STRATEJİ GELİŞTİRME BAŞKANLIĞI T.C. İÇİŞLERİ BAKANLIĞI STRATEJİ GELİŞTİRME BAŞKANLIĞI 17 Ocak 2011

KANUN YAPIM SEMPOZYUMU Strateji Geliştirme Başkanı İçişleri Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanı Adnan YILMAZ

KANUN YAPIM SEMPOZYUMU Sempozyum kapsamında; Kanun yapım sürecinin kurumlarda – özetle - nasıl işlediği, Kanun yapım sürecinde ne tür sorunlar yaşadıkları ve bu sorunları gidermeye yönelik ne tür çözüm gerektiği sunulacaktır. 3

KANUN YAPIM SEMPOZYUMU “Sempozyumun amacı, kurumların süreçte ne kadar sorunsuz çalıştıklarını göstermek değildir.” Bu çerçevede, İçişleri Bakanlığı deneyiminden alınan dersler ışığında ve sunumu yapan kamu görevlisinin kendi kamu idaresinin koordinatör biriminin yetkilisi olduğu varsayımı altında, “sorun” ve “çözüm önerileri” başlıkları altında değerlendirilmiştir. 4

KANUN YAPIM SEMPOZYUMU SUNUM PLANI İçişleri Bakanlığı’nda Kanun yapım süreci Kanun yapım sürecine ilişkin tespit edilen sorunlar ve çözüm önerileri.

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NDA KANUN HAZIRLAMA SÜRECİ 5018 sayılı Kanunu değiştiren 5436 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un (24.12.2005 tarih ve 26033 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.) öncesinde Araştırma, Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı tarafından, Bakanlığımız mevzuat çalışmaları yürütülmekteydi.

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NDA KANUN HAZIRLAMA SÜRECİ Mevzuat çalışmalarına ilişkin iş ve işlemler, 29.12.2005 tarihinde alınan Bakan Onayı gereğince İçişleri Bakanlığı’nda Strateji Geliştirme Başkanlığı’na görev olarak verilmiştir.

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NDA KANUN HAZIRLAMA SÜRECİ Strateji Geliştirme Başkanlığı, Bakanlığımız Merkez Birimleri ile Bağlı Kuruluşlarının mevzuat çalışmalarının yürütülmesi ve koordinasyonunda tek yetkili ve sorumlu irtibat noktasıdır. Başkanlığımız bünyesinde yürütülen mevzuat çalışmalarının büyük bölümünü, Kanun yapım süreçleri oluşturmaktadır.

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NDA KANUN HAZIRLAMA SÜRECİ 17.02.2006 tarih ve 26083 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, “Mevzuat Hazırlama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” Bakanlığımızda Kanun Taslaklarının hazırlığı, bu Yönetmelik kapsamında yapılmaktadır.

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NDA KANUN HAZIRLAMA SÜRECİ Bakanlığımız görev alanına giren konularda, Bakanlığımız Merkez Birimleri ve Bağlı Kuruluşlarının birim amirleri tarafından, hazırlayacakları Kanun taslak çalışmaları için yapılan ihtiyaç analizi doğrultusunda, öncelikle Bakanlık Makamına ve Üst Yönetime bilgi vererek, alınan talimat doğrultusunda taslak hazırlık çalışmalarına başlanılır. 10

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NDA KANUN HAZIRLAMA SÜRECİ Bu çalışmalar sonucunda, Bakanlığımız Merkez Birimleri ya da Bağlı Kuruluşları tarafından hazırlanan kanun taslakları Başkanlığımıza iletilmektedir. Taslak üzerinde yapılan inceleme sonucunda, taslak konusu itibariyle Bakanlık ilgili birimlerinin ve gerekirse Valiliklerin görüşüne sunulmaktadır. 11

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NDA KANUN HAZIRLAMA SÜRECİ Tüm taslaklar hakkında, Mevzuat Hazırlama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğe göre, mutlaka Bakanlığımız Hukuk Müşavirliği’nin görüşü alınmaktadır. 12

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NDA KANUN HAZIRLAMA SÜRECİ Strateji Geliştirme Başkanlığı’nın koordinesinde, taslağa ilişkin toplanan birim görüşleri, hazırlayan birime taslağın bu görüşler çerçevesinde değerlendirilmesi için gönderilmektedir.   Bu aşamadan sonra taslağın, Bakanlık taslağı olarak nihai halini alması üç şekilde gerçekleşmektedir. 13

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NDA KANUN HAZIRLAMA SÜRECİ 1)Taslağı hazırlayan birim tarafından, taslağa ilişkin gönderilen görüşlere uyulur ve taslak nihai şeklini alır. 2)Birimler arasında görüş farklılıkları olması halinde, Başkanlığımız koordinesinde toplantı düzenlenerek görüş birliği sağlanıp, taslak nihai şeklini alır. 3)Görüş birliği sağlanamaması halinde, durum Bakanlık Makamına arz edilir ve verilen talimat doğrultusunda taslak nihai şeklini alır. 14

