Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı KİŞİ BORÇLARI Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı Ömer Lütfi ÖZGÜÇÜK Mali Hizmetler Uzmanı
Kişi Borcu Nedenleri İstifa, Ücretsiz İzin, Askerlik,
İSTİFA Tam Maaş İadelerinde; Bordroda kişiye net ödenen miktar kişiden tahsil edilecek olup, diğer unsurlardan olan emekli kesenekleri, kişinin sosyal güvenlik sigorta primlerine karşılık gelen tutarlar kadar aylık kesenek bildirimimden düşülerek Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilmeyecektir. Geliştirme ödeneği, çalışılıp alınan bir unsur olduğundan kişi o tutarın tamamını istifa etse bile hak eder.
Kıst Maaş İadelerinde 1- Gelirler: Kişi kaç gün çalışıyorsa, maaşından çalıştığı gün kadar hak eder. Bu bağlamda ay 28,29,30 ya da 31 gün olabilir. Sosyal yardımlar bölünemez, kesilemez, tamamı kişiye ödenmelidir.
2. Kesintiler Ödenen gelir vergisinin içine AGİ tutarı da eklenir. Gelir vergisi ve damga vergisi kaç gün çalışıldıysa, o kadar kesilir.
BES İstifa eden veya ücretsiz izne ayrılanların BES Tutarları Ziraat Emekliliğe gönderildiği ve iadesinin istenemediğinden, ilgili tutarın tamamı kişiden tahsil edilir.
5434’e tabi personel 1 gün çalışsa bile keseneklerin tamamını hak eder. 5510’a tabi personelde istifa ettiği gün ya da ücretsiz izne ayrıldığı gün kesintiler açısından çalışılıyor kabul edilir. 5510’a tabi personelin kesenekleri hesaplanırken ay 30 gün olarak kabul edilir.
ÜCRETSİZ İZİN Tam maaş borçlandırmaları ile kıst maaş borçlandırmalarında kişinin sağlık sigortası primi tam olarak ödenir. Askerlik borçlandırmalarında ise kişinin bakmakla yükümlü olduğu bir kişi varsa, sağlık sigortası primi tam ödenir; yoksa sağlık sigortası primi çalışılan gün kadar ödenir. Diğer emekli keseneği işlemleri ise 5434 ve 5510 sayılı kanunlara göre yapılır. 22
FAİZ Kamu zararında, faiz başlangıç tarihi yersiz ödemenin yapıldığı tarihtir. İstifa ya da ücretsiz izinde ise istifa edilen gün veya ücretsiz izne ayrılma günüdür.
ÖRNEKLER Kişiye Ocak 2018 ve Mayıs 2018 tarihleri arasında her ay fazladan ek ödeme ödenmiştir. . Ocak 2018:1000 TL X 0,75 % X 4 =30 Şubat 2018:1000 TL X 0,75% X 3= 22,50 Mart 2018: 1000 TL X 0,75% X2 =15 Nisan 2018: 1000 TL X 0,75% X1= 7,5 TOPLAM: 75 TL faiz 22
ÖRNEKLER Kişi 15 Mayıs 2018 tarihinde istifa ya da ücretsiz izne ayrıldıysa faiz işlememesi için maaşı aldığı gün parayı iade etmelidir. Kıst maaş borçlandırmalarında ise istifa ya da ücretsiz izne ayrıldığı gün hak etmediği tutarı iade etmelidir. .