GÜMRÜK ve TİCARET BAKANLIĞI YENİ TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN T.C. GÜMRÜK ve TİCARET BAKANLIĞI YENİ TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN Ramazan ERSOY Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdür V. Reklam Kurulu Başkanı 14 Kasım 2013, Antalya

SUNUM PLANI KANUNİ DÜZENLEMEYİ GEREKLİ KILAN NEDENLER KANUN TASARISI HAZIRLIK SÜRECİ TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER TÜKETİCİNİN BİLGİLENDİRİLMESİ VE BİLİNÇLENDİRİLMESİNE YÖNELİK DÜZENLEMELER TİCARİ REKLAM VE HAKSIZ TİCARİ UYGULAMALARA YÖNELİK DÜZENLEMELER TÜKETİCİ HAKEM HEYETLERİ VE TÜKETİCİ MAHKEMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER TÜKETİCİ HAKLARINI İHLAL EDEN FİİLLER İLE İLGİLİ YAPTIRIM DÜZENLEMELERİ

”Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir” I- KANUNİ DÜZENLEMEYİ GEREKLİ KILAN NEDENLER A- TÜKETİCİNİN KORUNMASI Kültürümüzde Selçuklu ve Osmanlı İmparatorluklarındaki Ahilik Sistemine kadar uzanan «Tüketicinin Korunması» kavramı güçlüler karşısında zayıfların korunması ihtiyacından doğmuş olup, bugün tüm Dünyada temel bir insan hakkı olarak kabul edilmektedir. Tüketicinin korunması ile ilgili kurallar sadece tüketiciyi değil, belli standartta ve kalitede mal ve hizmet üretimini sağladığı için aynı zamanda üreticileri ve dolayısıyla ülke ekonomisini de korumaktadır. Bu çalışmanın ana hedefini iki cümlede özetliyoruz. ”Bilinçli Tüketici, Basiretli Tacir”

I- KANUNİ DÜZENLEMEYİ GEREKLİ KILAN NEDENLER B- MEVCUT DÜZENLEMENİN YETERSİZLİĞİ İlk olarak 1995 yılında yürürlüğe giren ve 2003 yılında kapsamlı bir değişikliğe uğrayan mevcut 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun; 76 milyon tüketicimizi ilgilendiren ve tüm sektörlere uygulanacak ortak kuralları belirleyen çerçeve bir Kanun olmasına rağmen ülkemizde ve dünyada meydana gelen değişim ve gelişim karşısında sorunları gidermekten ve ihtiyaçları karşılamaktan uzaktı.

I- KANUNİ DÜZENLEMEYİ GEREKLİ KILAN NEDENLER C- MECLİSTE DÜN KABUL EDİLEN YENİ TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN İLE; Tüketicilerin Hak Arama Yolları Kolaylaştırıldı.. Değişen Yeni Satış Yöntemleri Karşısında Tüketici Haklarına Koruma Sağlandı. Yeni Türk Borçlar Kanununa ve Yeni Türk Ticaret Kanununa Uyum Sağlandı. AB Yönergeleri ile Uyumlu Tüketicinin Korunması Hedefi Doğrultusunda Önemli Bir Adım Atıldı. Bürokratik İşlemler Azaltıldı, Giderildi. Uygulamada Karşılaşılan Sorunları Giderecek Düzenlemeler Yapıldı. Cezaların Amaca Uygun Olması ve Etkinliği Esas Alındı. Tüketiciye Tanınan Hakların Tahkim Edilmesine Paralel Olarak Ürünlerde Kalite Standardı da Yükselecektir.

II- KANUN TASARISI HAZIRLIK SÜRECİ Tüketici hukuku alanında önemli çalışmaları bulunan akademisyenler ile Bakanlığımız yönetici ve uzmanlarından oluşan bir Özel İhtisas Komisyonu oluşturulmuş ve Komisyon 6 Ekim 2011’de çalışmalarına başlamıştır. Kanun Tasarısı Taslağı 23 Ağustos 2012 tarihi itibariyle kamuoyunun bilgisine sunulmuş, 96 Kurum ve Kuruluşun görüşü sorulmuştur. Ayrıca internet sayfasında kamuoyu ile paylaşılan taslakla ilgili toplam 26 kurum, kuruluş ve çok sayıda tüketici de görüşlerini iletmiştir.

