KUR’AN-I KERİM VE ÖZELLİKLERİ 8. SINIF 3.ÜNİTE KUR’AN-I KERİM VE ÖZELLİKLERİ HAZIRLAYAN TALİP ORHAN 2019

Kur’an-ı Kerimi bir deniz fenerine benzetebilir miyiz. Niçin Kur’an-ı Kerimi bir deniz fenerine benzetebilir miyiz? Niçin? Düşünmek, aklını kullanmak ne demektir? Doğru düşünmeyi biliyor muyuz?

Dinimizi temel kaynağı Kur’an-ı Kerimdir. İkinci kaynağı sünnettir Dinimizi temel kaynağı Kur’an-ı Kerimdir. İkinci kaynağı sünnettir. Kur’an, sözlükte “toplamak, okumak, bir araya getirmek” anlamlarına gelir. Terim olarak ise şu şekilde tanımlanır:“ Hz. Peygambere vahiy yoluyla gelen, mushaflarda yazılı olan, değiştirilmeden nesilden nesile nakledilen, okunması ve yaşanması ile ibadet edilen, Allah’ın (c.c.) mucize kelamıdır.”

KUR’ANIN ANA KONULARI İnanç, ibadet, ahlak, sosyal hayat, kıssalar, a) İnanç (İtikat) : Sözlükte “itikad, iman, birine duyulan güven” anlamına gelir. Dini terim olarak, Allah’ın (c.c.) peygamberleri aracılığıyle bildirdiği esasları tereddütsüz kabul etmek, gerçek ve doğru olduğuna gönülden inanmaktır. İslam’ın inanç esasının temelini tevhit oluşturur. Kur’an’ın en sık üzerinde durduğu konulardan biri, Allah’ın (c.c.) birliği yani tevhittir. Kur’an’a göre evrendeki mükemmel yaratılış ve eşsiz düzen, Allah’ın (c.c.) birliğinin en açık delilidir. Yüce kitabımızın birçok ayetinde Allah’ın (c.c.) bir olduğu, eşinin, benzerinin ve denginin bulunmadığı belirtilir. Örneğin bir ayette, “İlahınız bir tek Allah’tır. Ondan başka ilah yoktur. O Rahmân’dır, Rahîm’dir.” (Bakara/163) buyrulur.

KUR’ANIN ANA KONULARI Kur’an-ı Kerim’de, nelere iman edilmesi gerektiğini açıklayan birçok ayet yer almaktadır. Örneğin Bakara suresinde yer alan bir ayette şöyle buyrulmaktadır: “Peygamber, Rabb’inden kendisine indirilene iman etti, müminler de (iman ettiler). Her biri; Allah’a, meleklerine, kitaplarına ve peygamberlerine iman ettiler …” (Bakara/285) Sevgili Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) kendisine, “İman nedir?” diye sorulduğunda şu cevabı vermiştir: “İman; Allah’a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine, ahiret gününe, kadere yani hayır ve şerrin Allah’tan olduğuna da inanmandır.” (Buhârî, İman, 1; Müslim, İman, 1.) buyurmuştur.

KUR’ANIN ANA KONULARI b) İbadet: Sözlükte; boyun eğme, itaat etme, saygı duyma” anlamlarına gelen ibadet terim olarak, Allah’ın (c.c.) insanlara emrettiği ve insanların da yapmakla yükümlü oldukları tüm davranışlardır. İnsanın kulluk bilinciyle yaptığı bütün davranışlar ibadettir. Namaz, oruç, iyilik, büyüklere saygı vb. Kur’an-ı Kerim’de, insanın yaratıcısını tanıyıp ona ibadet yani kulluk etmek için yaratıldığı belirtilir. Bu konuyla ilgi olarak Rabb’imiz şöyle buyurur: “Ben cinleri ve insanları, ancak bana kulluk etsinler diye yarattım.” (Zariyat/56)

