi kapsamında Bakanlığımızın planlama iş ve işlemlerine ilişkin görev, yetki ve sorumlulukları belirlenmiştir. 2

Yine, 04.07.2011 tarihinde yürürlüğe giren 644 sayılı “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname” ile Bakanlığımızın imar planlama iş ve işlemlerine ilişkin görev, yetki ve sorumlulukları yeniden tanımlanarak hüküm altına alınmıştır. 3

Bu nedenle, daha evvel Mülga Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 9. maddesi uyarınca, gerçekleştirilen planlama iş ve işlemleri, 644 sayılı KHK ile yeniden tanımlandırılarak yapılandırılmıştır. 4

Kamu yapılarına ilişkin imar planı ve değişiklikleri, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 9. Maddesi uyarınca Bakanlığımızca gerekli görülen hallerde; Kamu yapılarına ilişkin imar planı ve değişiklikleri, Enerji tesisleriyle ilgili alt yapı, üst yapı ve iletim hatlarına ilişkin imar planı ve değişiklikleri, Umumi hayata müessir afetler dolayısıyla veya toplu konut uygulaması veya Gecekondu Kanununun uygulanması amacıyla yapılması gereken plan ve plan değişiklikleri, 5

Birden fazla belediyeyi ilgilendiren metropoliten imar planlarının, İçerisinden veya civarından demiryolu veya karayolu geçen, Hava meydanı bulunan veya havayolu veya denizyolu bağlantısı bulunan yerlerdeki; imar ve yerleşme planlarının tamamını veya bir kısmına ilişkin planları yapmaya, yaptırmaya, değiştirmeye ve re'sen onaylamaya yetkili kılınmıştır. 6

Ayrıca, Bakanlığımız; Bir kamu hizmetinin görülmesi maksadı ile resmi bina ve tesisler için imar planlarında yer ayrılması veya bu amaçla değişiklik yapılması gerektiği takdirde, gerekirse imar planının resmi bina ve tesislerle ilgili kısmına ilişkin planlarını re’sen yapma ve onaylamaya, Birden fazla belediyeyi ilgilendiren imar planlarının hazırlanmasında, kabul ve onaylanması safhasında ortaya çıkabilecek ihtilaflara ilişkin ise gerektiğinde planları re’sen onaylamaya, 7

4046 sayılı Kanun kapsamında gelir ortaklığı modeli ve işin gereğine uygun sair hukuki tasarruflar yöntemine göre özelleştirme işlemleri yapılan  hizmet özelleştirilmesi niteliğindeki yatırımların yapılacağı Özelleştirme İdaresince değerlendirilmek ve sözleşmeye uygunluğu konusundaki görüşü de alınmak kaydı ile re'sen onaylamaya yetkilidir. 8

Bu çerçevede, Bakanlığımızca İmar Kanunu’nun 9 Bu çerçevede, Bakanlığımızca İmar Kanunu’nun 9. Maddesi kapsamında yürütülen planlama iş ve işlemleri, 644 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile daha da etkin hale getirilmiştir. 9

Milli güvenliğe dair tesisler, askeri yasak bölgeler, Bakanlar Kurulunca yetkilendirilen alanlar ile merkezi idarenin yetkisi içindeki kamu yatırımları, Milli güvenliğe dair tesisler, askeri yasak bölgeler, 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun hükümleri çerçevesinde yapılacak binalar, 10

Genel sığınak alanları, Özel güvenlik bölgeleri, Enerji ve telekomünikasyon tesisleri ile ilgili altyapı, üstyapı ve iletim hatları, 11

Yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı madde üretim tesisleri ve depoları, Akaryakıt ve sıvılaştırılmış petrol gazı istasyonları, gibi alanlar ile ilgili her tür ve ölçekteki planları gerektiğinde yapmak, yaptırmak ve re’sen onaylamak, 12

Bakanlar Kurulunca belirlenen proje kapsamı içerisinde kalmak kaydıyla kamuya ait tescilli araziler ve muvafakatleri alınmak koşuluyla özel kişi veya kuruluşlara ait arazilerin yeniden fonksiyon kazandırılıp geliştirilmesine yönelik olarak her tür ve ölçekteki planları yapmak, yaptırmak ve onaylamak, 13

İdarelerin ihtilafı halinde, genel imar düzeni ve uyumunu sağlamak üzere her türlü imar planı, plan değişikliği, plan revizyonunun hazırlanması, onaylanması ve uygulanmasında koordinasyon sağlamak, ihtilafları gidermek, gerektiğinde ihtilaf konusu işi re’sen yapmak, yaptırmak ve onaylamak, 14

