DESTAN 1. Deniz Hoca Youtube Kanalı ⇒ www.youtube.com/DenizHoca Bu sunu “Deniz Hoca” ve www.edebiyatciyim.com tarafından hazırlanmıştır. 1. Deniz Hoca Youtube Kanalı ⇒ www.youtube.com/DenizHoca 2. Konu Linki ⇒ https://www.edebiyatciyim.com/destan-nedir/
DESTAN Bir milleti derinden etkileyen ve uzun yıllar iz bırakacak büyük bir savaş, doğal afet, göç, yiğitlik gibi durumların uzun bir şekilde manzum olarak anlatılmasına destan denir. Destanlar, ulusların tarihte yer almaya başladıkları dönemlerin ilk ürünleridir. Destanlar milli özellikler gösterir; yani her destan ait olduğu toplumun geçmişini yansıtmaktadır. Uzun yıllar sözlü gelenek yoluyla yaşamını sürdürdüğü için olağanüstü özelliklerle süslenmiştir.
DESTAN Genellikle manzum olarak oluşturulmuşlardır. Herkesin anlayabileceği bir şekilde sade bir dile sahiptir. Kahramanlar seçkin kişilerden oluşur ve bu kişiler olağanüstü özelliklerle kuşatılır. Destanlar doğal ve yapay olmak üzere iki başlıkta incelenir.
DESTAN 1) Doğal Destanlar: Doğal destanlar toplumların tarihinde derin izler bırakan olaylar sonrasında sözlü gelenekte oluşan ve üç aşamadan geçen destanlardır. Doğal destanların oluşumları üç safhada gerçekleşir. Oluş Safhası (Birinci Safha): Olayların gerçekleşmesidir. Yayılış Safhası (İkinci Safha): Olaylar toplumda yayılır ve sözlü şekilde gelecek kuşaklara aktarılır. Bu sırada olağanüstü özellikler eklenir. Derleniş Safhası (Üçüncü Safha): Biri tarafından sözlü destan tüm özellikleriyle derlenir ve yazıya aktarılır.
DESTAN Doğal Destan Örnekleri Yunan: İlyada, Odysseia İran: Şehnâme Fin: Kalevala Fransız: Chanson de Roland Alman: Nibelungenlied Sümer: Gılgamış İngiliz: Beowulf İspanyol: Le Cid Rus: İgor Hint: Ramayana ve Mahabharata Japon: Şinto
DESTAN 2) Yapma (Yapay) Destanlar: Herhangi bir tarihî olayın bir ozan tarafından destan kurallarına uygun olarak yazılmasıyla olu- şan destanlara yapma destan denir. Anonim değildir yazarı bellidir. Yakın bir tarihte yaşanmış bir olay anlatılabilir. Üç oluşum safhasından geçmez.
DESTAN Yapma (Yapay) Destan Örnekleri İtalyan: Tasso -> Kurtarılmış Kudüs Ariosto -> Çılgın Orlando Dante -> İlahi Komedya Latin: Vergilius -> Aeneis İngiliz: Milton -> Kaybolmuş Cennet Mehmet Akif Ersoy -> Çanakkale Şehitlerine Cahit Külebi -> Atatürk Kurtuluş Savaşı’nda
TÜRK EDEBİYATINDA DESTAN Her toplum gibi bizim de ilk edebi ürünlerimiz destanlar olmuştur. Türk destanları incelendiğinde at, ışık, ağaç, ok, bozkurt gibi mitolojik ögelerin sıklıkla kullanıldığını görmekteyiz. Destanlarımız dörtlükler ve hece ölçüsüyle anlatılmıştır. Destanlarımız Türk tarihini ve kültürel özelliklerini yansıtması bakımından önem arz eder. Türk destanlarını İslamiyet’ten önceki Türk destanları ve İslamiyet’ten sonraki Türk destanları olarak iki başlıkta inceleyebiliriz.
TÜRK EDEBİYATINDA DESTAN İslamiyet’in Kabulünden Önceki Türk Destanları 1.Altay – Yakut Yaratılış Destanı 2.Sakalar Dönemi a.Alp Er Tunga Destanı b.Şu Destanı 3.Hun Dönemi Oğuz Kağan Destanı 4.Köktürk Dönemi a.Bozkurt Destanı b.Ergenekon Destanı 5.Uygur Dönemi Türeyiş Destanı Göç Destanı
TÜRK EDEBİYATINDA DESTAN İslamiyet’in Kabulünden Sonraki Türk Destanları 1.Karahanlı Dönemi Satuk Buğra Han Destanı 2.Kazak-Kırgız Kültür Dâiresi Manas 3.Türk-Moğol Kültür Dâiresi Cengiz-name 4.Tatar-Kırım Timur ve Edige Destanları 5.Selçuklu-Beylikler ve Osmanlı Dönemleri a. Seyid Battal Gazi Destanı b. Danişmend Gazi Destanı c.Köroğlu Destanı