Laboratuvar Akreditasyonu vs Bilimsel 1 Laboratuvar Akreditasyonu vs Bilimsel Araştırma: Uygulamada iki farklı konsept Prof.Dr. Siyami KARAHAN Kırıkkale Üniversitesi Bilimsel ve Teknolojik Araştırmalar Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Amasya Üniversitesi, 21 Mart 2019

KÜBTUAM hakkında kısa bilgi 2 Kırıkkale Üniversitesi Bilimsel ve Teknolojik Araştırmalar Uygulama ve Araştırma Merkezi (KÜBTUAM) ilk olarak Kırıkkale Üniversitesi Bilimsel ve Teknolojik Araştırmalar Laboratuvarı (KÜBTAL) adıyla Üniversite senatosunun 07.04.2010 tarih ve 17 numaralı kararı ile kurulmuştur. Laboratuvar Altyapısı 2009K120910 Numaralı Kalkınma Bakanlığı projesi kapsamında önemli ölçüde sağlanmış. Farklı alanlarda 20 laboratuvarda faaliyet göstermektedir.

3

AKREDİTASYON (ISO 17025)

Akreditasyon kapsamında aşağıdaki deneyler yer almaktadır: İN VİTRO BİYOUYUMLULUK LABORATUVARI: Deneyi Yapılan Malzemeler/Ürünler Deney Adı Deney Metodu (Ulusal, uluslararası standartlar, işletme-içi metodlar) Çözünmeyen maddelerin ekstraktları, çözünebilir biyomateryaller, metal, seramik, nanopartikül, ilaç, gıda destek malzemeleri İn Vitro Sitoksisite TS EN ISO 10993-5

Akreditasyon kapsamında aşağıdaki deneyler yer almaktadır: PETROL ANALİZ LABORATUVARI: Deneyi Yapılan Malzemeler/Ürünler Deney Adı Deney Metodu (Ulusal, uluslararası standartlar, işletme-içi metodlar) Benzin Türleri, Motorin Türleri Damıtma Özelliklerinin Tayini Atmosfer Basıncında TS EN ISO 3405 ISO 3405 ASTM D86 Yoğunluk ve Bağıl Yoğunluk Tayini Salınım Yapan U-Tüp Yöntemi TS EN ISO 12185 ASTM D4052 ISO 12185 Motorin Türleri Kinematik Viskozite Tayini ve Dinamik Viskozitenin Hesaplanması TS 1451 EN ISO 3104 ISO 3104 ASTM D445 Kükürt(S) Miktarı Tayini Morötesi Floresans Yöntemi TS EN ISO 20846 ASTM D 5453 ISO 20846

Akreditasyon kapsamında aşağıdaki deneyler yer almaktadır: ÇEVRE ANALİZ LABORATUVARI: Deneyi Yapılan Malzemeler/Ürünler Deney Adı Deney Metodu (Ulusal, uluslararası standartlar, işletme-içi metodlar) Atık Su Alüminyum (Al), Kadmiyum (Cd), Kobalt (Co), Krom (Cr), Nikel (Ni) ICP-OES Metodu TS EN ISO 11885 TS EN ISO 15587-1 TS EN ISO 15587-2

Akreditasyon kapsamında aşağıdaki deneyler yer almaktadır: Deneyi Yapılan Malzemeler/Ürünler Deney Adı Deney Metodu (Ulusal, uluslararası standartlar, işletme-içi metodlar) Yapı Malzemeleri ve Mamulleri Isıl Direncin, Korumalı Tablalı Isıtıcı ve Isı Akı Ölçerin Kullanıldığı Metotlarla Tayini-Isıl Direnci Orta ve Düşük Seviyede Olan Kuru ve Rutubetli Mamuller TS EN 12664 Isıl Performansı-Mahfazalı Sıcak Plaka Cihazı ve Isı Akış Sayacı Metotları ile Isıl Direncin Tayini- Yüksek ve Orta Isıl Dirençli Kalın Mamuller TS 415 EN 12939 Isı Yalıtım Malzemeleri- Binalarda, Bina Tesisatlarında ve Endüstriyel Ekipmanlarda Kullanılan Isıl Performansı-Mahfazalı Sıcak Plaka ve Isı Akış Sayacı Metotlarıyla Isıl Direncin Tayini- Yüksek ve Orta Isıl Dirençli Mamuller TS EN 12667

Akreditasyon kapsamında aşağıdaki deneyler yer almaktadır: Deneyi Yapılan Malzemeler/Ürünler Deney Adı Deney Metodu (Ulusal, uluslararası standartlar, işletme-içi metodlar) Plastikler, Termoplastik Boru ve Ekleme Parçaları, Plastik Boru Sistemleri Çekme Özelliklerinin Tayini (Max=100 kN) TS EN ISO 527-1 TS EN ISO 527-4 TS EN ISO 527-5 Metalik Malzemeler Çekme Mukavemeti Tayini- Ortam Sıcaklığında (1 kN-100 kN) TS EN ISO 6892-1