II- KANUN TASARISI HAZIRLIK SÜRECİ 4) Tasarı Taslağı iki kez Ekonomi Koordinasyon Kurulu’nda (EKK) görüşülmesinin yanı sıra EKK’da temsil edilen Bakanlıkların ve kurumların Müsteşarları ve üst düzey yöneticilerinin katılımıyla gerçekleştirilen toplantıda müzakere edilmiştir. 5) Tasarı taslağı ile ilgili olarak; - Tüketici dernekleriyle üç kez, - Bankacılık sektörüyle dört kez, - Konut ve sigortacılık sektörüyle üç kez, - Telekomünikasyon sektörüyle iki kez, - Basın camiası ile iki kez, bir araya gelinerek tasarı üzerinde genel mutabakata varılmıştır.

II- KANUN TASARISI HAZIRLIK SÜRECİ 6) Tasarı Taslağı, 23 Mayıs 2013 tarihinde Başbakanlığa gönderilmiş, 27 Mayıs 2013 tarihinde Bakanlar Kurulu’na sunulmuş ve 4 Haziran 2013 tarihinde de TBMM’ye sevk edilmiştir. 7) TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu’nda Tasarının geneli üzerindeki görüşmeleri müteakiben verilen önerge doğrultusunda, daha ayrıntılı bir şekilde incelenebilmesini teminen bir Alt Komisyon kurulmasına karar verilmiştir.

II- KANUN TASARISI HAZIRLIK SÜRECİ 8) Alt Komisyonun 19, 20, 25 ve 26 Haziran 2013 tarihlerinde gerçekleştirdiği çalışmalar sonucu hazırlanan Tasarı, TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu’nda 3, 4 Temmuz 2013 tarihlerinde gerçekleştirilen görüşmeler neticesinde kabul edilerek TBMM Genel Kurulu’na sevk edilmiş ve Genel Kurul’da 5, 6 ve 7 Kasım 2013 tarihlerinde görüşülerek yasalaşmıştır. 9) Mecliste kabul edilen yeni Kanun, 9 Kısım ve 88 maddeden oluşmaktadır. 10) Yeni Kanun, mevcut 4077 sayılı Kanunun hemen hemen tüm maddelerinde değişiklik öngörmenin yanı sıra hâlihazırda Kanunda yer almayan birçok alanda da yeni düzenlemeler getirmiştir.

III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER A- Ortak Hükümler (Madde 4) Bundan sonra tüm tüketici sözleşmeleri en az oniki punto büyüklüğünde ve okunabilir bir şekilde düzenlenmek zorunda olacaktır. Sözleşmede öngörülen koşulların, sözleşme süresi içerisinde tüketici aleyhine değiştirilmesi yasaklanmıştır. Tüketiciden; haksız olarak ek bir bedel talep edilmesi yasaklanmıştır. Tüketiciden talep edilecek her türlü ücret ve masrafa ilişkin bilgilerin, sözleşmenin eki olarak tüketiciye ayrıca verilmesi zorunluluğu getirilmiştir.

III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER 5) Bankacılık işlemlerinde faiz dışında hangi hizmetlerden ücret, komisyon ve masraf alınacağı hususu, Bakanlığımızın görüşü alınarak BDDK tarafından bu Kanunun ruhuna uygun olarak ve tüketiciyi koruyacak şekilde belirlenecektir. 6) Yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte kart çıkaran kuruluşlar tüketicilere yıllık üyelik aidatı ve benzeri isim altında ücret tahsil etmedikleri bir kredi kartı sunmak zorunda olacaktır. 7) Türk Borçlar Kanunu ve Kredi Kartları Kanununda olduğu gibi bu Kanunla da temerrüt hali de dâhil olmak üzere, tüketici işlemlerinde bileşik faiz uygulanmasına son verilmiştir. 8) Katılım bankaları da bu Kanun’un tüm düzenlemeleri yönünden kapsam içerisinde olacaktır.

III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER B- Cayma Hakkı Süreleri Yeniden Düzenlenmiştir. İşyeri dışında (kapıdan) yapılan satışlarda ve mesafeli satışlarda 7 gün, devre tatil sözleşmelerinde ise 10 gün olan cayma süreleri 14 güne çıkarılmıştır. Ön ödemeli konut satışları, tüketici kredisi sözleşmeleri ve finansal hizmetlere ilişkin mesafeli sözleşmelerde tüketicilere 14 günlük; taksitle satış sözleşmelerinde ise Borçlar Kanununa paralel olarak 7 günlük cayma hakkı getirilmiştir.