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NDA KANUN HAZIRLAMA SÜRECİ Bu şekilde Bakanlık Taslağı haline gelen Taslaklar Mevzuat Hazırlama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin “Görüş alma” başlıklı 6 ncı maddesinde yer alan hükümler çerçevesinde, ilgili Bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının yanı sıra; 1) Bakanlıklarca hazırlanan ekonomik, sosyal politikalar ve tedbirlerle ilgili kanun ve kanun hükmünde kararname taslakları ile yeni bir teşkilatlanmayı öngören taslaklar hakkında Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı’nın, 2) Kamu personeli ve teşkilatlanmayla ilgili olarak hazırlanan taslaklar hakkında Devlet Personel Başkanlığı’nın, 15

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NDA KANUN HAZIRLAMA SÜRECİ 3) Kamu gelir ve giderlerini etkileyen kanun ve kanun hükmünde kararname taslakları hakkında, Maliye Bakanlığı ile ilgisine göre Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı veya Hazine Müsteşarlığı’nın; malî konuları düzenleyen kanunlar ile düzenleyici işlemlere ilişkin taslaklar hakkında Maliye Bakanlığı’nın, 4) Kanun ve kanun hükmünde kararname taslakları hakkında Adalet Bakanlığı’nın, 5) Avrupa Birliği müktesebatına uyum çerçevesinde, hazırlanan taslaklar hakkında Avrupa Birliği Genel Sekreterliği’nin görüşleri alınmak üzere gönderilir.

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NDA KANUN HAZIRLAMA SÜRECİ Taslaklar hakkında konuyla ilgili; üniversiteler, sendikalar, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, sivil toplum kuruluşlarının görüşleri alınmaktadır. 17

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NDA KANUN HAZIRLAMA SÜRECİ Taslağa ilişkin Bakanlık, Kurum, Kuruluş vb. birim görüşleri olumsuz veya tavsiye niteliğinde ise bunlar, Başkanlığımızca taslağı hazırlayan Birime, taslağın değerlendirilerek Başbakanlığa sunulacak nihai haline getirilmesi için gönderilir. 18

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NDA KANUN HAZIRLAMA SÜRECİ Kanun hazırlama tekniğine uygun olarak Başkanlığımızca, nihai şekli verilen taslak, Görüş Değerlendirme Formu ve diğer ekler ile birlikte, Bakan imzalı üst yazı ekinde, mühürlü ve paraflı şekilde, yazılı ve elektronik ortamda, yasalaşmak üzere Başbakanlığa sunulmaktadır. 19

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NDA KANUN HAZIRLAMA SÜRECİ Bu ekler; a) Görüşe gönderilen taslak, b) Taslağa ilişkin görüşler, c) Görüşler dikkate alınarak düzenlenen nihaî taslak, genel gerekçe ve madde gerekçeleri, ç) Görüş değerlendirme formu, d)Yürürlükteki kanunda değişiklik öngören taslaklar için, mevcut düzenleme ile yeni düzenleme arasındaki değişikliklerin gösterildiği karşılaştırma cetveli, e) Gerekli durumlarda düzenleyici etki analizi, f) Yukarıdaki belgelerin elektronik olarak kayıtlı olduğu CD’lerdir. . 20

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NDA KANUN HAZIRLAMA SÜRECİ Başbakanlığa sunulan ve kamuoyuyla paylaşılmasında yarar olduğu düşünülen taslaklar, aynı zamanda Bakanlığımız web sitesinde (www.icisleri.gov.tr) yayımlanmaktadır. Ayrımcılıkla Mücadele ve Eşitlik Kanun Tasarısı Taslağı, Köy Kanunu Tasarısı Taslağı bu konuda örnektir. 21

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NDA KANUN HAZIRLAMA SÜRECİ Başkanlığımızda mevzuat hazırlama süreçleri; Bakanlığımızca hazırlanan kanun taslaklarına ilişkin çalışma, Bakanlığımıza diğer bakanlıkların göndermiş olduğu kanun tasarı taslaklarına ilişkin bakanlık görüşü oluşturma, Kanun tekliflerine ilişkin bakanlık veya hükümet görüşü oluşturma. Bu süreçler, iş akış şemalarında ayrıntılı olarak belirlenmiş olup, bunlar Başkanlığımız web sitesinde kamuoyuyla paylaşılmaktadır. (http://www.strateji.gov.tr)

