İş ve Meslek Sosyolojisi Hafta 4

organize edilmesinde izlenilen yol, Çalışma kavramı sosyolojinin merkezinde yer alan konulardan biri olmuştur. iş ve işin yapılmasında, organize edilmesinde izlenilen yol, sosyolojinin geleneksel amacının odağıdır.

Çalışma Sosyolojisinde Klasik Yaklaşımlar 19. yy. ve 20. yy.’ın başlarında toplumların ekonomik ve sosyal yapılarını inceleyen ve sosyolojinin bağımsız bir disiplin olarak gelişimine katkıda bulunan üç büyük düşünür; Karl Marx, Emile Durkheim ve Max Weber’in toplumsal yaşam, ekonomi ve çalışma hayatına dair teorik yaklaşımları iş yaşamı ve çalışma sosyolojisine katkıları ele alınıp incelenmektedir.

Marx, tarihsel maddeci bir yaklaşımı teorisini insan emeğinin bütün sosyal kurumların ve sosyal bilincinin temeli olduğu düşüncesine dayandırır. Marxı’n teorisi yaşadığı dönemin felsefesinden, tarih incelemelerinden ve sosyal bilimlerden almıştır.

Marx’ın çalışmaları sosyolojik açıdan oldukça zengindir. etkilerdir. Marx, yaşadığı dönem itibarıyla fabrikaların, sanayi üretiminin ve bunun yarattığı eşitsizliklerin artışını gözlemlemiştir. Marx’ın çalışmaları sosyolojik açıdan oldukça zengindir. toplumsal değişmenin birincil nedeni ekonomik etkilerdir. Sınıflar arasındaki çatışmalar,

Her metanın değeri, üretimi için gerekli emek ile ölçülür. Geçim aracını üretmek için gerekli emek zamanı, iş gücünün değerini temsil eder. Kapitalist, bu değeri öder karşılığında işçinin emeğinin kullanımını satın alır ve çalıştırmaya başlar.

kapitalist sistemde işçiler dört şekilde yabancılaşmışlardır Birinci yabancılaşma biçimi, işçilerin kendi emek süreçlerine yabancılaşmasıdır İkincisi, işçilerin ürettikleri ürüne, yani kendi emeklerinin sonucuna yabancılaşmasıdır. Üçüncüsü, işçinin iş yerindeki diğer insanlara yabancılaşmasıdır. Çünkü onlarla iş arkadaşlığı kurmaktan çok rekabet etmek zorundadır. Dördüncüsü, işçinin insanlığa ve topluma yabancılaşmasıdır.

Marx’a göre, işçiler en çok kapitalist sistemde yaptıkları işe yabancılaşmasıdır. Kapitalist toplumda iş parçalanmakta ve makinenin bir uzantısı hâline getirilmektedir. İş tatmini yok olmaktadır. Artık işçinin yaptığı iş ihtiyari değildir; ona empoze edilmekte ve başkaları tarafından kontrol edilmektedir.

Genel olarak Marx’ın sınıf çatışması altı unsurdan oluşmaktadır. Birincisi, sınıflar özel mülkiyete dayalı güç ilişkileridir. ikincisi, sınıflar aynı yaşam tarzını sürdüren ve aynı çıkarlara sahip insan topluluklarıdır.

Üçüncüsü, sınıflar çıkarları itibarıyla birbirine muhaliftir. Dördüncüsü, zaman içinde bütün sınıflar sadece iki sınıfa dönüşür: Sermaye sınıfı ile işçi sınıfı. Beşincisi, politik örgütler sınıf mücadelesinin araçlarıdır ve Altıncısı, yapısal değişiklikler sınıf mücadelesi sonucunda gerçekleşir.