III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER C- Ayıplı mal ve hizmette tüketiciye sağlanan haklar tüketici lehine genişletilmektedir (MADDE 8-16). Mevcut Kanunda da olduğu gibi ayıplı mallarda satıcının sorumluluğu taşınır mallarda, malın tesliminden itibaren 2 yıl, taşınmaz mallarda ise 5 yıl olarak belirlenmiştir. Zamanaşımı süresi içerisinde kalmak kaydıyla, ilk 6 ay içinde ortaya çıkan ayıplarda malın ayıplı olmadığını satıcı ispat edecektir. Ayıp, ağır kusur veya hile ile gizlenmişse zamanaşımı süresinden yararlanılamaz. Tüketicilerimiz yeni Kanunla birlikte, mevcut Kanunda da bulunan a) Sözleşmeden dönme, b) Ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme, c) Ücretsiz onarım, d) Satılanın ayıpsız misli ile değiştirilmesini isteme seçimlik haklarını kullanabilecektir. III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER

III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER D- Tüketici kredisi ve konut finansmanı (mortgage) sözleşmelerinde tüketiciye tanınan haklar genişletilmektedir (MADDE 22-39). Kredi sözleşmesi imzalanmadan önce, tüketicinin sözleşme şartları ile ilgili bilgilendirilmesi zorunlu kılınmıştır. Tüketicilere, tüketici kredisi sözleşmesinden 14 gün içinde cayma hakkı getirilmiştir. Tüketicinin açık talebi olmaksızın krediyle ilgili sigorta yaptırılması yasaklanmış, tüketicinin sigorta yaptırmak istemesi halinde ise istediği sigorta şirketi ile imzaladığı poliçe kredi veren tarafından kabul edilmek zorunda olacaktır.

III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER D- Tüketici kredisi ve konut finansmanı (mortgage) sözleşmelerinde tüketiciye tanınan haklar genişletilmektedir (MADDE 22-39). 4) Konut kredisi çeken tüketicilerimizin bu kredilerini erken ödemeleri durumunda mevcut düzenlemelere göre ödemek zorunda oldukları %2’lik erken ödeme tazminatının, kalan vadesi 36 ayı aşmayan kredilerde erken ödenen tutarın %1’ini geçemeyeceği düzenlenerek tüketicilerimize önemli bir katkı sağlanmıştır. 5) Bankaların, kredinin ödenmesi için açılan hesaplardan, sadece kredi ile ilgili işlemler yapılması durumunda tüketicilerden bir ücret ya da masraf talep etmesi yasaklanmıştır. Diğer taraftan bu hesabın, tüketicinin aksine yazılı talebi olmaması halinde kredinin ödenmesi ile kapanması zorunlu tutulmuştur. 6) Tüketicinin açık talimatı olmadan Bankalar, kredi sözleşmesi ile ilişkili bir kredili mevduat sözleşmesi yapamayacaktır.

III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER E- Maketten satış olarak da bilinen ön ödemeli konut satışlarına ilişkin tüketiciyi daha ileri düzeyde koruyan tedbirler getirilmiştir (MADDE 40-46). İnşaat firmalarının yapı ruhsatı almadan tüketicilerle ön ödemeli konut satışı sözleşmesi yapması yasaklanmıştır. Bakanlıkça projedeki konut adedi ya da projenin toplam bedeli kriterine göre belirlenecek büyüklüğün üzerindeki projeler için bina tamamlama sigortası yaptırılması zorunluluğu getirilmiştir.(*) Tüketici, isterse 14 gün içinde ön ödemeli konut satış sözleşmesinden cayabilecektir. (*) Bina tamamlama sigortasının kapsamı, koşulları ve uygulama esasları Hazine Müsteşarlığınca, istisnaları ise Bakanlıkça belirlenecektir.

III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER 4) Mevcut Kanunda 30 ay olan konutun teslim süresi 36 aya çıkarılmıştır. 5) Cayma hakkının dışında devir ve teslim tarihine kadar tüketiciye, belli masrafları ve sözleşme bedelinin %2’sine kadar tazminat ödemek suretiyle sözleşmeden dönme hakkı verilmektedir. 6) Bakanlığımız tarafından verilen «Kampanyalı Satış İzin Belgesi» kaldırılmış ve bu suretle konut satışlarının devlet garantisinde olduğu yönündeki yanlış izlenimlerin önüne geçilmiştir.