KUR’ANIN ANA KONULARI Allah’a ibadet etmemiz gerektiğini belirten Kur’an-ı Kerim, ibadetler hakkında da bilgiler verir. Namaz kılmanın, oruç tutmanın, hacca gitmenin, zekât vermenin Allah’ın emri olduğunu açıklar. Umre yapmak, sadaka vermek, kurban kesmek, dua etmek gibi ibadetleri teşvik eder. Yüce kitabımız, ibadetlerin nasıl yapılacağına ilişkin de genel hatlarıyla bilgiler verir. Kur’an’da yer alan bir ayette, “Namazlara ve orta namaza(ikindi namazına) devam edin, Allah’a saygı ve bağlılık içinde namaz kılın.” (Bakara/238)

KUR’ANIN ANA KONULARI “Namazı kılın, zekâtı verin, önceden kendiniz için yaptığınız her iyiliği Allah’ın katında bulacaksınız. Şüphesiz Allah, yapmakta olduklarınızı noksansız görür.” (Bakara/110) ayetinde de hem namaz hem de zekât emredilir. Başka bir ayette de orucun farz olduğu şöyle belirtilir: “Ey iman edenler! Allah’a karşı gelmekten sakınmanız için oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi size de farz kılındı.”( Bakara suresi, 183) “…Yolculuğuna gücü yetenlerin haccetmesi, Allah’ın insanlar üzerinde bir hakkıdır…” (Âl-i İmrân suresi, 97) ayetiyle de gücü yetenlere hac ibadeti emredilmektedir. Bir ayette ise “O hâlde Rabb’in için namaz kıl, kurban kes.” (Kevser suresi, 2) buyrularak namazla birlikte kurban ibadeti de emredilmektedir. İbadetler inancımızı güçlendirir.

KUR’ANIN ANA KONULARI c) Ahlak: Sözlükte “huy, mizaç, karakter” anlamlarına gelir. Terim olarak; insanın, iyi veya kötü olarak vasıflandırmaya yol açan huyları ve bunların etkisiyle ortaya koyduğu davranışlarının bütünüdür.. Yüce kitabımızda, insanları ahlaklı olmaya yönlendiren birçok öğüt yer almaktadır. Yüce dinimizin öngördüğü ahlaklı insan tipi, Kur’an’ın ortaya koyduğu bu ilke ve öğütlere uygun davranışlar sergileyen kişidir. İslam ahlakının temeli de Kur’an’a dayanır. Nitekim Hz. Aişe (r.a.), kendisine Rasulullah’ın (s.a.v.) ahlakı sorulduğunda “Siz hiç Kur’an okumuyor musunuz? Onun ahlakı Kur’an’dı.”( Tirmizî, Birr, 69.) diye cevap vermiştir.

KUR’ANIN ANA KONULARI Kur’an-ı Kerim, anne ve babaya saygılı olmayı ve iyilik etmeyi, komşularla güzel geçinmeyi, akraba hakkını gözetmeyi, toplumun zayıf kesimlerine iyi davranmayı, muhtaçlara destek olmayı emreder. Bir ayette şöyle buyrulur: “Allah’a ibadet edin ve ona hiçbir şeyi ortak koşmayın. Ana-babaya, akrabaya, yetimlere, yoksullara, yakın komşuya, uzak komşuya, yakın arkadaşa, yolcuya, ellerinizin altında bulunanlara (köle, cariye, hizmetçi ve benzerlerine) iyi davranın; Allah kendini beğenen ve daima böbürlenip duran kimseyi sevmez.” (Nisâ suresi, 36.)

KUR’ANIN ANA KONULARI Doğru söylemek, dürüst ve güvenilir olmak, emanetleri korumak gibi güzel davranışlar da Kur’an’ın emrettiği ahlaki davranışlardandır. Ahzâb suresinde, “Ey iman edenler! Allah’tan korkun ve doğru söz söyleyin.” (Ahzâb suresi, 70) buyrularak doğru sözlü olmamız istenir. İsrâ suresinde de “…Verdiğiniz sözü de yerine getirin. Çünkü verilen söz, sorumluluğu gerektirir.” (İsrâ suresi, 34) buyrularak güvenilir bir insan olmamız gerektiği hatırlatılır. “Kullarıma söyle: (İnsanlara karşı) en güzel sözü söylesinler. Çünkü şeytan aralarını bozar. Çünkü şeytan insanın apaçık bir düşmanıdır.” (İsrâ suresi, 53) ayetiyle de insanlarla konuşurken güzel sözlü olmamız istenir. Kur’anı Kerim’de güzel davranışlar salih amel olarak isimlendirilir. 54 yerde salih amel kelimesi iman ile birlikte zikredilir. İman ibadet etmeyi ibadet güzel ahlaklı olmayı gerektirir.