Özel Kanunlara Bakanlığımıza verilen yetkiler kapsamında, 6551 sayılı Barut ve Patlayıcı Madde Silah ve Teferruatı ve Av Malzemesinin İnhisarından Çıkarılması Hakkında Kanun ve Kanuna ilişkin Tüzük gereği patlayıcı madde imal ve depolama alanlarına ilişkin imar planlarına dair iş ve işlemler, 15

2873 sayılı Milli Parklar Kanunu hükümleri uyarınca “Milli Parklar”a ilişkin 1/1.000 ölçekli uygulama imar planlarına dair iş ve işlemler, 16

5279 sayılı Kanun çerçevesinde “Karayolları”na ilişkin imar planlama iş ve işlemleri, 17

5335 sayılı (5793/43 md.) çerçevesinde “TCDD”ye ilişkin imar planlama iş ve işlemleri, 18

İller Bankası A.Ş. tarafından finansmanı sağlanan belediyelerin imar planlarına ilişkin iş ve işlemler, 19

KIYI ALANLARINA İLİŞKİN OLARAK Kıyı ve dolgu alanları ile bu alanların fonksiyonel ve fiziksel olarak devamı niteliğindeki geri sahalarına ilişkin her tür ve ölçekteki etüt ve planları yapmak, yaptırmak ve re’sen onaylamak, 20

Bütünleşik kıyı alanları yönetimi ve planlaması çalışmalarını yapmak, 21

3621 sayılı Kıyı Kanunu ve ilgili yönetmelik hükümleri kapsamında verilen diğer iş ve işlemleri yapmak 22

2960 sayılı Boğaziçi Kanununa tabi alanlara ilişkin iş ve işlemleri yapmak, Gibi planlama iş ve işlemlerinin Bakanlığımızca gerçekleştirilmesi hüküm altına alınmış bulunmaktadır 23

644 SAYILI KHK HAKKINDA OLUŞAN TEREDDÜTLER Bilindiği üzere, Bakanlığımızın kuruluş, görev, yetki ve sorumluluklarını düzenlemek amacıyla çıkartılan 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname 04.07.2011 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 24

Söz konusu Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde; 25

644 SAYILI KHK’NİN H BENDİ KAPSAMINDA “h) Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan veya mülkiyeti Hazineye, kamu kurum veya kuruluşlarına veya gerçek kişilere veyahut özel hukuk tüzel kişilerine ait olan taşınmazlar üzerinde kamu veya özel sektör tarafından gerçekleştirilecek olan yatırımlara ilişkin olarak ilgililerince hazırlandığı veya hazırlatıldığı halde yetkili idarece dört ay içerisinde onaylanmayan etüt, harita, her tür ve ölçekteki çevre düzeni, nazım ve uygulama imar planlarını, parselasyon planlarını ve değişikliklerini ilgililerinin valilikten talep etmesi ve valiliğin Bakanlığa teklifte bulunması üzerine bedeli mukabilinde yapmak, yaptırmak ve onaylamak, 26

Başvuru tarihinden itibaren iki ay içinde yetkili idarece verilmemesi halinde bedeli mukabilinde resen yapı ruhsatı ve yapı kullanma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatını vermek.” Bakanlığımızın görevleri arasına katılmıştır. 27

Ayrıca, aynı maddenin ikinci fıkrasında; “Bakanlık, birinci fıkranın (h) bendindeki iş ve işlemleri tesis etmeden evvel, bu iş ve işlemleri esasen tesise yetkili olan idarelerin görüşlerini ister. İdareler, bu iş ve işlemlerin yapılmama gerekçelerini etraflıca açıklayarak konu hakkındaki görüşlerini en geç onbeş gün içinde Bakanlığa bildirmek zorundadır.” hükmü yer almaktadır. 28

Söz konusu madde hükmü kapsamında Bakanlığımıza intikal eden sorunlar üzerine bu maddenin uygulanmasına ilişkin açıklık getirilmesi gerektiği zorunluluğu ortaya çıkmıştır. 29

Bu çerçevede, söz konusu madde hükmü kapsamında sıralanan iş ve işlemlerin ilgili mevzuat uyarınca yetkisi bulunan idarelerce gerçekleştirilmesi ve öncelikle, tekliflere ilişkin yatırımcı ve vatandaşlarla anlaşma yolunun denenmesi ve anlaşma sağlanması esastır. 30

644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede ifade edilen dört aylık sürenin yetkili idarelerce bu çerçevede değerlendirilerek ilgili mevzuat kapsamında idarelerine intikal eden teklifleri zaman kaybına yol açılmadan, ivedilikle değerlendirmesi ve keyfi uygulamalardan kaçınılması amaçlanmıştır. 31