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NDA KANUN HAZIRLAMA SÜRECİ

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NDA KANUN HAZIRLAMA SÜRECİ

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NDA KANUN HAZIRLAMA SÜRECİ

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NDA KANUN HAZIRLAMA SÜRECİ

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NDA KANUN HAZIRLAMA SÜRECİ

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NDA KANUN HAZIRLAMA SÜRECİ

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NDA KANUN HAZIRLAMA SÜRECİ Gerek Bakanlığımız gerekse diğer Bakanlıklar tarafından hazırlanan kanun tasarıları ile kanun tekliflerinin T.B.M.M’nin ihtisas komisyonlarında görüşülmesi sırasında Bakanlığımızı temsilen yetki belgesi verilmek suretiyle katılım sağlanmaktadır. Ayrıca, en az ayda bir kere mevzuat hazırlık süreçleri seti bir dosya halinde Sayın Müsteşar ve ilgili Müsteşar Yardımcısına Başkanlığımızca sunulmaktadır. Böylece mevzuat süreçlerine ilişkin güncel bilgi üst yönetimle paylaşılarak üst yönetimin süreci izlemesi sağlanmaktadır.

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NDA KANUN HAZIRLAMA SÜRECİ Mevzuat hazırlık süreci boyunca imza süreçleri kesinlikle elden takip edilerek sonuçlandırılır. İşlerin daha hızlı yürütülmesi için taslaklar, Başbakanlık Kanun ve Kararlar Genel Müdürlüğü’ne elden teslim edilmektedir. Aynı şekilde Bakanlık görüş istem yazılarımız ve Bakanlık olarak oluşturduğumuz görüşler postaya verilmeden evrak dağıtıcısı tarafından teslim edilir. Bu süreçte bütün gayret ve heyecanımız işlerin bir an önce ve zaman kaybına uğramadan tamamlanmasıdır. Çalışmalarda etkinlik artırılması, işlerin hızlandırılması ve sahiplenilmesi hususlarına önem gösterilmesini teminen zaman zaman birimlerimize genelgeler çıkarılmaktadır.

Kanun yapım sürecinde; SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Kanun yapım sürecinde; SORUNLAR ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 1985 yılından beri 3152 sayılı İçişleri Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun uyarınca Bakanlığımızda kanun yapım süreci APK Kurul Başkanlığı tarafından yürütülmekte iken, APK Kurulu Başkanlığı kaldırıldıktan sonra gerek 5018 sayılı Kanunda gerekse 5436 sayılı Kanunda yeni kurulan Strateji Geliştirme Başkanlığı görevleri arasında Kanun yapım sürecine ilişkin görev bulunmamaktadır. Kanun yapım sürecinin yeri ve mevzuat tanımının çıkarılacak kanunla düzenlenmesi gerekmektedir. Bu manada görevin Strateji Geliştirme Birimlerine yada Hukuk Birimlerine verilmesi uygun olacaktır. 31

SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Mevzuat çalışmalarına yönelik olarak doğrudan temasa geçilecek birimlerin tespit edilmesinde ve iletişim kurulmasında güçlük yaşanmaktadır. Bakanlıklar, bağlı, ilgili ve ilişkili kurum ve kuruluşlar ile kamu kurum ve kuruluşlarında, Kanun yapım süreçlerinin yönetim ve koordinasyonunu sağlayacak birimlerin tespit edilmesi suretiyle (irtibat noktaları) bir rehber oluşturulmalıdır.

SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Halihazırda Bakanlığımızca hazırlanan taslaklar, ihtiyaç sahibi Merkez Birimleri ya da Bağlı Kuruluşları tarafından müstakilen hazırlanmaktadır. Tasarılarla ilgili Mevzuat Hazırlıkları Çalışma Grubu oluşturulması, başta tasarı sahibi birim olmak üzere ilgili birimlerin personelinin de bu çalışma grubunda yer alması, iç ve dış koordinasyon çalışmalarının irtibat noktası ile irtibatlandırılması, bu suretle kanun yapım sürecinin kurumsal hale getirilmesi faydalı olacaktır. 33

SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Mevzuat Hazırlama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikle belirlenen usul ve esaslara gerekli özen gösterilmemektedir. Mevzuat Hazırlama Usul ve Esaslarına ilişkin standartları ve uygulama birliğini sağlamak için, kanun yapım sürecinde görev alan personele yönelik, ortak sürekli eğitimlerin düzenlenmesi gerekmektedir.

SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Kanun yapım süreçlerinde, Kamuoyunun, sivil toplum kuruluşlarının ve vatandaşların katkısı yeterince alınamamaktadır. Kamu yönetimi temel kanunu taslağı örneğinde olduğu gibi; tasarı ile ilgili olarak tasarıyı hazırlayan Bakanlık, kurum ve kuruluşların web sayfalarında forum açılarak kamuoyunun görüşünün alınması suretiyle tüm tarafların katılımını mümkün kılmak suretiyle ile hazırlanması, kamu yönetiminde şeffaflığın artırılması ve hesap verebilirliğin sağlanmasına önemli katkılar sağlayacaktır. 35

SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ İlgili Yönetmeliğin 7. maddesinde öngörülen en geç 30 günlük süre içerisinde görüşlerin alınmasında yetersiz kalınmaktadır. Anılan Yönetmelikte yapılacak değişiklikle belirlenen en geç 30 günlük sürenin uzatılması yerinde olacaktır.

SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Kanun yapım sürecinde bazı Bakanlıklardan taslaklara ilişkin görüş geç gelmekte, bazen de gelmemektedir. Bu durum kanun yapım sürecinin aksamasına ve gecikmesine sebebiyet vermektedir. İlgili yönetmeliğin usul ve esaslarının uygulanmasında gerekli özenin gösterilmesi sağlanmalıdır.

SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Mevzuat çalışmalarında ki temel sıkıntılardan biri, her türlü taslağın içine memurların özlük ve mali haklarına ilişkin düzenlemelerin sıkıştırılmak istenmesidir. Mevzuat çalışmaları ile ilgili sarf edilen çabanın önemli bir bölümünü bu tip talepler oluşturmaktadır. Taslaklar, mümkün olduğunca öz ve maksadı karşılayacak nitelikte hazırlanmalıdır.

SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 28 Şubat 2009 tarih ve 27155 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Başbakanlığın 2009/4 numaralı Kamu Bilgi Sistemlerinde Birlikte Çalışabilirlik Esasları Genelgesinde Başta kamu kurum ve kuruluşları olmak üzere, kamuya elektronik ortamda hizmet sunan tüm kuruluşlar arasında birlikte çalışılabilirliğin sağlanması ve bu çerçevede; yetki ve sorumluluklar, esas ve prensipler, yöntem ve kriterler ile teknik standartların belirlenmesine yönelik, yapılan açıklamalar doğrultusunda; Hazırlanan tüm kanun ve yönetmelik taslakları ile değişiklik öngören taslakların da aynı ortak veri tabanında toplanarak, Başbakanlık tarafından kurularak yönetilecek ve tüm bakanlıkların kullanımına açılacak ULUSAL MEVZUAT HAZIRLAMA SİSTEMİ’nin oluşturulması, bilgi ve iletişim teknolojilerinin geliştiği e-Devlet geçiş sürecinde günümüzde karşılaştığımız sorunların büyük bir kısmına çözüm olabileceği inancındayım.

SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Bu sistem ile; Hazırlanan taslakların sisteme atılarak ilgili bakanlıkların elektronik ortam üzerinden görüşüne sunulması sağlanacaktır. Böylece, sistem üzerinden ilgili bakanlığın doğrudan ilgili birimi taslakla muhatap olacaktır.

SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Taslağın sahibi Bakanlık, kurum veya kuruluş yetkilileri de sistem üzerinden tamamlanan görüşleri daha kolay bir şekilde takip edebilecek, bu şekilde işlemler daha hızlı yapılabilecektir. Bu sistemin kullanımı ise, Bakanlıkların ilgili birimlerine kullanıcı adı ve şifresi verilmek suretiyle ve e-imza kullanılarak gerçekleştirilerek, güvenli bir haberleşme ortamı tesis edilebilecektir.

SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Hazırlanan taslağa bu sistem üzerinden tek bir dosya numarası verilerek, ilgili tüm kurum ve kuruluşlarda taslağın takibi de kolaylaşacaktır. Karar alma süreçlerine katılımın çok önemli hale geldiği günümüzde, yine bu sistem üzerinden taslaklar kamuoyuyla paylaşılarak konuyla ilgili üniversiteler, sendikalar, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, sivil toplum kuruluşları ve hatta vatandaşların görüşlerinden de faydalanılabilecektir.

Akademik araştırmalara göre, Kamu yararını gözeterek toplumun ihtiyaçlarına yanıt vermek amacıyla oluşturulan kanunların toplum içerisinde kabul görmesi ve uygulanabilmesi “kalite düzeyi yüksek kanun” olup olmamasına bağlıdır. Bir Kanunun kalite düzeyini her şeyden önce o Kanunun hazırlanış şekli ve süreci belirlemektedir. Katılımcı, paylaşımcı, şeffaf, tutarlı ve hedef odaklı bir yaklaşım içerisinde hazırlanan kanunlar yüksek standartlarda hazırlanmış bir kanunun temel unsurlarını oluşturur.

ARZ EDERİM Adnan YILMAZ Strateji Geliştirme Başkanı 17 OCAK 2011 İÇİŞLERİ BAKANLIĞI Strateji Geliştirme Başkanlığı ARZ EDERİM Adnan YILMAZ Strateji Geliştirme Başkanı 17 OCAK 2011