KUR’ANIN ANA KONULARI d) Sosyal Hayat : Kur’an-ı Kerim’de inanç, ibadet ve ahlak dışında muamelat hükümleri de bulunmaktadır. Yani alışveriş, miras, ticari hayat, evlilik, boşanma; iftira, cana kıyma, hırsızlık vb. suçlara verilecek cezalarla ilgili ayetler de yer almaktadır. Kur’an-ı Kerim, hayatın tüm alanlarını düzenleyen, Müslümanlara toplum olarak nasıl yaşamaları gerektiğini bildiren bir kılavuzdur.

KUR’ANIN ANA KONULARI e) Kıssalar : Sözlükte hikâye, anlatma, haber verme anlamlarına gelen kıssa, dinî bir kavram olarak Kur’an-ı Kerim’de anlatılan geçmişte yaşamış peygamberler ve milletlerle ilgili ibretli ve tarihî olaylara denir. “Andolsun ki, onların kıssalarında akıl sahipleri için ibret vardır...” Yusuf/111 Kur’an-ı Kerim, kıssalar yoluyla geçmiş milletlerin sergiledikleri tutumun sonucunu göstererek iyiliğe teşvik edip, kötülükten sakındırır. Kur’an kıssalarının bir amacı da Hz. Peygambere inanmayan müşrikleri uyarmak ve Peygamberle beraber ilk Müslümanların yaşadıkları sıkıntılara karşı dayanma güçlerini arttırmaktır.

KUR’ANIN ANA KONULARI Kur’an-ı Kerim’de yer alan kıssalarda bazı peygamberlerin hayatı, ilahi mesajları yaymaya yönelik çabaları, tebliğ sürecinde yaşadıkları sıkıntılar, karşılaştıkları engeller, Allah’a olan bağlılıkları, her zaman doğruyu tercih etmeleri vb. anlatılır. Kur’an’da, peygamberler yanında Ashab-ı Kehf gibi bazı grupların inançları uğrunda çektikleri sıkıntılara da değinilir. Bunun yanı sıra peygamberlerle alay eden, onların bildirdiği yoldan gitmemekte direnen Ad, Semud gibi kavimlerin, günah ve inkârda ısrar eden toplulukların Allah tarafından nasıl helak edildiği açıklanır.

KUR’ANI KERİMİN TEMEL ÖZELLİKLERİ a) Kur’an rehberlik yaparak İyiye doğruya ve güzele yönlendirir kötülüklerden sakındırır: Allah rızasını kazanmaya neden olacak ve karşılık beklemeden yapılan her güzel iş iyiliktir. Müslüman, iyi olan, iyilik yapan ve başkalarının iyiliğini isteyen insandır. İyilik yapmanın yolları çoktur. Müslüman eli, dili ve malı ile gücü yettiği kadar iyilikte bulunmalıdır. Bu onun görevidir. Allah, mutlaka yaptığımız iyilikleri bilir ve karşılığını verir. Allah Teala şöyle buyurmaktadır; “Hayırdan her ne yaparsanız Allah onu bilir” (Bakara 215), “Bir kimse zerre kadar iyilik yaparsa onu görür.” (Zilzal 7) “İyilik ediniz, çünkü Allah, iyilik ve ihsanda bulunanları sever.” (Bakara 195) “…İyilik ve takva üzere yardımlaşın. Ama günah ve düşmanlık üzere yardımlaşmayın...” (Maide/2)

