TEMEL TASARIM İLKELERİ RENK SİSTEMLERİ

PANTONE CMYK ve Hexachrome baskı sistemlerinde rengin baskı yoluyla yeniden üretilebilmesini sağlayan araçtır. Matbaacılıkta kullanılan renk referans sistemidir. Tasarımcılar renk konusunda kılavuz olarak kullanırlar. Özet olarak Pantone kodlarını kullanarak dünyanın her yerinde aynı rengi elde edebilirsiniz.

Aşağıdaki çizelgede "PMS" Pantone Matching System'in kısaltmasıdır Aşağıdaki çizelgede "PMS" Pantone Matching System'in kısaltmasıdır. Bu sütun rengin pantone kodunu vermektedir. RGB sütunları, renklerin ekran kodlarını vermektedir. "Hex" sütunu ise rengin 16'lık sistemdeki karşılığıdır ve web programlarında kullanılmaktadır. Not: Photoshop’ta renk paletine tıkladıktan sonra Color Libraries (Renk kütüphanesi) basılınca karşımıza Pantone renkler çıkmaktadır.

Hexachrome (Altı Renk) Baskı Pantone firması tarafından geliştirilen 6 renkli ve yüksek kaliteli bir baskı tekniğidir. Hexachrome baskıda, CMYK renklerinin yanı sıra OG (Orange, Green) renkleri de kullanılır. Bu sayede Pantone kataloğunda yer alan renklerin büyük bir çoğunluğu ve CMYK tekniğiyle basılamayan (CMYK'dan iki kat daha fazla renk genişliğine sahip) pek çok canlı renk basılabilir hale gelmiştir.

CMYK Cyan, Magenta, Yellow, Key renklerinin kısaltmasıdır. Türkçe karşılığı: Siyan (Cam göbeği ), Macenta(Eflatun), Sarı ve Siyah (Key:K) renklerin mürekkepleridir. Bu dört renk baskıda, üst üste basıldıklarında eklenen ana renkler olan kırmızı, yeşil ve mavi oluştururlar. Siyah renk “K” (key) ile ifade edilmiştir. Yani “key”, anahtar renk anlamına gelir. Her türlü renkli basım işi için gerekli kapıyı açacak olan anahtardır. “K”, koyu tonları belirgin hale getirmede ve kontrast yaratmada kullanılır. Pantone sistemdeki renklerin hemen hemen %50’sini CMYK sistemlerde elde etmek mümkündür. Baskıda CMYK renk sistemi kullanılır.

RGB (Red Green Blue) Kırmızı, yeşil ve mavi renkler ana renklerdir ve bir araya geldiklerinde beyaz ışığı oluştururlar. RGB renk sistemi tasarım aşamasında kullanılır. Çünkü CMYK sisteme oranla daha az yer tutar. Tasarım tamamlandıktan sonra RGB görüntüler, CMYK’ya dönüştürülür.

Edit (Düzen)>Preference (Ayarlar)>Interface (arayüz) menüsünden karşımıza çıkan ekranda renk kanallarını göster kısmı işaretlenir.

Image >Mode>CMYK Color , kısmına tıklanarak görüntü CMYK’ya göndüştürülür.

Lab Lab’ta L ışığı , a kırmızı ve yeşil renklerin yapısı (negatif değerler yeşili, pozitif değerler kırmızıyı) , b mavi ve sarı renklerin yapısını (negatif değerler maviyi, pozitif değerler sarıyı) kontrol eder. Uluslararası Işıklandırma Konsorsiyumu tarafından oluşturulan bir renk modelidir. Renklerin basımında, kullanılan makineden bağımsız olarak azami tutarlılık sağlayabilmek amacıyla onları matematiksel olarak ifade eden sistemdir. Yani bağımsız renk modudur. CMYK ve RGB arasında değişim yaparken referans olarak kullanılabilir. Not: Photoshop’ta Blend Mode seçenekleri çok daha gelişmiş olduğu için tercih edilmez.

HSV ya da HSB Renk tanımlamalarını üç kavrama göre gerçekleştirilir. Hue (Öz, Ton) : Bir nesneden yansıyan yada o nesneden aktarılan renktir. Renk özü , ren çarkı üzerinde 0-360 arasında değişen değerlerle ifade edilir. Bir görüntünün renk özünün değiştirilmesi imgenin renginin dramatik bir şekilde değişmesine neden olur. Yaygın kullanım şeklinde ton, kırmızı, turuncu veya yeşil gibi, rengin adıyla tanımlanır. Saturation (Doygunluk): Rengin kuvveti veya saflığı (bazen kroma olarak adlandırılır). Doygunluk, tonla orantılı olarak gri miktarını temsil eder; % 0 (gri) ile % 100 (tam doygun) arasında bir yüzdeyle ölçülür. Standart renk çarkında doygunluk, merkezden kenara doğru artar. Value (Parlaklık): Rengin göreli açıklığı veya koyuluğu; çoğunlukla, % 0 (siyah) ile % 100 (beyaz) arasında bir yüzde olarak ölçülür. HSB renk modeli A. Ton B. Doygunluk C. Parlaklık 

Photoshop’ta bir nesneden renk seçimi yaparken HSB renk uzayından faydalanılır.