Bu madde kapsamında Bakanlığımıza iletilecek çevre düzeni, nazım ve uygulama imar planları, parselasyon planları ve değişikliği tekliflerine ilişkin aşağıda belirtilen hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir. 32

Madde hükmünde ifade edilen dört aylık süre; 644 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede değişiklik yapan 648 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin Resmi Gazete’de yayımlandığı tarih olan 17.08.2011 tarihi baz alınarak hesaplanacaktır. 33

17.08.2011 tarihinden sonra ilgililerince hazırlanarak veya hazırlatılarak yetkili idaresine sunulan ve yetkili idareye yapılan başvuru tarihinden itibaren dört ay içerisinde onaylanmayan etüt, harita, her tür ve ölçekteki çevre düzeni, nazım ve uygulama imar planları, parselasyon planları ve değişikliklerine dair teklifleri kapsamaktadır. 34

Yetkili idaresince inceleme aşamasında bulunurken eksik bilgi, belge ya da kurum görüşü istenilmesi aşamasında dört aylık süreyi aşan tekliflerin, aynı anda bu madde hükmü kapsamında incelenmek üzere Bakanlığımıza intikal ettirilmesi halinde söz konusu teklifler Bakanlığımızca değerlendirmeye tabi tutulmayacaktır. 35

ile birlikte Bakanlığımıza gönderilmesi gerekmektedir. Tekliflerin; Valilik (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü) kanalı ve görüşü ile birlikte Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü uzmanlarınca; -Yatırım yapılacak alanda meri mevzuat ve üst ölçekli planlar ve imar planına göre yapılan inceleme neticesinde hazırlanacak yerinde inceleme raporu, -Meri planlar, -Mülkiyet bilgileri, -Varsa daha evvel yetkili idaresince alınmış ilgili kurum ve kuruluş görüşleri ve teklif planların değerlendirilmesine esas diğer bilgi ve belgeler ile birlikte Bakanlığımıza gönderilmesi gerekmektedir. 36

Bakanlık, birinci fıkranın (h) bendindeki iş ve işlemleri tesis etmeden evvel, bu iş ve işlemleri esasen tesise yetkili olan idarelerin görüşlerini ister. 37

İdareler, bu iş ve işlemlerin yapılmama gerekçelerini etraflıca açıklayarak konu hakkındaki görüşlerini en geç onbeş gün içinde Bakanlığa bildirmek zorundadır. 38

5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu uyarınca ilgililerince hazırlandığı veya hazırlatıldığı halde yetkili idarece dört ay içerisinde İl Özel İdaresi veya İl Belediyesince onaylanmayan yeni çevre düzeni planları da Bakanlıkça Çevre Düzeni Planlarına Dair Yönetmelik kapsamında değerlendirilmeye alınır. 39

Parselasyon planlarına (imar uygulamalarının) ilişkin olarak; Parselasyon planlarının, nazım ve uygulama imar planlarına uygun olarak yapılıp yapılmadığı ve 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesi uyarınca yapılan arazi ve arsa düzenlemesi kapsamında oluşturulup oluşturulmadığı hususlarına ilgili Valiliğince (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü) açıklık getirilmesi, 40

Bakanlığımıza sunulması gerekmektedir. Parselasyon planı ve eklerindeki, kadastral plan örneği ve koordinatları, oluşan imar adaları ve koordinatları, alan hesapları, koordinat özet çizelgesinin doğruluklarının kontrol edilmesi, arazi kontrollerinin yapılması, Halihazır haritaların 15.07.2005 tarih ve 25876 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliğine uygun olarak hazırlanıp hazırlanmadığının da ilgili Valiliğince (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü) kontrol edilmesi suretiyle; Bakanlığımıza sunulması gerekmektedir. 41

Bakanlığımızca 644 sayılı Kanun Hükmünde Kararname, 3194 sayılı İmar Kanunu, ilgili Yönetmelikleri ve konusuna göre ilgili diğer mevzuat hükümleri kapsamında incelenen plan teklifleri uygun bulunması halinde Bakanlığımızca belirlenecek bedel mukabilinde onaylanacaktır. 42

644 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında; Bu nedenle; 644 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında; İmar, yapılaşma ve yerleşmeye ilişkin Ülke ölçeğinde yetkisi bulunan Bakanlığımızın yetkili idarelerce dört aylık sürenin geçirilmesi yönünde keyfi uygulamaların önüne geçilebilmesi amacıyla; Kanun Hükmünde Kararnamenin ikinci fıkrasında yer alan usul ve esaslara uygun olarak tekliflerin Bakanlığımıza iletilmesi ve 2 nci maddenin birinci bölümünün (h) bendi kapsamında Bakanlığımıza iletilecek tekliflerde yukarıda belirtilen hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir. ----------- 43

44