III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER F- Mağduriyetlerin en çok yaşandığı işyeri dışında yapılan satışlara (kapıdan satışlar) yeni tedbirler getirilmektedir (MADDE 47). İşyeri dışında satış yapacaklar mevcut uygulamada olduğu gibi Bakanlıktan «yetki belgesi» almak zorunda olacaktır. İşyeri dışında kurulan sözleşmeler imzalanmadan önce, tüketicilerimizin sözleşme şartları ile ilgili bilgilendirilmesi zorunlu tutulmuştur. Mevcut 7 günlük cayma hakkı süresi 14 güne çıkarılmıştır. Satıcı ve sağlayıcının Bakanlıkça belirlenen yükümlülüklere aykırı davranması halinde ise tüketici cayma hakkını kullanmak için 14 günlük süreyle bağlı olmayacaktır. Sözleşme tarihinin tüketicinin kendi el yazısıyla attırılması ve sözleşmenin bir örneğinin tüketiciye verilmesi zorunlu hale getirilmiştir.

III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER G- Pazardaki payını her geçen gün arttıran, internet, telefon, katalog vb. yollarla mesafeli olarak kurulan sözleşmelere ilişkin yeni düzenlemeler getirilmiştir (MADDE 48). Mesafeli sözleşme kurulmadan önce, tüketicilerimizin sözleşme şartları ile ilgili bilgilendirilmesi zorunlu tutulmuştur. 2) Mesafeli sipariş edilen ürünlerin en geç 30 gün içerisinde tüketiciye teslim edilmesi zorunluluğu getirilmiştir. 3) Mevcut 7 günlük cayma hakkı süresi 14 güne çıkarılmıştır. Satıcı ve sağlayıcı tüketiciyi cayma hakkı konusunda bilgilendirmezse tüketici 14 günlük süreyle bağlı olmayacaktır. 4)Oluşturdukları sistem çerçevesinde, uzaktan iletişim araçlarını kullanmak veya kullandırmak suretiyle ve satıcı veya sağlayıcı adına mesafeli sözleşme kurulmasına aracılık edenlerin, satıcı veya sağlayıcı ile yapılan işlemlere ilişkin kayıtları tutmaları ve istenilmesi halinde bu bilgileri ilgili kurum, kuruluş ve tüketicilere vermeleri zorunlu hale getirilmiştir.  

III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER H- Finansal hizmetlerin mesafeli satışına ilişkin AB Yönergesi ilk defa iç hukukumuza aktarılmaktadır (MADDE 49). Tüketicilerimizin her türlü banka hizmeti, kredi, sigorta, bireysel emeklilik, yatırım ve ödeme ile ilgili mesafeli sözleşme kurulmadan önce bilgilendirilmesi zorunlu tutulmuştur. Tüketicilerimiz, finansal hizmetlere ilişkin sözleşmelerden 14 gün içinde cayabilectir.(*) (*) Sigorta sözleşmeleri ve bireysel emekliliğe ilişkin sözleşmelerde ise cayma süresi hakkında diğer mevzuatta yer alan tüketici lehine olan hükümler uygulanacaktır.

III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER I- Saldırgan bir satış türü olan devre tatil uygulamalarına yeni düzenlemeler getirilmektedir (MADDE 50). Devre tatil kavramı anlaşılır hale getirilerek devre mülkler ve alternatif tatil üyelikleri (devre yat, kulüp üyeliği vb.) de kapsama dahil edilmiştir Sözleşme kurulmadan önce, tüketicilerin sözleşme şartları ile ilgili bilgilendirilmesi zorunluluğu getirilmiştir. Sözleşme tarihinin tüketicinin kendi el yazısıyla attırılması ve sözleşmenin bir örneğinin tüketiciye verilmesi zorunlu hale getirilmiştir. Devre tatillerde cayma hakkı süresi 10 günden 14 güne çıkarılmıştır.

III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER 5) Bakanlıkça projedeki devre sayısı ya da projenin toplam bedeli kriterine göre belirlenecek büyüklüğün üzerindeki projeler için bina tamamlama sigortası yaptırılması zorunluluğu getirilmiştir.(*) 6) Devre tatil amaçlı taşınmazın ön ödemeli satışında devir ve teslim süresi sözleşme tarihinden itibaren otuz altı ayı geçemeyecektir. 7) Devir ve teslim tarihine kadar tüketiciye, sözleşme bedelinin %2’sine kadar tazminat ödemek suretiyle sözleşmeden dönme hakkı verilmiştir. (*) Bina tamamlama sigortasının kapsamı, koşulları ve uygulama esasları Hazine Müsteşarlığınca, istisnaları ise Bakanlıkça belirlenecektir.