KUR’ANI KERİMİN TEMEL ÖZELLİKLERİ b) Açıklayıcı ve yol göstericidir: Kur’an-ı Kerim; Allah’ın varlığı ve birliği, inanç esasları, ibadetler, ahlak ilkeleri ve evrenle ilgili bilgiler içermektedir. Kur’an’da, evrende yer aldığı hâlde insanın göremediği varlıklardan da söz edilir. Örneğin, meleklerin, cinlerin yaratılışları ve özellikleriyle ilgili açıklamalar yapılır. Kur’an-ı Kerim insana ahiret yaşamını tanıtır. Cennet ve cehennemle ilgili bilgiler verir. Kıyamet günü ve bu sırada meydana gelecek olaylar hakkında açıklamalarda bulunur. İnsanın Allah’a karşı görevlerinin neler olduğu, ona nasıl ve niçin ibadet edeceği gibi konularda açıklamalar yapar. Kur’an, insana yaratıcısıyla ve insanlarla ilişkilerinin nasıl olması gerektiği konusunda yol gösterir. Ayrıca insanın evrenle ve Allah'ın evrenle ilişkisi konusunda bilgiler verir. Bu, doğruluğu şüphe götürmeyen ve Allah’a karşı gelmekten sakınanlara yol gösteren Kitap’tır.” Bakara/2

KUR’ANI KERİMİN TEMEL ÖZELLİKLERİ Kur’an, insana Allah’ı tanıtır, onun özelliklerinden söz eder. İhlâs suresi buna en güzel örnektir. Bu surede,“De ki: O, Allah birdir. Allah sameddir. O, doğurmamış ve doğmamıştır. Onun hiçbir dengi yoktur.” buyrulmaktadır. Kur’an, insanın istek ve arzularını dua yoluyla Allah’a iletebileceğini açıklar. Kur’an’da insanın bir hata işlediğinde, hatasından vazgeçip Allah’tan bağışlanma dilemesi ve onun affına sığınması gerektiği belirtilir. Kur’an’a göre insan, verdiği nimetlere karşı Allah’a daima şükredici olmalıdır. Kur’an’da bu konuda, “…eğer (gerçekten) yalnız Allah’a ibadet ediyorsanız, onun nimetine şükredin.” (Nahl suresi, 114) buyrulmaktadır.

KUR’ANI KERİMİN TEMEL ÖZELLİKLERİ c) İnsanı düşünmeye ve aklını kullanmaya yöneltir: Kur’an-ı Kerim’de birçok ayette insan düşünmeye aklını kullanmaya davet edilmektedir. İnsanın başıboş yaratılmadığını belirtilmektedir. Evrendeki düzen, denge ve varlıklar üzerinde düşünerek Allah’ın varlığını, bilgisini, gücünü ve büyüklüğünü fark etmesi istenmektedir. Geçmişte yaşananlardan ibret alması vurgulanmaktadır. Ayrıca İnsanın aklını kullanarak iyi, güzel ve faydalı davranışlar yapmaya yönelmesini ister. “(Resûlüm!) Sana bu mübarek Kitab'ı, ayetlerini düşünsünler ve aklı olanlar öğüt alsınlar diye indirdik.” Sad/29 Hz. İbrahim putperest bir toplumda dünyaya gelmiş, aklını kullanarak Allah’ın varlığına ulaşmıştır. Mümin dünyaya ibretle bakar, kafir ise sadece bakar.

KUR’ANI KERİMİN TEMEL ÖZELLİKLERİ Allah katında değerli insan aklını kullanan, yaptığı davranışı niçin yaptığını bilen bilinçli insandır. En değersiz olan da aklını kullanmayan ve neyi niçin yaptığını bilmeyendir. “Şüphesiz, yeryüzünde yürüyen canlıların Allah katında en kötüsü, akıllarını kullanmayan (gerçeği görmeyen) sağırlar, dilsizlerdir.” Enfal/22

KUR’ANI KERİMİN TEMEL ÖZELLİKLERİ Allah katında değerli insan aklını kullanan, yaptığı davranışı niçin yaptığını bilen bilinçli insandır. En değersiz olan da aklını kullanmayan ve neyi niçin yaptığını bilmeyendir. “Şüphesiz, yeryüzünde yürüyen canlıların Allah katında en kötüsü, akıllarını kullanmayan (gerçeği görmeyen) sağırlar, dilsizlerdir.” Enfal/22

HASAN POLATKAN ORTAOKULU TEŞEKKÜRLER HASAN POLATKAN ORTAOKULU 2019