Proje Bitince ne oldu Cihaz garantileri bitince sıkıntılar başladı Cihaz tamir masrafları Üniversiteler likitten, BAP tan ödenek vermiyorlar Kalkınma Bakanlığı uzmanları ilave idame destek vermek için çalışma yapmışlardı. Netice itibariyle Laboratuvarları çevirebilmek için para kazanmanız gerekiyor Akademisyenlerden gelen talepler yeterli finans sağlamamakta Üniversitenize, farklı kamu kurum ve kuruluşlarına ve sanayicilere hizmet vermeniz gerekiyor Sanayinin talep ettiği bir çok test için de akreditasyon aranmaktadır

Merkezi Araştırma olarak misyon ve vizyonumuz ney di? Başta üniversitemiz olmak üzere en güncel bilimsel tekniklerle araştırmacılar desteklemek Üniversitelerin ihtiyaç duydukları ileri cihaz analizlerini bir çatı altında toplamak Üniversite-sanayi işbirliğini geliştirmek Kendi kendine idame, yenileme (?)

Üniversite Araştırma Merkezlerinde finans durumu 12 Üniversitelerin çoğu ar-ge merkezi sıkıntılı durumdadır. Bozulan cihazların, sarfları maliyeti Personel yetersizliği Yönetimin beklentilerini oldukça yüksek olması Yönetimin Likitten ödenek aktarmaması BAP tan altyapı destek projelerinin olmaması Netice olarak ‘Yapma zorunda olduğunuz gelir getirici faaliyet’ olması

Akreditasyon ne getirir ne götürür? Akredite olduktan sonra üniversite araştırmacılarının merkezi kullanmalarında ister istemez sınırlama oldu Akredite laboratuvarlar, testler, kalibre cihazlar Personel yetersiz kaldı Öğrenci giriş çıkışlarında sıkıntılar Binlerce evrak hazırlandı, her şey kayıt altına alındı Bir personel sürekli, diğer personel kısmen sürekli kalite ile ilgilenmek zorunda kaldı Akreditasyon ayrıca ciddi maliyet gerektiriyor

Uygulamada Akreditasyon vs Bilimsel Araştırma nerede çakışıyor Akredite testler genelde sanayiciye hitap eden rutin testler Ürün gelişmek için yapılan Ar-ge çalışmalarında belgelendirmek için gerekebilir Diğer türlü temel bilimler diğer bazı alanda yapılan analizler için akreditasyon ciddi maliyet Eğer bir geliriniz yoksa bu maliyeti karşılamak oldukça zor Diğer taraftan üniversite araştırmacılar deney talep formunu bile doldurmak istemez Geldiğinde laboratuvarları istediği kendisi kullanmak ister Kapıya koyduğunuz kartlı geçişlerden bile alınır Kurumdaki en değerli çalışma onun çalışmasıdır Kısıtladığınız zaman şikayet mekanizması devreye girer Özellikle yoğun çalışılan laboratuvarlarda sürdürmek daha zor Ayrıca merkezi araştırmaların nasıl yapılandığı da ayrıca önem arz ediyor Büyük analiz cihazlarında kısmen uyguladınız, akreditasyon kapsamındaki diğer küçük cihazlar Örneğin Temiz oda, hücre kültürü laboratuvarına yoğun talep vardır Akreditasyonu bozacak diye diğerlerine kapatırsanız ne olur?

İN VİTRO BİYOUYUMLULUK LABORATUVARI

16 ICP OES CİHAZI

Akreditasyon: getirisi? vs. yükü? Akreditasyon kelimesi ‘itimat’ olarak söylenebilir. Aslında netice olarak verdiğiniz test sonuçlarına itimat ediliyor olması önemlidir. Kişilere, kurumlara güven kazandır TURKAK uzmanları gelir A dan Z ye her şeyinizi gözde geçirir Ancak, hazırlığı için bile ciddi zaman ve finans gerektirir. Kurslar, eğitim Cihazların bakım ve kalibrasyonu Karşılaştırma testleri Evrakların hazırlanması İç denetim, TURKAK ilişkileri ve TURKAK denetimi Yazışmalar Denetim maliyeti Uygunsuzluklar vs.

Yeni BİNA İnşaatı devam etmekte 06.07.2019

Yeni Bina 06.07.2019

Sonuç olarak Akreditasyon için iyi bir fizibilite çalışması yapılması gerekir Talep Maliyet Merkezin yapısı Cihazların durumu Uzmanların yanında diğer araştırmacıların kullandığı laboratuvarlar yedeklenmeli Reklam için yapılan akreditasyon zaman ve maliyet kaybından başka bir şey değil

TEŞEKKÜRLER 21