III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER İ- Milyonlarca yerli ve yabancı turisti ilgilendiren paket turlarla ilgili tüketicilere yeni haklar tanınmıştır (MADDE 51). Sözleşme kurulmadan önce, tüketiciye ön bilgilendirme amaçlı broşür verilmesi zorunlu hale getirilmiştir. Tüketicilere, paket tur sözleşmesinin esaslı unsurlarından birisinin değişmesi halinde sözleşmeden dönme hakkı getirilmiştir. Sözleşmeden dönülmesi halinde paket tur düzenleyicisi veya aracısının, dönme bildiriminin kendisine ulaştığı tarihten itibaren tüketicinin ödemiş olduğu tüm bedeli herhangi bir kesinti yapmaksızın «derhal» iade etmesi zorunlu olmuştur. Yeni düzenlemeyle AB ülkelerinde olduğu gibi ticari ve mesleki amaçla paket tura katılanların da tüketiciye tanınan haklardan yararlanabilmesine olanak sağlanmıştır.

III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER J-Elektrik, su, doğalgaz, internet, telefon vb. tüm aboneliklerde tüketicileri koruyucu yeni düzenlemeler getirilmektedir (MADDE 52). Tüketici, a) Belirsiz süreli veya süresi 1 yıldan daha uzun olan belirli süreli abonelik sözleşmesini istediği zaman, b) Süresi 1 yıldan az olan belirli süreli abonelik sözleşmelerini ise satıcı veya sağlayıcının sözleşmede değişiklik yapması halinde feshetme hakkına sahip olmuştur. 2) Aboneliğe son verme isteği süresi içinde yerine getirilmezse, abonelikten faydalanılmış olsa dahi tüketiciden herhangi bir bedel talep edilmesi yasaklanmıştır. 3) Feshin, sözleşmenin kurulmasından daha ağır şartlara bağlanamayacağı kuralı getirilmiştir.

III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER K- Gazete ve dergi gibi süreli yayın kuruluşlarınca düzenlenen promosyon kampanyaları daha sıkı kurallara tabi olacaktır (MADDE 53). Mevcut Kanunda örnekleme yöntemiyle sayılan, süreli yayın kuruluşlarının verebileceği kültürel ürünler, yönetmelikle açıkça belirlenecektir. Süreli yayının birden fazla sayıda satın alınmasını gerektiren ve belirli bir süreye yayılan promosyon uygulamalarının süresi; a) Günlük süreli yayınlarda 75 günü, b) Haftalık süreli yayınlarda 18 haftayı, c) Daha uzun süreli yayınlarda 12 ayı geçemeyecektir.

III- TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER L- Piramit satış sistemleri yasaklanmaktadır (MADDE 80). Piramit satış; katılımcılarına bir miktar para veya malvarlığı ortaya koyma karşılığında, sisteme aynı şartlar altında başka katılımcılar bulma koşuluyla bir para veya malvarlığı kazancı olanağı ümidi veren ve malvarlığı kazancının elde edilmesini tamamen veya kısmen diğer katılımcıların da koşullarına uygun davranmasına bağlı kılan, gerçekçi olmayan veya gerçekleşmesi çok güç olan kazanç beklentisi sistem olarak tanımlanmaktadır. (2) Piramit satış sisteminin kurulması, yayılması veya tavsiye edilmesi yasaklanmıştır. (3) Bakanlık, piramit satış sistemleri ile ilgili gerekli incelemeleri yapmaya ve varsa elektronik sistemin ülkemizde durdurulması dahil ilgili kamu kurum veya kuruluşlarıyla işbirliği içinde gerekli önlemleri almaya yetkili olmuştur.

IV- TÜKETİCİNİN BİLGİLENDİRİLMESİ VE BİLİNÇLENDİRİLMESİNE YÖNELİK DÜZENLEMELER A- Gerçeği yansıtmayan indirimli satış kampanyalarına sınırlama getirilmektedir (MADDE 54). 1) Ülkemizde indirimli satışlarla ilgili kapsamlı bir yasal düzenleme bulunmaması çeşitli suistimallere neden olabilmektedir. Örneğin, işyeri sahipleri senenin 12 ayı indirimli satış kampanyalarına ilişkin reklam yapabilmekte veya fiyat etiketleri üzerine önceden geçerli olmayan yüksek fiyatlar yazarak tüketicilerde indirim yapılmış izlenimi uyandırabilmektedir. 2) Yeni düzenlemeye göre;   a) İndirimli satışa konu edilen mal veya hizmetlerin indirimli satış fiyatı, b) İndirimden önceki fiyatı ve indirim oranı etiketlerinde gösterilmek zorundadır. 3) İndirimli satışa konu edilen mal veya hizmetlerin indirimden önceki fiyattan daha düşük fiyatla satışa sunulduğunun ispatı satıcı veya sağlayıcıya ait olacaktır. 4) Bakanlık, Belediyeler ve İlgili Odalar bu konuda denetim yapmaya yetkili olmuştur.