BITMAP Grayscale Indexed Color Siyah ve beyaz renklerden oluşur. Yan, her piksel sadece iki olası renk değerine (ya siyah ya beyaz) sahip 1 bitlik detayla tanımlanmıştır. Grayscale Grinin tonlarını içerir. Genelde 8 veya 16 bitlik görsellerdir. Yani her piksel 0 siyah - 255 beyaz ton arasında renk değerlerine sahiptir. Indexed Color Grayscale bir görüntüde her piksel 8 bitlik bir bilgiye sahiptir. Indexed Color’da ise 8 bitlik bir piksel 256 renk barındırır.

8 bit ve 16 bit renkler 8 bit ve 16 bit renk sistemleri görüntülere ait renk bilgilerinin bir bilgisayar dosyasında saklanabilmesini sağlar. 8 bitlik bir sistemde en fazla 256 farklı renk gösterilebilir. 16 bitlik bir sistemde ise 65.536 rengin gösterilmesini sağlar.

PHOTOSHOP’TA RENK MODLARI ÖZET

Photoshop’ta Color kısmından renk paleti çıkmaktadır Photoshop’ta Color kısmından renk paleti çıkmaktadır. Swatches’ta hazır renk kütüphaneleri mevcuttur. Properties kısmında parlaklık ve kontrast gibi özellikler ayarlanmaktadır. Adustment kısmında ayrıntılı bir şekilde renkle ilgili ayarlar yapılmaktadır. Layers kısmından Renk kanalları (RGB, CMYK vs.) değerleri gösterilmektedir. Window>Extensions kısmından Adobe Renk Temalarına ulaşılır. Ayrıca kendi renk temanızı oluşturabilirsiniz.

PHOTOSHOP’TA RENKLERİ KARIŞTIRARAK YENİ RENK ELDE ETME Renkler karıştırarak nüans renkler elde edilebilir. Bunun için fırça aracı kullanılır. Örneğin kırmızı renk ile az değerde mavi rengin karışımı ile mor rengin bir tonu elde edilsin. İlk önce kırmızı renk şekildeki gibi seçilir ve tuval fırça ile boyanır.

Tuval fırça ile kırmızı renge boyandıktan sonra renk paletinden mavi renk seçilir. Daha sonra karıştırıcı fırça (Mixer Brush Tool) kırmızı ile boyanan kısma mavi renk karıştırılır. Fırçanın boyutu, türü, ıslaklığı, akışı ve kırmızı renge ne kadar mavi renk katılacağı (mix = %40 gibi ) kısımlar belirlenir. Kırmızı daire, farklı mix oranına sahip karıştırıcı fırça ile boyanmıştır. Sonuçta kırmızı dairede morun farklı tonları elde edilmiştir. Not: Karıştırıcı fırça ile ilgili detaya aşağıdaki linklerden erişilebilir. https://helpx.adobe.com/tr/photoshop /using/painting-mixer-brush.html https://www.youtube.com/watch?v=r WEPFWkqM68

Uygulama 1 Photoshop programı ile aşağıdaki renk tonlarını oluşturunuz. SARI + ÇOK MAVİ = KOYU YEŞİL ÇOK KIRMIZI KOYU TURUNCU KIRMIZI ÇOK SARI AÇIK TURUNCU LACİVERT MAVİ AÇIK YEŞİL ERGUVAN AZ MAVİ AZ KIRMIZI

Uygulama 2 Photoshop programı ile aşağıdaki nüans renkleri oluşturun. Mavi+Sarı+Yeşil+Beyaz=Lila Mavi+Sarı+Yeşil+Beyaz=Petrol mavisi ton değeri Kırmızı (seçilen renk) +Beyaz+Mavi+Yeşil=Kırmızı rengin açık tonda bir çeşidi Mavi (seçilen renk)+Yeşil+Sarı+Turuncu= Mavi rengin açık tonda bir çeşidi

KAYNAKLAR Görsel Grafik Tasarım Sözlüğü, Literatür yayın evi Özge MARDİ BAYAR, Photoshop , Kodlab yayınevi