IV- TÜKETİCİNİN BİLGİLENDİRİLMESİ VE BİLİNÇLENDİRİLMESİNE YÖNELİK DÜZENLEMELER B- Tanıtma ve kullanma kılavuzuna ilişkin tüketicileri daha ileri düzeyde bilgilendiren düzenlemeler getirilmiştir (MADDE 55). 1) Malın güvenli kullanımına ilişkin hususların malın üzerinde yer alması halinde yazılı ve sesli ifadelerin Türkçe olması zorunluluğu getirilmiştir. Örneğin emniyet kemerinizi takınız gibi güvenlikle ilgili bilginin yabancı dilde verilmesi tüketicilerin can ve mal güvenliğini tehdit etmektedir. Bu tür sakıncaların giderilmesi bakımından malın güvenli kullanımına ilişkin hususların, malın üzerinde de yer alması halinde, yazılı ve sesli ifadelerin Türkçe olması zorunluluğu getirilmektedir. 2) Türkçe tanıtma ve kullanma kılavuzlarının hazırlanması sorumluluğu üretici ve ithalatçıya; tüketiciye teslim edildiğinin ispatı sorumluluğu ise satıcıya ait olmuştur.

IV- TÜKETİCİNİN BİLGİLENDİRİLMESİ VE BİLİNÇLENDİRİLMESİNE YÖNELİK DÜZENLEMELER C- Garanti belgesi ile ilgili bürokratik işlemler azaltılmıştır (MADDE 56). Mevcut mevzuatta bulunan, imal ve ithal edilen tüketici ürünleri için Bakanlıktan onaylı garanti belgesi alınması zorunluluğu kaldırılarak bürokratik işlemler azaltılmıştır. Tüketicinin bilgilendirilmesine yönelik hususları içerecek olan garanti belgesinin şekli ve içeriği Bakanlık tarafından belirlenecek, üretici ve ithalatçılar ise bu belgeyi düzenleyip tüketicilere vermeye devam edecekler. Bakanlık, bu belgenin düzenlenip düzenlenmediğinin denetimini yapacaktır.  

IV- TÜKETİCİNİN BİLGİLENDİRİLMESİ VE BİLİNÇLENDİRİLMESİNE YÖNELİK DÜZENLEMELER D- Satıcı ve sağlayıcılar ihtiyari garanti taahhüdünde bulunabileceklerdir (MADDE 57). İhtiyari garanti, tüketicinin yasal hakları saklı kalmak kaydıyla, malın veya hizmetin bedelinin iadesi, değiştirilmesi, onarılması ya da bakımının yapılması veya benzer hususlarda üretici veya ithalatçı tarafından verilen ilave taahhüdü ifade etmektedir. E- Tüketicilerin bilinçlendirilmesine yönelik çalışmalar artırılmaktadır (MADDE 59). Örneğin radyo ve televizyonlara 08:00-22:00 saatleri arasında, ayda 15 dakikadan az olmamak üzere tüketiciyi bilinçlendirici program yayınlama zorunluluğu getirilmiştir.     

IV- TÜKETİCİNİN BİLGİLENDİRİLMESİ VE BİLİNÇLENDİRİLMESİNE YÖNELİK DÜZENLEMELER F- Satış sonrası servis hizmetlerine yönelik düzenlemeler büyük ölçüde korunmuştur (MADDE 58). 1) Tüketiciye sunulan mallarla ilgili Bakanlıkça belirlenen sayıda servis istasyonu kurma ve malın kullanım ömrü süresince servis hizmeti verme zorunluluğu devam edecektir. Örneğin kullanım ömrü on yıl olan televizyonlar için her coğrafi bölgede en az 3 tane olmak üzere 7 bölgede toplam 40 servis istasyonu kurulması zorunlu olacaktır. 2) Özel servisler verdiği hizmetten sorumlu olacaktır. Herhangi bir markanın yetkili servisi olmayıp, özel servis olarak hizmet veren servis istasyonlarının da verdikleri hizmetten dolayı tüketicilere karşı sorumlu olduğu vurgulanmıştır.

V- TİCARİ REKLAM VE HAKSIZ TİCARİ UYGULAMALARA YÖNELİK DÜZENLEMELER A- Tüketicilerin ticari reklam yoluyla yanıltılmasını engelleyecek tedbirler etkinleştirilmektedir (MADDE 61). 1) Tüketiciyi aldatıcı veya onun tecrübe ve bilgi noksanlıklarını istismar edici, can ve mal güvenliğini tehlikeye düşürücü, şiddet hareketlerini ve suç işlemeyi özendirici, kamu sağlığını bozucu, hastaları, yaşlıları, çocukları ve engellileri istismar edici ticari reklam yapılması yasaklanmıştır. 2) Örtülü (gizli) reklamın ne olduğu açık bir şekilde tanımlanmış ve örtülü reklam yasaklanmıştır. 3) Yapılacak ikincil düzenlemelerle birlikte dünya uygulamalarında olduğu gibi marka ismi vererek karşılaştırmalı reklam yapılmasına imkan tanınacaktır. 4) Sektörel düzeyde yapılacak sınırlamalar başta olmak üzere ticari reklamlarla ilgili yasaklar ve sınırlamaların Bakanlık tarafından ikincil düzenleme ile yapılması hüküm altına alınmıştır.

V- TİCARİ REKLAM VE HAKSIZ TİCARİ UYGULAMALARA YÖNELİK DÜZENLEMELER B- Haksız ticari uygulamalara ilişkin AB Yönergesi ilk defa iç hukukumuza aktarılmaktadır (MADDE 62). Tüketicilere yönelik haksız ticari uygulamalar yasaklanarak tüketicinin hukuki işlemler yaparken müteşebbisin etkisi altında kalmadan hür iradesiyle karar verebilmesi amaçlanmıştır. Örneğin Kanunun tüketiciye tanıdığı hakların yalnızca bir firma tarafından sunulan imkânmış gibi gösterilerek tüketicilerin yanıltılması bir haksız ticari uygulama olarak kabul edilecektir. Yani, hâlihazırda ayıplı maldan dolayı tüketiciye sağlanan seçimlik hakların, bir firmaya münhasır bir hak gibi gösterilmesi yasaklanmaktadır.

V- TİCARİ REKLAM VE HAKSIZ TİCARİ UYGULAMALARA YÖNELİK DÜZENLEMELER C- Reklam Kurulu yeniden yapılandırılacak ve Kurulun denetim etkinliği arttırılacaktır (MADDE 63). 1) Reklam Kurulunun üye sayısı 29’dan 19’a düşürülmüştür. 2) Reklam Kurulu hem ticari reklamları hem de haksız ticari uygulamaları denetleyecektir. 3) Kurul Başkanı tedbiren durdurmaya yetkili olmuştur. 4) Kurul kararları, tüketicilerin bilgilendirilmesi, aydınlatılması amacıyla Bakanlıkça kamuoyu ile paylaşılacaktır. 5) Reklam Kurulunun karar almasına yardımcı olacak sektörel özel ihtisas komisyonları kurulacaktır.

V- TİCARİ REKLAM VE HAKSIZ TİCARİ UYGULAMALARA YÖNELİK DÜZENLEMELER D- Reklam politikalarının oluşturulması ve uygulanmasıyla ilgili olarak ilk defa Reklam Konseyi kurulması öngörülmüştür (MADDE 65). Reklam politikalarının oluşturulması ve uygulanması ile ilgili olarak çağdaş iletişim uygulamalarını takip etmek, Reklam sektörünün ve reklam denetim işlevinin geliştirilmesine yönelik araştırma ve çalışmalar yapmak, Bu alandaki görüş ve önerilerini ilgili mercilere iletmek amacıyla, yılda en az bir kez Bakanlığın koordinatörlüğünde Reklam Konseyi’nin toplanacağı düzenlenmiştir. Reklam Konseyine kamu kurum ve kuruluşlarından gelen temsilcilerin sayısı, hiçbir şekilde Konseyin toplam üye sayısının yüzde ellisinden fazla olamayacaktır.

VI- TÜKETİCİ HAKEM HEYETLERİ VE TÜKETİCİ MAHKEMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER A- Tüketici sorunları hakem heyetleri yeniden yapılandırılmış ve tüketicilerimizin haklarını aramaları kolaylaştırılmıştır. (MADDE 66-72). 1) Tüketici Sorunları Hakem Heyetinin ismi «Tüketici Hakem Heyeti» olarak değiştirilmiştir. 2) İhtiyaca göre hakem heyeti kurulacaktır. Hakem heyetlerinin sayısı usul ekonomisi göz önünde bulundurularak yeniden belirlenecektir. Başvuru sayısına göre bazı ilçelerde birden fazla hakem heyeti oluşturulması öngörülmektedir. 3) Tüketici hakem heyetlerinde raportör kadrosu ihdas edilmiştir. 4) Tüketici hakem heyeti üye ve raportörlerinin huzur hakları iyileştirilecektir.

VI- TÜKETİCİ HAKEM HEYETLERİ VE TÜKETİCİ MAHKEMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER A- Tüketici sorunları hakem heyetleri yeniden yapılandırılacak ve tüketicilerimizin haklarını aramaları kolaylaştırılacaktır (MADDE 66-72). 5) Başkanlığı illerde ticaret il müdürü, ilçelerde ise kaymakam veya bunların görevlendireceği bir memur tarafından yürütülen tüketici hakem heyeti; a) Belediye başkanının konunun uzmanı belediye personeli arasından görevlendireceği bir üye, b) Baro’nun, mensupları arasından görevlendireceği bir üye, c) Satıcının tacir olduğu uyuşmazlıklarda ticaret ve sanayi odasının ya da bunların ayrı ayrı örgütlendiği yerlerde ticaret odasının; satıcının esnaf ve sanatkar olduğu uyuşmazlıklarda, illerde esnaf ve sanatkarlar odaları birliğinin, ilçelerde ise en fazla üyeye sahip esnaf ve sanatkârlar odasının görevlendireceği bir üye, ç) Tüketici örgütlerinin kendi aralarından seçecekleri bir üye, olmak üzere başkan dâhil beş üyeden oluşmaktadır.

VI- TÜKETİCİ HAKEM HEYETLERİ VE TÜKETİCİ MAHKEMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER 6) Değeri iki bin Türk Lirasının altında bulunan uyuşmazlıklarda ilçe tüketici hakem heyetlerine, üç bin Türk Lirasının altında bulunan uyuşmazlıklarda il tüketici hakem heyetlerine, büyükşehir statüsünde bulunan illerde ise iki bin Türk Lirası ile üç bin Türk Lirası arasındaki uyuşmazlıklarda il tüketici hakem heyetlerine başvuru zorunlu hale getirilmiştir. 7) Bu değerlerin üzerindeki uyuşmazlıklar için tüketici hakem heyetlerine başvuru yapılamayacaktır. 8) Tüketici hakem heyetlerinin tüketici lehine verdiği kararlara karşı açılan itiraz davalarında, kararın iptali durumunda tüketici aleyhine, avukatlık asgari ücret tarifesine göre sadece nisbi tarife üzerinden vekâlet ücretine hükmedilecektir. 9) Uyuşmazlığın tüketicinin lehine sonuçlanması durumunda tebligat ve bilirkişi ücretlerinin karşı tarafça karşılanması yükümlülüğü getirilmiştir.

VI- TÜKETİCİ HAKEM HEYETLERİ VE TÜKETİCİ MAHKEMELERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER B-Tüketici mahkemelerinde tüketicilerin dava açmaları daha kolay hale getirilmiştir (MADDE 73). 1) Tüketici işlemleri ile tüketiciye yönelik uygulamalardan doğabilecek uyuşmazlıklara ilişkin davalarda, davaları basit yargılama usulüne göre sonuçlandıran tüketici mahkemeleri görevli olacaktır. 2) Tüketici örgütleri üst kuruluşlarınca açılacak davalarda bilirkişi ücreti ve vekâlet ücreti Bakanlıkça karşılanacaktır. 3) Tüketici davaları tüketicinin yerleşim yerinin bulunduğu yerdeki tüketici mahkemesinde de açılabilecektir. 4) Tüketici mahkemeleriyle tüketici hakem heyetlerinin UYAP ve Tüketici Bilgi Sistemi aracılığıyla entegre olması sağlanacaktır.

VII- TÜKETİCİ HAKLARINI İHLAL EDEN FİİLLER İLE İLGİLİ YAPTIRIM DÜZENLEMELERİ İdari para cezaları caydırıcı, orantılı ve belirli olması ilkeleri göz önünde bulundurularak yeniden düzenlenmiştir. (Madde:77-78). 1) Ceza miktarları güncellenmiştir. 2) Her bir aykırılığın yaptırımı ayrıntılı bir şekilde belirlenmiştir. 3) Ticari reklam cezalarında reklamın yayınlandığı mecra türüne göre farklı cezalar belirlenmiştir. 4) Taşra teşkilatınca uygulanacak idari yaptırım kararlarının Valilik tarafından yerine getirileceği düzenlenmiştir.

TEŞEKKÜRLER…